Dalğa — rəqslərin mühitdə yayılması prosesidir. Mexaniki dalğa mexaniki rəqslərin elastik mühitdə yayılmasıdır. Mexaniki dalğaların yaranması və yayılması üçün ən vacib şərt elastik mühitin olmasıdır.
Ümumi dalğa tənliyi budur: Burada x-nöqtənin tarazlıq vəziyyətindən olan yerdəyişməsi, A-rəqsin amplitududur, t-rəqsin başlanması anından hesablanan zaman, v-dalğanın yayılma sürəti, r-rəqsin koordinat başlanğıcından t müddətinə yayıldığı məsafədir.
Dalğanın növləri
Dalğanın 2 növü vardır:
Uzununa dalğa – rəqs istiqamətində yayılan dalğaya deylir.
Eninə dalğa – rəqslərə perpendikulyar istiqamətində yayılan dalğaya deyilir.
Eninə dalğa zərrəciklərin rəqs istiqamətinə perpendikulyar istiqamətdə yayılan dalğaya deyilir. Eninə dalğa dalğa qabarıqlarının və çökəkliklərinin növbə ilə təkrarlanmasıdır. Eninə dalğalar elə mühitdə yayıla bilər ki, orada mühitün formasının dəyişməsi nəticəsində elastiklik qüvvələri yaransın. Ona görə də eninə elastik dalğalar ancaq bərk cisimlərdə yayılır. Qaytanın bir ucunu divara bərkidib digər ucunu yuxarı-aşağı rəqs etdirməklə eninə dalğaların qaytan boyunca necə yayıdığını görə bilərik. Mayenin səthində də eninə dalğalar yarana bilər. Lakin həmin dalğalar elastiklik qüvvəsinin hesabına deyil, ağırlıq qüvvəsinin təsiri və mayenin səthi gərilməsi nəticəsidə yaranır. Bu səbəbdən onları qravitasya dalğalari adlandırırlar.
Uzununa dalğa zərrəciklərin rəqsi istiqamətində yayılan dalğaya deyilir. Uzununa dalğada hər bir zərrəciyin rəqsi hərəkətinin istiqaməti dalğanın yayılma istiqaməti boyunca yönəlir. Elastik yayın bir ucunu stolun o biri başına bərkitməklə digər ucunu irəli-geri hərəkət etdirib sıxılma və seyrəkləşmənin necə təkrarlanmasını görmək olar. Səs dalğaları mühitdə yayılan və səs duyğusu yarada bilən mexaniki dalğalardır. Uzununa dalğalar bütün mühitlərdə - bərk cisimlərdə, maye və qazlarda yayılır. Səs dalğaları uzununa dalğalardır və havanın sıxılma və seyrəkləşməsinin mühitdə təkrarlanaraq yayılmasıdır. Əgər telefonu vakuum balonun altına qoyub balonun havasın sorsaq səsin kəsildiyin görərik. Havasız mühitdə yayılmır. İnsan qulağının səs şəklində qəbul etdiyi dalğaların tezliyi 16 Hs-20.000 Hs intervalında yerləşir. Səs vibratoru Səs tezliyi ilə rəqs edən istənilən cisimdir.
Dalğanın intensivliyi
Dalğanın gücü onun amplituduna görə ölçülür. Dalğanın amplitudu yırğalanmadan fərqli olaraq skalyar kəmiyyətdir. Lakin Dalğanın enerji daşınmasını daha dəqiq öyrənmək üçün Dalğa axınının sıxlıq vektoru kəmiyyətindən istifadə edilir:
I = kA2 (I – dalğa axınının sıxlıq vektoru, k – proporsionallıq faktoru, A-amplitud).
Dalğanın yayılması
Dalğanın yayılması yırğalanmadan fərqlidir.Belə ki, dalğanın yayılması zamanı heç bir materiya daşınmır, yalnız enerji daşınır.
