fbpx
Wikipedia

Güllü Əbilova

Güllü Əbilova (16 sentyabr 1924 - 1994) — arxeoloq, tarix elmləri namizədi.

Güllü Əbilova
Güllü Əbil qızı Əbilova
Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin katibi
1971 — 1980
Sələfi Zərifə Şükürova
Xələfi Rəfiqə Qazıyeva
Şəxsi məlumatlar
Partiya Kommunist partiyası
Doğum tarixi
Doğum yeri Bakı, Azərbaycan SSR
Vəfat tarixi (69 yaşında)
Milliyyəti SSRİ Azərbaycan azərbaycanlı

Həyatı

Güllü xanım 1924-cü il sentyabr ayının 16-da Bakının “Qara şəhər” adlandırılan bir guşəsində, adlı-sanlı neftçi ailəsində dünyaya göz açmışdır. Atası Əbil Abdulla Əli oğlu yarım əsrdən artıq bir müddətdə neft mədənlərində işləmiş, əməksevərliyinə, işinə olan ciddi məsuliyyətinə görə böyük şan-şöhrət qazanmışdır. Anası Kübra xanım İkinci dünya müharibəsinin ağır illərində əmək fəaliyyətinə başlamış, Bakı Şəhər Sovetinə deputat seçilmişdi. Alın təri ilə qazanılan çörəyin nə qədər dadlı və bərəkətli, halal zəhmətin nə qədər dəyərli və düşərli, paklığın, ismət və qeyrətin nə qədər qiymətli olmasını Güllü xanım valideynlərindən öyrənmişdi.

Müharibənin ağır illərində orta təhsilini uğurla başa çatdıran Güllü xanım 1943-cü ildə Azərbaycan Dövlət Universitetinin tarix fakültəsinə daxil olur, qədim və zəngin tariximizi öyrənməyi qarşısına məqsəd qoyur. Minillikləri əhatə edən təkrarolunmaz maddi mədəniyyət tariximiz, Azərbaycan arxeologiyası Güllü Əbilovanın əsas maraq dairəsini, elmi araşdırmalarının başlıca istiqamətini təşkil edir. Tələbə ikən çöl axtarışlarında fəal iştirak edir, ulularımızın keçdiyi uzun və çətin yolların yolçusu olur. Onun dövrümüzün ən geniş miqyaslı qazıntıları sayılan Mingəçevir tədqiqatlarında iştirakı daha səmərəli işlərindəndir. Mingəçevir qazıntıları Azərbaycan arxeoloqları, o cümlədən Güllü Əbilova üçün əsl təcrübə məktəbi olmuşdur. Mingəçevirdə - Kürün hər iki sahilində mədəni irsimizin bütün tarixi mərhələlərinə aid 20 mindən artıq nadir maddi mədəniyyət nümunələri üzə çıxarılmışdı. Onların sistemləşdirilməsi və qeydiyyata alınmasında Güllü xanımın əməyi böyükdür.

