Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Cəbrayıl (Cibril) — iudaistik, xristian və müsəlman ənənələrinə görə Allaha ən yaxın olan mələklərdən biri. Xristianlıqda o, arxmələkdir və əvvəlcə Vəftizçi Yəhyanın, sonra isə Məryəmə İsanın doğulacağını (Müjdə) qabaqcadan xəbər verir. İslam ənənəsinə görə o, Allahın iradəsini Qurana köçürmüş və ayrı-ayrı vəhylər şəklində Məhəmməd peyğəmbərə çatdırmışdır. Roland haqqında nəğmədə o, Böyük Karla baş verən hadisələri xəbər verir. Cəbrayıl Azərbaycan folkloruna da daxil olmuşdur. Rəvayətlərdə Cəbrayılın Məhəmməd (ə.s) peyğəmbərə gah Pak Ruh gah da cavan oğlan kimi göründüyü bildirilir.
| Cəbrayıl | |
|---|---|
 | |
| Xatirə günü | 29 sentyabr |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Etimologiyası
Üç səmavi dində adı keçən bu mələk İbranicə Gavriel; Latınca Gabrielus; Yunanca Gabriel; Aramicə Gabr-el və Ərəbcədə isə və ya Cibril olaraq bilinir. Təbəriyyə görə "Cəbrayıl" sözü "Cəbr" və "İl" sözlərinin birləşməsindən yaranmışdır. Burada "Cəbr" "Əbd" (qul) mənasında "İl" isə Allah deməkdir. Dolayısı ilə bu söz Allahın qulu mənasına gəlir.
Yəhudilikdə
Cəbrayıl mələyəi yəhudi müqəddəs mətnlərində ilk dəfə Danielin kitabında rast gəlinir. Bu kitabda o, Danielin yuxusunu yozan eyni zamanda "uçaraq gələn və anlayış bəxş edən bir mələk" olaraq təsvir edilir. Cəbrayıl eyni zamanda İslam dinində olduğu kimi Peyğəmbərlərə vəhi gətirən və insan surətində görünən bir mələk olaraq bilinir. Yuxarıda da qeyd etdiyimiz kimi Danielin kitabı xaricində Əhdi-Ətiqdə Cəbrayıl adı keçmir. Buna baxmayaraq Yəhudi etiqadına görə Tövratda İbrahim peyğəmbərə gələn, Sodom və Qomora şəhərlərini məhv edən üç mələkdən biri, Asur əsgərlərini məhv edən, eyni zamanda Talmudda dünyadakı meyvələri yetişdirən bir mələk olduğu bundan başqa Musa peyğəmbərin dəfnində iştirak edən altı mələkdən biri olduğun qeyd olunur.
Xristianlıqda
Xristian müqəddəs mətinlərində Zəkəriya peyğəmbərə Yəhya peyğəmbəri, İmran peyğəmbərin qızı Məryəmə isə İsa peyğənbərin doğumu ilə bağlı xəbərləri gətirən mələk olduğu bilinir. Bununla yanaşı Xristian inancına görə qiyamət günündə sura üfürəcəyinə inanılır. Eyni zamanda Cəbrayıl peyğəmbərlərə insan şəklində görünüb vəhy gətirən mələk olduğu və Yəhudilikdən fərqli olaraq onun mərhəməti təmsil etdiyinə inanılır.
İslamda
Cəbrayıl adı İslamda vəhyi mələyinin xüsusi adıdır. Bu ad Qurani-kərimdə üç yerdə Cibril şəkildə keçir. Eyni zamanda Cibril nəzərdə tutularaq ər-ruh, ruhən, rəsulun kərim, rəsulu rəbbik, ər-ruhu-l-əmin və ruhu-l-quds olaraq da keçir. Hədisdə isə Cəbrayıl "ən-namus" deyə adlanır. Qurani-kərimdə Məhəmməd Peyğəmbərin mələk Cəbrayılı iki dəfə öz surətində gördüyü qeyd olunur.Hədislərdə isə Məhəmməd Peyğəmbərlə Cəbrayılın insan şəkilində əlaqə qurmasından danışılır. Bu şəxsin "Dihyə-əl-Kəlbi" olduğu rəvayətlərdə qeyd olunur. Cibril hədisi olaraq bildiyimiz başqa bir hədisdə isə onun təkcə Məhəmməd Peyğəmbər deyil, onun yanında olan səhabələr də görür. Cəbrayılın görünüşü ilə bağlı Qurani-kərimdə bir məlumat olmasa da hədislərdə bəzi məlumatlara rast gəlinir. Misal üçün, onun 600 qanadının olması, yer ilə göy arasını tutması qeyd olunur.
Həmçinin bax
İstinadlar
- https://www.vaticannews.va/pt/santo-do-dia/09/29/san-gabriel-arcanjo.html.
- M. Sərdar, "Semavi Dinlerde Dörd Büyük Melek", (İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2008)
- A. Çolak, "Kuran ve hadislere göre melek", (Gümüşhane 2012
- M.B. Şeyran, "Klassik türk şirinde melek düşüncesi", (Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi, Temmuz-2020)
- Z. Keleş, "Yahudilikde melek inancı", (T.C. Marmara Universitesi Sosiyal Bilimler Enstitüsü Felsefe ve Dini Bilimleri Ana Bilim Dalı Felsefe ve Dini Bilimleri Proqramı Yüksek Lisans Tezi,İzmir-2019)
- B. Topaloğlu, İ. Çelebi, M. S. Özervarlı, M. Sinanoğlu, İslam dininin əsasları, (Nurlar nəşriyyat Bakı-2010)
- Nəcm, 53/13,14; Ənam, 6/103.