Dalğanın fiziki hissəciklərdən asılılığı
Qravitasiya dalğası
Elektromaqnit dalğası
Plazma dalğası
Həcm dalğası
Elastiki dalğa
Hissəciklərə təsiri
Əgər dalğanın qarşısına çıxan hansısa bir hissəcikdə qüsur varsa, aşağıdakı hadisələr baş verir:
dalğa, fizika, adın, digər, istifadə, formaları, üçün, dalğa, dalğa, rəqslərin, mühitdə, yayılması, prosesidir, mexaniki, dalğa, mexaniki, rəqslərin, elastik, mühitdə, yayılmasıdır, mexaniki, dalğaların, yaranması, yayılması, üçün, vacib, şərt, elastik, mühiti. Bu adin diger istifade formalari ucun bax Dalga Dalga reqslerin muhitde yayilmasi prosesidir Mexaniki dalga mexaniki reqslerin elastik muhitde yayilmasidir Mexaniki dalgalarin yaranmasi ve yayilmasi ucun en vacib sert elastik muhitin olmasidir Umumi dalga tenliyi budur x a cos w t r v displaystyle x a cos omega t frac r v Burada x noqtenin tarazliq veziyyetinden olan yerdeyismesi A reqsin amplitududur t reqsin baslanmasi anindan hesablanan zaman v dalganin yayilma sureti r reqsin koordinat baslangicindan t muddetine yayildigi mesafedir Mundericat 1 Dalganin novleri 2 Dalganin intensivliyi 3 Dalganin yayilmasi 4 Dalganin fiziki hisseciklerden asililigi 5 Hisseciklere tesiriDalganin novleri RedakteDalganin 2 novu vardir Uzununa dalga reqs istiqametinde yayilan dalgaya deylir Enine dalga reqslere perpendikulyar istiqametinde yayilan dalgaya deyilir Enine dalga zerreciklerin reqs istiqametine perpendikulyar istiqametde yayilan dalgaya deyilir Enine dalga dalga qabariqlarinin ve cokekliklerinin novbe ile tekrarlanmasidir Enine dalgalar ele muhitde yayila biler ki orada muhitun formasinin deyismesi neticesinde elastiklik quvveleri yaransin Ona gore de enine elastik dalgalar ancaq berk cisimlerde yayilir Qaytanin bir ucunu divara berkidib diger ucunu yuxari asagi reqs etdirmekle enine dalgalarin qaytan boyunca nece yayidigini gore bilerik Mayenin sethinde de enine dalgalar yarana biler Lakin hemin dalgalar elastiklik quvvesinin hesabina deyil agirliq quvvesinin tesiri ve mayenin sethi gerilmesi neticeside yaranir Bu sebebden onlari qravitasya dalgalari adlandirirlar Uzununa dalga zerreciklerin reqsi istiqametinde yayilan dalgaya deyilir Uzununa dalgada her bir zerreciyin reqsi hereketinin istiqameti dalganin yayilma istiqameti boyunca yonelir Elastik yayin bir ucunu stolun o biri basina berkitmekle diger ucunu ireli geri hereket etdirib sixilma ve seyreklesmenin nece tekrarlanmasini gormek olar Ses dalgalari muhitde yayilan ve ses duygusu yarada bilen mexaniki dalgalardir Uzununa dalgalar butun muhitlerde berk cisimlerde maye ve qazlarda yayilir Ses dalgalari uzununa dalgalardir ve havanin sixilma ve seyreklesmesinin muhitde tekrarlanaraq yayilmasidir Eger telefonu vakuum balonun altina qoyub balonun havasin sorsaq sesin kesildiyin gorerik Havasiz muhitde yayilmir Insan qulaginin ses seklinde qebul etdiyi dalgalarin tezliyi 16 Hs 20 000 Hs intervalinda yerlesir Ses vibratoru Ses tezliyi ile reqs eden istenilen cisimdir Dalganin intensivliyi RedakteDalganin gucu onun amplituduna gore olculur Dalganin amplitudu yirgalanmadan ferqli olaraq skalyar kemiyyetdir Lakin Dalganin enerji dasinmasini daha deqiq oyrenmek ucun Dalga axininin sixliq vektoru kemiyyetinden istifade edilir I kA2 I dalga axininin sixliq vektoru k proporsionalliq faktoru A amplitud Dalganin yayilmasi RedakteDalganin yayilmasi yirgalanmadan ferqlidir Bele ki dalganin yayilmasi zamani hec bir materiya dasinmir yalniz enerji dasinir Dalganin fiziki hisseciklerden asililigi RedakteQravitasiya dalgasi Elektromaqnit dalgasi Plazma dalgasi Hecm dalgasi Elastiki dalgaHisseciklere tesiri RedakteEger dalganin qarsisina cixan hansisa bir hissecikde qusur varsa asagidaki hadiseler bas verir Eks etme Rezonans Isiqlanma Difraksiya SinmaMenbe https az wikipedia org w index php title Dalga fizika amp oldid 5778391, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
