fbpx
Wikipedia

Erməni millətçiliyi

Avqust 12, 2021

Erməni millətçiliyi, müasir dövrdə Mixail Çamçıyanın romantik millətçiliyinə əsaslanır və ümumi olaraq Erməni mübarizəsi olaraq formalaşdırılmış azad, müstəqil və birləşmiş bir Ermənistanın yaradılması olaraq ifadə olunur. Erməni milli oyanışı 1880-ci illərdə Osmanlı imperiyası dövründəki millətçiliyin ümumi yüksəlişi dövründə formalaşdı. Rusiya imperiyasında yaşayan ermənilərə mühüm təsir etdi. Erməni kilsəsi başda Mıkırtıç Xrimyan kimi liderlərlə erməni millətçiliyinin əsas müdafiəçisi olmuşdur. Müasir Ermənistan və erməni sosial bazasının daha qarmaqarışıq hala gəlməsi, Erməni mübarizəsinin siyasi təsirini gedərək azaltmış və liberal bir millətçilik olaraq modellənən bir erməni millətçiliyinə doğru sürüşmüşdür. Digər yandan, Erməni diasporu iqtisadi mənfətdən əlavə assimiliyasiya təhdidini qoruyan "diaspor millətçiliyinə" sahibdir,

Daşnaksütun partiyasının təbliğ etdiyi "Ermənistan"ın sərhədləri
Mkrtum Hoynatanyanın "Hayk" adlı əsəri. Bel məzarının yanında duran ermənilərin əfsanəvi qurucusu sayılan Haykın oxu hələ də Belin sinəsindədir. Xəritədə Van gölü hövzəsi təsvir olunub. Arxada isə Ağrı dağı və ona yaxınlaşan Nuhun gəmisi təsvir olunub.

Osmanlı dövründə erməni oyanışı

Tənzimat dövründə edilən reformların bir nəticəsi olaraq qeyr-müsəlman azlıqların Osmanlı imperiyası içindəki vəziyyəti mühüm ölçüdə dəyişdi. İlk reformlar ümumilikdə Osmanlı imperiyasının strukturunu və sistemini dəyişdirərək həyata keçirilmişdir. Bunun birlikdə Krım müharibəsi dövründə Osmanlı imperiyasını Rusiya imperiyasına qarşı dəstəkləyən böyük güclərin tədbiq etdiyi diplomatik təzyiqlərin bir nəticəsi olaraq, 1856-cı ildə qeyri-müsəlman Osmanlı imperiyası əhalisinə müsəlman vətəndaşlarla eyni haqların verilməyə çalışıldığı reformlar edildi. Qeyr-müsəlmanlar üzərindəki cizyə vergisi ləğv edildi, həmçinin hərbiçi olmalarına icazə verildi və öz məktəblərini açmalarına şərait yaradıldı. Bu yeni və nisbətən liberal mühit altında bir çox erməni məktəbləri Osmanlı imperiyası ərazisi boyunca açıldı. Bu məktəblərin çoxu sürətlə dünyəvi bir istiqamət qazanmışdı. Ermənilər minimum müəllim sayını müəyyən etmək üçün xeyli sayda mədəni dərnəklər qurdular. 1880-ci ildə bu dərnəklər birləşərək "Erməni məktəbləri Ümumi Birliyi"nı yaratdılar. 1877-1878-ci illər Rus-Türk müharibəsində Osmanlı imperiyasının məğlubiyyətindən sonra, Erməni Milli Şurası və patriarx II Nerses, katalikos Mıkırtiç Xrımyanı "erməni problemi" ilə bağlı edilən mübahisələrdə erməniləri təmsil etmək üçün Berlin konqresinə göndərdi. O oradakı nitqində erməni xalqına bolqar xalqının mübarizə yolunu örnək almağı məsləhət gördü. Qeyd edək ki, bu dövrdə bolqarların Balkan yarımadasında türklərə qarşı soyqırımı nəticəsində təxmini hesablamalara əsasən 10 minlərlə insan öldürülmüşdü.

Berlin konqresinin 61-ci maddəsi "erməni problemi"ni Osmanlı İmperiyasının daxili problemindən beynəlxalq bir həllə dönüşdürən "muxtar bir Ermənistan" ehtimalını özündə ehtiva edirdi. Müqavilə ilə Osmanlı, erməniləri "zülm" və "şiddətdən" qorumağı öhtəsinə götürdü. Ancaq müqavilə Osmanlı imperiyasını hər hansı bir islahat keçirməyə vadar edən maddəyə malik deyildi.

Qondarma erməni soyqırımı

I Dünya müharibəsi boyunca Osmanlıya qarşı üsyan halında olan ermənilər, 1915-ci ildə köçürüldükdən sonra millətçi təşkilatları xeyli zəiflədi. Ermənistan Demokratik Respublikasının da süqutundan sonra, erməni millətçilər Ermənistan Sovet Sosialist Respublikasında əvvəlki qədər rahat ola bilmədilər. Lakin zaman keçdikcə gizli təşkilatlandılar və respublikanın rəhbər vəzifələrini ələ keçirdilər.

