fbpx
Wikipedia

Gülüstan-Bayatı-Şiraz

Avqust 06, 2021

Gülüstan-Bayatı-Şiraz — Fikrət Əmirov tərəfindən 1971-ci ildə bəstələnmiş simfonik muğam. Bəstəkarın üçüncü simfonik muğamı olan “Gülüstan-Bayatı-Şiraz” əvvəlki iki simfonik muğamdan uzun illər sonra yaranmışdır. “Şur” və “Kürd-Ovşarı” simfonik muğamlarının uğur qazanmasından uzun illər sonra Fikrət Əmirov özünü bir daha bu janrda yenidən sınamaq qərarına gəlir. Əvvəlki iki simfonik muğamla müqayisədə, “Gülüstan-Bayatı-Şiraz”da bəstəkar muğama daha sərbəst yanaşır, onun quruluşunu və ardıcıl inkişafını saxlamaqdan daha çox, ümumi emosional mühiti, muğamın melodik-ritmik xüsusiyyətlərini saxlamağa meyl edir. Əgər əvvəlki simfonik muğamlarda bəstəkar ənənəvi əsası saxlayırsa, üçüncü simfonik muğamda bu meyil dəf olunur. Burada muğamın bölmələri göstərilmir, melodik şəklə, muğam melosuna da sərbəst yanaşılır.

Gülüstan-Bayatı-Şiraz
Bəstəkar Fikrət Əmirov
Forma simfonik muğam
Premyera
Dinlə

Əsər ilk dəfə 8 oktyabr 1971-ci ildə, UNESCO-nun “Xalqların musiqi mədəniyyəti, ənənə və müasirlik” mövzusuna həsr edilmiş VII Beynəlxalq Musiqi Konqresi çərçivəsində P.İ.Çaykovski adına Moskva Dövlət Konservatoriyasının böyük salonunda səsləndirilmişdir. “Gülüstan-Bayatı-Şiraz”ı Gennadi Rojdestvenskinin idarəsi ilə Ümumittifaq Televiziyası və Radiosunun Böyük Simfonik Orkestri ifa etmişdir.

Tarixi-mədəni fon

Əsas məqalələr: Muğam və Simfonik muğam
 
"Bayatı-Şiraz" muğamının səs düzümü (qamması).

Azərbaycan musiqisində muğam sözü iki mənada: həm lad mənasında, həm də lada əsaslanan musiqi kompozisiyası mənasında başa düşülür. Birinci halda müəyyən məqama xas olan intonasiya dönümlərindən və eləcə də ritmik sərbəstlikdən müxtəlif şəkildə istifadə olunur. Üzeyir Hacıbəyovun vaxtından başlayaraq bu yol Azərbaycan bəstəkarlarının əksəriyyəti üçün səciyyəvidir.

İkinci halda isə muğamlardan müstəqil musiqi forması kimi istifadə olunur; ümumiyyətlə, muğamlara, həmçinin ayrı-ayrı muğama aid qanuna uyğun cəhətlət əsas götürülür. Bu yolda birincilik tamamilə Fikrət Əmirova məxsusdur. Fikrət Əmirov, əslində, Azərbaycan peşəkar musiqisində yeni istiqamətin, dünya musiqi sənətində bənzəri olmayan yeni janrın – simfonik muğam janrının əsasını qoymuş, “Şur” və “Kürd-Ovşarı” simfonik muğamlarını yazmışdır. Təsadüfi deyil ki, Fikrət Əmirovdan sonra digər Azərbaycan bəstəkarları da simfonik muğamlar yazmaq qərarına gəlmiş, Niyazi “Rast”, S. Ələsgərov isə “Bayatı-Şiraz” simfonik muğamlarını yazmışlar.

Azərbaycan muğamları içərisində dərin lirizmi ilə ən çox fərqlənən “Bayatı-Şiraz”dır. Üzeyir Hacıbəyovun fikrincə “kədər hissi ifadə edən” bu muğamın məqam quruluşuna Hacıbəyovun özündən başlayaraq, bütün Azərbaycan bəstəkarları müraciət etmişlər. “Bayatı-Şiraz”ın ayrı-ayrı fraqmentlərini və bütün hissələrini yazmağa və işləməyə hələ XX əsrin əvvəllərində cəhd göstərilmişdir. Həmin muğamı Cahangir Cahangirov Azərbaycan Xalq Çalğı Alətləri Orkestrı üçün işləyə bilmişdir. “Bayatı-Şiraz”ı tam halda N. Məmmədov 1962-ci ildə nota köçürməyə müvəffəq olmuşdu. N. Əliverdibəyov xor kapellası üçün yazdığı əsərində bu muğamın daha bir keyfiyyətini üzə çıxarmağa çalışmışdı. F. Qarayevin 1966-cı ildə yazdığı “Kamera orkestri, orqan və zərb alətləri üçün musiqi” əsərinin partiturasına “Bayatı-Şiraz”dan orqan improvizasiyası daxil edilmişdir. Nəhayət bütün bunlardan sonra, həmin muğama Fikrət Əmirov müraciət etmiş və “Gülüstan-Bayatı-Şiraz” simfonik muğamını yazmışdır.

Tarixi

Bəstəkarın üçüncü simfonik muğamı olan “Gülüstan-Bayatı-Şiraz” əvvəlki iki simfonik muğamlardan uzun illər sonra yaranmışdır. “Şur” və “Kürd-Avşarı” simfonik muğamlarının uğur qazanmasından uzun illər sonra Fikrət Əmirov özünü bir daha bu janrda yenidən sınamaq qərarına gəlir. Burada bəstəkarın qarşısında bir sıra məsələlər dururdu. İlk növbədə, əvvəlki muğamları təkrar etməmək, xalq sənətinə daha yaradıcı surətdə yanaşmaq, simfonikləşmə problemini daha zənginləşmiş keyfiyyətdə həll etməyə nail olmaq.

Bəstəkar bu əsərini qədim şərq şairləri Sədi və Hafizə həsr etmişdir. Əsərin adı da bu baxımdan simvolik məna daşıyır. Belə ki, “Gülüstan” Sədinin məşhur poemasının adıdır. Şiraz isə Sədi və Hafizin yaşadığı qədim şəhərdir. Müəllif əsər üzərində işləyərkən həmin sənətkarların vətənini gəzmiş, məzarlarını ziyarət etmişdir. Bu səfərdən alınan təəssürat imkan vermişdir ki, fikrini daha inamla və daha dolğun ifadə etsin.

