fbpx
Wikipedia

Həkəri (çay)

Həkəri (Əkərə) — Arazın sol qoludur. Laçın, QubadlıZəngilan rayonları ərazisindən axır.

Həkəri
Ölkə Azərbaycan Azərbaycan
Rayonlar
Mənbəyi Mıxtökən dağı
Mənsəbi Araz
Uzunluğu 113 km
Su sərfi 16,2 m³/s
Su sistemi Araz/Kür/Xəzər dənizi
Su hövzəsi Xəzər dənizi
Hövzəsinin sahəsi 2570 km²
mənbəyi
mənsəbi
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Ümumi məlumat

Uzunluğu 113 km (Şəlvəçayın mənbəyindən hesablandıqda 155 km), hövzəsinin sahəsi 2570 km2-dir. Kiçik Qafqazın Azərbaycan daxilində Tərtərçaydan sonra (Bazarçayla birlikdə) ikinci böyük çayıdır. Başlanğıcını Mıxtökən silsiləsinin cənub yamacından, Şiştəpə zirvəsindən 3,5 km şərqdə 2580 m yüksəklikdən alan ŞəlvəçayHocazsuçay çaylarının qovuşmasından (950 m) əmələ gəlir, Zəngilan rayonunda Araz çayına birləşir. Başlıca qolları, sağdan Hocazsuçay (uzunluğu 43 km), Zabuxçay (uzunluğu 51 km), Ağsuçay (uzunluğu 25 km), soldan Şəlvəçay (uzunluğu 42 km), Piçənisçay (uzunluğu 29 km), Xoznavar (uzunluğu 14 km) çaylarıdır. Axımı qar (23%), yağış (1-5%) və yeraltı (62%) sulardan əmələ gəlir. Yaz-yay aylarında qar suları çayda daşqın əmələ gətirir. Daşqın dövründə (aprel-iyun aylarında) illik axımının 60-70%-i keçir. Çayda ən az su sərfi qış aylarında müşahidə edilir.

Çayın orta illik su sərfi (Abdallar kəndi yanında) 16,2 m3/san-dir. Zabuxçay, Ağsuçay və digər qolların birləşməsindən sonra (Güləbird kəndinin qarşısında) 22,7 m3/san-dir. Bunun da 70%-i yaz və yay, 30%-i isə payız və qış fəsillərində keçir. İntensiv suvarma dövründə (iyul-avqust aylarında) illik axımının 14-16%-i axıdılır. Suyu hidrokarbonatlı-kalsiumlu olmaqla orta minerallaşması 200 mq/l-dir.

Həkəri çayı öz axarı boyunca Hoçaz kəndindən axan HocazsuçayıZabux çayını qəbul edərək zənginləşir, Bərgüşad çayı ilə birləşdikdən sonra, Araza tökülür.

Bəzi gümanlara görə, "Həkəri" sözü kürd dilli Həkəri tayfasının adı ilə bağlıdır. Məşhur Sarı aşığın qəbri Həkəri çayının sağ sahilində Güləbird kəndində, onun sevgilisi Yaxşının qəbri isə sol sahilindədir Ancaq əslində isə üzərində üç SES tikilmiş, yuxarı axarında Şəlvə çayı (eyniadlı kəndin adından) adlanlılan və keçmiş adı Alban (Ağvan) olmuşdur. IX-XII əsrlərə aid ərəb mənbələrində Arran-çay adlanır və Araza töküldüyü göstərilir. Əkərə də adlanır. Görünür, sonralar kürddilli həkəri tayfasının ətraf ərazidə məskunlaşması ilə əlaqədar tədricən həmin tayfanın adı ilə tanınmağa başlamışdır.

Həkərinin suyundan suvarma işlərində və energetikada geniş istifadə edilir. Həkəri çayının bol sularında iri qızıl balıq olur.

İstinadlar

  1. Musa Urud, Zəngəzur // Prezident kitabxanasl
  2. Azərbaycan toponimlərinin ensklopedik lüğəti, II cilddə. Bakı-2007. I cild, səh.321.

