Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Brian-Kelloq paktı — 1928-ci il avqustun 27-də Parisdə Milli siyasətdə müharibələrdən imtina edilməsi barədə Fransa xarici işlər naziri A.Brianın təşəbbüsü ilə imzalanan pakt
| Brian- Kelloq paktı | |
|---|---|
 Milli siyasətdə müharibələrdən imtina edilməsi barədə imzalanan pakt | |
| İmzalanma tarixi | 27 avqust 1928 |
| İmzalanma yeri | Paris, Fransa |
| Qüvvəyə minməsi | 24 iyul 1929 |
| İmzalayanlar | |
| Tərəflər |
 ABŞ |
| Dili | İngilis, Fransız |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Haqqında
1920-ci illərdə dövlətlərarası münasibətlərdə müharibələrdən imtina edilməsi məsələsi daha da aktual oldu. Fransanın xarici işlər naziri Aristid Brian ABŞ-nin birinci dünya müharibəsinə qoşulmasının 10 illiyi ilə əlaqədar olaraq 1927-ci il aprelin 6-da söylədiyi nitqində Fransanın ABŞ-yə dost münasibətini bildirərək bu ölkə ilə istənilən qarşılıqlı öhdəlik götürmək və müharibəni qanundankənar etmək haqqında saziş bağlamaq təklifini irəli sürdü. İyunun 20-də Brian ABŞ-nin Parisdəki səfirinə Əbədi dostluq haqqında Fransa-Amerika müqaviləsinin layihəsini təqdim etdi. Fransa bundan istifadə edərək iqtisadi mövqelərini gücləndirmək, frankın alıcılıq qabiliyyətini sabitləşdirmək, ABŞ-yə olan borclarının ödənilməsi məsələlərini tənzimləmək və Avropada hərbi-siyasi vəziyyətini möhkəmləndimıək istəyirdi. Fransa diplomatiyasının bu təklifi Birləşmiş Ştatlarda müsbət qarşılandı. Lakin amerikan diplomatiyası ondan dərhal öz daxili və xarici siyasət məqsədləri üçün bacarıqla istifadə etdi. Dekabrın 28-də ABŞ dövlət katibi yalnız Fransa ilə müvafiq müqavilənin bağlanmasını mümkünsüz sayaraq onun bütün başlıca dövlətlərlə imzalanmasını təklif etdi. Fransanın ikitərəfli müqavilə imzalamaq əvəzinə ABŞ-nin çoxtərəfli müqavilə bağlamaq təklifi Parisdə narazılıqla qarşılansa da fransızlar ondan imtina edə bilmədilər. ABŞ hökuməti 1928-ci il iyunun 23-də Lokarno sazişlərini imzalayan tərəflərə və Britaniya dominionlarına milli siyasətdə müharibədən imtina etmək haqqında müqavilənin mətnini göndərdi. Bu mətn dövlətlər tərəfindən bəyənildi. İyulun 12-də Almaniya, 14-də Fransa, 15-də İtaliya, 17- də Polşa, 18-də Belçika və Böyük Britaniya, 20-də isə Yaponiya və Çexoslovakiya həmin pakta qoşuldu. Paktın imzalanması mərasimi avqustun 27-də Parisdə keçirildi. Mərasimdə Böyük Britaniya, Belçika, Almaniya, İtaliya, Polşa, Fransa, Çexoslovakiya və Yaponiya nümayəndələri iştirak edirdi. Pakt 3 maddədən ibarət idi:
- Tərəflər qarşılıqlı münasibətlərində mübahisə və müharibələrdən imtina edirdilər.
- Mübahisələri və münaqişələri dinc yollarla həll etməli idilər.
- Bu pakt bütün dövlətlər üçün açıq elan edilirdi.
1929-cu ilin əvvəllərində Brian-Kelloq paktına 44 dövlət qoşuldu. Pakt 1929-cu il iyulun 24-də qüvvəyə mindi. Paktın imzalanmasının böyük tarixi əhəmiyyəti var idi. Onu imzalayan dövlətlər qarşılıqlı münasibətlərdə müharibələrdən imtina etmək, bütün mübahisələri dinc vasitələrlə həll etmək öhdəliyi götürdülər. Bu isə Avropada müharibə təhlükəsini müvəqqəti də olsa arxa plana keçirir və dövlətlər arasında qarşılıqlı faydalı əməkdaşlığa kömək edirdi.
İstinadlar
- Qasımlı, Musa. Avropa və Amerika ölkələrinin müasir tarixi. Bakı: "Adiloğlu" nəşriyyat. 2008.
- Mustafayeva, Səmayə. AVROPA VƏ AMERİKA ÖLKƏLƏRİNİN ƏN YENİ TARİXİ. Bakı: ADPU-nun nəşriyyatı. 2011.
