fbpx
Wikipedia

II Xosrov

Avqust 04, 2021

II Xosrov (klassik mənbələrdə ona aid edilən “Aparvez” ləqəbi sonrakı dövrlərdə dəyişikliyə uğrayaraq “Pərviz” şəklində işlədilməyə başlamışdır.), “Müzəffər” (pəhl. 𐭧𐭥𐭮𐭫𐭥𐭣𐭩 Husrō(y); həmçinin Xusrav Parvēz, خسرو پرویز Xosrov Parviz; Ktesifon – 28 fevral 628, Ktesifon, Sasanilər İmperiyası) - Sasanilər imperiyasının 590-628-ci illərdə hakimiyyətdə olmuş sonuncu böyük şahı. O, IV Hörmüzün (579-590) oğlu, I Xosrovun (531-579) nəvəsidir. II Xosrov müsəlmanların Yaxın Şərqdə hakimiyyəti ələ keçirməsindən əvvəl uzun müddətli hakimiyyətdə olmuş sonuncu fars hökmdarıdır ki, onun ölümündən beş il sonra ərəblər bütün keçmiş Sasanilər imperiyası ərazisini ələ keçirmişlər. Hakimiyyətinin ilk dövrlərində taxtını itirən II Xosrov Bizansın köməyi ilə onu geri qaytarmış, bu hadisədən on il sonra isə Əhəmənilərin ənənəvi siyasətini davam etdirərək, Yaxın Şərqdəki zəngin Roma (Bizans) əyalətlərini işğal etməyə çalışmışdır; Onun hakimiyyətinin əsas hissəsi Bizansla müharibələr, Bəhram Çubin və Vistəhm kimi üsyançılarla mübarizədə keçmişdir.

II Xosrov
خسرو پرویز

II Xosrovun adına kəsilmiş qızıl sikkə
Sasanilər imperiyasının şahənşahı
590 (I hakimiyyət) — 591/25 fevral, 628 (II hakimiyyət)
(ləqəbi: Pərviz (Parvēz))
Sələfi IV Hörmüz (sələf)
Bəhram Çubin (qəsbkar)
Vistəhm (rəqib hökmdar)
Xələfi II Qubad
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi təxm. 570
Doğum yeri Ktesifon, Sasanilər imperiyası
Vəfat tarixi
Vəfat yeri Ktesifon, Sasanilər imperiyası
Vəfat səbəbi öldürülüb.
Dəfn yeri Ktesifon
Sülalə Sasanilər sülaləsi
Milliyyəti fars
Atası IV Hörmüz
Anası Vistəhmin bacısı
Həyat yoldaşları Şirin, Məryəm
Uşaqları Mərdanşah, II Qubad, Azərmidoxt, Boranduxt, Cavanşir, V Xosrov Fərruxzad, Şəhriyar və başqaları.
Hərbi xidmət
Döyüşlər
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Firdovsinin yazdığı “Şahnamə” və Nizami Gəncəvinin (1141-1209) yazdığı “Xosrov və Şirin” əsərlərində Xosrovun həyatının daha romantik olan uydurma versiyası işlənmişdir ki, bununla da Xosrov farsdilli ədəbiyyatın (sonradan həm də türkdilli ədəbiyyatın) əsas qəhrəmanlarından biri olmuşdur. “Xosrov və Şirin” əhvalatında sonradan Sasani məlaikəsi olmuş Şahzadə Şirin və II Xosrovun məhəbbət macərası, uzun mübarizə və çətinliklərdən sonra qovuşmaları təsvir edilmişdir.

Bioqrafiyası

Erkən həyatı

II Xosrov təxminən 570-ci illərdə dünyaya gəlmişdir; atası IV Hörmüz, anası isə Parfiyanın yeddi böyük sülaləsindən biri olan İspahbudan sülaləsindən olan qadındır; həyatının ilk dövrlərində qardaşları Vinduyə və Vistəhmin ciddi təsiri olmuşdur.

Şəxsiyyəti və bacarıqları

Tarixçi Təbəri II Xosrovu belə təsvir edir:

  “Bir çox fars hökmdarlarından fərqli olaraq, igidlik, hikmət və tədbirilik, hərbi qüdrət və qələbə, zənginlik və yaxşı gələcək onun nəsibi olmuşdu və buna görə də o, qalib anlamını verən Pərviz ləqəbi daşıyırdı.”  

Əfsanəyə görə, Xosrov Pərvizin içində 3000 konkubina saxlanılan şəbistanı olmuşdur.

Taxta gəlməsi

Xosrov, əmiləri Vistəhm və Viduyə tərəfindən törədilmiş saray çevrilişi nəticəsində atası IV Hörmüzün kor edilərək hakimiyyətdən uzaqlaşdırılmasından sonra hakimiyyətə gətirilmişdir. Həmin dövrdə Mehrani spəhbodu Bəhram Çubin də Ktesifonu ələ keçirməyə çalışırdı. Bəhramın Ktesifonu ələ keçirməsinin qarşısını ala bilməyən Xosrov və qardaşları şəhəri tərk edərək qaçmağa məcbur oldular.

571-ci ildə Bizansla başlamış müharibə hələ davam edirdi. Buna görə də, II Xosrov Suriyaya qaçır, burdan isə Konstantinopola gedərək Bizans imperatoru II Mavriki (582-602) ilə görüşür. İmperator II Xosrova taxtını geri qaytarmaqda kömək etməyə razılıq verir. Əvəzində Xosrov taxta gəldikdən sonra Amid, Harran, Dara və Miyafarigin ərazilərində Bizansın hakimiyyətini tanımağı öhdəsinə götürür. Bundan əlavə, Sasanilər Ermənistan Və İberiyanın işlərinə qarışmamağa, Bizansın Lazistan ərazisinə iddia etməməyə razılıq verməli idi.

Əsas zadəganlar vilayət hakimləri, şəhər hakimləri, hərbi rəhbərlər və eləsə də Sasani hərbi zadəganlarının böyük bir qismi II Xosrovu Sasani şahənşahı kimi qəbul etdi. Bundan sonra, 591-ci ildə Xosrov Bizans ordusu ilə birgə Ktesifona qayıdır, Balarton döyüşündə VI Bəhramı məğlub edir və taxtı ələ keçirir. Bəhram Çubin ölkənin şərqinə qaçaraq Bəlx və ya Fərqanə ərazisində məskunlaşır.

Lakin, bir neçə il sonra Bəhram II Xosrov tərəfindən göndərilmiş assasin tərəfindən öldürülür. Bundan sonra Bizansla sülh əldə edilir. Yardımına görə, imperator Mavriki Şərqi Ermənistanın böyük bir hissəsini, Qərbi İberiyanı əldə etdi, həmçinin farslara əvvəl ödənilərn vergilər ləğv edildi.

