Harri Kimoviç Kasparov (Vaynşteyn; 13 aprel1963(1963-04-13)[…], Bakı) — sovet şahmatçısı. Şahmat üzrə beynəlxalq dərəcəli qrossmeyster (1980), gənclər arasında dünya çempionu (1980), SSRİ çempionu (1981, 1988), 13-cü dünya çempionu (1985–2000) və Rusiya çempionu (2004). 11 dəfə "Şahmat Oskarı"nın sahibidir (1982, 1983, 1985, 1986, 1987, 1988, 1995, 1996, 1999, 2001, 2002)
Atası Kim Moiseyeviç Vaynşteyn milliyətcə yəhudi, anası Klara Şagenovna Kasparyan isə ermənidir. Babası Moisey Rubinoviç Vaynşteyn keçən əsrin 40–50-ci illərində Azərbaycan SSR-də tanınmış mədəniyyət xadimi, bəstəkar və dirijor olmuşdur.
1963-cü ildə Bakı şəhərində dünyaya gələn Harri əvvəllər Vaynşteyn soyadını daşısa da atasının 1970-ci ildə leykimiyadan vəfatından sonra, 1976-cı ildə anası onun soyadını dəyişərək öz soyadını vermiş, soyadın sonluğundakı "yan" hissəciyini isə dəyişərək rus stilində "ov" yazdırmışdır.
Harri Kasparov 1980-ci ildə Bakı şəhərindəki 151 saylı orta məktəbi qızıl medalla bitirmişdir. 18 yanvar 1990-cı il tarixdə Bakını ailəsi və qohumları ilə birlikdə tərk etmiş. Sovet ordusunun da Bakını tərk etməsini tələb etmişdi.
Şahmatçı karyerası
1976-cı ildə gənclər arasında SSRİ çempionu olmuşdur.
1980-ci ildə qrossmeyster dərəcəsi almaqla yanaşı, Dortmundda Gənclər arasında dünya çempionu adını qazanmışdır.
1981-ci ildə şahmat üzrə SSRİ çempionu adını qazanaraq Sovet şahmat tarixində buna nail olan ən gənc şahmatçı olmuşdur.
1985-ci ildə Anatoli Karpovu məğlub edərək dünya çempionu adını qazanmış, bu adı 2000-ci ildə məğlub olduğu Vladimir Kramnikə təhvil vermişdir.
Kasparovun 1999-cu ilin iyulunda FIDE-nin Reytinq siyahısındakı 2851 ELO reytinq balı 1970-ci ildə qəbul olunmuş bu reytinq sisteminin tarixində şahmatçıya verilən ən yüksək baldır.
10 mart 2005-ci ildə bir daha şahmat turnirlərinə qatılmayacağını açıqlamışdır.
Kompüterə qarşı
1996-cı ildə IBM firması tərəfindən yaradılmış "Deep Blue" şahmat proqramı ilə keçirdiyi görüşdə 4:2 hesabı ilə qalib gəlsə də, birinci partiyanı uduzmuşdur. Bununla Kasparov kompüter proqramına partiya uduzan ilk dünya çempionu olmuşdur. 10 fevral 1997-ci ildə isə "Deep Blue"nun təkmilləşdirilmiş versiyası ilə keçirilən matçda 2,5:3,5 hesabı ilə məğlub olaraq kompüter proqramına uduzan ilk dünya çempionu olmuşdur. Oyundan sonra məğlubiyyətinin səbəbini IBM əməkdaşlarının oyun zamanı kompüterə müdaxilə etmələri ilə əlaqələndirərək firmanı fırıldaqçılıqda ittiham etmişdir.
2003-cü ildə "Deep Junior" və "Deep Fritz" proqramlarına qarşı keçirdiyi matçların hər ikisi heç-heçə başa çatmışdır.
Siyasi karyerası
Son zamanlar siyasətlə məşğul olur. 2005-ci ildə Rusiyada yaradılmış "Birləşmiş vətəndaş cəbhəsinin" (rus.Объединённый гражданский фронт) sədridir. Rusiya siyasi səhnəsində öz provokativ fəaliyyəti ilə məşhurdur [1].