Sevindirici haldır ki, bütün bu işlər fakültə professor - müəllim heyətinin və rektorluğun nəzər diqqətindən yayınmamışdı. 1948-ci ildə Güllü Əbilova ali təhsilini müvəffəqiyyətlə başa vurarkən ona universitetdə qalmaq, elmlə məşğul olmaq, arxeologiya ixtisası üzrə mühazirələr oxumaq təklif olunmuşdu. Gənc mütəxəssis bundan sonra universitetdə təzə yaradılan arxeologiya kafedrasında fəaliyyətə başlayır. Tezliklə Güllü xanım tərəfindən ilk dəfə olaraq Azərbaycan dilində arxeologiya fənninə aid dərs proqramı hazırlanır və çapa verilir. Eyni vaxtda, onun təşəbbüsü ilə universitetdə zəngin arxeoloji fond yaradılır. Beləliklə, müxtəlif illərdə Azərbaycanın ayrı-ayrı bölgələrindən, o cümlədən Mingəçevirdən tapılmış nadir maddi mədəniyyət nümunələri fondun əsasını təşkil edir. Arxeologiya ixtisası üzrə elmi araşdırmalarını genişləndirmək və dərinləşdirmək məqsədilə Güllü Əbilova 1950-ci ildə universitetin aspiranturasına daxil olur. İşgüzar və istedadlı gənc həmkarından öz qayğısını heç vaxt əsirgəməyən dünyaşöhrətli Azərbaycan alimi Yevgeni Alekseyeviç Paxomov ona elmi rəhbər təyin edilmişdi. Güllü Əbilovaya “Cənubi Qafqazın meqalit abidələri” mövzusunu işləmək tapşırılmışdı. Mövzu çətin olsa da aktuallığı ilə seçilirdi. Uzaq tunc dövründə Azərbaycanın dağlıq bölgələrində - əlçatmaz yüksəkliklərdə ucaldılmış möhtəşəm qalalar - meqalit tikililər mövcud qədim cəmiyyətlərin iqtisadi-ictimai və ideoloji sistemləri haqqında dəyərli məlumatları qoruyub saxlamışdı. Bu, Güllü Əbilovanı ciddi və məsuliyyətli axtarışlara sövq edirdi. Cənubi Qafqazın, o cümlədən Azərbaycanın meqalit abidələri hələ 30-cu illərdə rus sovet alimi İ.Meşşaninov və azərbaycanlı alim İ.Cəfərzadənin tədqiqatlarında mühüm yer tutmuşdu. Lakin belə vəziyyət gənc tədqiqatçı Güllü Əbilovanı qorxutmamışdı. Topladığı zəngin bilik, əldə etdiyi dərin təcrübə, özünə inam böyük iradə sahibi Güllü xanımı öhdəsinə düşən vəzifəni ləyaqətlə başa çatdırmağa səfərbər etmişdi. O, Azərbaycanın ayrı-ayrı dağlıq bölgələrinə arxeoloji səfərlər etmişdi. Onun Gədəbəy bölgəsinə olan səfəri xüsusilə uğurlu olmuşdu. Təkcə bu bölgədə o, onlarca yeni abidənin yerini müəyyənləşdirmişdi.

Daim axtarış və yazıb yaratmaq əzmində olan Güllü xanım 1953-cü ildə dissertasiya işini uğurla başa çatdıraraq müdafiəyə təqdim edir. Dissertasiya işi fundamental tədqiqat kimi öz müəllifinin yetkin bir alim olduğunu nümayiş etdirir. İlk dəfə olaraq meqalit abidələrin dəqiq təsnifatı verilir, Avrasiya məkanının oxşar abidələri ilə müqayisə aparılır.

1954-cü il yanvar ayının 14-də Azərbaycan Dövlət Universitetinin Elmi Şurasında dissertasiyanın rəsmi müdafiəsi keçirilir. Şura üzvləri və rəsmi opponentlər - respublikanın adlı-sanlı alimləri Saleh Qazıyev və İshaq Cəfərzadə dissertasiya işini yüksək qiymətləndirirlər. Maraqlıdır ki, iddiaçının dissertasiyasında tənqid olunan İshaq Cəfərzadənin özü belə işin Azərbaycan tarixşünaslığı üçün böyük əhəmiyyət kəsb etdiyini öz rəyində təsdiqləyir. Alimlik dərəcəsi aldıqdan sonra Güllü xanım Azərbaycan Dövlət Universitetində arxeologiyanın əsasları və Azərbaycan arxeologiyası ixtisasları üzrə mühazirələrini davam etdirməklə yanaşı, çox sevdiyi Tarix Muzeyində də elmi və təşkilati fəaliyyətlə məşğul olur. Muzeydə arxeologiya şöbəsinə rəhbərlik Güllü xanıma tapşırılmışdı. Yaxşı təşkilatçılıq bacarığına malik olan Güllü xanım qısa müddətdə muzeydə bir sıra dəyərli işlər görmüşdü. Onun təşəbbüsü ilə muzeydə yeni arxeoloji materiallar əsasında Azərbaycanın yazıyaqədərki qədim tarixinin bütün mərhələlərini əyani şəkildə əks etdirən geniş ekspozisiya yaradılmışdı. Muzey fondlarında illərdən bəri toplanılan çoxsaylı zəngin maddi mədəniyyət nümunələri sistemləşdirilmişdi. Muzeydə elmi yaradıcılıq işlərinə və çap məsələsinə də xüsusi diqqət yetirilmişdi. Diqqətəlayiq haldır ki, Güllü xanım muzeyşünaslığı müstəqil elm səviyyəsinə qaldıra bilmişdi.

