Bu məqalənin sonunda mənbə siyahısı var, ancaq mətndaxili mənbələr heç və ya kifayət qədər istifadə edilmədiyi üçün bəzi məlumatların mənbəsi bilinmir. Lütfən mənbələri uyğun şəkildə mətnin daxilində yerləşdirərək məqalənin təkmilləşdirilməsinə kömək edin.
III Pyotr və ya Pyotr Fyodoroviç (Rusca: Пётр Фëдорович) (d. 21 fevral1728, Kil – ö. 17 iyul1762, Ropşa) — Rusiya imperatoru. Rus dilində çox az bilməsi və yürütdüyü Prussiya yönlü siyasətlə ölkədə sevilmədi. 6 aylıq səltənətin ardından taxtdan endirildi və ondan sonra taxta çıxan alman əsilli xanımı Yekaterina Alekseyevna tərəfindən planlanan sui-qəsdlə qətlə yetirildi.
Ölkədə populyar olmamasına baxmayaraq 6 aylıq səltənətində bir çox reformasiya işləri gördü. Dini azadlıq elan olundu və icbari təhsil dəstəkləndi. Rus ordusunu müasirləşdirməyə cəhd etdi. Yürütdüyü sərt siyasətlə əhalinin nifrətini qazanan hərbi dəstəni ləğv etdi və torpaq mülkədarlarının məhkəmə qərarı olmadan kölələrini öldürmələrini qadağan etdi. Xələfi olan İmperatriça Yekaterina bu qərarların bəzilərini davam etdirsə də, bir hissəsini ləğv etdi. III Pyotrun, siyasi gücü əlində tutmağa çalışan ordu mənsubları və zadəganlar tərəfindən devrilən güclü bir çar və ya təsadüfən Rusiya taxtına oturan dəli və gücsüz biri olduğu hələ də mübahisə məsələsidir. Bununla yanaşı, şübhəsizdir ki, xələfi olan xanımı Böyük Yekaterina ərinin səltənətini kölgələdi.
Həyatı
İlk illəri
Çar Pyotrun xanımına fransızca yazdığı məktub
Pyotr Fyodoroviç 21 fevral1728-ci ildə Şlezviq-Holşteyn hersoqluğunun paytaxtı Kil şəhərində dünyaya gəldi. Atası Çarlz Fridrix İsveç kralı XI Karlın nəvəsi, anası Anna Petrovna isə Böyük Pyotrun ən böyük qızı idi. Dünyaya gəldikdən yalnız bir ay sonra anasını itirən Pyotr, 1739-cu ildə atasının ölümüylə hələ 11 yaşında ikən Çarlz Pyotr Ulrix adıyla Şlezviq-Holşteyn hersoqluğunun taxtına əyləşdi. Xalası Yelizaveta Petrovnanın Rusiya taxtına əyləşməsinin ardından Pyotr Rusiyaya gətirildi və 7 noyabr1742-ci ildə baş tutan rəsmi mərasimlə həm rus-pravoslav kilsəsinə keçərək həm Pyotr Fyodoroviç adını aldı, həm də imperatriçanın yeganə vəliəhdi elan olundu. Bundan başqa, davam edən Rusiya-İsveç müharibəsi (1741-1743) əsnasında rus qoşunlarının Finlandiyaya girməsiylə 14 yaşlı Pyotr Finlandiya kralı elan edildi. Buna səbəb isə Finlandiyanı əlində tutan dayısı sonuncu İsveç kralı XII Karlın vəliəhd buraxmadan vəfat etməsi idi. Finlandiya taxtına keçməsinin ardından həmin il İsveç parlamenti tərəfindən taxt vəliəhdi elan edildi. Ancaq Pyotrun eyni zamanda Rus taxtının vəliəhdi olduğundan xəbərsiz olan İsveç parlamentinin bu istəyi, İmperatriça Yelizaveta tərəfindən rədd edildi.
