fbpx
Wikipedia

Donor-aktseptor kimyəvi rabitə

Donor-aktseptor kimyəvi rabitə - atom və ya ionun onunla qarşılıqlı əlaqədə olan atoma mənsub olan bir cüt elektronu istifadə etməsi nəticəsində yaranan rabitə. Donor - latınca donare - bəxşiş etmək deməkdir.

Donor-aktseptor kimyəvi rabitəyə misal

 
Donor-akseptor və ya koordinativ rabitə

Donor-aktseptor kimyəvi rabitə ən sadə misal H+-nin NH3-lə birləşərək NH4 əmələ gətirməsi ola bilər (azotun s2p3 elektronu vardır). H-nin üç elektronu azotun 3p elektronu ilə birləşərək piramidal NH3 molekulu əmələ gətirir. N və NH3 ətrafıda hidrogenlə üç cüt ortaq və bir cüt ortaq olmayan elektrondan ibarət 8 elektronlu təbəqə mövcuddur. Ortaq olmayan elektron cütü H+ tərəfindən istifadə edilir. Bu halda azot kompleksəmələgətirici donor,  hidrogen isə aktseptor və kompleks birləşmiş element (addend) rolunu oynayırlar. Buna oxşar, lakin yaranma mexanizminə görə nisbətən daha mü­rək­kəb kimyəvi rabitə, birləşmələrin 8- və ya 18-elektronlu qapalı örtük yaratmağa meyil etməsi ilə bağlıdır. Bu növ rabitə həm [Pt(NH3)6]4+, [PtCl6]2-  və b. kimi sintez olunan, həm də təbii (məsələn: sulfidlər) birləşmələrdə yaranır. Donor-aktseptor kimyəvi rabitə hidrotasiya hadisəsi ilə müşayiət olunan həllolma proseslərində  mühüm rol oynayır.

Rabitənin əmələ gəlməsi

İon və kovalent rabitə əksspinli açıq (qapanmamış) elektronların qapanması nəticəsində əmələ gəldiyi halda, donor-akseptor rabitə bölünməmiş elektron cütü və boş orbitallar arasında meydana çıxır. Donor-akseptor rabitə bütün kompleks birləşmələrin əmələ gəlməsində iştirak edir. başqa sözlə, kompleks birləşmələrdə adi rabitələr ilə yanaşı, bir qayda olaraq, donor-akseptor rabitə də olur. Kompleks birləşmələrin quruluş formulları yazılarkən donor-akseptor rabitə adətən akseptora tərəf istiqamətlənmiş oxla göstərilir.

Mənbə

  • Geologiya terminlərinin izahlı lüğəti. Bakı: Nafta-Press. 2006. 679.
  • Z.Qarayev "Qeyri-üzvi kimya", Maarif-1975.

donor, aktseptor, kimyəvi, rabitə, atom, ionun, onunla, qarşılıqlı, əlaqədə, olan, atoma, mənsub, olan, cüt, elektronu, istifadə, etməsi, nəticəsində, yaranan, rabitə, donor, latınca, donare, bəxşiş, etmək, deməkdir, misal, redaktə, donor, akseptor, koordinati. Donor aktseptor kimyevi rabite atom ve ya ionun onunla qarsiliqli elaqede olan atoma mensub olan bir cut elektronu istifade etmesi neticesinde yaranan rabite Donor latinca donare bexsis etmek demekdir Donor aktseptor kimyevi rabiteye misal Redakte Donor akseptor ve ya koordinativ rabite Donor aktseptor kimyevi rabite en sade misal H nin NH3 le birleserek NH4 emele getirmesi ola biler azotun s2 ve p3 elektronu vardir H nin uc elektronu azotun 3p elektronu ile birleserek piramidal NH3 molekulu emele getirir N ve NH3 etrafida hidrogenle uc cut ortaq ve bir cut ortaq olmayan elektrondan ibaret 8 elektronlu tebeqe movcuddur Ortaq olmayan elektron cutu H terefinden istifade edilir Bu halda azot kompleksemelegetirici donor hidrogen ise aktseptor ve kompleks birlesmis element addend rolunu oynayirlar Buna oxsar lakin yaranma mexanizmine gore nisbeten daha mu rek keb kimyevi rabite birlesmelerin 8 ve ya 18 elektronlu qapali ortuk yaratmaga meyil etmesi ile baglidir Bu nov rabite hem Pt NH3 6 4 PtCl6 2 ve b kimi sintez olunan hem de tebii meselen sulfidler birlesmelerde yaranir Donor aktseptor kimyevi rabite hidrotasiya hadisesi ile musayiet olunan hellolma proseslerinde muhum rol oynayir Rabitenin emele gelmesi RedakteIon ve kovalent rabite eksspinli aciq qapanmamis elektronlarin qapanmasi neticesinde emele geldiyi halda donor akseptor rabite bolunmemis elektron cutu ve bos orbitallar arasinda meydana cixir Donor akseptor rabite butun kompleks birlesmelerin emele gelmesinde istirak edir basqa sozle kompleks birlesmelerde adi rabiteler ile yanasi bir qayda olaraq donor akseptor rabite de olur Kompleks birlesmelerin qurulus formullari yazilarken donor akseptor rabite adeten akseptora teref istiqametlenmis oxla gosterilir Menbe RedakteGeologiya terminlerinin izahli lugeti Baki Nafta Press 2006 679 Z Qarayev Qeyri uzvi kimya Maarif 1975 Menbe https az wikipedia org w index php title Donor aktseptor kimyevi rabite amp oldid 6059633, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.