fbpx
Wikipedia

Heykəltəraşlıq

Avqust 02, 2021

Heykəltəraşlıq — təsviri sənətin növlərindən biridir. Heykəltəraşlıqda insan və ya hər hansı təsvir obyekt həcmli formada yaradılır.

Növləri

Heykəltəraşlıq əsasən 2 növə ayrılır: həcmli və ya dayirəvi relyef (barelyef,qorelyef) Heykəlin daha yaxşı alınması üçün əsas plan, işıq müstəvisi, kütlə və həcm böyük rol oynayır.

Heykəllərin hazırlanması

Heykəllərin hazırlanmasında müxtəlf materiallardan istifadə olunur: daş (mərmər, əhəngdaşı, qumdaşı, qranit və s.), taxta, sümük, metal (bürünc, dəmir, tunc və s.), gil, yanmış gil, keramika (terrakota, mayolika, saxsı, çini və s.) gips və digərləri. Ənənəvi materiallarla yanaşı, müasir heykəltəraşlıqda tamamilə fərqli materiallardan da istifadə olunur: şüşədən, buzdan, qardan, kağızdan da heykəl hazırlanır.

Sahələri

Heykəltəraşlıq sənətinin ən qədim dövrlərdən bəri üç sahəsi məlumdur: monumental, dekorativ və dəzgah heykəltəraşlığı. Monumental heykəltəraşlıq əsərləri əksər hallarda açıq havada, böyük şəhərlərin meydanlarında, bağlarda və bəzən isə ictimai binaların daxilində qoyulur. İri şəhərlərin meydanlarında mühüm tarixi hadisələrin, siyasi xadimlərin, sərkərdələrin, mütəfəkkirlərin, yazıçıların, xalqın rəğbətini və hörmətini qazanmış şəxsiyyətlərin şərəfinə möhtəşəm heykəltəraşlıq abidələri yüksəlir. Sərgilərdə nümayiş etdirilən 3 ölçülü heykəllər dəzgah heykəltəraşlığı nümunələri sayılır. Heykəltəraşlığın ən ibtidai forması – daşdan hazırlanan fiqurlardır. Orta əsrlərə aid edilən, Şamaxı və Ağdam şəhərləri ətrafında tapılmış daş insan fiqurları heykəltəraşlığımızın daha təkmilləşmiş nümunəsi hesab edilir. Bayıl qəsrindəki daşoyma nümunələri (XIII əsr), məzarlar üzərinə qoyulan at və qoç fiqurlarını (XV–XIX əsrlər) da bu qəbildən saymaq olar. . Heykəltəraşlıq sənətinin ən məşhur nümunələri arasında XIII əsrdə Bakı limanında tikilmiş Şirvanşahlar sarayını, "Bayıl qəsri", yaxud "Səbayıl" adlanan memarlıq abidəsini göstərmək olar.

Azərbaycanın professional heykəltəraşlığı

Azərbaycanın professional heykəltəraşlığı XX əsrin əvvəlində formalaşaraq inkişaf etmişdir.Daha dəqiq, milli heykəltəraşlığımızın əsas inkişafı 1930–1940-cı illərə təsadüf edir. Cəlal Qaryağdı , Fuad Əbdülrəhmanova, Pyotr Sabsay, Mirəli Mirqasımov , Tokay Məmmədov, Ömər Eldarovun adı ilən bağlı olmuşdur. Fuad Əbdülrəhmanov hələ otuzuncu illərdə yaratdığı obarazlarda monumental formalara üstünlük verirdi.Firdovsinin Şahnamə poemasındakısurətlərdən biri "Ox atan gənc" fiquru buna gözəl nümünə ola bilər.Fuad Əbdülrəhmanovun "Nizami" abidəsi xüsusilə diqqət çəkəndir. Cəlal Qaryağdının yaradıcılığında "Xosrov və Şirin" poemasının motivləri əsasında "Fərhad dağı yarır" qorelyefini xüsusi qeyd etmək lazımdır.