F. Əmirovun “Gülüstan-Bayatı-Şiraz” simfonik muğamı bədii məzmunu və musiqi dilinə görə bəstəkarın bu janrda yaradıcılıq axtarışlarının yüksək mərhələsini təşkil edir.

Premyerası

Əsər Moskvada UNESCO-nun “Xalqların musiqi mədəniyyəti, ənənə və müasirlik” mövzusuna həsr edilmiş VII Beynəlxalq Musiqi Konqresinin proqramına daxil edilmiş və ilk dəfə 8 oktyabr 1971-ci ildə P.İ.Çaykovski adına Moskva Dövlət Konservatoriyasının böyük salonunda(ru) səsləndirilmişdir. “Gülüstan-Bayatı-Şiraz”ı Gennadi Rojdestvenskinin idarəsi ilə Ümumittifaq Televiziyası və Radiosunun Böyük Simfonik Orkestri(ru) ifa etmişdir. Vokal partiyasını Moskva Dövlət Filarmoniyasının(ru) solisti Tamara Buşuyeva oxumuşdur. Drijor Gennadi Rojdestvenski əsərin premyerası haqqında deyir:

  “Həqiqi pərəstişkarı olduğum Azərbaycan musiqisini dinləmək mənim üçün həmişə bayramdır. Lakin, bu gün mənim üçün iki qat bayramdır. Mən azərbaycanlı dostum Fikrət Əmirovun yeni əsərinin meydana gəlməsinin şahidi olmuşam. Bir də ona görə özümü xoşbəxt hesab edirəm ki, yeni simfonik muğamın ilk ifası mənə həvalə edilmişdir. “Bayatı-Şiraz” formasına və çoxlu bədii ifadə vasitələrinə görə maraqlı olan heyranedici musiqi əsəridir. Dinləyicilərin müəllifi qızğın alqışlarla qarşılaması da bunu təsdiq edir. Onların təkidi ilə Fikrət Əmirov dəfələrlə səhnəyə çağırıldı.”  

Forma

“Gülüstan-Bayatı-Şiraz” simfonik muğamı ağır, nəqli girişlə başlanır:

 

Kontrabasların solosu sanki uzaq keçmişi əks etdirir. Bu sirli, epik mövzunu “Uzzal” rəngi əvəzləyir. Ümumilikdə “Bayatı-Şiraz” simfonik muğamı üç bölmədən ibarətdir, onun dördüncü və beşinci bölmələri ilk iki bölməni oktava yuxarı təkrarlayır. Bütünlüklə “Gülüstan-Bayatı-Şiraz” simfonik muğamında, hətta sonata formasının cizgilərini də qeyd etmək olar. Belə ki, burada səs və köməkçi partiyalar, böyük işlənmə epizodları, aşıqsayağı-rəqsvari orta hissə, nəhayət repriza qeyd edilə bilər.

Əsas mövzu ekspressiv xarakter daşıyır, muğamın intonasiyaları üzərində qurulur. Lirik köməkçi mövzu messo-sporanoya həvalə edilir. Mövzu çahargah ladında səslənir. Bu mövzu Hafizin mətninə ifa olunan qədim fars musiqisindən götürülmüşdür. Muğamın mərkəzi bölməsi aşıq musiqisinin materialı və “Cəngi” rəqsi üzərində qurulur, rəqsvari və dinamik, döyüşkən obraz növbələşir.

Rəng funksiyası daşıyan bölmə aşıq havacatını xatırladan mətn üzərində qurulur. Burada xalq musiqisi üçün səciyyəvi olmayan 5/8 ölçüsü digər ölçülərlə 7/8, 8/8 ilə növbələşir. Bu xüsusiyyət musiqiyə müasirlik verir.

Ümumiyyətlə, bəstəkar bu simfonik muğamda təkcə “Bayatı-Şiraz” ladı ilə qane olmur, digər ladlara da müraciət edir. Məsələn, aşıq motivinə əsaslanan bölmə Şur ladında, “Vağzalı-Mirzəyi” isə “Segah” ladındadır.

 

Muğam rəng və giriş-epiqrafın mövzusu ilə tamamlanır:

 

Bu xüsusiyyət “Şur” simfonik muğamında da müşahidə edilir. “Gülüstan-Bayatı-Şiraz” simfonik muğamı bədii təfəkkürün iki sisteminin əlaqələndirilməsi, muğam ənənəsindən yaradıcılıqla istifadə edilməsinə daha yeni bir nümunədir. Burada muğamın, onun melodik-ritmik xüsusiyyətlərinin, forma, yaradılış qanunauyğunluqlarının şərhində daha çox sərbəstlik müşahidə olunur.

Fikrət Əmirov muğamlarda hər bir detalın qiymətini müəyyən etməyi bacarır. Muğam F. Əmirovun öz intonasiya sisteminə uyğunlaşdırılmış bir tərzdə mənimsənilir.

Tədqiqi

Xalq musiqisindən istifadə

Fikrət Əmirovun
simfonik muğamları
 

Şur (1948)
Kürd Ovşarı (1948)
Gülüstan-Bayatı-Şiraz (1971)

Əsərlərinin siyahısı

Əvvəlki iki simfonik muğamla müqayisədə, “Gülüstan-Bayatı-Şiraz”da bəstəkar muğama daha sərbəst yanaşır, onun quruluşunu və ardıcıl inkişafını saxlamaqdan daha çox, ümumi emosional mühiti, muğamın melodik-ritmik xüsusiyyətlərini saxlamağa meyl edir. Əgər əvvəlki simfonik muğamlarda bəstəkar ənənəvi əsası saxlayırsa, üçüncü simfonik muğamda bu meyil dəf olunur. Burada muğamın bölmələri göstərilmir, melodik şəklə, muğam melosuna da sərbəst yanaşılır. “Gülüstan-Bayatı-Şiraz” simfonik muğamında bəstəkar, əsasən, xalq musiqisinin inkişaf üsullarını əxz edir. Muğamda olduğu kimi təzadlı qarşılaşma prinsipi saxlanır.