Bacısı oğlunu və yeganə vəliəhdini yanına gətirən İmperatriça Yelizaveta əvvəlcə onun təhsili ilə maraqlandı. Ardından yetkinlik yaşına çatdıqdan sonra onu alman əsilzadələrindən Sofiya Avqustla evləndirmək istədi. Əslində bu 2 gənc qohum idi: belə ki, Pyotrun babası IV Fridrixlə, Sofiyanın babası Kristian Avqust qardaş idi. Gənc qız dərhal Rusiyaya gətirildi və rəsmi mərasimlə rus-pravoslav kilsəsinə keçərək Yekaterina Alekseyevna adını aldı. Cütlüyün toy mərasimi isə 21 avqust1745-ci ildə Sankt-Peterburqda baş tutdu. Siyasi məqsədlərlə baş tutan bu evlilikdən hər iki tərəf narazı idi. Buna baxmayaraq vəliəhdin bu evlilikdən Pavel və Anna adlı 2 övladı dünyaya gəldi. Toy mərasiminin ardından 16 il boyunca Oranienbaumdakı sarayda yaşayan vəliəhd Pyotrun bu illər ərzində bir çox sevgililəri oldu (hətta bəzi mənbələrə görə xanımının da).
Səltənət illəri
Xarici siyasət
Çar Pyotr taxta çıxdıqdan sonra (5 yanvar1762) Yeddiillik müharibəyə son qoydu və bütün rus ordularını işğal bölgələrindən geri çəkdi. 5 may tarixində tərəflər arasında sülh bağlandı və Prussiya krallığı ilə münasibətlər yaxşılaşdı. Hətta Prussiyanın Avstriyaya qarşı mübarizəsində yardım olaraq 12 minlik rus ordusu göndərildi. Nəticədə Avropadakı siyasi tarazlıq dəyişdi. Berlini tərk edən rus ordusunun dəstəyini alan Prussiya kralıII Fridrix bölgədə gücləndi və 1762-ci ilin oktyabrında Cənubi Sileziyanı işğal edərək Avstriyanı sülh bağlamağa məcbur etdi.
Eyni zamanda Şlezviq-Holşteyn hersoqu olan Çar Pyotr Şlezviq bölgəsini hersoqluğa tabe etmək məqsədilə Danimarkaya müharibə elan etmək niyyətində idi. Bu səbəblə rus orduları yavaş-yavaş sərhəd bölgələrinə göndərilir, digər tərəfdən İsveç və İngiltərənin dəstəyi üçün elçilər göndərilirdi. Rus qoşunları tərəfindən həm hərbi, həm də iqtisadi blokadaya alınan Danimarka krallığı bu qarşıdurmada özünə müttəfiq tapa bilmədi. Bu səbəblə Hamburq birliklərini təhdidlə öz tərəfinə çəkməyə çalışdı. Danimarkanın bu hərəkətini müharibə səbəbi olaraq dəyərləndirən Çar Pyotr açıq-aşkar döyüş hazırlıqlarına başladı.
1762-ci ilin iyununda general Rumyantsevin rəhbərlik etdiyi 40 minlik rus ordusu Pomeraniyada toplandı və II Fridrixin vasitəçiliyi ilə keçirilməsi planlanan sülh konfransına qədər heç bir hücum baş tutmadı. Ancaq konfransdan qısa müddət sonra Çar Pyotr taxtdan endirildi və konfrans baş tutmadı (9 iyul1762). Beləliklə, Şlezviq məsələsi həll olunmadı.
Daxili siyasət
Çar Pyotrun 186 günlük səltənəti boyunca hersoq olduğu illərdə hazırladığı və tədbiq etdiyi 220 yeni qanun qüvvəyə mindi. Bunlardan ən önəmlilərindən biri dini azadlıq elan etməsi oldu. Belə ki, bu addım o illərdə inkişaf etmiş Avropa ölkələrində belə atılmamışdı. Dövlət idarələrində rüşvətlə mübarizə aparıldı və Böyük Pyotr səltənətindən bəri fəaliyyətdə olan və xalqın nifrətini qazanan gizli polis təşkilatı ləğv edildi. Xələfi olan xanımı II Yekaterina dövründə isə bu qurum yenidən bərpa olundu. Zadəgan övladları üçün icbari təhsil tədbiq edildi və bəzi şəhərlərdə aşağı təbəqə üçün xalq məktəbləi açıldı.
