Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Dilatometriya- (latınca dilato - genişləndirirəm ,metriya- ölçürəm) cisim ölçülərinin dəyişməsinin temperatur, təzyiq, ndən, ionlaşdırıcı şüalanmadan və s. asılılığını öyrənən fizika və ölçü texnikasının bölməsidir.
Dilatometrik tədqiqatların əsası
Dilatometrik tədqiqatların əsası - cisimlərin istilik genişləndirilməsinin və onun müxtəlif anomaliyalarının (faza keçidlərində və s.) müəyyənləşdirilməsidir.
Dilatometriyada istifadə edilən qurğular
Dilatometriyada istifadə olunan cihazlar - lər, müxtəlif fəaliyyət prinsiplərinə malikdirlər.
Optik-mexaniki dilatometrlər
Optik-mexaniki dilatometrlərdə (həssaslıq ~ 10-6 - 10-7 sm), cismin ölçüsünün dəyişməsi optiki güzgünün fırlanmasına gətirib çıxarır; xətti genişlənmə güzgüdən yansıyan işıq saçışının yerdəyişməsinə görə ölçülür.
Tutumlu dilatometrlər
Tutumlu dilatometrlərində (həssaslıq ~ 10-9 sm), nümunənin ölçüsünün dəyişməsi ötürücü kimi işləyən elektrik kondensatorunun tutumunu dəyişdirir.
İnduksiya dilatometrləri
İnduksiya dilatometrlərində (həssaslıq ~ 10-9 sm) nümunənin ölçülərinin dəyişməsi, induksiya sarğacının qarşılıqlı tənzimlənməsini və nəticədə onların qarşılıqlı induktivliyini də dəyişir.
İnterferensiya dilatometrləri
İnterferensiya dilatometrlərində (həssaslıq ~ 10-9 sm) nümunə interferometrın güzgüləri arasında yerləşdirilir; aralarındakı məsafə dəyişərkən, interferensiya zolaqları yerlərini dəyişirlər.
Radio-rezonanslı dilatometrlər
Radio-rezonanslı dilatometrlərdə (həssaslıq ~ 10-12 sm) sensor divarları tədqiq olunan materialdan hazırlanmış həcmli bir resonatordur; rezonatorun ölçüsündə dəyişikliklər onun rezonans tezliyindəkı dəyişikliklə qiymətləndirilir.
X-ray struktur analizi
X-ray struktur analizi dilatometriyanın ən həssas metodlarından biri hesab edilə bilər. O, kristalik strukturun parametrlərindəki dəyişikliklərə görə cismin ölçüsündəki dəyişiklikləri qiymətləndirməyə imkan verir.
Dilatometrlərin konstruksiyasının bəzi xüsusiyyətləri
Dilatometrlərin konstruksiyası, ümumiyyətlə, nümunəyə müxtəlif xarici təsirlərin mümkünlüyünü təmin edir. Dilatometrin hissələrinin ölçülərinin dəyişilməsini nəzarətdə saxlanılmasına xüsusi diqqət yetirilir. Maye və qazlar üçün yalnız həcmli qenişlənmə nəzərdən keçirilərək, kalibrlənmiş bir kapilyar vasitəsilə, bir-biri ilə əlaqəli borularla, maye ilə tamamıilə dolmuş rezervuardan qızdırıldığı zaman axan mayenın həcmini ölçməklə təyin edilir.
Mənbə
- Аматуни А.Н. Методы и приборы для определения температурных коэффициентов линейного расширения материалов. М., 1972.
- Новикова С.И. Тепловое расширение твёрдых тел. М., 1974.
- Уэндландт У. Термические методы анализа = Thermal Methods of Analysis/ Пер. с англ. под ред.Степанова В.А. и Берштейна В.А. – М.: Мир, 1978, 526 с.
- Paulik F., Paulik J., Erdey L. Derivatography A complex method in thermal analysis. Talanta, 1966. – 13. – P. 1405-30.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Dilatometriya latinca dilato genislendirirem metriya olcurem cisim olculerinin deyismesinin temperatur tezyiq nden ionlasdirici sualanmadan ve s asililigini oyrenen fizika ve olcu texnikasinin bolmesidir Dilatometrik tedqiqatlarin esasiDilatometrik tedqiqatlarin esasi cisimlerin istilik genislendirilmesinin ve onun muxtelif anomaliyalarinin faza kecidlerinde ve s mueyyenlesdirilmesidir Dilatometriyada istifade edilen qurgularDilatometr Dilatometriyada istifade olunan cihazlar ler muxtelif fealiyyet prinsiplerine malikdirler Optik mexaniki dilatometrler Optik mexaniki dilatometrlerde hessasliq 10 6 10 7 sm cismin olcusunun deyismesi optiki guzgunun firlanmasina getirib cixarir xetti genislenme guzguden yansiyan isiq sacisinin yerdeyismesine gore olculur Tutumlu dilatometrler Tutumlu dilatometrlerinde hessasliq 10 9 sm numunenin olcusunun deyismesi oturucu kimi isleyen elektrik kondensatorunun tutumunu deyisdirir Induksiya dilatometrleri Induksiya dilatometrlerinde hessasliq 10 9 sm numunenin olculerinin deyismesi induksiya sargacinin qarsiliqli tenzimlenmesini ve neticede onlarin qarsiliqli induktivliyini de deyisir Interferensiya dilatometrleri Interferensiya dilatometrlerinde hessasliq 10 9 sm numune interferometrin guzguleri arasinda yerlesdirilir aralarindaki mesafe deyiserken interferensiya zolaqlari yerlerini deyisirler Radio rezonansli dilatometrler Radio rezonansli dilatometrlerde hessasliq 10 12 sm sensor divarlari tedqiq olunan materialdan hazirlanmis hecmli bir resonatordur rezonatorun olcusunde deyisiklikler onun rezonans tezliyindeki deyisiklikle qiymetlendirilir X ray struktur analizi X ray struktur analizi dilatometriyanin en hessas metodlarindan biri hesab edile biler O kristalik strukturun parametrlerindeki deyisikliklere gore cismin olcusundeki deyisiklikleri qiymetlendirmeye imkan verir Dilatometrlerin konstruksiyasinin bezi xususiyyetleriDilatometrlerin konstruksiyasi umumiyyetle numuneye muxtelif xarici tesirlerin mumkunluyunu temin edir Dilatometrin hisselerinin olculerinin deyisilmesini nezaretde saxlanilmasina xususi diqqet yetirilir Maye ve qazlar ucun yalniz hecmli qenislenme nezerden kecirilerek kalibrlenmis bir kapilyar vasitesile bir biri ile elaqeli borularla maye ile tamamiile dolmus rezervuardan qizdirildigi zaman axan mayenin hecmini olcmekle teyin edilir MenbeAmatuni A N Metody i pribory dlya opredeleniya temperaturnyh koefficientov linejnogo rasshireniya materialov M 1972 Novikova S I Teplovoe rasshirenie tvyordyh tel M 1974 Uendlandt U Termicheskie metody analiza Thermal Methods of Analysis Per s angl pod red Stepanova V A i Bershtejna V A M Mir 1978 526 s Paulik F Paulik J Erdey L Derivatography A complex method in thermal analysis Talanta 1966 13 P 1405 30