Fikrət Əmirovun muğama münasibəti lap əvvəldən mühüm bir xüsusiyyətə malikdir: muğamlarda o, milli sənətin vaxtı keçmiş ənənələrini deyi, xalq musiqi yaradıcılığının həmişə təzə, canlı, həyat şirəli qolunu görürdü. Xalq musiqisinin ifadə zənginliyini incə şəkildə dərk edən bəstəkar peşəkar sənətin vasitə və üsulları ilə onun obrazlı, emosional məzmununu qat-qat dərinləşdirmiş olur. Məsələn, o, kontraslı və imitasiyalı polifoniyadan məharətlə istifadə edərəkmuğam janrını zənginləşdirir. Bundan əlavə, F. Əmirov hələ ilk təcrübələrində sübut etmişdir ki, muğamın ayrı-ayrı hissələrində klassik kompozisiya sxemi – rondoda olduğu kimi, əsas temanın öz tonalizində müxtəlif məzmunda bir neçə dəfə təkrarlanması sxemi tətbiq oluna bilər. Beləliklə, bəstəkar simfonik muğamlarında xalq musiqisinin arxaik formalarını stilizə etmək, yaxud bu formaların yalnız zahiri effektini mənimsəmək deyil, həm də onun daxili imkanlarını kəşf etmək istedadını göstərir, xalq musiqisi əsasında mövzunun yaradıcı həllini təşkil edir.

Muğamın sərbəst interpretasiyası kompozisiyanın müxtəlif komponentlərində özünü aydın hiss etdirir. Məsələn, mövzuya uyğun rəng və təsniflər seçilməsini buna misal göstərmək olar. Bəstəkar muğamın bu hissələrinə öz mövzusu ilə yanaşı, başqa xalqa və başqa janra məxsus materiallar da əlavə etməklə onun mövcud çərçivəsini genişləndirir. Məsələn, təsnifin bədii funksiyasını ifa edən vokalizlərdə Fikrət Əmirov Hafizin sözlərindən istifadə ilə qədim fars mahnılarından bəhrələnir. Bu, həmçinin simfonik muğamın ədəbi mənbə ilə daha möhkəm bağlanmasına kömək edir.

“Gülüstan-Bayatı-Şiraz”da diqqət cəlb edən keyfiyyətlərdən biri də muğamın başqa lad materiallarına daxil olunmasıdır. Bu cəhət Fikrət Əmirov yaradıcılığında təzə hadisə idi. Uzun müddət eyni lad sferasında qalmaq bəstəkarın yaradıcılıq manerası üçün səciyyəvi deyildir. Əksinə, bir ladın digərinə tez-tez və gözlənilməz modulyasiyası onun musiqi təfəkkürünün xarakterik əlamətlərindəndir. Lakin əvvəlki simfonik muğamlarda müəllif lad keçidlərini qısa və ehtiyyatla tətbiq edirsə, “Gülüstan-Bayatı-Şiraz”da sözünü daha qətiyyətlə deyir.

Başqa məqamlara çox yer verilsə də, muğamın inkişaf məntiqi bəstəkardan tələb edir ki, əsas lad quruluşuna qayıtsın. Odur ki, müəllif, haqlı olaraq, əsaslandığı lada qayıtmaqla bərabər, muğamda əvvəlcədən səslənən temaları təkrar edir. O, həmin temalara qayıtsa da, onların ardıcıllığını dəyişir. Belə dramaturji cəhət muğam formasına simmetrik konstruksiya cizgiləri gətirir.

Simfonikləşmə

“Gülüstan-Bayatı-Şiraz” simfonik muğamı müəllifin bu istiqamətdəki axtarışlarının davamı olmaqla bərabər, əvvəlki simfonik muğamlarda gördüyümüz kompozisiya prinsipi ilə müəyyən oxşarlığa malikdir, lakin, müəllif bu əsərində musiqi təcrübəsinə əsaslanaraq, əsərin simfonikləşdirilməsi problemini bir az başqa cür həll etmişdir. Yaradıcılıq axtarışları müəllifi vadar edir ki, muğam materialına yeni tərəfdən yanaşsın. Digər simfonik muğamlarından fərqli olaraq, bəstəkar burada xalq janrının sərbəst interpretasiyasını əsas götürür. Muğamın kompozisiya sxemini dəqiq saxlamaqdan daha çox, muğam melosunun ümumi emosional etmosferini, melodik, ritmik və psixoloji zənginliyini ifadə etmək bəstəkara daha vacib görünür. Odur ki, əgər əvvəlki iki simfonik muğamında müəllif ənənədən gələn ilk əsası saxlayırsa və dünya bəstəkarlıq təcrübəsinin tətbiqinə ehtiyyatla yanaşırsa, bu yeni muğamında həmin ənənəyə bütünlüklə üstün gəldiyi müşahidə olunur.

Xalq muğamına xas olan bir cəhəti – mövzunun sekvensiyalı-variasiyalı inkişafının və sərbəst hərəkətinin əsas üsullarını bəstəkar bu əsərində saxlamışdır. Lakin, hər yerdə müəllifin yalnız özünə, öz yaradıcılıq dəst-xəttinə məxsus xeyli əlavə keyfiyyətlər görmək mümkündür.

“Gülüstan-Bayatı-Şiraz” simfonik muğamının başqa bir xüsusiyyəti də ondan ibarətdir ki, burada melosdan sitatlar, bəstəkarın əvvəlki simfonik muğamlarından fərqli olaraq, müfəssəl şəkildə deyil, çox zaman kiçik tezislər kimi verilir. Xalq musiqisindən aldığı bu və ya digər xətti müəllif eskiz halında götürüb, motivi təkmilləşdirmək yolu ilə onu daha da inkişaf etdirir. Bu prinspi ümumi süjetə bağlanan həm birinci rəngin həm də reminissensiya təsiri bağışlayan xalq rəqs melodiyası “Mirzeyi”nin işlənməsində və muğamın inkişafının digər motivlərində aydın müşahidə olunur. Beləliklə, xalq musiqi janrının özündə təzə keyfiyyətlər meydana çıxır, yeni ifadə imkanları nəzərə çarpır. Nəticədə janr daha da dinamikləşir, muğam müasirlik havası ilə nəfəs alır.

Muğamın maraqlı fraqmenti fortepianonun solosudur. Bu bölmə “Uzzal” şöbəsinin intonasiyaları əsasında qurulur. Bəstəkarın bu bölməni fortepianoya həvalə etməsi də təsadüfi deyildir. F. Əmirov müsahibələrinin birində royalı tara yaxın olan bir alət kimi dərk etdiyini göstərərək, bu alətdə tar texnikasına xas olan passajların, muğam üçün səciyyəvi olan boyaların, obrazların əks olunmasının əlverişli olduğunu qeyd etmişdi.

