Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Con Adams (ing. John Adams; 19 (30) oktyabr 1735[…], Breyntri[d], Böyük Britaniya krallığı – 4 iyul 1826[…], Kuinsi[d], Massaçusets, ABŞ[…]) — Amerika Birləşmiş Ştatlarının 1-ci vitse-prezidenti (1789–1797) və 2-ci prezidenti (1797–1801), ABŞ-nin bani atalarından biri.
| Con Adams | |
|---|---|
| ing. John Adams | |
 | |
| 21 aprel 1789 – 4 mart 1797 | |
| Sonrakı | Tomas Cefferson |
| 4 mart 1797 – 4 mart 1801 | |
| Əvvəlki | Corc Vaşinqton |
| Sonrakı | Tomas Cefferson |
Amerika Birləşmiş Ştatlarının seçilmiş prezidenti[d] | |
| dekabr 1796 – 4 mart 1797 | |
| Əvvəlki | Corc Vaşinqton |
| Sonrakı | Tomas Cefferson |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 19 (30) oktyabr 1735[…] |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 4 iyul 1826[…](90 yaşında) |
| Vəfat yeri |
|
| Dəfn yeri |
|
| Partiya |
|
| Təhsili | |
| Fəaliyyəti | vəkil, siyasətçi, diplomat, siyasi filosof, dövlət xadimi, yazıçı |
| Həyat yoldaşı |
|
| Uşaqları | 6 (Con Kuinsi Adams, bilinmir daxil olmaqla) |
| Dini | deizm |
| | |
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
ABŞ İstiqlal Bəyannaməsinin müəlliflərindən biridir. Adams dövlət xadimi, diplomat və Amerikanın Böyük Britaniyadan ayrılmasının aparıcı müdafiəçisidir. O, quldarlığa qarşı olmuş, heç zaman qul sahibi olmamış və bununla fəxr etmişdir. Adams 6-cı ABŞ prezidenti Con Kuinsi Adamsın atasıdır.
Erkən həyatı
Con Adams 1735-ci il 30 oktyabrda Massaçusets ştatının yaşayış məntəqəsində, nüfuzlu fermer ailəsində dünyaya gəlmişdi. Ailənin kənd şəraitində yaşamasına baxmayaraq təhsilə xüsusi meyli ilə digərlərindən fərqlənirdi. Gələcək prezident Harvardda təhsilini bitirdikdən sonra vəkil kimi fəaliyyətə başlayır və tezliklə böyük uğurlar qazanır. Çox keçmir ki, onun adı Bostonun tanınmış vəkilləri ilə bir sırada çəkilir. 1764-cü ildə pastor qızı Abigeyl Smitlə ailə həyatı qurur. Bu Amerika müstəmləkələrinin metropoliyaya qarşı mübarizəsinin başlandığı dövrə təsadüf edir. Öz karyerası haqqında düşünən gənc Adams bu mübarizədə iştirak etməkdən çəkinir. Hətta o, 1770-ci ildə Bostonun mülki əhalisinə qarşı qanunsuz əməllərinə görə mühakimə edilən ingilis əsgərlərini müvəffəqiyyətlə müdafiə edir.