Rusiyada 2008-ci il prezident seçkilərində namizədliyini irəli sürməyi planlaşdırsa da özünün dediyinə görə rəhbərlik etdiyi təşkilatın ümumi yığıncağının keçirilməsi üçün icazə verilməyib.
Harri Kasparov 4 dəfə SSRİ, 4 dəfə isə Rusiya komandasının heyətində — ümumilikdə 8 dəfə şahmat olimpiadasında iştirak edib. 1980-ci ildəki olimpiadada o ehtiyatda olub, 1982-ci ildə ikinci taxtada — qalan altı olimpiadada isə birinci taxtada oynayıb.
"Gorbachev Is at Fault, Chess Champion Says". Reuters. İstifadə tarixi: 13 November 2012. 'In any democratic country Gorbachev would have resigned by now, Mr. Kasparov, who fled from Baku last Thursday, told the French television. He is unable to resolve the nationality problem, and should assume responsibility for what has happened, he said. Mr. Kasparov fled from Baku to Moscow on a chartered plane.
↑ Linder İ.M., Linder V.İ.. Harri Kasparov. Həyat və oyun. səh. 507–510.
Linder İ.M., Linder V.İ. Harri Kasparov. Həyat və oyun. səh. 510–511.
harri, kasparov, harri, kimoviç, kasparov, vaynşteyn, aprel, 1963, 1963, bakı, sovet, şahmatçısı, şahmat, üzrə, beynəlxalq, dərəcəli, qrossmeyster, 1980, gənclər, arasında, dünya, çempionu, 1980, ssri, çempionu, 1981, 1988, dünya, çempionu, 1985, 2000, rusiya,. Harri Kimovic Kasparov Vaynsteyn 13 aprel 1963 1963 04 13 2 3 4 Baki 5 sovet sahmatcisi Sahmat uzre beynelxalq dereceli qrossmeyster 1980 gencler arasinda dunya cempionu 1980 SSRI cempionu 1981 1988 13 cu dunya cempionu 1985 2000 ve Rusiya cempionu 2004 11 defe Sahmat Oskari nin sahibidir 1982 1983 1985 1986 1987 1988 1995 1996 1999 2001 2002 Harri Kasparovrus Garri KasparovOlke SSRI RusiyaDogum adi Harri VaynsteynDogum tarixi 13 aprel 1963 58 yas Dogum yeri Baki Azerbaycan SSRYasadigi yer Nyu YorkTitulu qrossmeysterSon reytinqi 2 812 mart 2021 1 Maksimal reytinqi 2851 1999 FIDE nomresi 4100018kasparov com ing Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mundericat 1 Heyati 1 1 Ilk illeri 1 2 Sahmatci karyerasi 1 2 1 Komputere qarsi 1 3 Siyasi karyerasi 2 Idman neticeleri 2 1 Turnirler 2 2 Oyunlar 2 3 Sahmat olimpiadalari 3 IstinadlarHeyati RedakteIlk illeri Redakte Atasi Kim Moiseyevic Vaynsteyn milliyetce yehudi anasi Klara Sagenovna Kasparyan ise ermenidir Babasi Moisey Rubinovic Vaynsteyn kecen esrin 40 50 ci illerinde Azerbaycan SSR de taninmis medeniyyet xadimi bestekar ve dirijor olmusdur 1963 cu ilde Baki seherinde dunyaya gelen Harri evveller Vaynsteyn soyadini dasisa da atasinin 1970 ci ilde leykimiyadan vefatindan sonra 1976 ci ilde anasi onun soyadini deyiserek oz soyadini vermis soyadin sonlugundaki yan hisseciyini ise deyiserek rus stilinde ov yazdirmisdir Harri Kasparov 1980 ci ilde Baki seherindeki 151 sayli orta mektebi qizil medalla bitirmisdir 18 yanvar 1990 ci il tarixde Bakini ailesi ve qohumlari ile birlikde terk etmis Sovet ordusunun da Bakini terk etmesini teleb etmisdi 6 Sahmatci karyerasi Redakte 1976 ci ilde gencler arasinda SSRI cempionu olmusdur 1980 ci ilde