F. Əmirovun “Şur” və “Kürd-Ovşarı” simfonik muğamlarının şərq musiqi mədəniyyəti üçün xüsusi əhəmiyyətini vurğulayan bəstəkar, prof. Firəngiz Əlizadə "Gülüstan-Bayatı-Şiraz" simfoniyası haqqında yazır:

  "Bu əsərin emosional təsir qüvvəzi çox böyük olub, heç kəsi biganə qoymur. Parlaq lövhəlilik orkestr palitrasının nəfisliyi, tembr və koloritli tapıntıları musiqi vasitələrinin dramaturji düzülüşü, bütün bunlar qığılcımlanan temperamenti və ilhamlı sənətkarlığı ilə cəlb edərək, yeni, parlaq istedadın meydana çıxdığını göstərirdi.”  

“Gülüstan-Bayatı-Şiraz” simfonik muğamı F. Əmirovun əvvəlki simfonik muğamlarındakı bədii kəşfi, yeni simfonik konsepsiyanı layiqincə davam etdirir. Bu barədə musiqişünas Bill Yarustovski yazır:

  ““Gülüstan-Bayatı-Şiraz” simfonik muğamı şərq simfonizminin inkişafında yeni addım idi, çünki öz sələflərindən fərqlənirdi. Bu əsərin musiqi məzmunu sadəcə xalq yaradıcılığı olan muğam janrının simfonik tərzdə ifa olunmasında deyildi. Bu, muğama özünün çoxsaylı yeniliklərini gətirən böyük bəstəkarın incə təxəyyülü ilə bəstələnmişdi və muğama yeni həyat verdi.”  
Vokal partiyası
Ümumittifaq Televiziyası və Radiosunun Böyük Simfonik Orkestri, solist: Tamara Buşuyeva, drijor: Gennadi Rojdestvenski
Truba partiyası (ikinci redaktədə vokal partiyanın yerinə yerləşdirilib)
Azərbaycan Dövlət Simfonik Orkestrı, drijor: Yalçın Adıgözəlov
Bu faylların oxunmasında problem var? Bax media kömək.

Vokal elementlərdən istifadə

“Gülüstan-Bayatı-Şiraz” simfonik muğamındakı daha mühüm bir yenilik burada vokal partiya (messo-soprano) istifadə olunmasıdır. Bəstəkar ilk dəfə qənaətə gəlir ki, yeni simfonik muğamı təkcə instrumental əsər olmamalıdır. “Bayatı-Şiraz”ın partiturasına bəstəkar messo-soprano vokal partiyası daxil edir ki, muğamın mərkəzi hissəsi də bunun əsasında qurulur.

Simfonik janrda yazılmış əsərə vokal daxil edilməsi bir tərəfdən xalq ifaçılığında mövcud olan ənənəyə uyğun gəlir, digər tərəfdən də simfonik muğamın əsas mövzusunu təşkil edən poeziya nümunəsi ilə bağlı olan simvolik fikri özündə ehtiva edir.

Məhəbbət mövzusunun qədim şərq poeziyasında mühüm yer tutmasını nəzərə aldıqda, sevgi obrazını təsvir edən qadın səsi ilə bəstəkar həmin yüksək poeziyanın özünü vermək istəmişdir. Vokal səs muğamda həm solo kimi, həm də qeyri-adi tembr-çaları kimi orkestrin daha təsirli, daha mənalı səslənməsinə kömək göstərir.

Əsərin sonrakı redaksiyalarında Fikrət Əmirov vokal partiyasını truba (kərənay) partiyası ilə əvəz etmişdir. Bu düzəliş, Azərbaycandan kənarda əsərin ifası problemini asanlaşdırır. Vokal monoloqu vasitəsiylə verilən kədər hissi tədricən daha artıq qüvvətlənir və nəticə etibarilə ümumbəşəri kədərin ifadəsinə çevrilir. Bu isə simfonik muğamın dramaturji inkişafında onun kuliminasiya nöqtəsini təşkil edən cəhətdir.

Diskoqrafiya

Populyar mədəniyyətdə

Həmçinin bax

İstinadlar

  1. ↑ Şərifova, 19 aprel, 1975. səh. 2
  2. Əzimli, 2012. səh. 84
  3. Гаджибеков, 1945. səh. 168
  4. Şərifova, 19 aprel, 1975. səh. 3
  5. Təhmiraqızı, 2012. səh. 214
  6. Мамедбекoв, 1992. səh. 5
  7. Təhmiraqızı, 2012. səh. 217
  8. Fikrət Əmirovun yeni simfonik muğamının müvəffəqiyyəti, AzərTAc, 1971-ci il.
  9. Мамедбекoв, 1992. səh. 19
  10. ↑ Təhmiraqızı, 2012. səh. 215
  11. Мамедбекoв, 1992. səh. 26
  12. Мамедбекoв, 1992. səh. 12-13
  13. ↑ Şərifova, 19 aprel, 1975. səh. 5
  14. Şərifova, 19 aprel, 1975. səh. 7
  15. Əzimli, 2012. səh. 84-85
  16. Şərifova, 19 aprel, 1975. səh. ?
  17. Мамедбекoв, 1992. səh. 25
  18. Виноградов, 1983. səh. 28
  19. Əmirov, 1984. səh. 139
  20. Ализаде, 23 noyabr, 1982
  21. S. Qasımova, Z. Abdullayeva, 2004. səh. 66
  22. Мамедбекoв, 1992. səh. 27-29
  23. Paşazadə, 11 iyul, 1972
  24. Laurel Deck - Michelle Kwan, World champion skates to Azerbaijani symphonic music, Azerbaijan International, Winter 1996 (4.4), səh. 62-65

Ədəbiyyat

  • Мамедбекoв, Д. (1992), Симфонический мугам "Гюлистан-Баяты-Шираз" Ф. Амирова, Москва
  • Təhmiraqızı, S. (2012), Fikrət Əmirov, Bakı: Aspoliqraf
  • Əmirov, Fikrət (1984), Simfonik muğamlar, Azərbaycan Sovet Musiqi Ədəbiyyatı, Bakı
  • Əzimli, T. (2012), Novator bəstəkar, simfonik muğam janrının - Şərq simfonizminin yaradıcısı, Bakı: Musiqi/Poeziya
  • Şərifova, V. (19 aprel, 1975), Gülüstan Bayatl-Şiraz, Bakı: Ədəbiyyat və incəsənət
  • Виноградов, В. (1983), Мир музыки Фикрета, Баку: Ədəbiyyat və incəsənət
  • Ализаде, Ф. (23 noyabr, 1982), Вехи пути, «Молодежь Азербайджана»
  • S. Qasımova, Z. Abdullayeva, Ф. (2004), Fikrət Əmirov, Bakı
  • Paşazadə, Tahir (11 iyul, 1972), “Gülüstan-Bayatı-Şiraz” Televiziya Ekranında, Bakı: Azərbaycan gəncləri
  • Гаджибеков, У. (1945), Основы азербайджанской народной музыки, Баку

Xarici keçidlər

  • Əsər Qrossmont Simfonik Orkestrinin ifasında, San Dieqoda.
  • Əsər Azərbaycan Dövlət Simfonik Orkestrinin ifasında (drijor Silvio Barbato), Bakıda.
  • Əsər Ümumittifaq Televiziyası və Radiosunun Böyük Simfonik Orkestrinin ifasında (drijor Gennadi Rojdestvenski), Moskvada.