Sonrakı həyatı

Vistəhm üsyanı

Hakimiyyətə gəldikdən sonra Xosrov əmilərinin ikisinə də vəzifə verdi: Vinduyə xəzinədar və baş vəzir oldu, Vistəhm isə İspəhbudan nəslinin vətəni olan, Tabasaran və Xorasanı əhatə edən Şərq əyalətinin spahbedi oldu. Lakin, tezliklə Xosrov öz fikrini dəyişdi: atasının öldürülməsi haqqında düşünərək, özünü belə bir hadisədən sığortalamaq üçün əmilərini öldürtmək qərarına gəldi. Ənənəvi olaraq Sasani monarxları hansısa zadəganların onlardan daha güclü olmasına imkan vermirdilər və Xosrovun belə bir qərar verməsində əmisi Vinduyənin həddən artıq güclənməsi də öz rolunu oynamışdır. Qardaşının yanına, Şərq əyalətinə qaçmağa çalışan Vinduyə tutularaq edam etdirilir. Bundan sonra Vistəhm açıq üsyana başlayır. Dinəvərinin verdiyi məlumata görə, o, Parfiya (Arşaki) nəslindən olduğunu əsas gətirərək, Sasani taxtına iddia irəli sürür: "Sizin hakimiyyətə məndən daha çox haqqınız yoxdur. Əksinə, İskəndərlə döyüşən Daranın oğlu Daradan gələn soyuma görə mən daha çox layiqəm o taxta. Siz Sasanilər hiyləylə bizim [Arşakilərin] üzərində hakimiyyətə nail olmusuz və uzurpasiya edərək, bizim haqqımızı qəsb etmisiniz. Sənin əcdadın Sasan çobandan başqa bir şey olmamışdır.”

Bəhram Çubin kimi, Vistəhmin də üsyanı tezliklə özünə çoxlu tərəfdaşlar tapa bilir və geniş əraziyə yayılır. Vistəhmin Bəhramın bacısı Qordiyə ilə evlənməsindən sonra, yerli zadəganlar və Bəhramın ordusunun qalıqları da ona qoşuldu. Tezliklə Vistəhm Sasanilər imperiyasının Şərqdə Amudərya (Oksus) çayından Qərbdə Ərdəbilə qədər olan geniş bir ərazisinə nəzarət edirdi. Şərqə hücum edən Vistəhm, Transoksiana, Şauq və Pariovk ərazilərinin hakimi olan üç eftalit şahzadəsini ələ keçirdi.

Ümumilikdə Vistəhmin hansı tarixdə üsyan qaldırması dəqiq bilinmir. Sikkələrdən əladə edilmiş məlumata əsasən demək olar ki, onun üsyanı yeddi il ərzində davam etmişdir. Ümumi qəbul edilmiş tarix 590-596-cı illər olsa da, C.D.Hovard-Conston və P. Purşəriəti kimi bəzi tədqiqatçılar üsyanın Vahevuni erməni üsyanına təkan verdiyini əsas gətirərək 594/5-ci illərə çəkirlər.

Vistəhm qərbdə Midiya ərazisini təhdid etməyə başladıqda, Xosrov ona qarşı bir neçə ordu birləşməsi göndərsə də, yekun nəticəyə nail ola bilmir: Vistəhmin rəhbərlik etdiyi üsyançılar Gilanın dağlıq ərazilərinə sığınırlar, bu arada erməni hökmdar ordusunun bir neçə sərkərdəsi də üsyan edərək, Vistəhmə qoşulur. Nəhayət, Xosrov erməni mərzban Smbat Baqratunini üsyançıların üstünə göndərir və o, Qumis yaxınlığında Vistəhmlə toqquşur. Döyüş zamanı Xosrovun xahişi ilə (bəzi mənbələrə görə, Qordiyənin xahişi ilə) Vistəhm Pariovkdan olan eftalit şahzadəsi tərəfindən öldürülür. Buna baxmayaraq, Vistəhmin üsyançıları Qumis yaxınlığında şah ordusuna üstün gələ bilir, Xosrov üsyanı tamamilə yatıra bilmək üçün növbəti il Smabtın başçılığı ilə daha bir ordu göndərməli olur.

II Xosrovun hakimiyyəti dövründə musiqi

II Xosrovun hakimiyyəti, musiqinin qızıl dövrü idi. II Xosrovdan əvvəl hakimiyyətdə olmuş I Xosrov, Bəhram Gur, həmçinin I Ərdəşir kimi hökmdarlar da musiqiyə böyük maraq göstərmişdilər. II Xosrovun hakimiyyəti dövründə Barbəd, Bəmşad, Sərkəş və Nikisa kimi məşhur musiqiçilər yaşamışlar.

Dini siyasəti

II Xosrov Şirin adlı xristianla evlənmiş və onu ölkənin məlaikəsi elan etmişdi. Şirin Xosrovdan olan övladı Mərdanşahı taxta gətirməyə çalışırdı. Xosrovun xristianlıqla əlaqələri mürəkkəb idi: onun arvadı Şirin və maliyyə naziri Yəzdin xristian idi. Onun hakimiyyəti dövründə monofizit və nestorian xristianlar arasında mübahisələr gedirdi. II Xosrov monofizitliyə üstünlük verərək, bütün xristian təbəələrinin bu məzhəbə itaət etməsini buyurmuşdu və ola bilsin ki, bu qərarı verməkdə ona monofizit olan Şirin və saray həkimi Sincarlı Qabriel təsir göstərmişdi. Onun xristianlara qarşı müsbət münasibəti zərdüşti kahinlər arasında nüfuzunun aşağı olmasına gətirib çıxarmışdı.

Ləxmilər krallığında hakimiyyətin ləğvi

600-cü ildə Xosrovun qızı ilə evlənmək istəyərək fars qadınlarını təhqir etdiyinə görə Hiyrədə hakimiyyət sürən Ləxmilər sülaləsinin son hökmdarı III Əl Numan ibn əl-Mundir edam etdirildi. Bundan sonra Ləxmilərin hökm sürdüyü ərazi mərkəzi hakimiyyətə tabe edildi, sülaləyə isə son qoyuldu. Nəticədə bu Aşağı İraqda müharibənin başlamasına və İslam xəlifələrinin Sasanilər imperiyası üzərinə hücumlarına əsas verdi.

Sasani-Bizans müharibəsi

 
Sasani və Bizans imperiyaları arasında son antik dövrün müxtəlif illərində, o cümlədən 591-ci ildə sərhəddləri göstərən xəritə.