Müasir dövr və anti-türklük

Ermənistan İnqilabçı Federasiyası tərəfindən arzulanan Ermənistan ərazisi Naxçıvan və Azərbaycanın başqa tarixi torpaqları, Türkiyənin şərqdəki bir çox vilayətlərini də özündə birləşdirirdi. XX əsrdəki erməni millətçiliyi "ermənilərin qədim kökü"nü vurğuladı və nəticə olaraq 1980-ci illərdə sovet elm adamları tərəfindən bildirilən Hind-Avropa mənşəli erməni nəzəriyyəsiylə çuğlaşdı. Sovet dövründə, Sovet Ermənistanındakı erməni millətçiliyi özünü üstün ruslara qarşı istiqamətləndirmədiyi üçün gürcü, ukrayna və ya eston millətçiliyi kimi Sovet İttifaqındakı digər millətçiliklərdən fərqli idi. Çünki erməni millətçiliyi keçmiş zamanlarda da olduğu kimi, bu dövrdə də türk düşmənliyi üzərində cəmlənmişdi və nəticədə də, kommunist hakimiyyəti tərəfindən də müdafiə edildi. Ermənistan birdə 1991-ci ildə müstəqil oldu. Və Azərbaycan ərazisində, etnik türklərə qarşı etnik təmizləmə siyasətinə yenidən irimiqyasda geri döndü. Erməni millətçiliyi xüsusilə türk millətçiliyinə qarşı olmuşdur. Erməni diasporik millətçiliyi ən çox İrəvanda olmasına rəğmən Ağrı dağı onun simvoludur.

İstinadlar

  1. H. Inalcik & G. Renda (eds), "Ottoman Civilisation", 2nd edition, 2004, Ankara, s. 392-395.
  2. Haig Ajemian, Hayotz Hayrig, page 511–3 [translated by Fr. Vazken Movsesian].
  3. V. G. Krbekyan, "The Armenian Cause at the Berlin Congress", English summary in "Armeniaca 2002".
  4. P. Kohl and G. Tzetzkhladze, "Nationalism, politics, and the practice of archaeology in the Caucasus", in: Kohl, Fawcett (eds.), Nationalism, Politics and the Practice of Archaeology, Cambridge University Press (1996), ISBN 0-521-55839-5, s. 176.

