Cəbəci sözü monqol dilindən tərcümədə "silah, zireh" mənasını verən cəbə sözündəndir. Yeniçəri ocağı üzvlərini ox, kaman, qılınc, zireh, tüfəng, barıt, güllə kimi silah və döyüş sursatları ilə təmini, bunların istehsalı, təmiri və saxlanılması ilə məşğul olan ocağın adıdır. Quruluş tarixi dəqiq bilinməsə də, XV əsrin ortalarından mövcud olmuşdur.
Cəbəcilər ocağına üzvlər isə Yeniçəri ocağında olduğu kimi Əcəmi oğlanlarından seçilirdi. Ocağa yeni alınanlar öncə şagird, daha sonra isə usta adlanırdı. Ocaq nizamının pozulmasının ardından Əcəmi ocağından başqa, digər mənbələrdən də üzv seçilirdi. Hətta evlənməsinə icazə verilən cəbəcilərin övladları da qeyd olunurdu. Cəbəcilər ocağı da eynilə Yeniçəri ocağı kimi dəstələrdən ibarət olmuşdur. Bu dəstələrin sayı 66-ya çatırdı.
Ocağın ən yüksək rütbəli məmuru isə cəbəcibaşı adlanırdı. Ondan sonrakı rütbələr isə 4 kəndxuda və cəbəci başçavuşu idi. Ocaqdakı ən kiçik rütbəlilər isə ocağa bağlı dəstələrin rəhbərləri idi. Bundan başqa Cəbəcilər ocağında yazı işlərini aparan cəbəcilər katibi və maliyyə işlərini aparan kisədar da fəaliyyət göstərirdi.
Ordunun başında padşah vəya sərdar-ı əkrəm rütbəsiylə sədrəzəm səfərə çıxarsa, cəbəcilərin hamısı; əgər başqa biri sərdar rütbəsiylə səfərə çıxarsa, cəbəcilərin yalnız müəyyən qismi səfərə qatılırdı. Ocağa bağlı əsgər sayı dövr ərzində dəyişmişdir. Belə ki, I Süleyman dönəmində ocağa bağlı əsgər sayı 700, XVI əsrin sonlarında 4000, IV Murad dönəmində 7000-8000-ə çatsa da, daha sonra bu rəqəm 2500-ə düşmüşdür.
Cəbəcilər qış aylarında həftədə bir gün, yay aylarında isə həftədə iki gün tüfəng təlimi edirdilər. Maaşları digər qapıqulu ocaqlarında olduğu kimi ülufə adıyla 3 ayda bir verilən cəbəcilərin hər birinə əlavə olaraq ildə bir dəfə də 30 axcalıq "kaman pulu" adlanan maaş verilirdi. Cəbəcilərin qərargahları Aya Sofiya məscidinin önündə idi.
Cəbəcilər ocağı Yeniçəri ocağının ləğvi ilə birlikdə 1826-cı ildə ortadan qaldırıldı. Ancaq çox keçmədən yeni bir tərtibatla Cebehâne-i Âmire adıyla bərpa olundu. Hazırlanan qanunnaməyə görə, cəbəcibaşı rütbəsi, "cəbəxanabaşı" ilə əvəzlənmiş, ocağın maksimum üzv sayı 1054 nəfər təyin olundu. Seçilən üzvlər 15-30 yaşlar arasında olmalı idi. Cəbəxanabaşından sonrakı rütbə isə cəbəxana naziri idi. Yeni tərtibata görə, cəbəci əsgərlər hər gün qərargahlarında məşq etməli, bazar ertəsi və cümə axşamları isə Sultanəhməd meydanında tüfəng təlimi etməli idilər.
Cəbəxanada vəzifələndirilən bir şəxs 12 il çalışdıqdan sonra istərsə, təqaüdə çıxa bilərdi. Yaşlılıq vəya xəstəlik səbəbilə təqaüdə çıxanlar maaşlarının yarısı ilə, müharibədə yaralananlar 2/3-ü ilə vəya daha çox miqdarda pulla təqaüdə çıxa bilərdi.
Mənbə
BA, Cevdet-Askerî, nr. 2557, 2708, 3852, 6979, 13.180, 14.347, 23.599.
Ayn Ali, Kavânîn-i Âl-i Osmân, s. 90.
Silâhdar, Târih, I, 12.
D’Ohsson, Tableau général, VII, 362-363.
a.mlf., “Cebeci”, İA, III, 35-36.
Pakalın, I, 263-264.
İstinadlar
Uzunçarşılı, Kapukulu Ocakları, II, 3-31.
Abdülkadir Özcan, “Fâtih’in Teşkilât Kanunnâmesi ve Nizam-ı Âlem İçin Kardeş Katli Meselesi”, TD, sy. 33 (1982), s. 32.
Mahmud Şevket Paşa, Osmanlı Askeri Teşkilatı ve Kıyafeti (nşr. N. Türsan – S. Türsan), Ankara 1983, s. 3.
Marsigli, Osmanlı İmparatorluğunun Askeri Vaziyeti, s. 89.