Hakimiyyətinin başlanğıcında II Xosrovun Bizansa qarşı münasibəti yaxşı idi. Lakin 602-ci ildə imperator Mavrikinin sərkərdələrindən biri Foka (602-610) tərəfindən öldürülərək, Bizans taxtının uzurpasiyya edilməsindən sonra Xosrov Bizansa qarşı müharibəyə başladı: bəhanə Mavrikinin öldürülməsi olsa da, əsas məqsəd mümkün qədər çox Bizans ərazisini işğal etmək idi. Sərkərdəsi Fərruxan Şəhrvaraz və digər məşhur sərkərdələrlə birgə hərəkət edən Xosrov, 604-cü ildə qısa müddət ərzində Dara və Edessanı tutdu, daha sonra isə Mavrikinin hakimiyyəti dövründə Bizansa verilmiş əraziləri qaytardı, bununla da Sasani-Bizans sərhəddləri 591-ci ildəki vəziyyətinə qaytarıldı. İtirilmiş əraziləri qaytardıqdan sonra, Xosrov özü döyüş meydanından çəkildi və orduya komandanlığı sərkərdələri Şəhrvaraz və Şahin Vəhmənzadəgana tapşırdı. Bundan sonra ikiyə bölünən Sasani ordusu Suriya və Kiçik Asiyada irəliləyərək 608-ci ildə Xalkedonda birləşdi.

610-cu ildə erməni İrakli üsyan edərək imperator Fokanı öldürdü və özünü yeni Bizans imperatoru elan etdi. Bundan sonra o, diplomatlar göndərərək sülh əldə etmək üçün danışıqlara başlayır. Lakin, Xosrov onların təklifini rədd edərək deyir: “Bu krallıq mənə məxsusdur və mən Mavrikinin oğlu Feodosini taxta gətirməliyəm. [İrakliyə gəlincə], o bizim razılığımız olmadan hakimiyyəti ələ keçirib, indi izə öz qızılımız ilə bizi ələ almağa çalışır. Lakin, onun əlləri mənim əlimdə olmayınca, mən dayanmayacam.” Bundan sonra Xosrov diplomatları edam etdirmişdi.

613-614-cü illərdə sərkərdə Şəhrvaraz Dəməşq və Yerusəlimi mühasirəyə alaraq ələ keçirdi, bundan sonra Əsl Xaçın triumfu başladı. Bir neçə dəfə Bizans ordusunun müqavimətini qıran Şahin Anadoluya daxil oldu; 618-ci ildə Misirdə qələbə çaldı. Bizans ordusu artıq müqavimət göstərmək gücündə deyildi, çünki, bir tərəfdən daxili çəkişmələr ordunu zəiflətmiş, digər tərəfdən imperiyanın Qərb sərhədlərini təhdid edən avarlar və slavyan tayfaları Dunay çayı sahillərinə qədər irəliləmişdilər.

Ağ hunların işğalı

606-607-ci illərdə Mərkəzi İran ərazisindəki Spahan satraplığına basqın etmiş ağ hunların dəf edilməsi üçün Xosrov IV Smbat Baqratunini Pers Ermənistanından İrana dəvət etdi. Sasani şahzadəsi Datoyeanın köməkliyi ilə Smbat ağ hunları İran ərazisindən çıxardı, daha sonra isə onların Xorasanın şərqində yerləşən yurdlarına hücum etdi. Xosrov ona “Xosrov Şun” (Xosrovun şənliyi və ya məmnunluğu) fəxri adını verdi, oğlu II Varaztirots Baqratuni isə “Cavitean Xosrov” (Əbədi Xosrov) fəxri adını daşımağa başladı. Sebeos bu hadisələri belə təsvir edir:

  “O, əmr etdi ki, böyük bir fil bəzədilsin və meydana gətirilsin. Buyurdu ki, həmin [Smbatın oğlu] Varaztirots (Cavitean xosrov adlandırılan) [filin] üstündə əyləşdirilsin. O, həm də əhaliyə qızıl paylanmasını tapşırdı. O, [Smbat üçün] hrovartak (fərman) yazaraq böyük məmnunluq və hörmətlə onu meydana dəvət etdi. [Smbat] [Xosrovun] hakimiyyətinin 28-ci ilində [618-619] dünyasını dəyişdi.”  

Bizans işğalı və mübarizə

622-ci ildə Bizans imperatoru İrakli güclü ordu ilə meydana çıxdı. 624-cü ildə o Şimali Atropatena ərazisinə soxuldu və burada Fərrux Hörmüz və Xosrova qarşı üsyan etmiş Rüstəm Fərruxzad tərəfindən qarşılandı. Bundan sonra Atropatena şəhərlərini talan edən İrakli Qazaka şəhərindəki məşhur Azərgüşnasp məbədini də dağıtdı.

Bir neçə il sonra, 626-cı ildə Lazistanı (Kolxida) tutdu. Elə həmin il Bosfor sahilində yerləşən Xalkedona qədər irəliləyən Şəhrbaraz avarların da dəstəyi ilə Konstantinopolu tutmağa cəhd etdi. Lakin bu manevr uğurlu alınmır, hücum dəf edilir, 628-ci ildə fars ordusu Anadoluya doğru geri çəkildi.

627-ci ildə xəzərlərin Qafqaz Albaniyasına yürüşündən istifadə edən İrakli Anadoluda Sasani ordusunu Nineva döyüşündə məğlub edərək, irəliləməyə başladı və Ktesifona yaxınlaşdı. II Xosrov sevimli sarayını tərk edərək, müşayətsiz Dəstgerdə (Bağdad yaxınlığı) çəkildi. Lakin qısa müddət sonra İrakli Dəstgerdi də tutdu və taladı.

Devirilməsi və ölümü

Dəstgerdin işğalından sonra aralarında İspəhbudan nəslindən Fərrux Hörmüzd və onun oğlanları Rüstəm və Fərruxzadın da olduğu Sasanilər imperiyasının zadəgan ailələrindən olan şəxslər tərəfindən II Xosrovun oğlu Qubadın önə çəkilməsinə başlandı. Mehrani sülaləsini Şəhrbaraz, erməniləri II Varaztirots Baqratuni, Kanaraqları isə Kanadbak təmsil edirdi. 25 Fevralda Aspad Güşnaspın müşayət etdiyi Qubad Ktesofonu ələ keçirir və II Xosrov taxtdan salınaraq həbsə atılır. Özünü Sasanilər imperiyasının şahı elan edən II Qubad, aralarında II Xosrovun sevimli oğlu Mərdanşahın da olduğu bütün qardaşlarını edam etdirir. Üç gün sonra isə Qubad Mihr Hörmüzdə atasını öldürməyi tapşırır (bəzi mənbələrdə II Xosrovun oxla vurularaq, yavaş-yavaş öldürüldüyü qeyd edilir).

Daha sonra zadəganların dəstəklədiyi II Qubad Bizans imperatoru I İrakli ilə sülh razılaşması əldə edir, Bizans bütün itirdiyi torpaqları geri qaytarır, üstəlik 614-cü ildə Yerusəlimdən götürülmüş Əsl xaç və digər müqəddəs əşyalar da geri qaytarılır. Bundan sonra İrakli triumfla Konstantinopola qayıdır.