Çar Pyotrun daxili siyasətindəki önəmli qərarlarından biri də 1762-ci ilin fevralında qəbul edilən manifest oldu. Bu manifestə görə zadəganlar məcburi dövlət və hərbi xidmətlərdən azad edildilər və onlara ölkə xaricinə çıxma azadlığı verildi. Qərarın qəbul edildiyi gün parlament çarın qızıldan bir heykəlinin hazırlanmasına qərar versə də, bu təklif çar tərəfindən ləğv edildi.
Rusiya tarixindəki ilk dövlət bankı da məhz bu dövrdə açıldı. Zadəganların ticarət sahəsindəki monopoliyasını aradan qaldıraraq taxıl ixracını artırdı və şəkər idxalını qadağan edərək ölkədə kənd təsərrüfatını gücləndirməyi hədəflədi. Çar Pyotrun qısa səltənəti ölkədəki feodal-kəndli münasibətlərini də dəyişdirdi. Belə ki, ilk dəfə olaraq kəndlilərin torpaq sahibkarı tərəfindən öldürülməsi qadağan edildi. Digər tərəfdən saraydakı hərbi birliklər nəzarətə alındı və onlarla əlaqədar sərt tədbirlər görüldü.
Devrilməsi və ölümü
Çar Pyotra qarşı baş tutan saray çevrilişi xanımı Yekaterina Alekseyevna və saray hərbi alayının rəhbəri Aleksey Orlov tərəfindən tərtibləndi. Çar tərəfindən sərt nəzarət altına alınan 2 hərbi alayın yardımıyla 8 iyul gecəsi saray çevrilişi baş tutdu. Ələ keçirilən imperator dərhal Ropsaya göndərildi və çox keçmədən burada müəmmalı şəkildə vəfat etdi. Rəsmi ölüm səbəbi isə şiddətli bağırsaq infeksiyası olaraq elan edildi. Cənazəsi 3 avqustda Sankt-Peterburqa gətirildi və Aleksandr Nevski Monastırına dəfn edildi.
III Pyotrun vəfatının ardından çarın ölmədiyinə və imperatriça tərəfindən həbs olunduğuna inanan bir qrup insan özünü Çar Pyotr olaraq qələmə verən 4 nəfərin rəhbərliyi ilə ayaqlandı. Bunlardan ən məşhuru isə 1774-cü ildə baş tutan kəndli üsyanına rəhbərlik edən Yemelyan Puqaçov oldu. İmperatriça Yekaterina tərəfindən sərt şəkildə yatırılan üsyanın ardından ələ keçirilən üsyançılar Moskvada edam edildilər.
Palmer, Elena. Peter III — Der Prinz von Holstein. Sutton Publishing, Germany 2005 ISBN 978-3-89702-788-6
Dull, Jonathon R. The French Navy and the Seven Years War. University of Nebraska, 2005.
Raleigh, Donald J. and Iskenderov, A.A. "The Emperors and Empresses of Russia: Rediscovering the Romanovs". New York: M.E. Sharpe, 1996.
Leonard, Carol S. Reform and Regicide: The Reign of Peter III of Russia. Indiana University Press, 1993.
Bain, R. Nisbet. "Peter III, Emperor of Russia: The Story of a Crisis and a Crime". New York: E.P. Dutton & Co., 1902.