Avqust 06, 2021
gülüstan, bayatı, şiraz, fikrət, əmirov, tərəfindən, 1971, ildə, bəstələnmiş, simfonik, muğam, bəstəkarın, üçüncü, simfonik, muğamı, olan, əvvəlki, simfonik, muğamdan, uzun, illər, sonra, yaranmışdır, şur, kürd, ovşarı, simfonik, muğamlarının, uğur, qazanmasın. Gulustan Bayati Siraz Fikret Emirov terefinden 1971 ci ilde bestelenmis simfonik mugam Bestekarin ucuncu simfonik mugami olan Gulustan Bayati Siraz evvelki iki simfonik mugamdan uzun iller sonra yaranmisdir Sur ve Kurd Ovsari simfonik mugamlarinin ugur qazanmasindan uzun iller sonra Fikret Emirov ozunu bir daha bu janrda yeniden sinamaq qerarina gelir Evvelki iki simfonik mugamla muqayisede Gulustan Bayati Siraz da bestekar mugama daha serbest yanasir onun qurulusunu ve ardicil inkisafini saxlamaqdan daha cox umumi emosional muhiti mugamin melodik ritmik xususiyyetlerini saxlamaga meyl edir Eger evvelki simfonik mugamlarda bestekar enenevi esasi saxlayirsa ucuncu simfonik mugamda bu meyil def olunur Burada mugamin bolmeleri gosterilmir melodik sekle mugam melosuna da serbest yanasilir Gulustan Bayati SirazBestekar Fikret EmirovForma simfonik mugamPremyera 8 oktyabr 1971Moskva Dovlet Konservatoriyasi MoskvaDinle source source Giris ve Uzzal rengiAzerbaycan Dovlet Simfonik Orkestri drijor Yalcin Adigozelov Eser ilk defe 8 oktyabr 1971 ci ilde UNESCO nun Xalqlarin musiqi medeniyyeti enene ve muasirlik movzusuna hesr edilmis VII Beynelxalq Musiqi Konqresi cercivesinde P I Caykovski adina Moskva Dovlet Konservatoriyasinin boyuk salonunda seslendirilmisdir Gulustan Bayati Siraz i Gennadi Rojdestvenskinin idaresi ile Umumittifaq Televiziyasi ve Radiosunun Boyuk Simfonik Orkestri ifa etmisdir Mundericat 1 Tarixi medeni fon 2 Tarixi 2 1 Premyerasi 3 Forma 4 Tedqiqi 4 1 Xalq musiqisinden istifade 4 2 Simfoniklesme 4 3 Vokal elementlerden istifade 5 Diskoqrafiya 6 Populyar medeniyyetde 7 Hemcinin bax 8 Istinadlar 9 Edebiyyat 10 Xarici kecidlerTarixi medeni fon RedakteEsas meqaleler Mugam ve Simfonik mugam Bayati Siraz mugaminin ses duzumu qammasi Azerbaycan musiqisinde mugam sozu iki menada hem lad menasinda hem de lada esaslanan musiqi kompozisiyasi menasinda basa dusulur Birinci halda mueyyen meqama xas olan intonasiya donumlerinden ve elece de ritmik serbestlikden muxtelif sekilde istifade olunur Uzeyir Hacibeyovun vaxtindan baslayaraq bu yol Azerbaycan bestekarlarinin ekseriyyeti ucun seciyyevidir 1 Ikinci halda ise mugamlardan musteqil musiqi formasi kimi istifade olunur umumiyyetle mugamlara hemcinin ayri ayri mugama aid qanuna uygun cehetlet esas goturulur Bu yolda birincilik tamamile Fikret Emirova mexsusdur 2 Fikret Emirov eslinde Azerbaycan pesekar musiqisinde yeni istiqametin dunya musiqi senetinde benzeri olmayan yeni janrin simfonik mugam janrinin esasini qoymus Sur ve Kurd Ovsari simfonik mugamlarini yazmisdir Tesadufi deyil ki Fikret Emirovdan sonra diger Azerbaycan bestekarlari da simfonik mugamlar yazmaq qerarina gelmis Niyazi Rast S Elesgerov ise Bayati Siraz simfonik mugamlarini yazmislar 1 Azerbaycan mugamlari icerisinde derin lirizmi ile en cox ferqlenen Bayati Siraz dir Uzeyir Hacibeyovun fikrince keder hissi ifade eden 3 bu mugamin meqam qurulusuna Hacibeyovun ozunden baslayaraq butun Azerbaycan bestekarlari muraciet etmisler Bayati Siraz in ayri ayri fraqmentlerini ve butun hisselerini yazmaga ve islemeye hele XX esrin evvellerinde cehd gosterilmisdir Hemin mugami Cahangir Cahangirov Azerbaycan Xalq Calgi Aletleri Orkestri ucun isleye bilmisdir Bayati Siraz i tam halda N Memmedov 1962 ci ilde nota kocurmeye muveffeq olmusdu N Eliverdibeyov xor kapellasi ucun yazdigi eserinde bu mugamin daha bir keyfiyyetini uze cixarmaga calismisdi F Qarayevin 1966 ci ilde yazdigi Kamera orkestri orqan ve zerb aletleri ucun musiqi eserinin partiturasina Bayati Siraz dan orqan improvizasiyasi daxil edilmisdir Nehayet butun bunlardan sonra hemin mugama Fikret Emirov muraciet etmis ve Gulustan Bayati Siraz simfonik mugamini yazmisdir 4 Tarixi RedakteBestekarin ucuncu simfonik mugami olan Gulustan Bayati Siraz evvelki iki simfonik mugamlardan uzun iller sonra yaranmisdir Sur ve Kurd Avsari simfonik mugamlarinin ugur qazanmasindan uzun iller sonra Fikret Emirov ozunu bir daha bu janrda yeniden sinamaq qerarina gelir Burada bestekarin qarsisinda bir sira meseleler dururdu Ilk novbede evvelki mugamlari tekrar etmemek xalq senetine daha yaradici suretde yanasmaq simfoniklesme problemini daha zenginlesmis keyfiyyetde hell etmeye nail olmaq 5 Bestekar bu eserini qedim serq sairleri Sedi ve Hafize hesr etmisdir 6 Eserin adi da bu baximdan simvolik mena dasiyir Bele ki Gulustan Sedinin meshur poemasinin adidir Siraz ise Sedi ve Hafizin yasadigi qedim seherdir Muellif eser uzerinde isleyerken hemin senetkarlarin vetenini gezmis mezarlarini ziyaret etmisdir Bu seferden alinan teessurat imkan vermisdir ki fikrini daha inamla