Məhəmmədin II Xosrova məktubu

II Xosrov ( ərəb. كسرى‎‎; [Kisra]) həm də İslam mənbələrində xatırlanır. Məhəmmədin elçisi Abdullah ibn Hudafa əs-Səhmi ilə ona məktub göndərdiyi və İslama dəvət etdiyi bildirilir. Müraciətin mətni müsəlman tarixçiləri tərəfindən bu cür təqdim edilir:

  “Rəhman və Rəhim olan Allahın adı ilə.
Allahın elçisi Məhəmməddən İranın böyük Kəsrasına. Salam olsun Allaha və onun peyğəmbəri Məhəmmədə inananlara, Allahdan başqa tanrı yoxdur, Məhəmməd onun qulu və peyğəmbəridir. Allahın əmri ilə, mən səni ona inanmağa dəvət edirəm. O, məni göndərib ki, bütün insanları xəbərdar edim və inanmayanları inama dəvət edim. İslamı qəbul elə ki, təhlükəsizlikdə olasan. Əgər İslamı qəbul etməkdən imtina etsən, o zaman, maqların günahlarına görə cavab verməli olacaqsan.” 		 

II Xosrov Məhəmmədin məktubunu cırır və Yəməndəki vassalı Badhana əmr edir ki, Hicaza iki adam göndərərək Məhəmmədi tutub onun yanına göndərsin. Mədinəyə qayıdan elçi Abdullah Məhəmmədə Xosrovun onun məktubunu necə cırmasını danışır və Məhəmməd Abdullaha II Xosrovun məhv olacağını vəd edir.

Ailəsi

II Xosrov Sasani şahı IV Hörmüzün İspəhbudan sülaləsindən olan Vistəhm və Vinduyənin adı naməlum olan bacısından dünyaya gəlmiş oğlu idi. Xosrovun İspəhbudan sülaləsindən Mah-Adur Güşnasp və Narrsi adlı iki əmiuşağı olmuşdur. II Xosrovun Hörmüzan adlı ögey qardaşı da olmuşdur ki, ərəblərin Sasani torpaqlarına yürüşü zamanı o, ərəblərə qarşı döyüşmüşdür.

II Xosrov üç dəfə evlənmişdi: birinci dəfə, Qubad adlı oğlunun anası Bizans imperatoru Mavrikinin qızı Məryəmlə. İkinci dəfə Cavanşir adlı oğlunun anası və Bəhram Çubinin bacısı Qodiya ilə. Üçüncü dəfə Mərdanşahın anası Şirin ilə. Bunlardan başqa Xosrovun başqa qadınlardan Boranduxt, Azarmidoxt, Şəhriyar və V Fərruxzad Xosrov adlı oğlanları da olmuşdur. Şəhriyar istisna olmaqla bütün bu övladlar 628-632-ci illər vətəndaş müharibəsi zamanı Sasani monarxları olmuşdular. II Xosrovun Qubad adlı qardaşı və Mirhran adlı bacısı da olmuşdur. Mirhran Sasani spahbedi Şəhrbarazla evlənmiş, daha sonra isə onların Şapur-i Şəhrvaraz adlı övladı dünyaya gəlmişdir. Qubad isə adı naməlum olan bir qızla evlənmiş və onun III Xosrov adlı övladı olmuşdur.

Şəcərəsi

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
I Xosrov
(531-579)
 
 
 
 
 
 
Şapur
(† 580-lər)
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
IV Hörmüz
(579-590)
 
Naməlum
 
 
 
 
 
Vistəhm
(590/1–596 və ya 594/5–600)
 
 
Vinduyə
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
II Xosrov
(590-628)
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Qubad
 
Mirhran
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
II Qubad
(628)
 
 
 
 
Azərmiduxt
(630-631)
 
 
 
 
Mərdanşah
(† 628)
 
 
 
 
Cavanşir
 
 
 
 
III Xosrov
(630)
 
Şapur-i Şəhrvaraz
(630)
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Boranduxt
(629-630, 631-632)
 
 
 
V Fərruxzad Xosrov
(631)
 
 
 
Şəhriyar
(† 628)
 
 
 
Naməlum
 
 
 
 
 
 
 
 
 


İncəsənətdə

I İrakli və II Xosrov arasında baş vermiş döyüş erkən intibah dövrü rəssamı Pyero della Françeska tərəfindən Arezzodakı San Françeska bazilikasında Əsl Xaçın tarixi freskasında dairəvi rəsmlərdən biri kimi təsvir edilmişdir.

İstinadlar

  1. ↑ James Howard-Johnston, "ḴOSROW II", Encyclopaedia Iranica, (March 15, 2010).
  2. ↑ Təbəri, Peyğəmbərlərin və hökmdarların tarixi, vol. 2
  3. ↑ Shapur Shahbazi (1989), BESṬĀM O BENDŌY
  4. Pourshariati (2008), pp. 127–128, 131–132
  5. Dinəvəri, Akhbâr al-tiwâl, pp. 91-92;
  6. ↑ HORMOZĀN, A. Shapur Shahbazi, Encyclopaedia Iranica
  7. Gumilev L.N. Bahram Chubin, pp. 229 - 230
  8. Pourshariati (2008), pp. 131–132
  9. Pourshariati (2008), pp. 132, 134
  10. Pourshariati (2008), pp. 132–133, 135
  11. Pourshariati (2008), pp. 133–134
  12. Pourshariati (2008), pp. 136–137
  13. Peter Brown: The Rise of Western Christendom. 2. erweiterte Auflage. Oxford 2003, S. 283.
  14. Landau-Tasseron, Ella. "ḎŪ QĀR". ENCYCLOPÆDIA IRANICA. İstifadə tarixi: 26 may 2014.
  15. Richard Nelson Frye, The History of Ancient Iran, p 330.
  16. Treadgold 1997, p. 287.
  17. Sebeos, chapter 24
  18. ↑ Martindale, Jones & Morris (1992), pp. 1363–1364
  19. Pourshariati (2008), pp. 153–154
  20. Abolala Soudavar - Looking through The Two Eyes of the Earth: A Reassessment of Sasanian Rock Reliefs, Iranian Studies, volume 45, number 1, January 2012
  21. Pourshariati (2008), pp. 152-153
  22. Pourshariati (2008), p. 173
  23. Norwich, 1997. səh. 94
  24. Oman, 1893. səh. 212
  25. Kaegi, 2003. səh. 178, 189–190
  26. al-Mubarakpuri (2002) p. 417
  27. ↑ http://www.al-islam.org/message/43.htm
  28. Tabaqat-i Kubra, vol. I, page 360; Tarikh-i Tabari, vol. II, pp. 295, 296; Tarikh-i Kamil, vol. II, page 81 and Biharul Anwar, vol. XX, page 389
  29. Kisra, M. Morony, The Encyclopaedia of Islam, Vol. V, ed.C.E. Bosworth, E.van Donzel, B. Lewis and C. Pellat, (E.J.Brill, 1980), 185.[1]
  30. Pourshariati (2008), p. 179
  31. Pourshariati (2008), p. 205

Ədəbiyyat

  • Edward Walford, translator, The Ecclesiastical History of Evagrius: A History of the Church from AD 431 to AD 594, 1846. Reprinted 2008. Evolution Publishing, ISBN 978-1-889758-88-6. [2] — a primary source containing detailed information about the early reign of Khosrau II and his relationship with the Romans.
  • Martindale, John Robert; Jones, Arnold Hugh Martin; Morris, J., eds. (1992). The Prosopography of the Later Roman Empire, Volume III: A.D. 527–641. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-20160-5.
  • Pourshariati, Parvaneh (2008). Decline and Fall of the Sasanian Empire: The Sasanian-Parthian Confederacy and the Arab Conquest of Iran. London and New York: I.B. Tauris. ISBN 978-1-84511-645-3.
  • Daryaee, Touraj. Sasanian Iran: the Portrait of a Late Antique Empire, Costa Mesa: Mazda Publishers, 2008.