Siyasi fəaliyyəti
Lakin tezliklə əmisi oğlu Samuel Adamsın təsiri altında mübarizəyə qatılır. Kontinental konqresin nümayəndəsi kimi, istiqlaliyyət qazanılmasında mühüm rol oynayır. Konqresdə İstiqlaliyyət Bəyannaməsini hazırlayacaq komissiyanın beş üzvündən biri olur. 1778-ci ildə oğlu Con Kunsi ilə birgə diplomatik danışıqlar aparmaq üçün Avropaya göndərilir. Diplomatik nümayəndə heyətinə "birinci amerikalı" adını almış Bencamin Franklin başçılıq edirdi. Bu səbəbdən onun fəaliyyəti kölgədə qalmışdı. 1779-cu ildə vətənə qayıdan Adams Massaçusets ştatının konstitusiyasını hazırlayır. Bu konstitusiyanın başlıca xüsusiyyəti – güclü icraedici hökumət, ikipalatalı qanun verici orqan və müstəqil məhkəmə sistemi – onun ideal hesab etdiyi qarışıq və məhdud idarəetmə forması idi, lakin o, 1787–1788-ci illərdə yeni konstitusiya layihəsinin müzakirələrində bir o qədər fəalıq göstərmirdi. 1788-ci il prezident seçkiləri ilə əlaqədar Massaçusetsə qayıdır. Adams Vaşinqtona alternativ qismində özünü bu vəzifəyə şanslı hesab etmirdi və vitse-prezidentliklə razılaşmaq onun üçün elə də çətin deyildi. Vitse-prezident kimi Adamsın ölkənin idarə edilməsində kifayət qədər böyük xidmətləri olmamışdır. Belə ki, prezident C. Vaşinqton onunla təsadüfi hallarda məsləhətləşərdi. Konstitusiyanın müvafi q bəndinə görə o, həmçinin senatın sədri hesab olunurdu. Səsvermələrdə səslərin sayı bərabər olduqda həlledici səsə malik idi. Adams özünü respublikaçı hesab etsə də, gələcəkdə Birləşmiş Ştatların İngiltərə kimi monarxiyalı respublikaya çevriləcəyinə olan inamını gizlətmirdi. 1791-ci ildə çap etdirdiyi "Davil haqqında düşüncələr"i Fransa Burjua inqilabının təsiri altında olan amerikalılar arasında öz nüfuzunu itirməsinə səbəb olur. Başlıcası isə, bu yazı onun Ceffersonla olan dostluq münasibətlərinə son qoyur, lakin Şimal ştatlarında o, hələ böyük hörmətə malik idi və 1792-ci il seçkilərində yenidən vitse-prezidenti seçilir.
Prezidentliyi
1795-ci ildə Vaşinqton bir daha prezident seçilməyəcəyini bəyan etdikdə Konqresin federalist üzvləri Adamsın namizədliyini irəli sürməyi qərara alırlar. Növbəti ildə 16 ştatda keçirilən seçkilər (bu zaman Kentukki, Tennesi və Vermont da ittifaqa daxil olmuşdular) partiyalı sistemin yeni inkişaf mərhələsi olur. Seçkilər artıq özlərinin təkmil ideologiya və proqramları olan partiyaların yarışına çevrilir. Respublikaçılar isə T. Cefferson və Aron Burrun namizədliyini irəli sürürlər. Gərgin keçən seçkilərdə, Adams yalnız iki səs üstünlüyü ilə qalib gəlir. T. Cefferson vitse-prezident seçilsə də, bu vəzifəni ciddi qəbul etmir və özünün Montiçellodakı malikanəsinə çəkilir. Partiyalı seçkilərdə, vitse-prezidentin uyğun Konstitusiya maddəsi ilə müəyyənləşdirilməsi özünü doğrultmur və bu çatışmazlıq 1804-cü ildə Konstitusiyaya edilən 12-ci düzəlişlə aradan qaldırılır. 1797-ci il 4 martda İnauqurasiya nitqi söyləyən Con Adams siyasi qruplaşmalar arasında barışdırıcı mövqe tutacağını vəd edir. Öz sələfi nə sadiq olduğunu göstərərək kabinetdə ciddi dəyişiklik etmir. Və tezliklə səhv etdiyini anlayır. Əslində Adamsın mükəmməl fəaliyyət proqramı olmamışdır. Bu səbəbdən o, vaxtının çox hissəsini Massaçusetsdəki malikanəsində keçirir. Digər tərəfdən o, qarşıya çıxan hər hansı problemi qətiyyətlə həll etmək bacarığına malik idi. Adamsın yeritdiyi xarici siyasi kurs əsasən ABŞ-nin beynəlxalq aləmdə bitərəfl iyinə hesablanmışdı. İngiltərə ilə münasibətlər Cey tərəfi ndən bağlanmış müqavilə ilə tənzimlənirdisə, artıq 1796-cı ilin payızından Fransa ilə münasibətlər korlanmağa başlayır. 1797-ci ilin mayında prezident ekstremist federalistlərin etirazına baxmayaraq münasibətləri qaydaya salmaq üçün Fransaya nümayəndə heyəti göndərir. Altı aydan sonra nümayəndələr, danışıqların baş tutması üçün Fransa Xarici İşlər Naziri Taleyranın onlardan böyük miqdarda pul tələb etdiyini bildirirlər. Bu hadisə tarixə "XYZ fırıldağı" kimi düşmüşdür. Problemin bu yolla həlli Adamsı razı salmır və 1799-cu il 18 fevralında Parisə yeni nümayəndə heyəti göndərilir. Nəhayət danışıqlar öz səmərəsini verir. 1800-cü ilin oktyabrında Napoleon Fransası ilə ABŞ üçün əlverişli müqavilə imzalanır və hələ onun prezidentliyi dövründə senatda ratifi kasiya edilir. Bu proseslər Adamsın nüfuzuna böyük zərbə vurur.