Müasir dövrdə Azərbaycan heykəltəraşlığı

Müasir dövrdə Azərbaycan heykəltəraşlığı Ömər Eldarov (H.Cavid, Bakı, 1993, tunc; Atatürk, Bakı, 2010, tunc), Tokay Məmmədov (Koroğlu, Bakı, 2012, tunc) kimi klassiklərlə yanaşı, Fuad Salayev (R.Behbudov, Bakı, 2016, tunc), Fazil Nəcəfov (Q.Qarayev, Bakı, 2014, qranit), Akif Əsgərov (akad. Y.Məmmədəliyev, Bakı, 1998, tunc), Natiq Əliyev (Zivər bəy Əhmədbəyov, Bakı, 2011, tunc), Görüş Babayev (Dədə Qorqud, Bakı, 2013, tunc) və başqalarının yaradıcılığı ilə təmsil olunur. Müstəqillik dövründə paytaxt Bakı ilə yanaşı, bölgələrdə də yaddaqalan heykəllər qoyulmuşdu. Şərif Şərifovun Gəncədə (Həyat ağacı, 2015, tunc), Elman Cəfərovun Naxçıvanda (Dədə Qorqud, 1999, tunc) ucaltdığı monumental əsərləri maraqlı kompozisiya həlli ilə seçilir. Azərbaycanın bir çox heykəltəraşlarının ölkəmizin hüdudlarından kənarda da əsərləri ucaldılmışdı. Ömər Eldarovun(Ü.Hacıbəyli, Vyana, Avstriya, 2006, tunc, mərmər), Səlhab Məmmədov və Əli İbadullayevin (Nizami Gəncəvi, Roma, İtaliya, 2012, tunc), İmran Mehdiyevin (Xurşudbanu Natəvan, Vaterloo, Belçika, 2016, tunc) yaratdığı əsərlər məhz bu qəbildəndir. Müasir dövr Azərbaycan heykəltaraşlığı XX əsr heykəltaraşlıq ənənlələrindən bəhrələnərək yeni formalar axtarışındadır.

İstinad

  1. "Heykəltəraşlıqsasa" (azərb.). http://azgallery.az/. İstifadə tarixi: 2020-09-13.
  2. (azərb.). http://intangible.az/. 2020-10-21 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-09-13.