Həmçinin bax

Avqust 04, 2021
xosrov, klassik, mənbələrdə, edilən, aparvez, ləqəbi, sonrakı, dövrlərdə, dəyişikliyə, uğrayaraq, pərviz, şəklində, işlədilməyə, başlamışdır, müzəffər, pəhl, 𐭧𐭥𐭮𐭫𐭥𐭣𐭩, husrō, həmçinin, xusrav, parvēz, خسرو, پرویز, xosrov, parviz, ktesifon, fevral, ktesifon, sas. II Xosrov klassik menbelerde ona aid edilen Aparvez leqebi sonraki dovrlerde deyisikliye ugrayaraq Perviz seklinde isledilmeye baslamisdir Muzeffer pehl 𐭧𐭥𐭮𐭫𐭥𐭣𐭩 Husrō y hemcinin Xusrav Parvez خسرو پرویز Xosrov Parviz Ktesifon 28 fevral 628 Ktesifon Sasaniler Imperiyasi Sasaniler imperiyasinin 590 628 ci illerde hakimiyyetde olmus sonuncu boyuk sahi 1 O IV Hormuzun 579 590 oglu I Xosrovun 531 579 nevesidir II Xosrov muselmanlarin Yaxin Serqde hakimiyyeti ele kecirmesinden evvel uzun muddetli hakimiyyetde olmus sonuncu fars hokmdaridir ki onun olumunden bes il sonra erebler butun kecmis Sasaniler imperiyasi erazisini ele kecirmisler Hakimiyyetinin ilk dovrlerinde taxtini itiren II Xosrov Bizansin komeyi ile onu geri qaytarmis bu hadiseden on il sonra ise Ehemenilerin enenevi siyasetini davam etdirerek Yaxin Serqdeki zengin Roma Bizans eyaletlerini isgal etmeye calismisdir Onun hakimiyyetinin esas hissesi Bizansla muharibeler Behram Cubin ve Vistehm kimi usyancilarla mubarizede kecmisdir II Xosrovخسرو پرویزII Xosrovun adina kesilmis qizil sikkeSasaniler imperiyasinin sahensahi590 I hakimiyyet 591 25 fevral 628 II hakimiyyet leqebi Perviz Parvez Selefi IV Hormuz selef Behram Cubin qesbkar Vistehm reqib hokmdar Xelefi II QubadSexsi melumatlarDogum tarixi texm 570Dogum yeri Ktesifon Sasaniler imperiyasiVefat tarixi 28 fevral 628Vefat yeri Ktesifon Sasaniler imperiyasiVefat sebebi oldurulub Defn yeri KtesifonSulale Sasaniler sulalesiMilliyyeti farsAtasi IV HormuzAnasi Vistehmin bacisiHeyat yoldaslari Sirin MeryemUsaqlari Merdansah II Qubad Azermidoxt Boranduxt Cavansir V Xosrov Ferruxzad Sehriyar ve basqalari Herbi xidmetDoyusler Ucuncu fars turk muharibesiBizans Sasani muharibeleri 6 7 esrler Vikianbarda elaqeli mediafayllarFirdovsinin yazdigi Sahname ve Nizami Gencevinin 1141 1209 yazdigi Xosrov ve Sirin eserlerinde Xosrovun heyatinin daha romantik olan uydurma versiyasi islenmisdir ki bununla da Xosrov farsdilli edebiyyatin sonradan hem de turkdilli edebiyyatin esas qehremanlarindan biri olmusdur Xosrov ve Sirin ehvalatinda sonradan Sasani melaikesi olmus Sahzade Sirin ve II Xosrovun mehebbet macerasi uzun mubarize ve cetinliklerden sonra qovusmalari tesvir edilmisdir Mundericat 1 Bioqrafiyasi 1 1 Erken heyati 1 2 Sexsiyyeti ve bacariqlari 1 3 Taxta gelmesi 2 Sonraki heyati 2 1 Vistehm usyani 2 2 II Xosrovun hakimiyyeti dovrunde musiqi 2 3 Dini siyaseti 2 4 Lexmiler kralliginda hakimiyyetin legvi 3 Sasani Bizans muharibesi 4 Ag hunlarin isgali 5 Bizans isgali ve mubarize 6 Devirilmesi ve olumu 7 Mehemmedin II Xosrova mektubu 8 Ailesi 8 1 Seceresi 9 Incesenetde 10 Istinadlar 11 Edebiyyat 12 Hemcinin baxBioqrafiyasi RedakteErken heyati Redakte II Xosrov texminen 570 ci illerde dunyaya gelmisdir atasi IV Hormuz anasi ise Parfiyanin yeddi boyuk sulalesinden biri olan Ispahbudan sulalesinden olan qadindir heyatinin ilk dovrlerinde qardaslari Vinduye ve Vistehmin ciddi tesiri olmusdur 1 Sexsiyyeti ve bacariqlari Redakte Tarixci Teberi II Xosrovu bele tesvir edir Bir cox fars hokmdarlarindan ferqli olaraq igidlik hikmet ve tedbirilik herbi qudret ve qelebe zenginlik ve yaxsi gelecek onun nesibi olmusdu ve buna gore de o qalib anlamini veren Perviz leqebi dasiyirdi 2 Efsaneye gore Xosrov Pervizin icinde 3000 konkubina saxlanilan sebistani olmusdur 2 Taxta gelmesi Redakte Xosrov emileri Vistehm ve Viduye terefinden toredilmis saray cevrilisi neticesinde atasi IV Hormuzun kor edilerek hakimiyyetden uzaqlasdirilmasindan sonra hakimiyyete getirilmisdir 3 4 Hemin dovrde Mehrani spehbodu Behram Cubin de Ktesifonu ele kecirmeye calisirdi Behramin Ktesifonu ele kecirmesinin qarsisini ala bilmeyen Xosrov ve qardaslari seheri terk ederek qacmaga mecbur oldular 571 ci ilde Bizansla baslamis muharibe hele davam edirdi Buna gore de II Xosrov Suriyaya qacir burdan ise Konstantinopola gederek Bizans imperatoru II Mavriki 582 602 ile gorusur Imperator II Xosrova taxtini geri qaytarmaqda komek etmeye raziliq verir Evezinde Xosrov taxta geldikden sonra Amid Harran Dara ve Miyafarigin erazilerinde Bizansin hakimiyyetini tanimagi ohdesine goturur Bundan elave Sasaniler Ermenistan Ve Iberiyanin islerine qarismamaga Bizansin Lazistan erazisine iddia etmemeye raziliq vermeli idi 5 Esas zadeganlar vilayet hakimleri seher hakimleri herbi rehberler ve elese de Sasani herbi zadeganlarinin boyuk bir qismi II Xosrovu Sasani sahensahi kimi qebul etdi Bundan sonra 591 ci ilde Xosrov Bizans ordusu ile birge Ktesifona qayidir Balarton doyusunde VI Behrami meglub edir ve taxti ele kecirir Behram Cubin olkenin serqine qacaraq Belx 6 ve ya Ferqane 7 erazisinde meskunlasir Lakin bir nece il sonra Behram II Xosrov terefinden