Çünki, onun tərəfdarları arasında da Fransa ilə müharibənin başlanmasını istəyənlər vardı. Bəzi federalistlərin, xüsusilə A. Hamiltonun Luiziana və Floridanı işğal etmək barədə fi kirləri özünə tərəfdarlar toplaya bilmişdi. Hamilton və onun bir sox tərəfdarlarının kabinetdən kənarlaşdırılması federalistlər arasındakı ziddiyyətləri daha da kəskinləşdirirdi. Cavab olaraq Hamilton Adamsın daha prezidentliyə yaramadığını bəyan edir. Bu isə növbəti seçkilərə öz təsirini göstərməyə bilməzdi. Prezidentliyinin son aylarını Adams Vaşinqtonda davam etdirir. 1790-cı ildə paytaxt haqqında qəbul edilmiş qərara əsasən Vaşinqton şəhərinin tikilməsi yekunlaşırdı. Hökumətin buraya köçməsi 1800-cü ilin yazına təsadüf edir. Köçürmə prosesi çətin olmur və qısa müddətdə həyata keçirilir. Nazirliklərin bütün sənədləri yeddi iri qutuya asanlıqla yerləşirdi. Abigeyl Adams prezident sarayının ilk "sahibəsi" olur. Con Adamsın prezidentlik kürsüsündəki son fəaliyyəti, bir çox gələcək konfl iktlərin əsasını qoyur. Bu çoxsaylı hakim vəzifələrinə federalistlərin təyin edilməsi ilə həyata keçirilir. Ən başlıcası isə, xarici işlər naziri Con Marşallın ABŞ Ali Məhkəməsinə sədr təyin edilməsi olur. 1801-ci il 4 martda Ceffersonun prezidentlik fəaliyyətinə başlamasına bir neçə saat qalmış Adams ikinci müddətə seçilməmiş ilk eks-prezident kimi nəzərə çarpmadan paytaxtı tərk edir.
Prezidentlikdən sonrakı həyatı
65 yaşlı eks-prezident özünü vəkilliyə və ya yenidən siyasi mübarizəyə həsr etmək üçün çox yaşlı hesab edirdi. Onun tarixin gedişi, Amerika inqilabı vaxtında həll edə bilmədiyi problemlər haqqında fi kir yürütməyə çoxlu vaxtı vardı. Bu düşüncələr onun ədəbi-fəlsəfi yaradıcılığında öz əksini tapmışdır. 1811-ci ildən başlayaraq, öz köhnə rəqibi T. Ceffersonla yazışmaları ona bir növ məğlubiyyət acısını unutdurur. Ömrünün son günlərini Boston yaxınlığındakı Kuinsi malikanəsində keçirir. Con Adams oğlu C. K. Adams 1824-cü ildə prezident seçildikdən sonra, 1826-cı il iyulun 4-də 90 yaşında vəfat edir. Bu gün Con Adams ABŞ tarixində dövlət xadimlərindən biri hesab edilir. Bu dəyərləndirmə, onun prezidentlik fəaliyyəti yox, bütün həyat və yaradıcılığı kontekstində götürülür.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Адамсъ (rus.). // Энциклопедический лексикон СПб: 1835. Т. 1. С. 170–172.
- John Adams. // Encyclopædia Britannica: dictionary of arts, sciences, and general literature 9 1875.
