Azərbaycanca
සිංහල
Türkçe
II Sahib Gəray (1726 – 1807, Çatalca ilçəsi, İstanbul ili) — XXXXVI Krım xanı.
| II Sahib Gəray | |
|---|---|
| noyabr 1771 – 1775 | |
| Əvvəlki | III Səlim Gəray |
| Sonrakı | IV Dövlət Gəray |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 1726 |
| Vəfat tarixi | 1807 |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri | |
| Fəaliyyəti | suveren[d] |
| Ailəsi | Gəraylar |
| Dini | sünni islam |
1726-cı ildə doğuldu. Krım xanı II Dövlət Gərayın nəvəsi, Topal Əhməd Gərayın (ö. 1750) oğludur. İlk illəri haqqında məlumat yoxdur. Haqqındakı ilk məlumat isə 1770-ci ildə Perekop qalasının mühafizəsi ilə vəzifələndirilməsidir.
1771-ci ilin iyununda rusların general Dolqorukovun idarəsində yarımadanı işğal etməsi və Osmanlı tərəfdarı III Səlim Gərayın məğlub olaraq İstanbula qaçmasının ardından 1771-ci ilin noyabrında rusların himayəsində Krım xanı təyin edildi. Kalqay olaraq qardaşı Şahin Gəray, nurəddin olaraq isə Maqsud Gərayın oğlu Bahadur Gəray təyin edildi.
Dərhal rus işğalını dayandırmaq üçün danışıqlara başladı və 1 noyabr 1772-ci ildə Qarasuvbazar müqaviləsi ilə rusların hərbi ekspedisiyası dayandırıldı. Bununla belə onlar tərəfindən işağl edilən bütün qalalar rusların əlində qaldı. Ruslardan və noqaylardan aldığı dəstəklə xanlığı müstəqil şəkildə idarə edəcəyini düşünsə də, çox keçmədən rusların bölgəni tamamilə işğal etmək niyyətini anladı.
Osmanlı sultanı III Mustafa tərəfindən bölgədəki rus nüfuzunu azaltmaq məqsədilə göndərilən Dövlət Gərayın hərbi uğurları rusları təşvişə salmışdı. Üstəlik bu dəfə Sahib Gəray da onu gizlicə dəstəkləyirdi. Buna baxmayaraq Şimali Qafqaz və Balkan yarımadasındakı məğlubiyyətlərin ardından Osmanlılar 21 iyul 1774-cü ildə Kiçik Qaynarca sülhüylə müharibəni dayandırdı və məğlubiyyətini elan etdi. Üstəlik sülhün şərtlərinə görə, Krım xanlığı rusların himayəsində müstəqil xanlığa çevrildi.
Artan rus təsirini azaltmaq və yerli tatar bəylərini vahid cəbhədə toplamaq üçün Sahib Gəray 1775-ci ildə Dövlət Gərayın lehinə taxtdan çəkildi. Dərhal İstanbula getdi və Çatalca yaxınlarındakı mülkündə yaşamağa başladı. 1807-ci ildə burada vəfat etdi.
Mənbə
- Oleksa Gaivoronsky «Повелители двух материков», Kiev-Bakhchisarai, 2007,
İstinadlar
- Henry Hoyle Howorth, History of the Mongols, 1880, part 2, p 479
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
II Sahib Geray 1726 1807 Catalca ilcesi Istanbul ili XXXXVI Krim xani II Sahib GerayXXXXVI Krim xaninoyabr 1771 1775EvvelkiIII Selim GeraySonrakiIV Dovlet GeraySexsi melumatlarDogum tarixi 1726Vefat tarixi 1807Vefat yeri Catalca ilcesi Istanbul ili Osmanli imperiyasiDefn yeri TurkiyeFealiyyeti suveren d Ailesi GeraylarDini sunni islam 1726 ci ilde doguldu Krim xani II Dovlet Gerayin nevesi Topal Ehmed Gerayin o 1750 ogludur Ilk illeri haqqinda melumat yoxdur Haqqindaki ilk melumat ise 1770 ci ilde Perekop qalasinin muhafizesi ile vezifelendirilmesidir 1771 ci ilin iyununda ruslarin general Dolqorukovun idaresinde yarimadani isgal etmesi ve Osmanli terefdari III Selim Gerayin meglub olaraq Istanbula qacmasinin ardindan 1771 ci ilin noyabrinda ruslarin himayesinde Krim xani teyin edildi Kalqay olaraq qardasi Sahin Geray nureddin olaraq ise Maqsud Gerayin oglu Bahadur Geray teyin edildi Derhal rus isgalini dayandirmaq ucun danisiqlara basladi ve 1 noyabr 1772 ci ilde Qarasuvbazar muqavilesi ile ruslarin herbi ekspedisiyasi dayandirildi Bununla bele onlar terefinden isagl edilen butun qalalar ruslarin elinde qaldi Ruslardan ve noqaylardan aldigi destekle xanligi musteqil sekilde idare edeceyini dusunse de cox kecmeden ruslarin bolgeni tamamile isgal etmek niyyetini anladi Osmanli sultani III Mustafa terefinden bolgedeki rus nufuzunu azaltmaq meqsedile gonderilen Dovlet Gerayin herbi ugurlari ruslari tesvise salmisdi Ustelik bu defe Sahib Geray da onu gizlice destekleyirdi Buna baxmayaraq Simali Qafqaz ve Balkan yarimadasindaki meglubiyyetlerin ardindan Osmanlilar 21 iyul 1774 cu ilde Kicik Qaynarca sulhuyle muharibeni dayandirdi ve meglubiyyetini elan etdi Ustelik sulhun sertlerine gore Krim xanligi ruslarin himayesinde musteqil xanliga cevrildi Artan rus tesirini azaltmaq ve yerli tatar beylerini vahid cebhede toplamaq ucun Sahib Geray 1775 ci ilde Dovlet Gerayin lehine taxtdan cekildi Derhal Istanbula getdi ve Catalca yaxinlarindaki mulkunde yasamaga basladi 1807 ci ilde burada vefat etdi MenbeOleksa Gaivoronsky Poveliteli dvuh materikov Kiev Bakhchisarai 2007 ISBN 978 966 96917 1 2IstinadlarHenry Hoyle Howorth History of the Mongols 1880 part 2 p 479