gonderilmis assasin terefinden oldurulur Bundan sonra Bizansla sulh elde edilir Yardimina gore imperator Mavriki Serqi Ermenistanin boyuk bir hissesini Qerbi Iberiyani elde etdi hemcinin farslara evvel odenilern vergiler legv edildi 1 Sonraki heyati RedakteVistehm usyani Redakte Hakimiyyete geldikden sonra Xosrov emilerinin ikisine de vezife verdi Vinduye xezinedar ve bas vezir oldu Vistehm ise Ispehbudan neslinin veteni olan Tabasaran ve Xorasani ehate eden Serq eyaletinin spahbedi oldu 3 8 Lakin tezlikle Xosrov oz fikrini deyisdi atasinin oldurulmesi haqqinda dusunerek ozunu bele bir hadiseden sigortalamaq ucun emilerini oldurtmek qerarina geldi Enenevi olaraq Sasani monarxlari hansisa zadeganlarin onlardan daha guclu olmasina imkan vermirdiler ve Xosrovun bele bir qerar vermesinde emisi Vinduyenin hedden artiq guclenmesi de oz rolunu oynamisdir Qardasinin yanina Serq eyaletine qacmaga calisan Vinduye tutularaq edam etdirilir 3 9 Bundan sonra Vistehm aciq usyana baslayir Dineverinin verdiyi melumata gore o Parfiya Arsaki neslinden oldugunu esas getirerek Sasani taxtina iddia ireli surur Sizin hakimiyyete menden daha cox haqqiniz yoxdur Eksine Iskenderle doyusen Daranin oglu Daradan gelen soyuma gore men daha cox layiqem o taxta Siz Sasaniler hiyleyle bizim Arsakilerin uzerinde hakimiyyete nail olmusuz ve uzurpasiya ederek bizim haqqimizi qesb etmisiniz Senin ecdadin Sasan cobandan basqa bir sey olmamisdir Behram Cubin kimi Vistehmin de usyani tezlikle ozune coxlu terefdaslar tapa bilir ve genis eraziye yayilir Vistehmin Behramin bacisi Qordiye ile evlenmesinden sonra yerli zadeganlar ve Behramin ordusunun qaliqlari da ona qosuldu Tezlikle Vistehm Sasaniler imperiyasinin Serqde Amuderya Oksus cayindan Qerbde Erdebile qeder olan genis bir erazisine nezaret edirdi Serqe hucum eden Vistehm Transoksiana Sauq ve Pariovk erazilerinin hakimi olan uc eftalit sahzadesini ele kecirdi 3 10 Umumilikde Vistehmin hansi tarixde usyan qaldirmasi deqiq bilinmir Sikkelerden elade edilmis melumata esasen demek olar ki onun usyani yeddi il erzinde davam etmisdir Umumi qebul edilmis tarix 590 596 ci iller olsa da C D Hovard Conston ve P Purserieti kimi bezi tedqiqatcilar usyanin Vahevuni ermeni usyanina tekan verdiyini esas getirerek 594 5 ci illere cekirler 11 Vistehm qerbde Midiya erazisini tehdid etmeye basladiqda Xosrov ona qarsi bir nece ordu birlesmesi gonderse de yekun neticeye nail ola bilmir Vistehmin rehberlik etdiyi usyancilar Gilanin dagliq erazilerine siginirlar bu arada ermeni hokmdar ordusunun bir nece serkerdesi de usyan ederek Vistehme qosulur Nehayet Xosrov ermeni merzban Smbat Baqratunini usyancilarin ustune gonderir ve o Qumis yaxinliginda Vistehmle toqqusur Doyus zamani Xosrovun xahisi ile bezi menbelere gore Qordiyenin xahisi ile Vistehm Pariovkdan olan eftalit sahzadesi terefinden oldurulur Buna baxmayaraq Vistehmin usyancilari Qumis yaxinliginda sah ordusuna ustun gele bilir Xosrov usyani tamamile yatira bilmek ucun novbeti il Smabtin basciligi ile daha bir ordu gondermeli olur 3 12 II Xosrovun hakimiyyeti dovrunde musiqi Redakte II Xosrovun hakimiyyeti musiqinin qizil dovru idi II Xosrovdan evvel hakimiyyetde olmus I Xosrov Behram Gur hemcinin I Erdesir kimi hokmdarlar da musiqiye boyuk maraq gostermisdiler II Xosrovun hakimiyyeti dovrunde Barbed Bemsad Serkes ve Nikisa kimi meshur musiqiciler yasamislar Dini siyaseti Redakte II Xosrov Sirin adli xristianla evlenmis ve onu olkenin melaikesi elan etmisdi Sirin Xosrovdan olan ovladi Merdansahi taxta getirmeye calisirdi Xosrovun xristianliqla elaqeleri murekkeb idi onun arvadi Sirin ve maliyye naziri Yezdin xristian idi 13 Onun hakimiyyeti dovrunde monofizit ve nestorian xristianlar arasinda mubahiseler gedirdi II Xosrov monofizitliye ustunluk vererek butun xristian tebeelerinin bu mezhebe itaet etmesini buyurmusdu ve ola bilsin ki bu qerari vermekde ona monofizit olan Sirin ve saray hekimi Sincarli Qabriel tesir gostermisdi Onun xristianlara qarsi musbet munasibeti zerdusti kahinler arasinda nufuzunun asagi olmasina getirib cixarmisdi Lexmiler kralliginda hakimiyyetin legvi Redakte 600 cu ilde Xosrovun qizi ile evlenmek isteyerek fars qadinlarini tehqir etdiyine gore Hiyrede hakimiyyet suren Lexmiler sulalesinin son hokmdari III El Numan ibn el Mundir edam etdirildi 14 Bundan sonra Lexmilerin hokm surduyu erazi merkezi hakimiyyete tabe edildi sulaleye ise son qoyuldu Neticede bu Asagi Iraqda muharibenin baslamasina ve Islam xelifelerinin Sasaniler imperiyasi uzerine hucumlarina esas verdi 15 Sasani Bizans muharibesi Redakte Sasani ve Bizans imperiyalari arasinda son antik dovrun muxtelif illerinde o cumleden 591 ci ilde serheddleri gosteren xerite Hakimiyyetinin baslangicinda II Xosrovun Bizansa qarsi munasibeti yaxsi idi Lakin 602 ci ilde imperator Mavrikinin serkerdelerinden biri Foka 602 610 terefinden oldurulerek Bizans taxtinin uzurpasiyya edilmesinden sonra Xosrov Bizansa qarsi muharibeye basladi behane