- E. Ch. Adams, John (ing.). // Encyclopædia Britannica: a dictionary of arts, sciences, literature and general information / H. Chisholm 11 New York, Cambridge, England: University Press, 1911. Vol. 1. P. 176–177.
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- CERL Thesaurus (ing.). Consortium of European Research Libraries.
- Kindred Britain.
- Адамс, Джон (rus.). // Энциклопедический словарь / под ред. И. Е. Андреевский СПб: Брокгауз — Ефрон, 1890. Т. I. С. 160.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Con Adams ing John Adams 19 30 oktyabr 1735 Breyntri d Boyuk Britaniya kralligi 4 iyul 1826 Kuinsi d Massacusets ABS Amerika Birlesmis Statlarinin 1 ci vitse prezidenti 1789 1797 ve 2 ci prezidenti 1797 1801 ABS nin bani atalarindan biri Con Adamsing John AdamsABS vitse prezidenti21 aprel 1789 4 mart 1797SonrakiTomas CeffersonABS Prezidenti4 mart 1797 4 mart 1801EvvelkiCorc VasinqtonSonrakiTomas CeffersonAmerika Birlesmis Statlarinin secilmis prezidenti d dekabr 1796 4 mart 1797EvvelkiCorc VasinqtonSonrakiTomas CeffersonSexsi melumatlarDogum tarixi 19 30 oktyabr 1735 Dogum yeri Breyntri d Boyuk Britaniya kralligiVefat tarixi 4 iyul 1826 1826 07 04 90 yasinda Vefat yeri Kuinsi d Massacusets ABS Defn yeri Birinci Birlesmis Paris kilsesi d Partiya Federalist Partiya d Tehsili Harvard Universiteti Harvard KolleciFealiyyeti vekil siyasetci diplomat siyasi filosof dovlet xadimi yaziciHeyat yoldasi Ebiqeyl Adams 1764 1818 Usaqlari 6 Con Kuinsi Adams bilinmir daxil olmaqla Dini deizm Vikianbarda elaqeli mediafayllar ABS Istiqlal Beyannamesinin muelliflerinden biridir Adams dovlet xadimi diplomat ve Amerikanin Boyuk Britaniyadan ayrilmasinin aparici mudafiecisidir O quldarliga qarsi olmus hec zaman qul sahibi olmamis ve bununla fexr etmisdir Adams 6 ci ABS prezidenti Con Kuinsi Adamsin atasidir Erken heyatiCon Adams 1735 ci il 30 oktyabrda Massacusets statinin yasayis menteqesinde nufuzlu fermer ailesinde dunyaya gelmisdi Ailenin kend seraitinde yasamasina baxmayaraq tehsile xususi meyli ile digerlerinden ferqlenirdi Gelecek prezident Harvardda tehsilini bitirdikden sonra vekil kimi fealiyyete baslayir ve tezlikle boyuk ugurlar qazanir Cox kecmir ki onun adi Bostonun taninmis vekilleri ile bir sirada cekilir 1764 cu ilde pastor qizi Abigeyl Smitle aile heyati qurur Bu Amerika mustemlekelerinin metropoliyaya qarsi mubarizesinin baslandigi dovre tesaduf edir Oz karyerasi haqqinda dusunen genc Adams bu mubarizede istirak etmekden cekinir Hetta o 1770 ci ilde Bostonun mulki ehalisine qarsi qanunsuz emellerine gore muhakime edilen ingilis esgerlerini muveffeqiyyetle mudafie edir Siyasi fealiyyetiLakin tezlikle emisi oglu Samuel Adamsin tesiri altinda mubarizeye qatilir Kontinental konqresin numayendesi kimi istiqlaliyyet qazanilmasinda muhum rol oynayir Konqresde Istiqlaliyyet Beyannamesini hazirlayacaq komissiyanin bes uzvunden biri olur 1778 ci ilde oglu Con Kunsi ile birge diplomatik danisiqlar aparmaq ucun Avropaya gonderilir Diplomatik numayende heyetine birinci amerikali adini almis Bencamin Franklin basciliq edirdi Bu sebebden onun fealiyyeti kolgede qalmisdi 1779 cu ilde vetene qayidan Adams Massacusets statinin konstitusiyasini