Avqust 12, 2021
pyotr, məqalənin, sonunda, mənbə, siyahısı, ancaq, mətndaxili, mənbələr, heç, kifayət, qədər, istifadə, edilmədiyi, üçün, bəzi, məlumatların, mənbəsi, bilinmir, lütfən, mənbələri, uyğun, şəkildə, mətnin, daxilində, yerləşdirərək, məqalənin, təkmilləşdirilməsin. Bu meqalenin sonunda menbe siyahisi var ancaq metndaxili menbeler hec ve ya kifayet qeder istifade edilmediyi ucun bezi melumatlarin menbesi bilinmir Lutfen menbeleri uygun sekilde metnin daxilinde yerlesdirerek meqalenin tekmillesdirilmesine komek edin III Pyotr ve ya Pyotr Fyodorovic Rusca Pyotr Fedorovich d 21 fevral 1728 Kil o 17 iyul 1762 Ropsa Rusiya imperatoru Rus dilinde cox az bilmesi ve yurutduyu Prussiya yonlu siyasetle olkede sevilmedi 6 ayliq seltenetin ardindan taxtdan endirildi ve ondan sonra taxta cixan alman esilli xanimi Yekaterina Alekseyevna terefinden planlanan sui qesdle qetle yetirildi III PyotrPyotr FedorovichRusiyanin imperatoru5 yanvar 1762 9 iyul 1762Selefi Yelizaveta PetrovnaXelefi Yekaterina AlekseyevnaSexsi melumatlarDogum tarixi 21 fevral 1728Dogum yeri Kil Slezviq Holsteyn hersoqluguVefat tarixi 17 iyul 1762 34 yasinda Vefat yeri Ropsha d Peterhof qezasi d Sankt Peterburq quberniyasi d Rusiya Imperiyasi 1 2 3 Defn yeri Pyotr ve Pavel kafedraliAtasi Carlz FridrixAnasi Anna PetrovnaHeyat yoldasi Yekaterina AlekseyevnaUsagi I Pavel Vikianbarda elaqeli mediafayllarOlkede populyar olmamasina baxmayaraq 6 ayliq seltenetinde bir cox reformasiya isleri gordu Dini azadliq elan olundu ve icbari tehsil desteklendi Rus ordusunu muasirlesdirmeye cehd etdi Yurutduyu sert siyasetle ehalinin nifretini qazanan herbi desteni legv etdi ve torpaq mulkedarlarinin mehkeme qerari olmadan kolelerini oldurmelerini qadagan etdi Xelefi olan Imperatrica Yekaterina bu qerarlarin bezilerini davam etdirse de bir hissesini legv etdi III Pyotrun siyasi gucu elinde tutmaga calisan ordu mensublari ve zadeganlar terefinden devrilen guclu bir car ve ya tesadufen Rusiya taxtina oturan deli ve gucsuz biri oldugu hele de mubahise meselesidir Bununla yanasi subhesizdir ki xelefi olan xanimi Boyuk Yekaterina erinin seltenetini kolgeledi Mundericat 1 Heyati 1 1 Ilk illeri 1 2 Seltenet illeri 1 2 1 Xarici siyaset 1 2 2 Daxili siyaset 1 3 Devrilmesi ve olumu 2 Istinadlar 3 MenbeHeyati RedakteIlk illeri Redakte Car Pyotrun xanimina fransizca yazdigi mektub Pyotr Fyodorovic 21 fevral 1728 ci ilde Slezviq Holsteyn hersoqlugunun paytaxti Kil seherinde dunyaya geldi Atasi Carlz Fridrix Isvec krali XI Karlin nevesi anasi Anna Petrovna ise Boyuk Pyotrun en boyuk qizi idi Dunyaya geldikden yalniz bir ay sonra anasini itiren Pyotr 1739 cu ilde atasinin olumuyle hele 11 yasinda iken Carlz Pyotr Ulrix adiyla Slezviq Holsteyn hersoqlugunun taxtina eylesdi Xalasi Yelizaveta Petrovnanin Rusiya taxtina eylesmesinin ardindan Pyotr Rusiyaya getirildi ve 7 noyabr 1742 ci ilde bas tutan resmi merasimle hem rus pravoslav kilsesine kecerek hem Pyotr Fyodorovic adini aldi hem de imperatricanin yegane veliehdi elan olundu Bundan basqa davam eden Rusiya Isvec muharibesi 1741 1743 esnasinda rus qosunlarinin Finlandiyaya girmesiyle 14 yasli Pyotr Finlandiya krali elan edildi Buna sebeb ise Finlandiyani elinde tutan dayisi sonuncu Isvec krali XII Karlin veliehd buraxmadan vefat etmesi idi Finlandiya