fbpx
Wikipedia

Cogito, ergo sum

Aprel 20, 2023

Latınca cogito, ergo sum , adətən Azərbaycan dilinə "Mən düşünürəm, deməli mövcudam" kimi tərcümə olunur, Rene Dekartın fəlsəfəsinin "birinci prinsipidir". O, latın dilinin icazə verdiyindən daha geniş auditoriyaya çatmaq üçün onu ilk olaraq 1637-ci ildə “Metod haqqında diskurs” əsərində je pense, donc je suis kimi fransız dilində nəşr etdirdi. Daha sonra o, latın dilində Fəlsəfənin prinsipləri kitabında çıxdı və oxşar ifadə onun İlk fəlsəfə haqqında meditasiyalarında da diqqəti cəlb etdi. İfadə bəzən kogito kimi də adlandırılır. Dekartın bir kənar qeydində izah etdiyi kimi, "şübhəli olduğumuz halda varlığımıza şübhə edə bilmərik." Dekartın ölümündən sonra nəşr olunan "Təbii işıqla həqiqət axtarışı" əsərində o, bu fikri dubito, ergo sum, vel, quod idem est, cogito, ergo sum ifadə etdi. ("Şübhə edirəm, ona görə də mövcudam - və ya eyni olan şey - düşünürəm, deməli, mövcudam"). Antuan Léonard Tomas, 1765-ci ildə Dekartın şərəfinə yazdığı essedə onu dubito, ergo cogito, ergo sum kimi təqdim etdi. ("Şübhə edirəm, deməli düşünürəm, deməli mövcudam").

Rene Dekart (1596—1650)

Dekartın bəyanatı radikal şübhələr qarşısında bilik üçün müəyyən zəmin yaratmağı nəzərdə tutduğu üçün Qərb fəlsəfəsinin əsas elementinə çevrildi. Digər biliklər təxəyyül, aldatma və ya səhv məhsulu ola bilsə də, Dekart iddia edirdi ki, insanın öz varlığına şübhə ilə yanaşması, ən azı, öz ağlının reallığına sübut kimi xidmət edir; düşüncənin olması üçün düşünən varlıq - bu halda mənlik - olmalıdır.

İlk dəfə Pyerri Qassendi tərəfindən irəli sürülmüş ifadənin bir tənqidi odur ki, o, düşüncəni yerinə yetirməli olan bir "mən"in olduğunu nəzərdə tutur. Bu tənqid xəttinə görə, Dekartın ən çox deməyə haqqı olan şey "mən düşünürəm" deyil, "düşünmək baş verir" idi.

İstinadlar

  1. Burns, William E. The Scientific Revolution: An Encyclopedia. Santa Barbara, California: ABC-CLIO. 2001. səh. 84. ISBN 978-0-87436-875-8.
  2. "COGITO | Meaning & Definition for UK English | Lexico.com". Lexico Dictionaries | English (ingilis). March 8, 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-07-11.
  3. Adam, Charles; Tannery, Paul, eds.La Recherche de la Vérité par La Lumiere Naturale // Oeuvres de Descartes, X, 1901, səh. 535, 2022-12-08 tarixində arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: 2022-12-08.
  4. Hintikka, Jaakko. "Cogito, Ergo Sum: Inference or Performance?". The Philosophical Review. 71 (1). 1962: 3–32. doi:10.2307/2183678. ISSN 0031-8108. JSTOR 2183678. 2022-04-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-12-08.
  5. Monte. "Sum, Ergo Cogito: Nietzsche Re-orders Decartes" (PDF). aporia.byu.edu. BYU. 2015. 2 June 2022 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 17 September 2016.

Əlavə ədəbiyyat

  • Abraham, W. E. 1974. "Disentangling the Cogito." Mind 83:329.
  • Baird, Forrest E., and Walter Kaufmann. 2008. From Plato to Derrida. Upper Saddle River, NJ: Pearson Prentice Hall. ISBN 978-0-13-158591-1.
  • Boufoy-Bastick, Z. 2005. "Introducing 'Applicable Knowledge' as a Challenge to the Attainment of Absolute Knowledge." Sophia Journal of Philosophy 8:39–52.
  • Christofidou, A. 2013. Self, Reason, and Freedom: A New Light on Descartes' Metaphysics. Routledge.
  • Hatfield, G. 2003. Routledge Philosophy Guidebook to Descartes and the Meditations. Routledge. ISBN 0-415-11192-7.
  • Kierkegaard, Søren. [1844] 1985. Philosophical Fragments. Princeton. ISBN 978-0-691-02036-5.
  • — [1846] 1985. Concluding Unscientific Postscript. Princeton. ISBN 978-0-691-02081-5.
  Vikisitatda Latın atalar sözləri ilə əlaqədar sitatlar var.

