Bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni təkmilləşdirərək və ya özəlləşdirilmiş qaralama şablonlarından birini qoyaraq Vikipediyaya töhfə verə bilərsiniz.
Dehidrogenləşmə — hidrogenin üzvi maddə molekullarından ayrilmasidir. Hidrogen akseptorlarının təsiri altında və ya katalizatorların iştirakı ilə həyata keçirilir. Katalitik dehidrogenləşmə və əksinə dönən reaksiya hidrogenləşmə bir-birilə dəyişkən termodinamik tarazlıq vasitəsilə əlaqəlidir. Dehidrogenləşməyə keçmə temperaturun artmasına və təzyiqin enməsinə səbəb olur. Dehidrogen-ləşməni adətən 300ºC-dən yuxarı temperaturda və 0,1-5 MPa təzyiqdə həyata keçirirlər. Daha yüksək təzyiqin tətbiqinin vacibliyini müvafiq temperaturun artması ilə əlaqələndirirlər.
Dehidrogenləşmə katalizatorları adətən tərkibində keçirici metallar, onların oksidləri və ya sulfidləri olan çoxkomponentli sistemlərdir. Dehidrogenləşmə zamanı reaksiyaya məruz qalan birləşmə katalizatorla kompleks, ardinca ayrilan H2 və katalizator səthindən desorbsiya olunan dehidrogenləşmə məhsulu əmələ gətirir. Doymuş və doymamış tsiklik birləşmələrin aromatik birləşmələrə çevrilməsi dehidroaromatikləşmə adlanır. Katalitik dehidrogenləşməyə oksidləşdiricilərin (O2, SO2, H2O2, I2, Вr2 və.s.) təsiri altında qaz fazada keçən oksidləşdirici dehidrogenləşmə həmçinin aiddir. Reaksiya praktiki olaraq dönməzdir bu da məqsədyönlü məhsulların çıxımının artmasına səbəb olur. Belə ki, metanol gümüş katalizatorunun iştirakı ilə oksigenli havada 400°С –də formaldehidə oksidləşir. Məhsulun çıxımı 80% -ə yaxın olur. Oksidləşdirici dehidrogenləşmə olefinlərə, alkilbenzollara və digər üzvi birləşmələrə müxtəlif katallizatorların iştirakı ilə tətbiq edilir.
Dehidrogenləşmə prosesinin özəllikləri
Dehidrogenləşmənin kimyəvi induksiyadan istifadə etməklə radikal- zəncirvari mexanizm üzrə həyata keçirilməsi bir sıra üstün cəhətlərə malikdir:
Katalizatorlar və onların sintezi və regenerasiyası ilə bağlı məsrəflər sərf olunmur;
Reaksiyanın kinetikasının və mexanizminin öyrənilməsini radikal –zəncirvari proseslər sahəsində fundamental tədqiqatların yaxşı işlənmiş, dəıqiq ifadəsinin tapmış müddəaları bazasında həyata keçirmək olar;
Reaksiyaların kinetik modelləri alınmış təcrübi göstəriciləri yaxşı təkrarlayır, deməli, tədqiq olunan reaksiyaların həm süürətini, həm də istiqamətini şüurlu sürətdə idarə etməyə imkan verir;
Prosesin yüksək selektivliyi əhəmiyyətli miqdarda bir-birindən çətin aralanan komponentlərin ayrılması ilə bağlı bir sıra texnoloji əməliyatları istisna etməyə imkan verir, selektivliyin artması prosesin xammal resurslarından daha tam istifadə etməyə imkan yaradır;
Qoşulma dehidrogenləşmə elə doymamış birləşmələr almağa imkan yaradır ki, onların adi üsullarla sintezi ya mümkün deyil, ya da az səmərəlidir.
Tarixi
1960-cı illərin ortalarından butan və izopentanın oksigenlə birmərhələli oksidləşdirici dehidrogenləşməsi divinil və izopren alınması üçün tətbiq edilir. Keçmiş SSSR-də 1984-cü ildə dehidrogenləşmə yolu ilə 2mln.tondan çox butadien və 11 mln.ton stirol alınmışdır.
Tətbiqi
Dehidrogenləşmə üsulundan dərman sənayesində, neft-kimya sənayesində, xalq təsərrüfatında geniş istifadə olunur. Dərman vasitələri, aromatik birləşmələr və.s.alınmasında tətbiq edilir.
Mənbə
Tofiq M. Nağıyev “Sinxron reaksiyalara koherent baxış” Bakı 2018 s. 151-173
АлхазовТ. Г., Лисовский А. Е., Окислительное дегидрирование углеводородов, М., 1980;
Гейтс Б. К., Кетцир Дж., Шуйт Г., Химия каталитических процессов, пер. с англ., М., 1981;
Адельсон С. В..Вишнякова Т. П.,Паушкин Я. М., Технология нефтехимического синтеза, 2 изд., М., 1985; Imai Н. [а.о.], "Materials Research Bulletin", 1985, v. 20, № 5, p. 511-16. B.B. Лунин.