Azərbaycanın qədim və zəngin tarixini geniş xalq kütləsinə çatdırmaq məqsədilə Güllü xanım ayrı-ayrı bölgələrdə diyarşünaslıq muzeylərinin yaradılmasının təşəbbüskarı olmuşdu. Mədəniyyət Nazirliyində işləyərkən bu sahəyə bilavasitə özü rəhbərlik etmişdi. Az vaxt içərisində bir sıra bölgələrdə Azərbaycanın tarixi-mədəni irsini öyrənən və onun qiymətli yadigarlarını qoruyub saxlayan və təbliğ edən muzeylər açılmışdı.

Ötən əsrin 60-cı illəri Güllü xanım Əbilovanın həyatında xüsusi mərhələ olmuşdu. Həmin illərdən başlayaraq Güllü xanım ömrünün son günlərinədək respublikamızda bir sıra məsul vəzifələrdə çalışmış və onların hamısında yüksək təşkilatçılıq bacarığı nümayiş etdirmişdi.

Bununla belə, ilk baxışda romantik görünən, lakin çox çətin olan arxeologiya Güllü xanımın həyatında yenə də əsas yer tutur. O, Azərbaycanda gedən arxeoloji tədqiqatları diqqətlə izləyir, onların nəticələri ilə yaxından maraqlanırdı.

İstedadlı alim və görkəmli ictimai xadim Güllü xanım Əbilovadan danışarkən onun yüksək insani keyfiyyətlərini xatırlamamaq qeyri mümkündür. Tanrı ona ən yüksək əxlaqi-mənəvi dəyərlər bəxş etmişdi. Güllü xanım ismət və qeyrət rəmzi olan ömrünü ləyaqətlə başa vurmuşdur. İnsanlara yaxşılıq etmək, sevinc gətirmək onun həyatının əsas qayəsini təşkil edirdi. Güllü xanım qayğıkeş və mətin ana, sədaqətli həyat yoldaşı olmuşdu. Gənc ikən ömür yoldaşını itirən Güllü xanım ləyaqətli övladlar böyüdərək onları doğru yola yönəltmişdi.

Bu gün Azərbaycan arxeologiyası yüksəliş dövrünü yaşayır. Dövlət qayğısı ilə əhatə olunmuş onlarca arxeoloji ekspedisiya hər il respublikanın bölgələrində ulu keçmişimizin izlərini axtarır, yeni abidələr üzə çıxarır və öyrənir. Abidələrimiz isə zəngin keçmişimizə müvafiq saysız-hesabsız və misilsizdir. Fərəhləndirici haldır ki, silsilə abidələrimiz indi ümumbəşər mədəni irsinin siyahısına salınmışdır.

Həyat davam edir. Aylar illərə dönür, nəsillər bir-birini əvəz edir. Arzeoloji axtarışlar və elmi araşdırmalar indi arxeoloqların yeni nəsli tərəfindən davam etdirilir. Bilik və təcrübələrini, tarixi-mədəni irsə olan sonsuz sevgisini yeni nəslə ərmağan edən şanlı sələflərimizin sayı da ildən-ilə artır. İndi sönməz sələflər kəhkəşanında Azərbaycan arxeologiyasının dan ulduzu Güllü xanımın işığı daha parlaq görünür.