ve daha dolgun ifade etsin F Emirovun Gulustan Bayati Siraz simfonik mugami bedii mezmunu ve musiqi diline gore bestekarin bu janrda yaradiciliq axtarislarinin yuksek merhelesini teskil edir 7 Premyerasi Redakte Eser Moskvada UNESCO nun Xalqlarin musiqi medeniyyeti enene ve muasirlik movzusuna hesr edilmis VII Beynelxalq Musiqi Konqresinin proqramina daxil edilmis ve ilk defe 8 oktyabr 1971 ci ilde P I Caykovski adina Moskva Dovlet Konservatoriyasinin boyuk salonunda ru seslendirilmisdir Gulustan Bayati Siraz i Gennadi Rojdestvenskinin idaresi ile Umumittifaq Televiziyasi ve Radiosunun Boyuk Simfonik Orkestri ru ifa etmisdir Vokal partiyasini Moskva Dovlet Filarmoniyasinin ru solisti Tamara Busuyeva oxumusdur Drijor Gennadi Rojdestvenski eserin premyerasi haqqinda deyir Heqiqi perestiskari oldugum Azerbaycan musiqisini dinlemek menim ucun hemise bayramdir Lakin bu gun menim ucun iki qat bayramdir Men azerbaycanli dostum Fikret Emirovun yeni eserinin meydana gelmesinin sahidi olmusam Bir de ona gore ozumu xosbext hesab edirem ki yeni simfonik mugamin ilk ifasi mene hevale edilmisdir Bayati Siraz formasina ve coxlu bedii ifade vasitelerine gore maraqli olan heyranedici musiqi eseridir Dinleyicilerin muellifi qizgin alqislarla qarsilamasi da bunu tesdiq edir Onlarin tekidi ile Fikret Emirov defelerle sehneye cagirildi 8 Forma Redakte Gulustan Bayati Siraz simfonik mugami agir neqli girisle baslanir Asiqsayagi reqsvari orta hisse ve fortepiano solosu source source Azerbaycan Dovlet Simfonik Orkestri drijor Yalcin Adigozelov Bu faylin oxunmasinda problem var Bax media komek Kontrabaslarin solosu sanki uzaq kecmisi eks etdirir Bu sirli epik movzunu Uzzal rengi evezleyir Umumilikde Bayati Siraz simfonik mugami uc bolmeden ibaretdir onun dorduncu ve besinci bolmeleri ilk iki bolmeni oktava yuxari tekrarlayir 9 Butunlukle Gulustan Bayati Siraz simfonik mugaminda hetta sonata formasinin cizgilerini de qeyd etmek olar Bele ki burada ses ve komekci partiyalar boyuk islenme epizodlari asiqsayagi reqsvari orta hisse nehayet repriza qeyd edile biler 10 Cengi reqsi uzerinde qurulmus merkezi movzu source source Azerbaycan Dovlet Simfonik Orkestri drijor Yalcin Adigozelov Bu faylin oxunmasinda problem var Bax media komek Esas movzu ekspressiv xarakter dasiyir mugamin intonasiyalari uzerinde qurulur Lirik komekci movzu messo sporanoya hevale edilir Movzu cahargah ladinda seslenir Bu movzu Hafizin metnine ifa olunan qedim fars musiqisinden goturulmusdur Mugamin merkezi bolmesi asiq musiqisinin materiali ve Cengi reqsi uzerinde qurulur reqsvari ve dinamik doyusken obraz novbelesir Reng funksiyasi dasiyan bolme asiq havacatini xatirladan metn uzerinde qurulur Burada xalq musiqisi ucun seciyyevi olmayan 5 8 olcusu diger olculerle 7 8 8 8 ile novbelesir Bu xususiyyet musiqiye muasirlik verir 10 Umumiyyetle bestekar bu simfonik mugamda tekce Bayati Siraz ladi ile qane olmur diger ladlara da muraciet edir Meselen asiq motivine esaslanan bolme Sur ladinda Vagzali Mirzeyi ise Segah ladindadir Mugam reng ve giris epiqrafin movzusu ile tamamlanir Bu xususiyyet Sur simfonik mugaminda da musahide edilir Gulustan Bayati Siraz simfonik mugami bedii tefekkurun iki sisteminin elaqelendirilmesi mugam enenesinden yaradiciliqla istifade edilmesine daha yeni bir numunedir Burada mugamin onun melodik ritmik xususiyyetlerinin forma yaradilis qanunauygunluqlarinin serhinde daha cox serbestlik musahide olunur 11 Fikret Emirov mugamlarda her bir detalin qiymetini mueyyen etmeyi bacarir Mugam F Emirovun oz intonasiya sistemine uygunlasdirilmis bir terzde menimsenilir Tedqiqi RedakteXalq musiqisinden istifade Redakte Fikret Emirovunsimfonik mugamlari Sur 1948 Kurd Ovsari 1948 Gulustan Bayati Siraz 1971 Eserlerinin siyahisibmrEvvelki iki simfonik mugamla muqayisede Gulustan Bayati Siraz da bestekar mugama daha serbest yanasir onun qurulusunu ve ardicil inkisafini saxlamaqdan daha cox umumi emosional muhiti mugamin melodik ritmik xususiyyetlerini saxlamaga meyl edir Eger evvelki simfonik mugamlarda bestekar enenevi esasi saxlayirsa ucuncu simfonik mugamda bu meyil def olunur Burada mugamin bolmeleri gosterilmir melodik sekle mugam melosuna da serbest yanasilir Gulustan Bayati Siraz simfonik mugaminda bestekar esasen xalq musiqisinin inkisaf usullarini exz edir Mugamda oldugu kimi tezadli qarsilasma prinsipi saxlanir 12 Fikret Emirovun mugama munasibeti lap evvelden muhum bir xususiyyete malikdir mugamlarda o milli senetin vaxti kecmis enenelerini deyi xalq musiqi yaradiciliginin hemise teze canli heyat sireli qolunu gorurdu Xalq musiqisinin ifade zenginliyini ince sekilde derk eden bestekar pesekar senetin vasite ve usullari ile onun obrazli emosional mezmununu qat qat derinlesdirmis olur Meselen o kontrasli ve imitasiyali polifoniyadan meharetle istifade ederekmugam janrini zenginlesdirir 13 Bundan elave F Emirov hele ilk