Mənbə

  • Həkəriçay

Həmçinin bax

həkəri, çay, adın, digər, istifadə, formaları, üçün, həkəri, həkəri, əkərə, arazın, qoludur, laçın, qubadlı, zəngilan, rayonları, ərazisindən, axır, həkəriölkə, azərbaycan, azərbaycanrayonlar, laçın, rayonuqubadlı, rayonuzəngilan, rayonumənbəyi, mıxtökən, dağı. Bu adin diger istifade formalari ucun bax Hekeri Hekeri Ekere Arazin sol qoludur Lacin Qubadli ve Zengilan rayonlari erazisinden axir HekeriOlke Azerbaycan AzerbaycanRayonlar Lacin rayonuQubadli rayonuZengilan rayonuMenbeyi Mixtoken dagiMensebi ArazUzunlugu 113 kmSu serfi 16 2 m sSu sistemi Araz Kur Xezer deniziSu hovzesi Xezer deniziHovzesinin sahesi 2570 km menbeyi mensebiHekeri cayi Qafqazin fiziki xeritesinde 39 41 sm e 46 29 s u 39 08 sm e 46 49 s u Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mundericat 1 Umumi melumat 2 Istinadlar 3 Menbe 4 Hemcinin baxUmumi melumat RedakteUzunlugu 113 km Selvecayin menbeyinden hesablandiqda 155 km hovzesinin sahesi 2570 km2 dir Kicik Qafqazin Azerbaycan daxilinde Tertercaydan sonra Bazarcayla birlikde ikinci boyuk cayidir Baslangicini Mixtoken silsilesinin cenub yamacindan Sistepe zirvesinden 3 5 km serqde 2580 m yukseklikden alan Selvecay ve Hocazsucay caylarinin qovusmasindan 950 m emele gelir Zengilan rayonunda Araz cayina birlesir Baslica qollari sagdan Hocazsucay uzunlugu 43 km Zabuxcay uzunlugu 51 km Agsucay uzunlugu 25 km soldan Selvecay uzunlugu 42 km Piceniscay uzunlugu 29 km Xoznavar uzunlugu 14 km caylaridir Aximi qar 23 yagis 1 5 ve yeralti 62 sulardan emele gelir Yaz yay aylarinda qar sulari cayda dasqin emele getirir Dasqin dovrunde aprel iyun aylarinda illik aximinin 60 70 i kecir Cayda en az su serfi qis aylarinda musahide edilir Cayin orta illik su serfi Abdallar kendi yaninda 16 2 m3 san dir Zabuxcay Agsucay ve diger qollarin birlesmesinden sonra Gulebird kendinin qarsisinda 22 7 m3 san dir Bunun da 70 i yaz ve yay 30 i ise payiz ve qis fesillerinde kecir Intensiv suvarma dovrunde iyul avqust aylarinda illik aximinin 14 16 i axidilir Suyu hidrokarbonatli kalsiumlu olmaqla orta minerallasmasi 200 mq l dir Hekeri cayi oz axari boyunca Hocaz kendinden axan Hocazsucayi ve Zabux cayini qebul ederek zenginlesir Bergusad cayi ile birlesdikden sonra Araza tokulur Bezi gumanlara gore Hekeri sozu kurd dilli Hekeri tayfasinin adi ile baglidir Meshur Sari asigin qebri Hekeri cayinin sag sahilinde Gulebird kendinde onun sevgilisi Yaxsinin qebri ise sol sahilindedir 1 Ancaq eslinde ise uzerinde uc SES tikilmis yuxari axarinda Selve cayi eyniadli kendin adindan adlanlilan ve kecmis adi Alban Agvan olmusdur IX XII esrlere aid ereb menbelerinde Arran cay adlanir ve Araza tokulduyu gosterilir Ekere de adlanir Gorunur sonralar kurddilli hekeri tayfasinin etraf erazide meskunlasmasi ile elaqedar tedricen hemin tayfanin adi ile taninmaga baslamisdir 2 Hekerinin suyundan suvarma islerinde ve energetikada genis istifade edilir Hekeri cayinin bol sularinda iri qizil baliq olur Istinadlar Redakte Musa Urud Zengezur Prezident kitabxanasl Azerbaycan toponimlerinin ensklopedik lugeti II cildde Baki 2007 I cild seh 321 Menbe RedakteHekericayHemcinin bax RedakteAzerbaycan caylariMenbe https az wikipedia org w index php title Hekeri cay amp oldid 6011589, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.