Aprel 20, 2023
cogito, ergo, latınca, cogito, ergo, adətən, azərbaycan, dilinə, mən, düşünürəm, deməli, mövcudam, kimi, tərcümə, olunur, rene, dekartın, fəlsəfəsinin, birinci, prinsipidir, latın, dilinin, icazə, verdiyindən, daha, geniş, auditoriyaya, çatmaq, üçün, olaraq, 1. Latinca cogito ergo sum adeten Azerbaycan diline Men dusunurem demeli movcudam kimi tercume olunur Rene Dekartin felsefesinin birinci prinsipidir O latin dilinin icaze verdiyinden daha genis auditoriyaya catmaq ucun onu ilk olaraq 1637 ci ilde Metod haqqinda diskurs eserinde je pense donc je suis kimi fransiz dilinde nesr etdirdi 1 Daha sonra o latin dilinde Felsefenin prinsipleri kitabinda cixdi ve oxsar ifade onun Ilk felsefe haqqinda meditasiyalarinda da diqqeti celb etdi Ifade bezen kogito kimi de adlandirilir 2 Dekartin bir kenar qeydinde izah etdiyi kimi subheli oldugumuz halda varligimiza subhe ede bilmerik Dekartin olumunden sonra nesr olunan Tebii isiqla heqiqet axtarisi eserinde o bu fikri dubito ergo sum vel quod idem est cogito ergo sum ifade etdi Subhe edirem ona gore de movcudam ve ya eyni olan sey dusunurem demeli movcudam 3 4 Antuan Leonard Tomas 1765 ci ilde Dekartin serefine yazdigi essede onu dubito ergo cogito ergo sum kimi teqdim etdi Subhe edirem demeli dusunurem demeli movcudam Rene Dekart 1596 1650 Dekartin beyanati radikal subheler qarsisinda bilik ucun mueyyen zemin yaratmagi nezerde tutdugu ucun Qerb felsefesinin esas elementine cevrildi Diger bilikler texeyyul aldatma ve ya sehv mehsulu ola bilse de Dekart iddia edirdi ki insanin oz varligina subhe ile yanasmasi en azi oz aglinin realligina subut kimi xidmet edir dusuncenin olmasi ucun dusunen varliq bu halda menlik olmalidir Ilk defe Pyerri Qassendi terefinden ireli surulmus ifadenin bir tenqidi odur ki o dusunceni yerine yetirmeli olan bir men in oldugunu nezerde tutur Bu tenqid xettine gore Dekartin en cox demeye haqqi olan sey men dusunurem deyil dusunmek bas verir idi 5 Istinadlar Redakte Burns William E The Scientific Revolution An Encyclopedia Santa Barbara California ABC CLIO 2001 seh 84 ISBN 978 0 87436 875 8 COGITO Meaning amp Definition for UK English Lexico com Lexico Dictionaries English ingilis March 8 2021 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2022 07 11 Adam Charles Tannery Paul eds La Recherche de la Verite par La Lumiere Naturale Oeuvres de Descartes X 1901 seh 535 2022 12 08 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2022 12 08 Hintikka Jaakko Cogito Ergo Sum Inference or Performance The Philosophical Review 71 1 1962 3 32 doi 10 2307 2183678 ISSN 0031 8108 JSTOR 2183678 2022 04 02 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2022 12 08 Monte Sum Ergo Cogito Nietzsche Re orders Decartes PDF aporia byu edu BYU 2015 2 June 2022 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi 17 September 2016 Elave edebiyyat RedakteAbraham W E 1974 Disentangling the Cogito Mind 83 329 Baird Forrest E and Walter Kaufmann 2008 From Plato to Derrida Upper Saddle River NJ Pearson Prentice Hall ISBN 978 0 13 158591 1 Boufoy Bastick Z 2005 Introducing Applicable Knowledge as a Challenge to the Attainment of Absolute Knowledge Sophia Journal of Philosophy 8 39 52 Christofidou A 2013 Self Reason and Freedom A New Light on Descartes Metaphysics Routledge Hatfield G 2003 Routledge Philosophy Guidebook to Descartes and the Meditations Routledge ISBN 0 415 11192 7 Kierkegaard Soren 1844 1985 Philosophical Fragments Princeton ISBN 978 0 691 02036 5 1846 1985 Concluding Unscientific Postscript Princeton ISBN 978 0 691 02081 5 Vikisitatda Latin atalar sozleri ile elaqedar sitatlar var Menbe https az wikipedia org w index php title Cogito ergo sum amp oldid 6829983, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.