qrossmeyster derecesi almaqla yanasi Dortmundda Gencler arasinda dunya cempionu adini qazanmisdir 1981 ci ilde sahmat uzre SSRI cempionu adini qazanaraq Sovet sahmat tarixinde buna nail olan en genc sahmatci olmusdur 1985 ci ilde Anatoli Karpovu meglub ederek dunya cempionu adini qazanmis bu adi 2000 ci ilde meglub oldugu Vladimir Kramnike tehvil vermisdir Kasparovun 1999 cu ilin iyulunda FIDE nin Reytinq siyahisindaki 2851 ELO reytinq bali 1970 ci ilde qebul olunmus bu reytinq sisteminin tarixinde sahmatciya verilen en yuksek baldir 10 mart 2005 ci ilde bir daha sahmat turnirlerine qatilmayacagini aciqlamisdir Komputere qarsi Redakte 1996 ci ilde IBM firmasi terefinden yaradilmis Deep Blue sahmat proqrami ile kecirdiyi gorusde 4 2 hesabi ile qalib gelse de birinci partiyani uduzmusdur Bununla Kasparov komputer proqramina partiya uduzan ilk dunya cempionu olmusdur 10 fevral 1997 ci ilde ise Deep Blue nun tekmillesdirilmis versiyasi ile kecirilen matcda 2 5 3 5 hesabi ile meglub olaraq komputer proqramina uduzan ilk dunya cempionu olmusdur Oyundan sonra meglubiyyetinin sebebini IBM emekdaslarinin oyun zamani komputere mudaxile etmeleri ile elaqelendirerek firmani firildaqciliqda ittiham etmisdir 2003 cu ilde Deep Junior ve Deep Fritz proqramlarina qarsi kecirdiyi matclarin her ikisi hec hece basa catmisdir Siyasi karyerasi Redakte Son zamanlar siyasetle mesgul olur 2005 ci ilde Rusiyada yaradilmis Birlesmis vetendas cebhesinin rus Obedinyonnyj grazhdanskij front sedridir Rusiya siyasi sehnesinde oz provokativ fealiyyeti ile meshurdur 1 Rusiyada 2008 ci il prezident seckilerinde namizedliyini ireli surmeyi planlasdirsa da ozunun dediyine gore rehberlik etdiyi teskilatin umumi yigincaginin kecirilmesi ucun icaze verilmeyib Idman neticeleri RedakteTurnirler Redakte Menbe 7 Il Seher Turnir Netice Yer1975 Vilnus Yeniyetmeler arasinda SSRI cempionati 4 2 3 9 dan 5 8 101976 Tbilisi Yeniyetmeler arasinda SSRI cempionati 5 0 4 9 dan 7 1Vatinyi Kadetler arasinda dunya cempionati 18 yasa qeder 5 2 2 9 dan 6 3 61977 Riqa Yeniyetmeler arasinda SSRI cempionati 8 0 1 9 dan 8 1Kan sur Mer Kadetler arasinda dunya cempionati 17 yasa qeder 6 2 3 11 den 7 31978 Minsk Sokolski memoriali 11 2 4 17 den 13 1Dauqavpils SSRI cempionati yarimfinal 6 1 6 13 den 9 1Tbilisi 46 ci SSRI cempionati 4 4 9 17 den 8 91979 Banya Luka Beynelxalq turnir 8 0 7 15 den 11 1Minsk 47 ci SSRI cempionati 6 3 8 17 den 10 3 41980 Baki Beynelxalq turnir 8 0 7 15 den 11 1Dortmund Gencler arasinda dunya cempionati 20 yasa qeder 8 0 5 13 den 10 11981 Moskva Beynelxalq turnir 3 1 9 13 den 7 2 4Tilburq Beynelxalq turnir 3 3 5 11 den 5 6 8Frunze 49 cu SSRI cempionati 10 2 5 17 den 12 1 2Buqoyno Beynelxalq turnir 6 0 7 13 den 9 11982 Moskva 12 ci movsumlerarasi turnir 7 0 6 13 den 10 1Niksic Beynelxalq turnir 9 1 4 14 den 11 1Brussel Beynelxalq turnir 6 1 3 10 dan 7 11987 Brussel Beynelxalq turnir 11 den 8 1 21988 Amsterdam Beynelxalq turnir 6 0 6 12 den 9 1Belfor Beynelxalq turnir 9 