Noyabr 26, 2021
cəbəcilər, ocağı, türkcə, cebeci, ocağı, osmanlı, ordusunu, təşkil, edən, qapıqulu, ocaqlarından, biri, cəbəci, ocağına, bağlı, qapıqulu, əsgəri, xvii, əsrə, miniatürhaqqında, redaktəcəbəci, sözü, monqol, dilindən, tərcümədə, silah, zireh, mənasını, verən, cəb. Cebeciler Ocagi Turkce Cebeci Ocagi Osmanli ordusunu teskil eden Qapiqulu ocaqlarindan biri 1 Cebeci ocagina bagli qapiqulu esgeri XVII esre aid miniaturHaqqinda RedakteCebeci sozu monqol dilinden tercumede silah zireh menasini veren cebe sozundendir Yeniceri ocagi uzvlerini ox kaman qilinc zireh tufeng barit gulle kimi silah ve doyus sursatlari ile temini bunlarin istehsali temiri ve saxlanilmasi ile mesgul olan ocagin adidir Qurulus tarixi deqiq bilinmese de XV esrin ortalarindan movcud olmusdur 2 Cebeciler ocagina uzvler ise Yeniceri ocaginda oldugu kimi Ecemi oglanlarindan secilirdi Ocaga yeni alinanlar once sagird daha sonra ise usta adlanirdi Ocaq nizaminin pozulmasinin ardindan Ecemi ocagindan basqa diger menbelerden de uzv secilirdi Hetta evlenmesine icaze verilen cebecilerin ovladlari da qeyd olunurdu 3 Cebeciler ocagi da eynile Yeniceri ocagi kimi destelerden ibaret olmusdur Bu destelerin sayi 66 ya catirdi Ocagin en yuksek rutbeli memuru ise cebecibasi adlanirdi Ondan sonraki rutbeler ise 4 kendxuda ve cebeci bascavusu idi Ocaqdaki en kicik rutbeliler ise ocaga bagli destelerin rehberleri idi Bundan basqa Cebeciler ocaginda yazi islerini aparan cebeciler katibi ve maliyye islerini aparan kisedar da fealiyyet gosterirdi Ordunun basinda padsah veya serdar i ekrem rutbesiyle sedrezem sefere cixarsa cebecilerin hamisi eger basqa biri serdar rutbesiyle sefere cixarsa cebecilerin yalniz mueyyen qismi sefere qatilirdi Ocaga bagli esger sayi dovr erzinde deyismisdir Bele ki I Suleyman doneminde ocaga bagli esger sayi 700 XVI esrin sonlarinda 4000 IV Murad doneminde 7000 8000 e catsa da daha sonra bu reqem 2500 e dusmusdur 4 Cebeciler qis aylarinda heftede bir gun yay aylarinda ise heftede iki gun tufeng telimi edirdiler Maaslari diger qapiqulu ocaqlarinda oldugu kimi ulufe adiyla 3 ayda bir verilen cebecilerin her birine elave olaraq ilde bir defe de 30 axcaliq kaman pulu adlanan maas verilirdi Cebecilerin qerargahlari Aya Sofiya mescidinin onunde idi Cebeciler ocagi Yeniceri ocaginin legvi ile birlikde 1826 ci ilde ortadan qaldirildi Ancaq cox kecmeden yeni bir tertibatla Cebehane i Amire adiyla berpa olundu Hazirlanan qanunnameye gore cebecibasi rutbesi cebexanabasi ile evezlenmis ocagin maksimum uzv sayi 1054 nefer teyin olundu Secilen uzvler 15 30 yaslar arasinda olmali idi Cebexanabasindan sonraki rutbe ise cebexana naziri idi Yeni tertibata gore cebeci esgerler her gun qerargahlarinda mesq etmeli bazar ertesi ve cume axsamlari ise Sultanehmed meydaninda tufeng telimi etmeli idiler 5 Cebexanada vezifelendirilen bir sexs 12 il calisdiqdan sonra isterse teqaude cixa bilerdi Yasliliq veya xestelik sebebile teqaude cixanlar maaslarinin yarisi ile muharibede yaralananlar 2 3 u ile veya daha cox miqdarda pulla teqaude cixa bilerdi Menbe RedakteBA Cevdet Askeri nr 2557 2708 3852 6979 13 180 14 347 23 599 Ayn Ali Kavanin i Al i Osman s 90 Silahdar Tarih I 12 D Ohsson Tableau general VII 362 363 a mlf Cebeci IA III 35 36 Pakalin I 263 264 Istinadlar Redakte Uzuncarsili Kapukulu Ocaklari II 3 31 Abdulkadir Ozcan Fatih in Teskilat Kanunnamesi ve Nizam i Alem Icin Kardes Katli Meselesi TD sy 33 1982 s 32 http www islamansiklopedisi info dia ayrmetin php idno 070182 Mahmud Sevket Pasa Osmanli Askeri Teskilati ve Kiyafeti nsr N Tursan S Tursan Ankara 1983 s 3 Marsigli Osmanli Imparatorlugunun Askeri Vaziyeti s 89 Menbe https az wikipedia org w index php title Cebeciler amp oldid 5851758, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