hazirlayir Bu konstitusiyanin baslica xususiyyeti guclu icraedici hokumet ikipalatali qanun verici orqan ve musteqil mehkeme sistemi onun ideal hesab etdiyi qarisiq ve mehdud idareetme formasi idi lakin o 1787 1788 ci illerde yeni konstitusiya layihesinin muzakirelerinde bir o qeder fealiq gostermirdi 1788 ci il prezident seckileri ile elaqedar Massacusetse qayidir Adams Vasinqtona alternativ qisminde ozunu bu vezifeye sansli hesab etmirdi ve vitse prezidentlikle razilasmaq onun ucun ele de cetin deyildi Vitse prezident kimi Adamsin olkenin idare edilmesinde kifayet qeder boyuk xidmetleri olmamisdir Bele ki prezident C Vasinqton onunla tesadufi hallarda meslehetleserdi Konstitusiyanin muvafi q bendine gore o hemcinin senatin sedri hesab olunurdu Sesvermelerde seslerin sayi beraber olduqda helledici sese malik idi Adams ozunu respublikaci hesab etse de gelecekde Birlesmis Statlarin Ingiltere kimi monarxiyali respublikaya cevrileceyine olan inamini gizletmirdi 1791 ci ilde cap etdirdiyi Davil haqqinda dusunceler i Fransa Burjua inqilabinin tesiri altinda olan amerikalilar arasinda oz nufuzunu itirmesine sebeb olur Baslicasi ise bu yazi onun Ceffersonla olan dostluq munasibetlerine son qoyur lakin Simal statlarinda o hele boyuk hormete malik idi ve 1792 ci il seckilerinde yeniden vitse prezidenti secilir Prezidentliyi1795 ci ilde Vasinqton bir daha prezident secilmeyeceyini beyan etdikde Konqresin federalist uzvleri Adamsin namizedliyini ireli surmeyi qerara alirlar Novbeti ilde 16 statda kecirilen seckiler bu zaman Kentukki Tennesi ve Vermont da ittifaqa daxil olmusdular partiyali sistemin yeni inkisaf merhelesi olur Seckiler artiq ozlerinin tekmil ideologiya ve proqramlari olan partiyalarin yarisina cevrilir Respublikacilar ise T Cefferson ve Aron Burrun namizedliyini ireli sururler Gergin kecen seckilerde Adams yalniz iki ses ustunluyu ile qalib gelir T Cefferson vitse prezident secilse de bu vezifeni ciddi qebul etmir ve ozunun Monticellodaki malikanesine cekilir Partiyali seckilerde vitse prezidentin uygun Konstitusiya maddesi ile mueyyenlesdirilmesi ozunu dogrultmur ve bu catismazliq 1804 cu ilde Konstitusiyaya edilen 12 ci duzelisle aradan qaldirilir 1797 ci il 4 martda Inauqurasiya nitqi soyleyen Con Adams siyasi qruplasmalar arasinda barisdirici movqe tutacagini ved edir Oz selefi ne sadiq oldugunu gostererek kabinetde ciddi deyisiklik etmir Ve tezlikle sehv etdiyini anlayir Eslinde Adamsin mukemmel fealiyyet proqrami olmamisdir Bu sebebden o vaxtinin cox hissesini Massacusetsdeki malikanesinde kecirir Diger terefden o qarsiya cixan her hansi problemi qetiyyetle hell etmek bacarigina malik idi Adamsin yeritdiyi xarici siyasi kurs esasen ABS nin beynelxalq alemde biterefl iyine hesablanmisdi Ingiltere ile munasibetler Cey terefi nden baglanmis muqavile ile tenzimlenirdise artiq 1796 ci ilin payizindan Fransa ile munasibetler korlanmaga baslayir 1797 ci ilin mayinda prezident ekstremist federalistlerin etirazina baxmayaraq munasibetleri qaydaya salmaq ucun Fransaya numayende heyeti gonderir Alti aydan sonra numayendeler danisiqlarin bas tutmasi ucun Fransa Xarici Isler Naziri Taleyranin onlardan boyuk miqdarda pul teleb etdiyini