İstinadlar

  1. [1]
  2. . 2015-04-18 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-12-14.

güllü, əbilova, məqaləni, vikiləşdirmək, lazımdır, lütfən, məqaləni, ümumvikipediya, redaktə, qaydalarına, uyğun, şəkildə, tərtib, edin, sentyabr, 1924, 1994, arxeoloq, tarix, elmləri, namizədi, güllü, əbil, qızı, əbilovaazərbaycan, soveti, rəyasət, heyətinin,. Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Gullu Ebilova 16 sentyabr 1924 1994 arxeoloq tarix elmleri namizedi Gullu EbilovaGullu Ebil qizi EbilovaAzerbaycan SSR Ali Soveti Reyaset Heyetinin katibi 1 1971 1980Selefi Zerife SukurovaXelefi Refiqe QaziyevaSexsi melumatlarPartiya Kommunist partiyasiDogum tarixi 16 sentyabr 1924Dogum yeri Baki Azerbaycan SSRVefat tarixi 17 iyul 1994 69 yasinda Milliyyeti SSRI Azerbaycan azerbaycanliHeyati RedakteGullu xanim 1924 cu il sentyabr ayinin 16 da Bakinin Qara seher adlandirilan bir gusesinde adli sanli neftci ailesinde dunyaya goz acmisdir Atasi Ebil Abdulla Eli oglu yarim esrden artiq bir muddetde neft medenlerinde islemis emekseverliyine isine olan ciddi mesuliyyetine gore boyuk san sohret qazanmisdir Anasi Kubra xanim Ikinci dunya muharibesinin agir illerinde emek fealiyyetine baslamis Baki Seher Sovetine deputat secilmisdi Alin teri ile qazanilan coreyin ne qeder dadli ve bereketli halal zehmetin ne qeder deyerli ve duserli pakligin ismet ve qeyretin ne qeder qiymetli olmasini Gullu xanim valideynlerinden oyrenmisdi Muharibenin agir illerinde orta tehsilini ugurla basa catdiran Gullu xanim 1943 cu ilde Azerbaycan Dovlet Universitetinin tarix fakultesine daxil olur qedim ve zengin tariximizi oyrenmeyi qarsisina meqsed qoyur Minillikleri ehate eden tekrarolunmaz maddi medeniyyet tariximiz Azerbaycan arxeologiyasi Gullu Ebilovanin esas maraq dairesini elmi arasdirmalarinin baslica istiqametini teskil edir Telebe iken col axtarislarinda feal istirak edir ulularimizin kecdiyi uzun ve cetin yollarin yolcusu olur Onun dovrumuzun en genis miqyasli qazintilari sayilan Mingecevir tedqiqatlarinda istiraki daha semereli islerindendir Mingecevir qazintilari Azerbaycan arxeoloqlari o cumleden Gullu Ebilova ucun esl tecrube mektebi olmusdur Mingecevirde Kurun her iki sahilinde medeni irsimizin butun tarixi merhelelerine aid 20 minden artiq nadir maddi medeniyyet numuneleri uze cixarilmisdi Onlarin sistemlesdirilmesi ve qeydiyyata alinmasinda Gullu xanimin emeyi boyukdur Sevindirici haldir ki butun bu isler fakulte professor muellim heyetinin ve rektorlugun nezer diqqetinden yayinmamisdi 1948 ci ilde Gullu Ebilova ali tehsilini muveffeqiyyetle basa vurarken ona universitetde qalmaq elmle mesgul olmaq arxeologiya ixtisasi uzre muhazireler oxumaq teklif olunmusdu Genc mutexessis bundan sonra universitetde teze yaradilan arxeologiya kafedrasinda fealiyyete baslayir Tezlikle Gullu xanim terefinden ilk defe olaraq Azerbaycan dilinde arxeologiya fennine aid ders