- M. İsmayılov, Təfsir üsulu və tarixi, (Bakı İslam Universiteti nəşri 2013)
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Cebrayil deqiqlesdirme Cebrayil Cibril iudaistik xristian ve muselman enenelerine gore Allaha en yaxin olan meleklerden biri Xristianliqda o arxmelekdir ve evvelce Veftizci Yehyanin sonra ise Meryeme Isanin dogulacagini Mujde qabaqcadan xeber verir Islam enenesine gore o Allahin iradesini Qurana kocurmus ve ayri ayri vehyler seklinde Mehemmed peygembere catdirmisdir Roland haqqinda negmede o Boyuk Karla bas veren hadiseleri xeber verir Cebrayil Azerbaycan folkloruna da daxil olmusdur Revayetlerde Cebrayilin Mehemmed e s peygembere gah Pak Ruh gah da cavan oglan kimi gorunduyu bildirilir CebrayilXatire gunu 29 sentyabr Vikianbarda elaqeli mediafayllarEtimologiyasiUc semavi dinde adi kecen bu melek Ibranice Gavriel Latinca Gabrielus Yunanca Gabriel Aramice Gabr el ve Erebcede ise ve ya Cibril olaraq bilinir Teberiyye gore Cebrayil sozu Cebr ve Il sozlerinin birlesmesinden yaranmisdir Burada Cebr Ebd qul menasinda Il ise Allah demekdir Dolayisi ile bu soz Allahin qulu menasina gelir YehudilikdeCebrayil meleyei yehudi muqeddes metnlerinde ilk defe Danielin kitabinda rast gelinir Bu kitabda o Danielin yuxusunu yozan eyni zamanda ucaraq gelen ve anlayis bexs eden bir melek olaraq tesvir edilir Cebrayil eyni zamanda Islam dininde oldugu kimi Peygemberlere vehi getiren ve insan suretinde gorunen bir melek olaraq bilinir Yuxarida da qeyd etdiyimiz kimi Danielin kitabi xaricinde Ehdi Etiqde Cebrayil adi kecmir Buna baxmayaraq Yehudi etiqadina gore Tovratda Ibrahim peygembere gelen Sodom ve Qomora seherlerini mehv eden uc melekden biri Asur esgerlerini mehv eden eyni zamanda Talmudda dunyadaki meyveleri yetisdiren bir melek oldugu bundan basqa Musa peygemberin defninde istirak eden alti melekden biri oldugun qeyd olunur XristianliqdaXristian muqeddes metinlerinde Zekeriya peygembere Yehya peygemberi Imran peygemberin qizi Meryeme ise Isa peygenberin dogumu ile bagli xeberleri getiren melek oldugu bilinir Bununla yanasi Xristian inancina gore qiyamet gununde sura ufureceyine inanilir Eyni zamanda Cebrayil peygemberlere insan seklinde gorunub vehy getiren melek oldugu ve Yehudilikden ferqli olaraq onun merhemeti temsil etdiyine inanilir IslamdaCebrayil adi Islamda vehyi meleyinin xususi adidir Bu ad Qurani kerimde uc yerde Cibril sekilde kecir Eyni zamanda Cibril nezerde tutularaq er ruh ruhen resulun kerim resulu rebbik er ruhu l emin ve ruhu l quds olaraq da kecir Hedisde ise Cebrayil en namus deye adlanir Qurani kerimde Mehemmed Peygemberin melek Cebrayili iki defe oz suretinde gorduyu qeyd olunur Hedislerde ise Mehemmed Peygemberle Cebrayilin insan sekilinde elaqe qurmasindan danisilir Bu sexsin Dihye el Kelbi oldugu revayetlerde qeyd olunur Cibril hedisi olaraq bildiyimiz basqa bir hedisde ise onun tekce Mehemmed Peygember deyil onun yaninda olan sehabeler de gorur Cebrayilin gorunusu ile bagli Qurani kerimde bir melumat olmasa da hedislerde bezi melumatlara rast gelinir Misal ucun onun 600 qanadinin olmasi yer ile goy arasini tutmasi qeyd olunur Hemcinin baxMikayil Melek Harut ve MarutIstinadlarhttps www vaticannews va pt santo do dia 09 29 san gabriel arcanjo html M Serdar Semavi Dinlerde Dord Buyuk Melek Ilahiyat Fakultesi Dergisi 2008 A Colak Kuran ve hadislere gore melek Gumushane 2012 M B Seyran Klassik turk sirinde melek dusuncesi Ankara Haci Bayram Veli Universitesi Temmuz 2020 Z Keles Yahudilikde melek inanci T C Marmara Universitesi Sosiyal Bilimler Enstitusu Felsefe ve Dini Bilimleri Ana Bilim Dali Felsefe ve Dini Bilimleri Proqrami Yuksek Lisans Tezi Izmir 2019 B Topaloglu I Celebi M S Ozervarli M Sinanoglu Islam dininin esaslari Nurlar nesriyyat Baki 2010 Necm 53 13 14 Enam 6 103 M Ismayilov Tefsir usulu ve tarixi Baki Islam Universiteti nesri 2013 Xarici kecidler