taxtina kecmesinin ardindan hemin il Isvec parlamenti terefinden taxt veliehdi elan edildi Ancaq Pyotrun eyni zamanda Rus taxtinin veliehdi oldugundan xebersiz olan Isvec parlamentinin bu isteyi Imperatrica Yelizaveta terefinden redd edildi Bacisi oglunu ve yegane veliehdini yanina getiren Imperatrica Yelizaveta evvelce onun tehsili ile maraqlandi Ardindan yetkinlik yasina catdiqdan sonra onu alman esilzadelerinden Sofiya Avqustla evlendirmek istedi Eslinde bu 2 genc qohum idi bele ki Pyotrun babasi IV Fridrixle Sofiyanin babasi Kristian Avqust qardas idi Genc qiz derhal Rusiyaya getirildi ve resmi merasimle rus pravoslav kilsesine kecerek Yekaterina Alekseyevna adini aldi Cutluyun toy merasimi ise 21 avqust 1745 ci ilde Sankt Peterburqda bas tutdu Siyasi meqsedlerle bas tutan bu evlilikden her iki teref narazi idi Buna baxmayaraq veliehdin bu evlilikden Pavel ve Anna adli 2 ovladi dunyaya geldi Toy merasiminin ardindan 16 il boyunca Oranienbaumdaki sarayda yasayan veliehd Pyotrun bu iller erzinde bir cox sevgilileri oldu hetta bezi menbelere gore xaniminin da Seltenet illeri Redakte Xarici siyaset Redakte Car Pyotr taxta cixdiqdan sonra 5 yanvar 1762 Yeddiillik muharibeye son qoydu ve butun rus ordularini isgal bolgelerinden geri cekdi 5 may tarixinde terefler arasinda sulh baglandi ve Prussiya kralligi ile munasibetler yaxsilasdi Hetta Prussiyanin Avstriyaya qarsi mubarizesinde yardim olaraq 12 minlik rus ordusu gonderildi Neticede Avropadaki siyasi tarazliq deyisdi Berlini terk eden rus ordusunun desteyini alan Prussiya krali II Fridrix bolgede guclendi ve 1762 ci ilin oktyabrinda Cenubi Sileziyani isgal ederek Avstriyani sulh baglamaga mecbur etdi Eyni zamanda Slezviq Holsteyn hersoqu olan Car Pyotr Slezviq bolgesini hersoqluga tabe etmek meqsedile Danimarkaya muharibe elan etmek niyyetinde idi Bu sebeble rus ordulari yavas yavas serhed bolgelerine gonderilir diger terefden Isvec ve Ingilterenin desteyi ucun elciler gonderilirdi Rus qosunlari terefinden hem herbi hem de iqtisadi blokadaya alinan Danimarka kralligi bu qarsidurmada ozune muttefiq tapa bilmedi Bu sebeble Hamburq birliklerini tehdidle oz terefine cekmeye calisdi Danimarkanin bu hereketini muharibe sebebi olaraq deyerlendiren Car Pyotr aciq askar doyus hazirliqlarina basladi 1762 ci ilin iyununda general Rumyantsevin rehberlik etdiyi 40 minlik rus ordusu Pomeraniyada toplandi ve II Fridrixin vasiteciliyi ile kecirilmesi planlanan sulh konfransina qeder hec bir hucum bas tutmadi Ancaq konfransdan qisa muddet sonra Car Pyotr taxtdan endirildi ve konfrans bas tutmadi 9 iyul 1762 Belelikle Slezviq meselesi hell olunmadi Daxili siyaset Redakte Car Pyotrun 186 gunluk selteneti boyunca hersoq oldugu illerde hazirladigi ve tedbiq etdiyi 220 yeni qanun quvveye mindi Bunlardan en onemlilerinden biri dini azadliq elan etmesi oldu Bele ki bu addim o illerde inkisaf etmis Avropa olkelerinde bele atilmamisdi Dovlet idarelerinde rusvetle mubarize aparildi ve Boyuk Pyotr seltenetinden beri fealiyyetde olan ve xalqin nifretini qazanan gizli polis teskilati legv edildi Xelefi olan xanimi II Yekaterina dovrunde ise bu qurum yeniden berpa olundu Zadegan ovladlari ucun icbari tehsil tedbiq edildi ve bezi seherlerde asagi tebeqe ucun xalq mekteblei acildi Car Pyotrun daxili