proqrami hazirlanir ve capa verilir Eyni vaxtda onun tesebbusu ile universitetde zengin arxeoloji fond yaradilir Belelikle muxtelif illerde Azerbaycanin ayri ayri bolgelerinden o cumleden Mingecevirden tapilmis nadir maddi medeniyyet numuneleri fondun esasini teskil edir Arxeologiya ixtisasi uzre elmi arasdirmalarini genislendirmek ve derinlesdirmek meqsedile Gullu Ebilova 1950 ci ilde universitetin aspiranturasina daxil olur Isguzar ve istedadli genc hemkarindan oz qaygisini hec vaxt esirgemeyen dunyasohretli Azerbaycan alimi Yevgeni Alekseyevic Paxomov ona elmi rehber teyin edilmisdi Gullu Ebilovaya Cenubi Qafqazin meqalit abideleri movzusunu islemek tapsirilmisdi Movzu cetin olsa da aktualligi ile secilirdi Uzaq tunc dovrunde Azerbaycanin dagliq bolgelerinde elcatmaz yuksekliklerde ucaldilmis mohtesem qalalar meqalit tikililer movcud qedim cemiyyetlerin iqtisadi ictimai ve ideoloji sistemleri haqqinda deyerli melumatlari qoruyub saxlamisdi Bu Gullu Ebilovani ciddi ve mesuliyyetli axtarislara sovq edirdi Cenubi Qafqazin o cumleden Azerbaycanin meqalit abideleri hele 30 cu illerde rus sovet alimi I Messaninov ve azerbaycanli alim I Ceferzadenin tedqiqatlarinda muhum yer tutmusdu Lakin bele veziyyet genc tedqiqatci Gullu Ebilovani qorxutmamisdi Topladigi zengin bilik elde etdiyi derin tecrube ozune inam boyuk irade sahibi Gullu xanimi ohdesine dusen vezifeni leyaqetle basa catdirmaga seferber etmisdi O Azerbaycanin ayri ayri dagliq bolgelerine arxeoloji seferler etmisdi Onun Gedebey bolgesine olan seferi xususile ugurlu olmusdu Tekce bu bolgede o onlarca yeni abidenin yerini mueyyenlesdirmisdi Daim axtaris ve yazib yaratmaq ezminde olan Gullu xanim 1953 cu ilde dissertasiya isini ugurla basa catdiraraq mudafieye teqdim edir Dissertasiya isi fundamental tedqiqat kimi oz muellifinin yetkin bir alim oldugunu numayis etdirir Ilk defe olaraq meqalit abidelerin deqiq tesnifati verilir Avrasiya mekaninin oxsar abideleri ile muqayise aparilir 1954 cu il yanvar ayinin 14 de Azerbaycan Dovlet Universitetinin Elmi Surasinda dissertasiyanin resmi mudafiesi kecirilir Sura uzvleri ve resmi opponentler respublikanin adli sanli alimleri Saleh Qaziyev ve Ishaq Ceferzade dissertasiya isini yuksek qiymetlendirirler Maraqlidir ki iddiacinin dissertasiyasinda tenqid olunan Ishaq Ceferzadenin ozu bele isin Azerbaycan tarixsunasligi ucun boyuk ehemiyyet kesb etdiyini oz reyinde tesdiqleyir Alimlik derecesi aldiqdan sonra Gullu xanim Azerbaycan Dovlet Universitetinde arxeologiyanin esaslari ve Azerbaycan arxeologiyasi ixtisaslari uzre muhazirelerini davam etdirmekle yanasi cox sevdiyi Tarix Muzeyinde de elmi ve teskilati fealiyyetle mesgul olur Muzeyde arxeologiya sobesine rehberlik Gullu xanima tapsirilmisdi Yaxsi teskilatciliq bacarigina malik olan Gullu xanim qisa muddetde muzeyde bir sira deyerli isler gormusdu Onun tesebbusu ile muzeyde yeni arxeoloji materiallar esasinda