Mavrikinin oldurulmesi olsa da esas meqsed mumkun qeder cox Bizans erazisini isgal etmek idi 1 Serkerdesi Ferruxan Sehrvaraz ve diger meshur serkerdelerle birge hereket eden Xosrov 604 cu ilde qisa muddet erzinde Dara ve Edessani tutdu daha sonra ise Mavrikinin hakimiyyeti dovrunde Bizansa verilmis erazileri qaytardi bununla da Sasani Bizans serheddleri 591 ci ildeki veziyyetine qaytarildi Itirilmis erazileri qaytardiqdan sonra Xosrov ozu doyus meydanindan cekildi ve orduya komandanligi serkerdeleri Sehrvaraz ve Sahin Vehmenzadegana tapsirdi Bundan sonra ikiye bolunen Sasani ordusu Suriya ve Kicik Asiyada irelileyerek 608 ci ilde Xalkedonda birlesdi 610 cu ilde ermeni 16 Irakli usyan ederek imperator Fokani oldurdu ve ozunu yeni Bizans imperatoru elan etdi Bundan sonra o diplomatlar gondererek sulh elde etmek ucun danisiqlara baslayir Lakin Xosrov onlarin teklifini redd ederek deyir Bu kralliq mene mexsusdur ve men Mavrikinin oglu Feodosini taxta getirmeliyem Irakliye gelince o bizim raziligimiz olmadan hakimiyyeti ele kecirib indi ize oz qizilimiz ile bizi ele almaga calisir Lakin onun elleri menim elimde olmayinca men dayanmayacam Bundan sonra Xosrov diplomatlari edam etdirmisdi 17 613 614 cu illerde serkerde Sehrvaraz Demesq ve Yeruselimi muhasireye alaraq ele kecirdi bundan sonra Esl Xacin triumfu basladi Bir nece defe Bizans ordusunun muqavimetini qiran Sahin Anadoluya daxil oldu 618 ci ilde Misirde qelebe caldi Bizans ordusu artiq muqavimet gostermek gucunde deyildi cunki bir terefden daxili cekismeler ordunu zeifletmis diger terefden imperiyanin Qerb serhedlerini tehdid eden avarlar ve slavyan tayfalari Dunay cayi sahillerine qeder irelilemisdiler Ag hunlarin isgali Redakte606 607 ci illerde Merkezi Iran erazisindeki Spahan satrapligina basqin etmis ag hunlarin def edilmesi ucun Xosrov IV Smbat Baqratunini Pers Ermenistanindan Irana devet etdi Sasani sahzadesi Datoyeanin komekliyi ile Smbat ag hunlari Iran erazisinden cixardi daha sonra ise onlarin Xorasanin serqinde yerlesen yurdlarina hucum etdi 18 Xosrov ona Xosrov Sun Xosrovun senliyi ve ya memnunlugu 18 fexri adini verdi oglu II Varaztirots Baqratuni ise Cavitean Xosrov Ebedi Xosrov 18 19 fexri adini dasimaga basladi Sebeos bu hadiseleri bele tesvir edir O emr etdi ki boyuk bir fil bezedilsin ve meydana getirilsin Buyurdu ki hemin Smbatin oglu Varaztirots Cavitean xosrov adlandirilan filin ustunde eylesdirilsin O hem de ehaliye qizil paylanmasini tapsirdi O Smbat ucun hrovartak ferman yazaraq boyuk memnunluq ve hormetle onu meydana devet etdi Smbat Xosrovun hakimiyyetinin 28 ci ilinde 618 619 dunyasini deyisdi 20 Bizans isgali ve mubarize Redakte622 ci ilde Bizans imperatoru Irakli guclu ordu ile meydana cixdi 624 cu ilde o Simali Atropatena erazisine soxuldu ve burada Ferrux Hormuz ve Xosrova qarsi usyan etmis Rustem Ferruxzad terefinden qarsilandi 21 Bundan sonra Atropatena seherlerini talan eden Irakli Qazaka seherindeki meshur Azergusnasp mebedini de dagitdi Bir nece il sonra 626 ci ilde Lazistani Kolxida tutdu Ele hemin il Bosfor sahilinde yerlesen Xalkedona qeder irelileyen Sehrbaraz avarlarin da desteyi ile Konstantinopolu tutmaga cehd etdi Lakin bu manevr ugurlu alinmir hucum def edilir 628 ci ilde fars ordusu Anadoluya dogru geri cekildi 627 ci ilde xezerlerin Qafqaz Albaniyasina yurusunden istifade eden Irakli Anadoluda Sasani ordusunu Nineva doyusunde meglub ederek irelilemeye basladi ve Ktesifona yaxinlasdi II Xosrov sevimli sarayini terk ederek musayetsiz Destgerde Bagdad yaxinligi cekildi Lakin qisa muddet sonra Irakli Destgerdi de tutdu ve taladi Devirilmesi ve olumu RedakteDestgerdin isgalindan sonra aralarinda Ispehbudan neslinden Ferrux Hormuzd ve onun oglanlari Rustem ve Ferruxzadin da oldugu Sasaniler imperiyasinin zadegan ailelerinden olan sexsler terefinden II Xosrovun oglu Qubadin one cekilmesine baslandi Mehrani sulalesini Sehrbaraz ermenileri II Varaztirots Baqratuni Kanaraqlari ise Kanadbak temsil edirdi 22 25 Fevralda Aspad Gusnaspin musayet etdiyi Qubad Ktesofonu ele kecirir ve II Xosrov taxtdan salinaraq hebse atilir Ozunu Sasaniler imperiyasinin sahi elan eden II Qubad aralarinda II Xosrovun sevimli oglu Merdansahin da oldugu butun qardaslarini edam etdirir Uc gun sonra ise Qubad Mihr Hormuzde atasini oldurmeyi tapsirir bezi menbelerde II Xosrovun oxla vurularaq yavas yavas oldurulduyu qeyd edilir 23 Daha sonra zadeganlarin desteklediyi II Qubad Bizans imperatoru I Irakli ile sulh razilasmasi elde edir Bizans butun itirdiyi torpaqlari geri qaytarir ustelik 614 cu ilde Yeruselimden goturulmus Esl xac ve diger muqeddes esyalar da geri qaytarilir 24 25 Bundan sonra Irakli triumfla Konstantinopola qayidir Mehemmedin II Xosrova mektubu RedakteII Xosrov ereb كسرى Kisra hem de Islam menbelerinde xatirlanir Mehemmedin elcisi Abdullah ibn Hudafa es Sehmi ile ona mektub gonderdiyi ve Islama devet etdiyi bildirilir 26 27 Muracietin metni muselman tarixcileri terefinden bu cur teqdim edilir