siyasetindeki onemli qerarlarindan biri de 1762 ci ilin fevralinda qebul edilen manifest oldu Bu manifeste gore zadeganlar mecburi dovlet ve herbi xidmetlerden azad edildiler ve onlara olke xaricine cixma azadligi verildi Qerarin qebul edildiyi gun parlament carin qizildan bir heykelinin hazirlanmasina qerar verse de bu teklif car terefinden legv edildi Rusiya tarixindeki ilk dovlet banki da mehz bu dovrde acildi Zadeganlarin ticaret sahesindeki monopoliyasini aradan qaldiraraq taxil ixracini artirdi ve seker idxalini qadagan ederek olkede kend teserrufatini guclendirmeyi hedefledi Car Pyotrun qisa selteneti olkedeki feodal kendli munasibetlerini de deyisdirdi Bele ki ilk defe olaraq kendlilerin torpaq sahibkari terefinden oldurulmesi qadagan edildi Diger terefden saraydaki herbi birlikler nezarete alindi ve onlarla elaqedar sert tedbirler goruldu Devrilmesi ve olumu Redakte Car Pyotra qarsi bas tutan saray cevrilisi xanimi Yekaterina Alekseyevna ve saray herbi alayinin rehberi Aleksey Orlov terefinden tertiblendi Car terefinden sert nezaret altina alinan 2 herbi alayin yardimiyla 8 iyul gecesi saray cevrilisi bas tutdu Ele kecirilen imperator derhal Ropsaya gonderildi ve cox kecmeden burada muemmali sekilde vefat etdi Resmi olum sebebi ise siddetli bagirsaq infeksiyasi olaraq elan edildi Cenazesi 3 avqustda Sankt Peterburqa getirildi ve Aleksandr Nevski Monastirina defn edildi III Pyotrun vefatinin ardindan carin olmediyine ve imperatrica terefinden hebs olunduguna inanan bir qrup insan ozunu Car Pyotr olaraq qeleme veren 4 neferin rehberliyi ile ayaqlandi Bunlardan en meshuru ise 1774 cu ilde bas tutan kendli usyanina rehberlik eden Yemelyan Puqacov oldu Imperatrica Yekaterina terefinden sert sekilde yatirilan usyanin ardindan ele kecirilen usyancilar Moskvada edam edildiler Imperatrica Yekaterinadan sonra taxta cixan oglu I Pavelin emrile 1796 ci ilin dekabrinda atasinin cenazesi cixarilaraq diger rus carlarinin defn olundugu Pyotr ve Pavel kafedralina dasindi Istinadlar RedakteBu meqaledeki istinadlar muvafiq istinad sablonlari ile gosterilmelidir http www wikipedia or ke index php Catherine the Great http www ukessays com essays sociology catherine of russia php M P v Petr III Fedorovich Enciklopedicheskij slovar SPb Brokgauz Efron 1898 T XXIIIa S 496 497 lt a href https wikidata org wiki Track Q19366004 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q602358 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q24089183 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q19908137 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q23892950 gt lt a gt Menbe RedaktePalmer Elena Peter III Der Prinz von Holstein Sutton Publishing Germany 2005 ISBN 978 3 89702 788 6 Dull Jonathon R The French Navy and the Seven Years War University of Nebraska 2005 Raleigh Donald J and Iskenderov A A The Emperors and Empresses of Russia Rediscovering the Romanovs New York M E Sharpe 1996 Leonard Carol S Reform and Regicide The Reign of Peter III of Russia Indiana University Press 1993 Bain R Nisbet Peter III Emperor of Russia The Story of a Crisis and a Crime New York E P Dutton amp Co 1902 Menbe https az wikipedia org w index php title III Pyotr amp oldid 6012324, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
_02.jpg.html){kind=link}