Azerbaycanin yaziyaqederki qedim tarixinin butun merhelelerini eyani sekilde eks etdiren genis ekspozisiya yaradilmisdi Muzey fondlarinda illerden beri toplanilan coxsayli zengin maddi medeniyyet numuneleri sistemlesdirilmisdi Muzeyde elmi yaradiciliq islerine ve cap meselesine de xususi diqqet yetirilmisdi Diqqetelayiq haldir ki Gullu xanim muzeysunasligi musteqil elm seviyyesine qaldira bilmisdi Azerbaycanin qedim ve zengin tarixini genis xalq kutlesine catdirmaq meqsedile Gullu xanim ayri ayri bolgelerde diyarsunasliq muzeylerinin yaradilmasinin tesebbuskari olmusdu Medeniyyet Nazirliyinde isleyerken bu saheye bilavasite ozu rehberlik etmisdi Az vaxt icerisinde bir sira bolgelerde Azerbaycanin tarixi medeni irsini oyrenen ve onun qiymetli yadigarlarini qoruyub saxlayan ve teblig eden muzeyler acilmisdi Oten esrin 60 ci illeri Gullu xanim Ebilovanin heyatinda xususi merhele olmusdu Hemin illerden baslayaraq Gullu xanim omrunun son gunlerinedek respublikamizda bir sira mesul vezifelerde calismis ve onlarin hamisinda yuksek teskilatciliq bacarigi numayis etdirmisdi Bununla bele ilk baxisda romantik gorunen lakin cox cetin olan arxeologiya Gullu xanimin heyatinda yene de esas yer tutur O Azerbaycanda geden arxeoloji tedqiqatlari diqqetle izleyir onlarin neticeleri ile yaxindan maraqlanirdi Istedadli alim ve gorkemli ictimai xadim Gullu xanim Ebilovadan danisarken onun yuksek insani keyfiyyetlerini xatirlamamaq qeyri mumkundur Tanri ona en yuksek exlaqi menevi deyerler bexs etmisdi Gullu xanim ismet ve qeyret remzi olan omrunu leyaqetle basa vurmusdur Insanlara yaxsiliq etmek sevinc getirmek onun heyatinin esas qayesini teskil edirdi Gullu xanim qaygikes ve metin ana sedaqetli heyat yoldasi olmusdu Genc iken omur yoldasini itiren Gullu xanim leyaqetli ovladlar boyuderek onlari dogru yola yoneltmisdi Bu gun Azerbaycan arxeologiyasi yukselis dovrunu yasayir Dovlet qaygisi ile ehate olunmus onlarca arxeoloji ekspedisiya her il respublikanin bolgelerinde ulu kecmisimizin izlerini axtarir yeni abideler uze cixarir ve oyrenir Abidelerimiz ise zengin kecmisimize muvafiq saysiz hesabsiz ve misilsizdir Ferehlendirici haldir ki silsile abidelerimiz indi umumbeser medeni irsinin siyahisina salinmisdir Heyat davam edir Aylar illere donur nesiller bir birini evez edir Arzeoloji axtarislar ve elmi arasdirmalar indi arxeoloqlarin yeni nesli terefinden davam etdirilir Bilik ve tecrubelerini tarixi medeni irse olan sonsuz sevgisini yeni nesle ermagan eden sanli seleflerimizin sayi da ilden ile artir Indi sonmez selefler kehkesaninda Azerbaycan arxeologiyasinin dan ulduzu Gullu xanimin isigi daha parlaq gorunur 2 Istinadlar Redakte 1 Serefli Omur yolu Gullu Ebilova 90 2015 04 18 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2016 12 14 Menbe https az wikipedia org w index php title Gullu Ebilova amp oldid 6012045, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.