tecrubelerinde subut etmisdir ki mugamin ayri ayri hisselerinde klassik kompozisiya sxemi rondoda oldugu kimi esas temanin oz tonalizinde muxtelif mezmunda bir nece defe tekrarlanmasi sxemi tetbiq oluna biler Belelikle bestekar simfonik mugamlarinda xalq musiqisinin arxaik formalarini stilize etmek yaxud bu formalarin yalniz zahiri effektini menimsemek deyil hem de onun daxili imkanlarini kesf etmek istedadini gosterir xalq musiqisi esasinda movzunun yaradici hellini teskil edir 14 Mugamin serbest interpretasiyasi kompozisiyanin muxtelif komponentlerinde ozunu aydin hiss etdirir Meselen movzuya uygun reng ve tesnifler secilmesini buna misal gostermek olar Bestekar mugamin bu hisselerine oz movzusu ile yanasi basqa xalqa ve basqa janra mexsus materiallar da elave etmekle onun movcud cercivesini genislendirir Meselen tesnifin bedii funksiyasini ifa eden vokalizlerde Fikret Emirov Hafizin sozlerinden istifade ile qedim fars mahnilarindan behrelenir Bu hemcinin simfonik mugamin edebi menbe ile daha mohkem baglanmasina komek edir 15 Gulustan Bayati Siraz da diqqet celb eden keyfiyyetlerden biri de mugamin basqa lad materiallarina daxil olunmasidir Bu cehet Fikret Emirov yaradiciliginda teze hadise idi Uzun muddet eyni lad sferasinda qalmaq bestekarin yaradiciliq manerasi ucun seciyyevi deyildir Eksine bir ladin digerine tez tez ve gozlenilmez modulyasiyasi onun musiqi tefekkurunun xarakterik elametlerindendir Lakin evvelki simfonik mugamlarda muellif lad kecidlerini qisa ve ehtiyyatla tetbiq edirse Gulustan Bayati Siraz da sozunu daha qetiyyetle deyir Basqa meqamlara cox yer verilse de mugamin inkisaf mentiqi bestekardan teleb edir ki esas lad qurulusuna qayitsin Odur ki muellif haqli olaraq esaslandigi lada qayitmaqla beraber mugamda evvelceden seslenen temalari tekrar edir O hemin temalara qayitsa da onlarin ardicilligini deyisir Bele dramaturji cehet mugam formasina simmetrik konstruksiya cizgileri getirir 16 Simfoniklesme Redakte Gulustan Bayati Siraz simfonik mugami muellifin bu istiqametdeki axtarislarinin davami olmaqla beraber evvelki simfonik mugamlarda gorduyumuz kompozisiya prinsipi ile mueyyen oxsarliga malikdir lakin muellif bu eserinde musiqi tecrubesine esaslanaraq eserin simfoniklesdirilmesi problemini bir az basqa cur hell etmisdir Yaradiciliq axtarislari muellifi vadar edir ki mugam materialina yeni terefden yanassin Diger simfonik mugamlarindan ferqli olaraq bestekar burada xalq janrinin serbest interpretasiyasini esas goturur Mugamin kompozisiya sxemini deqiq saxlamaqdan daha cox mugam melosunun umumi emosional etmosferini melodik ritmik ve psixoloji zenginliyini ifade etmek bestekara daha vacib gorunur Odur ki eger evvelki iki simfonik mugaminda muellif eneneden gelen ilk esasi saxlayirsa ve dunya bestekarliq tecrubesinin tetbiqine ehtiyyatla yanasirsa bu yeni mugaminda hemin eneneye butunlukle ustun geldiyi musahide olunur 17 Xalq mugamina xas olan bir ceheti movzunun sekvensiyali variasiyali inkisafinin ve serbest hereketinin esas usullarini bestekar bu eserinde saxlamisdir Lakin her yerde muellifin yalniz ozune oz yaradiciliq dest xettine mexsus xeyli elave keyfiyyetler gormek mumkundur Gulustan Bayati Siraz simfonik mugaminin basqa bir xususiyyeti de ondan ibaretdir ki burada melosdan sitatlar bestekarin evvelki simfonik mugamlarindan ferqli olaraq mufessel sekilde deyil cox zaman kicik tezisler kimi verilir Xalq musiqisinden aldigi bu ve ya diger xetti muellif eskiz halinda goturub motivi tekmillesdirmek yolu ile onu daha da inkisaf etdirir Bu prinspi umumi sujete baglanan hem birinci rengin hem de reminissensiya tesiri bagislayan xalq reqs melodiyasi Mirzeyi nin islenmesinde ve mugamin inkisafinin diger motivlerinde aydin musahide olunur Belelikle xalq musiqi janrinin ozunde teze keyfiyyetler meydana cixir yeni ifade imkanlari nezere carpir Neticede janr daha da dinamiklesir mugam muasirlik havasi ile nefes alir 13 Mugamin maraqli fraqmenti fortepianonun solosudur Bu bolme Uzzal sobesinin intonasiyalari esasinda qurulur Bestekarin bu bolmeni fortepianoya hevale etmesi de tesadufi deyildir F Emirov musahibelerinin birinde royali tara yaxin olan bir alet kimi derk etdiyini gostererek bu aletde tar texnikasina xas olan passajlarin mugam ucun seciyyevi olan boyalarin obrazlarin eks olunmasinin elverisli oldugunu qeyd etmisdi 18 19 F Emirovun Sur ve Kurd Ovsari simfonik mugamlarinin serq musiqi medeniyyeti ucun xususi ehemiyyetini vurgulayan bestekar prof Firengiz Elizade Gulustan Bayati Siraz simfoniyasi haqqinda yazir Bu eserin emosional tesir quvvezi cox boyuk olub hec kesi bigane qoymur Parlaq lovhelilik orkestr palitrasinin nefisliyi tembr ve koloritli tapintilari musiqi vasitelerinin dramaturji duzulusu butun bunlar qigilcimlanan temperamenti ve ilhamli senetkarligi ile celb ederek yeni parlaq istedadin meydana cixdigini gosterirdi 20 Gulustan Bayati Siraz