Физер Л., Физер М., Реагенты для органического синтеза, пер. с англ., т. 1-7, М., 1970–78
Yanvar 09, 2022
dehidrogenləşmə, məqalə, qaralama, halındadır, məqaləni, təkmilləşdirərək, özəlləşdirilmiş, qaralama, şablonlarından, birini, qoyaraq, vikipediyaya, töhfə, verə, bilərsiniz, hidrogenin, üzvi, maddə, molekullarından, ayrilmasidir, hidrogen, akseptorlarının, təs. Bu meqale qaralama halindadir Meqaleni tekmillesdirerek ve ya ozellesdirilmis qaralama sablonlarindan birini qoyaraq Vikipediyaya tohfe vere bilersiniz Dehidrogenlesme hidrogenin uzvi madde molekullarindan ayrilmasidir Hidrogen akseptorlarinin tesiri altinda ve ya katalizatorlarin istiraki ile heyata kecirilir Katalitik dehidrogenlesme ve eksine donen reaksiya hidrogenlesme bir birile deyisken termodinamik tarazliq vasitesile elaqelidir Dehidrogenlesmeye kecme temperaturun artmasina ve tezyiqin enmesine sebeb olur Dehidrogen lesmeni adeten 300ºC den yuxari temperaturda ve 0 1 5 MPa tezyiqde heyata kecirirler Daha yuksek tezyiqin tetbiqinin vacibliyini muvafiq temperaturun artmasi ile elaqelendirirler Dehidrogenlesme katalizatorlari adeten terkibinde kecirici metallar onlarin oksidleri ve ya sulfidleri olan coxkomponentli sistemlerdir Dehidrogenlesme zamani reaksiyaya meruz qalan birlesme katalizatorla kompleks ardinca ayrilan H2 ve katalizator sethinden desorbsiya olunan dehidrogenlesme mehsulu emele getirir Doymus ve doymamis tsiklik birlesmelerin aromatik birlesmelere cevrilmesi dehidroaromatiklesme adlanir Katalitik dehidrogenlesmeye oksidlesdiricilerin O2 SO2 H2O2 I2 Vr2 ve s tesiri altinda qaz fazada kecen oksidlesdirici dehidrogenlesme hemcinin aiddir Reaksiya praktiki olaraq donmezdir bu da meqsedyonlu mehsullarin ciximinin artmasina sebeb olur Bele ki metanol gumus katalizatorunun istiraki ile oksigenli havada 400 S de formaldehide oksidlesir Mehsulun ciximi 80 e yaxin olur Oksidlesdirici dehidrogenlesme olefinlere alkilbenzollara ve diger uzvi birlesmelere muxtelif katallizatorlarin istiraki ile tetbiq edilir Mundericat 1 Dehidrogenlesme prosesinin ozellikleri 2 Tarixi 3 Tetbiqi 4 MenbeDehidrogenlesme prosesinin ozellikleri RedakteDehidrogenlesmenin kimyevi induksiyadan istifade etmekle radikal zencirvari mexanizm uzre heyata kecirilmesi bir sira ustun cehetlere malikdir Katalizatorlar ve onlarin sintezi ve regenerasiyasi ile bagli mesrefler serf olunmur Reaksiyanin kinetikasinin ve mexanizminin oyrenilmesini radikal zencirvari prosesler sahesinde fundamental tedqiqatlarin yaxsi islenmis deiqiq ifadesinin tapmis muddealari bazasinda heyata kecirmek olar Reaksiyalarin kinetik modelleri alinmis tecrubi gostericileri yaxsi tekrarlayir demeli tedqiq olunan reaksiyalarin hem suuretini hem de istiqametini suurlu suretde idare etmeye imkan verir Prosesin yuksek selektivliyi ehemiyyetli miqdarda bir birinden cetin aralanan komponentlerin ayrilmasi ile bagli bir sira texnoloji emeliyatlari istisna etmeye imkan verir selektivliyin artmasi prosesin xammal resurslarindan daha tam istifade etmeye imkan yaradir Qosulma dehidrogenlesme ele doymamis birlesmeler almaga imkan yaradir ki onlarin adi usullarla sintezi ya mumkun deyil ya da az semerelidir Tarixi Redakte1960 ci illerin ortalarindan butan ve izopentanin oksigenle birmerheleli oksidlesdirici dehidrogenlesmesi divinil ve izopren alinmasi ucun tetbiq edilir Kecmis SSSR de 1984 cu ilde dehidrogenlesme yolu ile 2mln tondan cox butadien ve 11 mln ton stirol alinmisdir Tetbiqi RedakteDehidrogenlesme usulundan derman senayesinde neft kimya senayesinde xalq teserrufatinda genis istifade olunur Derman vasiteleri aromatik birlesmeler ve s alinmasinda tetbiq edilir Menbe RedakteTofiq M Nagiyev Sinxron reaksiyalara koherent baxis Baki 2018 s 151 173 AlhazovT G Lisovskij A E Okislitelnoe degidrirovanie uglevodorodov M 1980 Gejts B K Ketcir Dzh Shujt G Himiya kataliticheskih processov per s angl M 1981 Adelson S V Vishnyakova T P Paushkin Ya M Tehnologiya neftehimicheskogo sinteza 2 izd M 1985 Imai N a o Materials Research Bulletin 1985 v 20 5 p 511 16 B B Lunin Fizer L Fizer M Reagenty dlya organicheskogo sinteza per s angl t 1 7 M 1970 78 Menbe https az wikipedia org w index php title Dehidrogenlesme amp oldid 4745782, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