bildirirler Bu hadise tarixe XYZ firildagi kimi dusmusdur Problemin bu yolla helli Adamsi razi salmir ve 1799 cu il 18 fevralinda Parise yeni numayende heyeti gonderilir Nehayet danisiqlar oz semeresini verir 1800 cu ilin oktyabrinda Napoleon Fransasi ile ABS ucun elverisli muqavile imzalanir ve hele onun prezidentliyi dovrunde senatda ratifi kasiya edilir Bu prosesler Adamsin nufuzuna boyuk zerbe vurur Cunki onun terefdarlari arasinda da Fransa ile muharibenin baslanmasini isteyenler vardi Bezi federalistlerin xususile A Hamiltonun Luiziana ve Floridani isgal etmek barede fi kirleri ozune terefdarlar toplaya bilmisdi Hamilton ve onun bir sox terefdarlarinin kabinetden kenarlasdirilmasi federalistler arasindaki ziddiyyetleri daha da keskinlesdirirdi Cavab olaraq Hamilton Adamsin daha prezidentliye yaramadigini beyan edir Bu ise novbeti seckilere oz tesirini gostermeye bilmezdi Prezidentliyinin son aylarini Adams Vasinqtonda davam etdirir 1790 ci ilde paytaxt haqqinda qebul edilmis qerara esasen Vasinqton seherinin tikilmesi yekunlasirdi Hokumetin buraya kocmesi 1800 cu ilin yazina tesaduf edir Kocurme prosesi cetin olmur ve qisa muddetde heyata kecirilir Nazirliklerin butun senedleri yeddi iri qutuya asanliqla yerlesirdi Abigeyl Adams prezident sarayinin ilk sahibesi olur Con Adamsin prezidentlik kursusundeki son fealiyyeti bir cox gelecek konfl iktlerin esasini qoyur Bu coxsayli hakim vezifelerine federalistlerin teyin edilmesi ile heyata kecirilir En baslicasi ise xarici isler naziri Con Marsallin ABS Ali Mehkemesine sedr teyin edilmesi olur 1801 ci il 4 martda Ceffersonun prezidentlik fealiyyetine baslamasina bir nece saat qalmis Adams ikinci muddete secilmemis ilk eks prezident kimi nezere carpmadan paytaxti terk edir Prezidentlikden sonraki heyati65 yasli eks prezident ozunu vekilliye ve ya yeniden siyasi mubarizeye hesr etmek ucun cox yasli hesab edirdi Onun tarixin gedisi Amerika inqilabi vaxtinda hell ede bilmediyi problemler haqqinda fi kir yurutmeye coxlu vaxti vardi Bu dusunceler onun edebi felsefi yaradiciliginda oz eksini tapmisdir 1811 ci ilden baslayaraq oz kohne reqibi T Ceffersonla yazismalari ona bir nov meglubiyyet acisini unutdurur Omrunun son gunlerini Boston yaxinligindaki Kuinsi malikanesinde kecirir Con Adams oglu C K Adams 1824 cu ilde prezident secildikden sonra 1826 ci il iyulun 4 de 90 yasinda vefat edir Bu gun Con Adams ABS tarixinde dovlet xadimlerinden biri hesab edilir Bu deyerlendirme onun prezidentlik fealiyyeti yox butun heyat ve yaradiciligi kontekstinde goturulur Hemcinin baxAmerika Birlesmis Statlari prezidentlerinin siyahisiIstinadlarAdams rus Enciklopedicheskij leksikonSPb 1835 T 1 S 170 172 John Adams Encyclopaedia Britannica dictionary of arts sciences and general literature9 1875 E Ch Adams John ing Encyclopaedia Britannica a dictionary of arts sciences literature and general information H Chisholm 11 New York Cambridge England University Press 1911 Vol 1 P 176 177 Bibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 CERL Thesaurus ing Consortium of European Research Libraries Kindred Britain Adams Dzhon rus Enciklopedicheskij slovar pod red I E Andreevskij SPb Brokgauz Efron 1890 T I S 160