- Текст договора 2018-02-04 at the Wayback Machine (rus.)
- Декларация о присоединении СССР к договору (с текстом договора) 2010-12-13 at the Wayback Machine (rus.)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Brian Kelloq pakti 1928 ci il avqustun 27 de Parisde Milli siyasetde muharibelerden imtina edilmesi barede Fransa xarici isler naziri A Brianin tesebbusu ile imzalanan paktBrian Kelloq paktiMilli siyasetde muharibelerden imtina edilmesi barede imzalanan paktImzalanma tarixi 27 avqust 1928Imzalanma yeri Paris FransaQuvveye minmesi 24 iyul 1929Imzalayanlar Aristid BrianTerefler Avstraliya Belcika Kanada Cexoslovakiya Fransa Almaniya Hindistan Irlandiya Italiya Yaponiya Yeni Zelandiya Polsa Cenubi Afrika Birlesmis Kralliq ABSDili Ingilis Fransiz Vikianbarda elaqeli mediafayllarHaqqinda1920 ci illerde dovletlerarasi munasibetlerde muharibelerden imtina edilmesi meselesi daha da aktual oldu Fransanin xarici isler naziri Aristid Brian ABS nin birinci dunya muharibesine qosulmasinin 10 illiyi ile elaqedar olaraq 1927 ci il aprelin 6 da soylediyi nitqinde Fransanin ABS ye dost munasibetini bildirerek bu olke ile istenilen qarsiliqli ohdelik goturmek ve muharibeni qanundankenar etmek haqqinda sazis baglamaq teklifini ireli surdu Iyunun 20 de Brian ABS nin Parisdeki sefirine Ebedi dostluq haqqinda Fransa Amerika muqavilesinin layihesini teqdim etdi Fransa bundan istifade ederek iqtisadi movqelerini guclendirmek frankin aliciliq qabiliyyetini sabitlesdirmek ABS ye olan borclarinin odenilmesi meselelerini tenzimlemek ve Avropada herbi siyasi veziyyetini mohkemlendimiek isteyirdi Fransa diplomatiyasinin bu teklifi Birlesmis Statlarda musbet qarsilandi Lakin amerikan diplomatiyasi ondan derhal oz daxili ve xarici siyaset meqsedleri ucun bacariqla istifade etdi Dekabrin 28 de ABS dovlet katibi yalniz Fransa ile muvafiq muqavilenin baglanmasini mumkunsuz sayaraq onun butun baslica dovletlerle imzalanmasini teklif etdi Fransanin ikiterefli muqavile imzalamaq evezine ABS nin coxterefli muqavile baglamaq teklifi Parisde naraziliqla qarsilansa da fransizlar ondan imtina ede bilmediler ABS hokumeti 1928 ci il iyunun 23 de Lokarno sazislerini imzalayan tereflere ve Britaniya dominionlarina milli siyasetde muharibeden imtina etmek haqqinda muqavilenin metnini gonderdi Bu metn dovletler terefinden beyenildi Iyulun 12 de Almaniya 14 de Fransa 15 de Italiya 17 de Polsa 18 de Belcika ve Boyuk Britaniya 20 de ise Yaponiya ve Cexoslovakiya hemin pakta qosuldu Paktin imzalanmasi merasimi avqustun 27 de Parisde kecirildi Merasimde Boyuk Britaniya Belcika Almaniya Italiya Polsa Fransa Cexoslovakiya ve Yaponiya numayendeleri istirak edirdi Pakt 3 maddeden ibaret idi Terefler qarsiliqli munasibetlerinde mubahise ve muharibelerden imtina edirdiler Mubahiseleri ve munaqiseleri dinc yollarla hell etmeli idiler Bu pakt butun dovletler ucun aciq elan edilirdi 1929 cu ilin evvellerinde Brian Kelloq paktina 44 dovlet qosuldu Pakt 1929 cu il iyulun 24 de quvveye mindi Paktin imzalanmasinin boyuk tarixi ehemiyyeti var idi Onu imzalayan dovletler qarsiliqli munasibetlerde muharibelerden imtina etmek butun mubahiseleri dinc vasitelerle hell etmek ohdeliyi goturduler Bu ise Avropada muharibe tehlukesini muveqqeti de olsa arxa plana kecirir ve dovletler arasinda qarsiliqli faydali emekdasliga komek edirdi IstinadlarQasimli Musa Avropa ve Amerika olkelerinin muasir tarixi Baki Adiloglu nesriyyat 2008 Mustafayeva Semaye AVROPA VE AMERIKA OLKELERININ EN YENI TARIXI Baki ADPU nun nesriyyati 2011 Tekst dogovora 2018 02 04 at the Wayback Machine rus Deklaraciya o prisoedinenii SSSR k dogovoru s tekstom dogovora 2010 12 13 at the Wayback Machine rus