Avqust 12, 2021
erməni, millətçiliyi, müasir, dövrdə, mixail, çamçıyanın, romantik, millətçiliyinə, əsaslanır, ümumi, olaraq, erməni, mübarizəsi, olaraq, formalaşdırılmış, azad, müstəqil, birləşmiş, ermənistanın, yaradılması, olaraq, ifadə, olunur, erməni, milli, oyanışı, 188. Ermeni milletciliyi muasir dovrde Mixail Camciyanin romantik milletciliyine esaslanir ve umumi olaraq Ermeni mubarizesi olaraq formalasdirilmis azad musteqil ve birlesmis bir Ermenistanin yaradilmasi olaraq ifade olunur Ermeni milli oyanisi 1880 ci illerde Osmanli imperiyasi dovrundeki milletciliyin umumi yukselisi dovrunde formalasdi Rusiya imperiyasinda yasayan ermenilere muhum tesir etdi Ermeni kilsesi basda Mikirtic Xrimyan kimi liderlerle ermeni milletciliyinin esas mudafiecisi olmusdur Muasir Ermenistan ve ermeni sosial bazasinin daha qarmaqarisiq hala gelmesi Ermeni mubarizesinin siyasi tesirini gederek azaltmis ve liberal bir milletcilik olaraq modellenen bir ermeni milletciliyine dogru surusmusdur Diger yandan Ermeni diasporu iqtisadi menfetden elave assimiliyasiya tehdidini qoruyan diaspor milletciliyine sahibdir Dasnaksutun partiyasinin teblig etdiyi Ermenistan in serhedleri Mkrtum Hoynatanyanin Hayk adli eseri Bel mezarinin yaninda duran ermenilerin efsanevi qurucusu sayilan Haykin oxu hele de Belin sinesindedir Xeritede Van golu hovzesi tesvir olunub Arxada ise Agri dagi ve ona yaxinlasan Nuhun gemisi tesvir olunub Mundericat 1 Osmanli dovrunde ermeni oyanisi 2 Qondarma ermeni soyqirimi 3 Muasir dovr ve anti turkluk 4 IstinadlarOsmanli dovrunde ermeni oyanisi RedakteTenzimat dovrunde edilen reformlarin bir neticesi olaraq qeyr muselman azliqlarin Osmanli imperiyasi icindeki veziyyeti muhum olcude deyisdi Ilk reformlar umumilikde Osmanli imperiyasinin strukturunu ve sistemini deyisdirerek heyata kecirilmisdir Bunun birlikde Krim muharibesi dovrunde Osmanli imperiyasini Rusiya imperiyasina qarsi destekleyen boyuk guclerin tedbiq etdiyi diplomatik tezyiqlerin bir neticesi olaraq 1856 ci ilde qeyri muselman Osmanli imperiyasi ehalisine muselman vetendaslarla eyni haqlarin verilmeye calisildigi reformlar edildi Qeyr muselmanlar uzerindeki cizye vergisi legv edildi hemcinin herbici olmalarina icaze verildi ve oz mekteblerini acmalarina serait yaradildi Bu yeni ve nisbeten liberal muhit altinda bir cox ermeni mektebleri Osmanli imperiyasi erazisi boyunca acildi Bu mekteblerin coxu suretle dunyevi bir istiqamet qazanmisdi Ermeniler minimum muellim sayini mueyyen etmek ucun xeyli sayda medeni dernekler qurdular 1880 ci ilde bu dernekler birleserek Ermeni mektebleri Umumi Birliyi ni yaratdilar 1 1877 1878 ci iller Rus Turk muharibesinde Osmanli imperiyasinin meglubiyyetinden sonra Ermeni Milli Surasi ve patriarx II Nerses katalikos Mikirtic Xrimyani ermeni problemi ile bagli edilen mubahiselerde ermenileri temsil etmek ucun Berlin konqresine gonderdi O oradaki nitqinde ermeni xalqina bolqar xalqinin mubarize yolunu ornek almagi meslehet gordu 2 Qeyd edek ki bu dovrde bolqarlarin Balkan yarimadasinda turklere qarsi soyqirimi neticesinde texmini hesablamalara esasen 10 minlerle insan oldurulmusdu Berlin konqresinin 61 ci maddesi ermeni problemi ni Osmanli Imperiyasinin daxili probleminden beynelxalq bir helle donusduren muxtar bir Ermenistan ehtimalini ozunde ehtiva edirdi Muqavile ile Osmanli ermenileri zulm ve siddetden qorumagi ohtesine goturdu Ancaq muqavile Osmanli imperiyasini her hansi bir islahat kecirmeye vadar eden maddeye malik deyildi 3 Qondarma ermeni soyqirimi RedakteI Dunya muharibesi boyunca Osmanliya qarsi usyan halinda olan ermeniler 1915 ci ilde kocuruldukden sonra milletci teskilatlari xeyli zeifledi Ermenistan Demokratik Respublikasinin da suqutundan sonra ermeni milletciler Ermenistan Sovet Sosialist Respublikasinda evvelki qeder rahat ola bilmediler Lakin zaman kecdikce gizli teskilatlandilar ve respublikanin rehber vezifelerini ele kecirdiler Muasir dovr ve anti turkluk RedakteErmenistan Inqilabci Federasiyasi terefinden arzulanan Ermenistan erazisi Naxcivan ve Azerbaycanin basqa tarixi torpaqlari Turkiyenin serqdeki bir cox vilayetlerini de ozunde birlesdirirdi XX esrdeki ermeni milletciliyi ermenilerin qedim koku nu vurguladi ve netice olaraq 1980 ci illerde sovet elm adamlari terefinden bildirilen Hind Avropa menseli ermeni nezeriyyesiyle cuglasdi 4 Sovet dovrunde Sovet Ermenistanindaki ermeni milletciliyi ozunu ustun ruslara qarsi istiqametlendirmediyi ucun gurcu ukrayna ve ya eston milletciliyi kimi Sovet Ittifaqindaki diger milletciliklerden ferqli idi Cunki ermeni milletciliyi kecmis zamanlarda da oldugu kimi bu dovrde de turk dusmenliyi uzerinde cemlenmisdi ve neticede de kommunist hakimiyyeti terefinden de mudafie edildi Ermenistan birde 1991 ci ilde musteqil oldu Ve Azerbaycan erazisinde etnik turklere qarsi etnik temizleme siyasetine yeniden irimiqyasda geri dondu Ermeni milletciliyi xususile turk milletciliyine qarsi olmusdur Ermeni diasporik milletciliyi en cox Irevanda olmasina regmen Agri dagi onun simvoludur Istinadlar Redakte H Inalcik amp G Renda eds Ottoman Civilisation 2nd edition 2004 Ankara s 392 395 Haig Ajemian Hayotz Hayrig page 511 3 translated by Fr Vazken Movsesian V G Krbekyan The Armenian Cause at the Berlin Congress English summary in Armeniaca 2002 P Kohl and G Tzetzkhladze Nationalism politics and the practice of archaeology in the Caucasus in Kohl Fawcett eds Nationalism Politics and the Practice of Archaeology Cambridge University Press 1996 ISBN 0 521 55839 5 s 176 Menbe https az wikipedia org w index php title Ermeni milletciliyi amp oldid 5698866, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.