1 5 15 den 11 1Moskva 55 ci SSRI cempionati 6 0 11 17 den 11 1 2Reykyavik Beynelxalq turnir 6 1 10 15 den 11 11989 Barselona Beynelxalq turnir 7 1 8 16 dan 11 1 2Sellefteo Beynelxalq turnir 4 0 11 15 den 9 1 2Tilburq Beynelxalq turnir 10 0 4 14 den 12 1Belqrad Beynelxalq turnir 11 den 9 11990 Linares Beynelxalq turnir 6 1 4 11 den 8 11991 Linares Beynelxalq turnir 6 1 6 13 den 9 2Amsterdam Beynelxalq turnir 2 0 7 9 dan 5 3 4Tilburq Beynelxalq turnir 7 1 6 14 den 10 1Reco Emiliya Beynelxalq turnir 3 1 5 9 dan 5 2 31992 Linares Beynelxalq turnir 7 0 6 14 den 10 1Dortmund Beynelxalq turnir 5 2 2 9 dan 6 1 21993 Linares Beynelxalq turnir 7 0 6 13 den 10 11994 Amsterdam Beynelxalq turnir 3 1 2 6 dan 4 1Novqorod Beynelxalq turnir 4 0 6 10 dan 7 1 2Xorgen Beynelxalq turnir 6 0 5 11 den 8 11995 Riqa Tal memoriali 5 0 5 10 dan 7 1Xorgen Beynelxalq turnir 1 1 8 10 dan 5 5Novqorod Beynelxalq turnir 4 0 5 9 dan 6 11996 Amsterdam Beynelxalq turnir 5 1 3 9 dan 6 1 2Dos Ermanas Beynelxalq turnir 3 1 5 9 den 5 3 4Las Palmas Beynelxalq turnir 3 0 7 10 dan 6 11997 Linares Beynelxalq turnir 7 1 3 11 den 8 1Novqorod Beynelxalq turnir 4 1 5 10 dan 6 1Tilburq Beynelxalq turnir 6 1 4 11 den 8 1 31998 Tel Eviv Israil yigmasi ile yaris 8 den 7Linares Beynelxalq turnir 1 0 11 12 den 6 3 41999 Veyk an Zee Beynelxalq turnir 8 1 4 13 den 10 1Linares Beynelxalq turnir 7 0 7 14 den 10 1Sarayevo Beynelxalq turnir 5 0 4 9 dan 7 12000 Veyk an Zee Beynelxalq turnir 6 0 7 13 den 9 1Linares Beynelxalq turnir 2 0 8 10 dan 6 1Sarayevo Beynelxalq turnir 6 0 5 11 den 8 12001 Veyk an Zee Beynelxalq turnir 5 0 8 13 den 9 1Linares Beynelxalq turnir 5 0 5 10 dan 7 1Astana Beynelxalq turnir 4 0 6 10 dan 7 12002 Linares Beynelxalq turnir 4 0 8 12 den 8 12003 Linares Beynelxalq turnir 2 1 9 12 den 6 3 42004 Linares Beynelxalq turnir 1 0 11 12 den 6 2 3Moskva 57 ci Rusiya cempionati 5 0 5 10 dan 7 12005 Linares Beynelxalq turnir 5 1 6 12 den 8 1Oyunlar Redakte Menbe 8 Il Seher Yaris Netice1983 Moskva Aleksandr Belyavski ile iddiacilarin 1 4 oyunu 4 1 4 6 3London Viktor Korcnoy ile iddiacilarin 1 2 oyunu 4 1 6 7 41984 Vilnus Vasili Smislov ile dunya cempionati iddiacilarinin final oyunu 4 0 9 8 4 1984 85 Moskva Anatoli Karpov ile 1984 1985 Sahmat usre dunya cempionu adi ugrunda oyun yarimciq qalib 3 5 40 23 251985 Hamburq Robert Xubner ile oyun 3 0 3 4 1 Belqrad Ulf Andersson ile oyun 2 0 4 4 2Moskva Anatoli Karpov ile 1985 Sahmat usre dunya cempionu adi ugrunda oyun 5 3 16 13 11Xilversyum Yan Timman ile oyun 3 1 2 4 21986 Bazel Entoni Mayls ile oyun 5 0 1 5 London Leninqrad Anatoli Karpov ile 1986 Sahmat usre dunya cempionu adi ugrunda oyun 5 4 15 12 11 1987 Sevilya Anatoli Karpov ile 1987 Sahmat usre dunya cempionu adi ugrunda oyun 4 4 16 12 121989 Nyu York Deep Thought kompyuteri ile oyun 2 0 0 2 01990 Nyu York Lion Anatoli Karpov ile 1990 Sahmat usre dunya cempionu adi ugrunda oyun 4 3 17 12 11 1993 London PSA versiyasi uzre Naycel Sort ile 1993 dunya cempionu adi ugrunda