simfonik mugami F Emirovun evvelki simfonik mugamlarindaki bedii kesfi yeni simfonik konsepsiyani layiqince davam etdirir Bu barede musiqisunas Bill Yarustovski yazir Gulustan Bayati Siraz simfonik mugami serq simfonizminin inkisafinda yeni addim idi cunki oz seleflerinden ferqlenirdi Bu eserin musiqi mezmunu sadece xalq yaradiciligi olan mugam janrinin simfonik terzde ifa olunmasinda deyildi Bu mugama ozunun coxsayli yeniliklerini getiren boyuk bestekarin ince texeyyulu ile bestelenmisdi ve mugama yeni heyat verdi 21 Vokal partiyasi source source Umumittifaq Televiziyasi ve Radiosunun Boyuk Simfonik Orkestri solist Tamara Busuyeva drijor Gennadi Rojdestvenski Truba partiyasi ikinci redaktede vokal partiyanin yerine yerlesdirilib source source Azerbaycan Dovlet Simfonik Orkestri drijor Yalcin AdigozelovBu fayllarin oxunmasinda problem var Bax media komek Vokal elementlerden istifade Redakte Gulustan Bayati Siraz simfonik mugamindaki daha muhum bir yenilik burada vokal partiya messo soprano istifade olunmasidir Bestekar ilk defe qenaete gelir ki yeni simfonik mugami tekce instrumental eser olmamalidir Bayati Siraz in partiturasina bestekar messo soprano vokal partiyasi daxil edir ki mugamin merkezi hissesi de bunun esasinda qurulur 22 Simfonik janrda yazilmis esere vokal daxil edilmesi bir terefden xalq ifaciliginda movcud olan eneneye uygun gelir diger terefden de simfonik mugamin esas movzusunu teskil eden poeziya numunesi ile bagli olan simvolik fikri ozunde ehtiva edir Mehebbet movzusunun qedim serq poeziyasinda muhum yer tutmasini nezere aldiqda sevgi obrazini tesvir eden qadin sesi ile bestekar hemin yuksek poeziyanin ozunu vermek istemisdir Vokal ses mugamda hem solo kimi hem de qeyri adi tembr calari kimi orkestrin daha tesirli daha menali seslenmesine komek gosterir Eserin sonraki redaksiyalarinda Fikret Emirov vokal partiyasini truba kerenay partiyasi ile evez etmisdir Bu duzelis Azerbaycandan kenarda eserin ifasi problemini asanlasdirir Vokal monoloqu vasitesiyle verilen keder hissi tedricen daha artiq quvvetlenir ve netice etibarile umumbeseri kederin ifadesine cevrilir Bu ise simfonik mugamin dramaturji inkisafinda onun kuliminasiya noqtesini teskil eden cehetdir Diskoqrafiya RedakteMoskva Radio amp TV Simfonik Orkestri dirijor Yalcin Adigozelov Olympia Explorer Series Label 1993 Moskva Radio amp TV Simfonik Orkestri dirijor Yalcin Adigozelov RAKS MUZIK 1995Populyar medeniyyetde Redakte1972 ci ilde Azerbaycantelefilm terefinden Arif Qaziyevin rejissorlugu ve Ishaq Ibrahimovun ssenari muellifliyi ile Gulustan Bayati Siraz simfonik mugami ve onun Moskvada kecirilen premyerasi haqqinda senedli film cekilmisdir 23 1997 ci ilde Isvecrenin Lozanna seherinde kecirilen fiqurlu konkisurme uzre dunya cempionatinda ABS idmancidi Misel Kvan ru Gulustan Bayati Siraz simfonik mugaminin musayeti ile cixis etmisdir 24 Hemcinin bax RedakteAzerbaycan klassik musiqisi Mugam SimfoniyaIstinadlar Redakte 1 2 Serifova 19 aprel 1975 seh 2 Ezimli 2012 seh 84 Gadzhibekov 1945 seh 168 Serifova 19 aprel 1975 seh 3 Tehmiraqizi 2012 seh 214 Mamedbekov 1992 seh 5 Tehmiraqizi 2012 seh 217 Fikret Emirovun yeni simfonik mugaminin muveffeqiyyeti AzerTAc 1971 ci il Mamedbekov 1992 seh 19 1 2 Tehmiraqizi 2012 seh 215 Mamedbekov 1992 seh 26 Mamedbekov 1992 seh 12 13 1 2 Serifova 19 aprel 1975 seh 5 Serifova 19 aprel 1975 seh 7 Ezimli 2012 seh 84 85 Serifova 19 aprel 1975 seh Mamedbekov 1992 seh 25 Vinogradov 1983 seh 28 Emirov 1984 seh 139 Alizade 23 noyabr 1982 S Qasimova Z Abdullayeva 2004 seh 66 Mamedbekov 1992 seh 27 29 Pasazade 11 iyul 1972 Laurel Deck Michelle Kwan World champion skates to Azerbaijani symphonic music Azerbaijan International Winter 1996 4 4 seh 62 65Edebiyyat RedakteMamedbekov D 1992 Simfonicheskij mugam Gyulistan Bayaty Shiraz F Amirova Moskva Tehmiraqizi S 2012 Fikret Emirov Baki Aspoliqraf Emirov Fikret 1984 Simfonik mugamlar Azerbaycan Sovet Musiqi Edebiyyati Baki Ezimli T 2012 Novator bestekar simfonik mugam janrinin Serq simfonizminin yaradicisi Baki Musiqi Poeziya Serifova V 19 aprel 1975 Gulustan Bayatl Siraz Baki Edebiyyat ve incesenet Vinogradov V 1983 Mir muzyki Fikreta Baku Edebiyyat ve incesenet Alizade F 23 noyabr 1982 Vehi puti Molodezh Azerbajdzhana S Qasimova Z Abdullayeva F 2004 Fikret Emirov Baki Pasazade Tahir 11 iyul 1972 Gulustan Bayati Siraz Televiziya Ekraninda Baki Azerbaycan gencleri Gadzhibekov U 1945 Osnovy azerbajdzhanskoj narodnoj muzyki BakuXarici kecidler RedakteEser Qrossmont Simfonik Orkestrinin ifasinda San Dieqoda Eser Azerbaycan Dovlet Simfonik Orkestrinin ifasinda drijor Silvio Barbato Bakida Eser Umumittifaq Televiziyasi ve Radiosunun Boyuk Simfonik Orkestrinin ifasinda drijor Gennadi Rojdestvenski Moskvada Menbe https az wikipedia org w index php title Gulustan Bayati Siraz amp oldid 5959348, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.