Rehman ve Rehim olan Allahin adi ile Allahin elcisi Mehemmedden Iranin boyuk Kesrasina Salam olsun Allaha ve onun peygemberi Mehemmede inananlara Allahdan basqa tanri yoxdur Mehemmed onun qulu ve peygemberidir Allahin emri ile men seni ona inanmaga devet edirem O meni gonderib ki butun insanlari xeberdar edim ve inanmayanlari inama devet edim Islami qebul ele ki tehlukesizlikde olasan Eger Islami qebul etmekden imtina etsen o zaman maqlarin gunahlarina gore cavab vermeli olacaqsan 27 28 II Xosrov Mehemmedin mektubunu cirir 29 ve Yemendeki vassali Badhana emr edir ki Hicaza iki adam gondererek Mehemmedi tutub onun yanina gondersin Medineye qayidan elci Abdullah Mehemmede Xosrovun onun mektubunu nece cirmasini danisir ve Mehemmed Abdullaha II Xosrovun mehv olacagini ved edir Ailesi RedakteII Xosrov Sasani sahi IV Hormuzun Ispehbudan sulalesinden olan Vistehm ve Vinduyenin adi namelum olan bacisindan dunyaya gelmis oglu idi Xosrovun Ispehbudan sulalesinden Mah Adur Gusnasp ve Narrsi adli iki emiusagi olmusdur 30 II Xosrovun Hormuzan adli ogey qardasi da olmusdur ki ereblerin Sasani torpaqlarina yurusu zamani o ereblere qarsi doyusmusdur 6 II Xosrov uc defe evlenmisdi birinci defe Qubad adli oglunun anasi Bizans imperatoru Mavrikinin qizi Meryemle Ikinci defe Cavansir adli oglunun anasi ve Behram Cubinin bacisi Qodiya ile Ucuncu defe Merdansahin anasi Sirin ile 1 Bunlardan basqa Xosrovun basqa qadinlardan Boranduxt Azarmidoxt Sehriyar ve V Ferruxzad Xosrov adli oglanlari da olmusdur Sehriyar istisna olmaqla butun bu ovladlar 628 632 ci iller vetendas muharibesi zamani Sasani monarxlari olmusdular II Xosrovun Qubad adli qardasi ve Mirhran adli bacisi da olmusdur Mirhran Sasani spahbedi Sehrbarazla evlenmis daha sonra ise onlarin Sapur i Sehrvaraz adli ovladi dunyaya gelmisdir 31 Qubad ise adi namelum olan bir qizla evlenmis ve onun III Xosrov adli ovladi olmusdur Seceresi Redakte I Xosrov 531 579 Sapur 580 ler IV Hormuz 579 590 Namelum Vistehm 590 1 596 ve ya 594 5 600 Vinduye II Xosrov 590 628 Qubad Mirhran II Qubad 628 Azermiduxt 630 631 Merdansah 628 Cavansir III Xosrov 630 Sapur i Sehrvaraz 630 Boranduxt 629 630 631 632 V Ferruxzad Xosrov 631 Sehriyar 628 Namelum Incesenetde RedakteI Irakli ve II Xosrov arasinda bas vermis doyus erken intibah dovru ressami Pyero della Franceska terefinden Arezzodaki San Franceska bazilikasinda Esl Xacin tarixi freskasinda dairevi resmlerden biri kimi tesvir edilmisdir Istinadlar Redakte 1 2 3 4 5 James Howard Johnston ḴOSROW II Encyclopaedia Iranica March 15 2010 1 2 Teberi Peygemberlerin ve hokmdarlarin tarixi vol 2 1 2 3 4 5 Shapur Shahbazi 1989 BESṬAM O BENDŌY Pourshariati 2008 pp 127 128 131 132 Dineveri Akhbar al tiwal pp 91 92 1 2 HORMOZAN A Shapur Shahbazi Encyclopaedia Iranica Gumilev L N Bahram Chubin pp 229 230 Pourshariati 2008 pp 131 132 Pourshariati 2008 pp 132 134 Pourshariati 2008 pp 132 133 135 Pourshariati 2008 pp 133 134 Pourshariati 2008 pp 136 137 Peter Brown The Rise of Western Christendom 2 erweiterte Auflage Oxford 2003 S 283 Landau Tasseron Ella Ḏu QAR ENCYCLOPAEDIA IRANICA Istifade tarixi 26 may 2014 Richard Nelson Frye The History of Ancient Iran p 330 Treadgold 1997 p 287 Sebeos chapter 24 1 2 3 Martindale Jones amp Morris 1992 pp 1363 1364 Pourshariati 2008 pp 153 154 Abolala Soudavar Looking through The Two Eyes of the Earth A Reassessment of Sasanian Rock Reliefs Iranian Studies volume 45 number 1 January 2012 Pourshariati 2008 pp 152 153 Pourshariati 2008 p 173 Norwich 1997 seh 94 Oman 1893 seh 212 Kaegi 2003 seh 178 189 190 al Mubarakpuri 2002 p 417 1 2 http www al islam org message 43 htm Tabaqat i Kubra vol I page 360 Tarikh i Tabari vol II pp 295 296 Tarikh i Kamil vol II page 81 and Biharul Anwar vol XX page 389 Kisra M Morony The Encyclopaedia of Islam Vol V ed C E Bosworth E van Donzel B Lewis and C Pellat E J Brill 1980 185 1 Pourshariati 2008 p 179 Pourshariati 2008 p 205Edebiyyat RedakteEdward Walford translator The Ecclesiastical History of Evagrius A History of the Church from AD 431 to AD 594 1846 Reprinted 2008 Evolution Publishing ISBN 978 1 889758 88 6 2 a primary source containing detailed information about the early reign of Khosrau II and his relationship with the Romans Martindale John Robert Jones Arnold Hugh Martin Morris J eds 1992 The Prosopography of the Later Roman Empire Volume III A D 527 641 Cambridge Cambridge University Press ISBN 978 0 521 20160 5 Pourshariati Parvaneh 2008 Decline and Fall of the Sasanian Empire The Sasanian Parthian Confederacy and the Arab Conquest of Iran London and New York I B Tauris ISBN 978 1 84511 645 3 Daryaee Touraj Sasanian Iran the Portrait of a Late Antique Empire Costa Mesa Mazda Publishers 2008 Hemcinin bax RedakteSirin Xosrovun sevimli arvadi Xosrov ve Sirin Nizaminin Xosrovun sevgisinden behs eden epik poemasi Menbe https az wikipedia org w index php title II Xosrov amp oldid 6012231, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.