oyun 6 1 13 12 7 1995 London PSA versiyasi uzre Visvanatan Anand ile 1995 dunya cempionu adi ugrunda oyun 4 1 13 10 7 1996 Filadelfiya Deep Blue kompyuteri ile oyun 3 1 2 4 21997 Nyu York Deep Blue kompyuteri ile oyun 1 2 3 2 3 2000 London PSA versiyasi uzre Vladimir Kramnik ile 2000 dunya cempionu adi ugrunda oyun 0 2 13 6 8 2003 Nyu York Deep Junior kompyuteri ile oyun 1 1 4 3 3Nyu York Deep Fritz kompyuteri ile oyun 1 1 2 2 22009 Valensiya Anatoli Karpov ile suretli sahmat ve blits oyunu 9 3Sahmat olimpiadalari Redakte Harri Kasparov 4 defe SSRI 4 defe ise Rusiya komandasinin heyetinde umumilikde 8 defe sahmat olimpiadasinda istirak edib 1980 ci ildeki olimpiadada o ehtiyatda olub 1982 ci ilde ikinci taxtada qalan alti olimpiadada ise birinci taxtada oynayib 7 9 Il Seher Olimpiadanin momresi Netice Komanda neticesi Sexsi netice1980 Valletta 24 cu olimpiada 8 1 3 12 den 9 1 31982 Lusern 25 ci olimpiada 6 0 5 11 den 8 1 31986 Dubay 27 ci olimpiada 7 1 3 11 den 8 1 11988 Saloniki 28 ci olimpiada 7 0 3 10 dan 8 1 11992 Manila 30 cu olimpiada 7 0 3 10 dan 8 1 11994 Moskva 31 ci olimpiada 4 1 5 10 dan 6 1 171996 Irevan 32 ci olimpiada 5 0 4 9 dan 7 1 22002 Bled 35 ci olimpiada 6 0 3 9 dan 7 1 4Istinadlar Redakte ratings fide com lt a href https wikidata org wiki Track Q102178 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P1440 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q27038151 gt lt a gt 1 2 http www imdb com name nm0440716 bio 1 2 filmportal de 2005 lt a href https wikidata org wiki Track P2639 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q15706812 gt lt a gt 1 2 Brockhaus Enzyklopadie lt a href https wikidata org wiki Track Q237227 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P5019 gt lt a gt Almaniya Milli Kitabxanasi Berlin Dovlet Kitabxanasi Bavariya Dovlet Kitabxanasi ve b Record 118721097 Umumi tenzimleme nezareti GND 2012 2016 lt a href https wikidata org wiki Track Q27302 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q304037 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q256507 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q170109 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q36578 gt lt a gt Gorbachev Is at Fault Chess Champion Says Reuters Istifade tarixi 13 November 2012 In any democratic country Gorbachev would have resigned by now Mr Kasparov who fled from Baku last Thursday told the French television He is unable to resolve the nationality problem and should assume responsibility for what has happened he said Mr Kasparov fled from Baku to Moscow on a chartered plane 1 2 Linder I M Linder V I Harri Kasparov Heyat ve oyun seh 507 510 Linder I M Linder V I Harri Kasparov Heyat ve oyun seh 510 511 Kasparov Garry OlimpBase ingilis 2011 08 21 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2012 12 09 parameter ignored Menbe https az wikipedia org w index php title Harri Kasparov amp oldid 6049195, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