Avqust 02, 2021
heykəltəraşlıq, təsviri, sənətin, növlərindən, biridir, insan, hər, hansı, təsvir, obyekt, həcmli, formada, yaradılır, mündəricat, növləri, heykəllərin, hazırlanması, sahələri, azərbaycanın, professional, heykəltəraşlığı, müasir, dövrdə, azərbaycan, heykəltəra. Heykelterasliq tesviri senetin novlerinden biridir Heykelterasliqda insan ve ya her hansi tesvir obyekt hecmli formada yaradilir Mundericat 1 Novleri 2 Heykellerin hazirlanmasi 3 Saheleri 4 Azerbaycanin professional heykelterasligi 5 Muasir dovrde Azerbaycan heykelterasligi 6 IstinadNovleri RedakteHeykelterasliq esasen 2 nove ayrilir hecmli ve ya dayirevi relyef barelyef qorelyef Heykelin daha yaxsi alinmasi ucun esas plan isiq mustevisi kutle ve hecm boyuk rol oynayir Heykellerin hazirlanmasi RedakteHeykellerin hazirlanmasinda muxtelf materiallardan istifade olunur das mermer ehengdasi qumdasi qranit ve s taxta sumuk metal burunc demir tunc ve s gil yanmis gil keramika terrakota mayolika saxsi cini ve s gips ve digerleri Enenevi materiallarla yanasi muasir heykelterasliqda tamamile ferqli materiallardan da istifade olunur suseden buzdan qardan kagizdan da heykel hazirlanir Saheleri RedakteHeykelterasliq senetinin en qedim dovrlerden beri uc sahesi melumdur monumental dekorativ ve dezgah heykelterasligi Monumental heykelterasliq eserleri ekser hallarda aciq havada boyuk seherlerin meydanlarinda baglarda ve bezen ise ictimai binalarin daxilinde qoyulur Iri seherlerin meydanlarinda muhum tarixi hadiselerin siyasi xadimlerin serkerdelerin mutefekkirlerin yazicilarin xalqin regbetini ve hormetini qazanmis sexsiyyetlerin serefine mohtesem heykelterasliq abideleri yukselir Sergilerde numayis etdirilen 3 olculu heykeller dezgah heykelterasligi numuneleri sayilir Heykelterasligin en ibtidai formasi dasdan hazirlanan fiqurlardir Orta esrlere aid edilen Samaxi ve Agdam seherleri etrafinda tapilmis das insan fiqurlari heykelterasligimizin daha tekmillesmis numunesi hesab edilir Bayil qesrindeki dasoyma numuneleri XIII esr mezarlar uzerine qoyulan at ve qoc fiqurlarini XV XIX esrler da bu qebilden saymaq olar Heykelterasliq senetinin en meshur numuneleri arasinda XIII esrde Baki limaninda tikilmis Sirvansahlar sarayini Bayil qesri yaxud Sebayil adlanan memarliq abidesini gostermek olar Azerbaycanin professional heykelterasligi RedakteAzerbaycanin professional heykelterasligi XX esrin evvelinde formalasaraq inkisaf etmisdir Daha deqiq milli heykelterasligimizin esas inkisafi 1930 1940 ci illere tesaduf edir Celal Qaryagdi Fuad Ebdulrehmanova Pyotr Sabsay Mireli Mirqasimov Tokay Memmedov Omer Eldarovun adi ilen bagli olmusdur Fuad Ebdulrehmanov hele otuzuncu illerde yaratdigi obarazlarda monumental formalara ustunluk verirdi Firdovsinin Sahname poemasindakisuretlerden biri Ox atan genc fiquru buna gozel numune ola biler Fuad Ebdulrehmanovun Nizami abidesi xususile diqqet cekendir Celal Qaryagdinin yaradiciliginda Xosrov ve Sirin poemasinin motivleri esasinda Ferhad dagi yarir qorelyefini xususi qeyd etmek lazimdir 1 Muasir dovrde Azerbaycan heykelterasligi RedakteMuasir dovrde Azerbaycan heykelterasligi Omer Eldarov H Cavid Baki 1993 tunc Ataturk Baki 2010 tunc Tokay Memmedov Koroglu Baki 2012 tunc kimi klassiklerle yanasi Fuad Salayev R Behbudov Baki 2016 tunc Fazil Necefov Q Qarayev Baki 2014 qranit Akif Esgerov akad Y Memmedeliyev Baki 1998 tunc Natiq Eliyev Ziver bey Ehmedbeyov Baki 2011 tunc Gorus Babayev Dede Qorqud Baki 2013 tunc ve basqalarinin yaradiciligi ile temsil olunur Musteqillik dovrunde paytaxt Baki ile yanasi bolgelerde de yaddaqalan heykeller qoyulmusdu Serif Serifovun Gencede Heyat agaci 2015 tunc Elman Ceferovun Naxcivanda Dede Qorqud 1999 tunc ucaltdigi monumental eserleri maraqli kompozisiya helli ile secilir Azerbaycanin bir cox heykelteraslarinin olkemizin hududlarindan kenarda da eserleri ucaldilmisdi Omer Eldarovun U Hacibeyli Vyana Avstriya 2006 tunc mermer Selhab Memmedov ve Eli Ibadullayevin Nizami Gencevi Roma Italiya 2012 tunc Imran Mehdiyevin Xursudbanu Natevan Vaterloo Belcika 2016 tunc yaratdigi eserler mehz bu qebildendir Muasir dovr Azerbaycan heykeltarasligi XX esr heykeltarasliq enenlelerinden behrelenerek yeni formalar axtarisindadir 2 Istinad Redakte Heykelterasliqsasa azerb http azgallery az Istifade tarixi 2020 09 13 Heykelterasliq azerb http intangible az 2020 10 21 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2020 09 13 Menbe https az wikipedia org w index php title Heykelterasliq amp oldid 5950920, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.