Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Braxiozavr (lat. Brachiosaurus) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin sürünənlər sinfinin braxiozavridlər fəsiləsinə aid heyvan cinsi.
| Braxiozavr | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||
| Domen: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Aləm: Yarımaləm: Klad: Klad: Tipüstü: Tip: Klad: Yarımtip: İnfratip: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Sinif: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Fəsilə: Cins: Braxiozavr | ||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||
| ||||||||
| ||||||||
Yura dövrünün sonları 161,2–145,2 milyon il öncə Şimali Amerika və Afrika ərazisində yayılmışdır. Seysmozavr aşkarlanana qədər dünyada yaşamış ən hündür dinozavr olmuşdur.
Etimologiya
Brachiosaurus adı Çiyin kərtənkələsi mənasını verir. Bu yunan sözüdür q.yun. βραχίων — "çiyin" və q.yun. σαῦρος — "kərtənkələ".
Xüsusiyyətləri
8 metrlik boğazın sonunda kiçik görsənən başa malik imiş. Baş 13 metr yüksəklikdə yerləşirmiş. Burun dəlikləri gözlərin altında yerləşərən nisbətən uzun olmuşdur. Ehtimal ki, kiçik xortuma malik imiş. Onların ön ayaqları arxa ayaqlarına nisbəttə uzun olmuşdur. Bu xüsusiyyət canlını Zürafəyə bənzədirmiş. Onların boynu qabağa istiqamətlənmiş formada olmuşdur. Dişləri güclü və bıcağa bənzər imiş.
Braxiozavrlar Şimali Amerika və Afrika ərazisində Yura dövrünün sonlarından Təbaşir dövrünün ortalarına qədər ki dövrdə yaşamışdır.
Növləri
Böyük ehtimal ki, ağac yarpaqlar ilə qidalanırmış. Bəziləri onların 50 t, 11 və ya 22 metr uzunluğa (eninə) malik imiş. Bəziləri isə 60 t, hündürlüyü 15 m və 26–27 m uzunluğa malik imiş. Hətta belə versiya vardır ki, çəkisi 80 ton imiş. 2015 20 iyun tarixli son məlumata əsasən Braxiozavr 25 uzunluğa, 36 ton çəkiyə və 13 metr hündürlüyə malik imiş. Berlinin Humbold adına muzeydə 14 metrlik Brachiosaurus brancai (Almaniyanın Afrikadakı müstəmləkəsində Tendaquru dağında indiki Tanzaniya ərazisində aşkarlanmış tapıntı) hazırda ayrı cins olan Giraffatitana daxil edilir.
Brachiosaurus nougaredi Lapparent 1960-cı ildə təsvir edilmşdir. Bu növ Wargla Əlcəzairdə aşkarlanmışdır. Sonradan bi növün Alb əsrinə aidliyi müəyyənləşdirilmişdir. Bu isə onu deməyə əsas verir ki, bu növ Brachiosaurus altithorax və Giraffatitan kimi dinozavlardan 40 milyon il cavan olmuşdur. Hazırda bu takson nomen dubium kimi qeyd olunur. Səbəb isə tapıntı azlığıdır.
2003 Gerhar Mayer (Gerhard Maier) Indiana University Press yeni növü Abdallahsaurus aşkarladığını bildirmişdir. Harırda isə bu növ nomen nudum hesab edilir və tapıntılar isə Giraffatitan olduğu deyilir.
- Heykəl
-
Braxiozavrın skleti
Qidalanması
Belə bir fikir vadır ki, Braxiozavr əsasən çay və göl kənarlarına yaşamışlar. Bitkilərə çatmaq üçün onlar su tutarlarını sərbəst keçə bilirdilər. Bu fikir son zamanlar inkar edilir. Belə ki, güçlü axınlar bu nəhəngi batıra və boğa bilərdi.
Kinoda
Stiven Spilberqin "Yura dövrünün parkı" filmində Braxiozavr cəmi bir necə epizodda görünür. "Yura dövrünün parkı 3" filmində (Co Constonun rejissorluğu ilə) cəmi bir epizodda görsənir.
İstinadlar
- Maier, Gerhard. (2003) "African Dinosaurs Unearthed: The Tendaguru Expeditions". Indiana University Press. 512pp.
- "10 Facts About Brachiosaurus". 2014-10-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-10-23.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Braxiozavr lat Brachiosaurus heyvanlar aleminin xordalilar tipinin surunenler sinfinin braxiozavridler fesilesine aid heyvan cinsi BraxiozavrElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad AmorpheaKlad ObazoaKlad OpisthokontaKlad HolozoaKlad FilozoaKlad Alem HeyvanlarYarimalem EumetazoylarKlad Klad IkitereflisimmetriyalilarKlad NephrozoaTipustu SonagizlilarTip XordalilarKlad OlfactoresYarimtip OnurgalilarInfratip AgizcenelilerKlad EugnathostomataKlad TeleostomiKlad Sumuklu baliqlarKlad XoanlarKlad RhipidistiaKlad Klad Klad ElpistostegaliaKlad Klad DordayaqlilarKlad ReptiliomorphaKlad Klad Sinif SurunenlerKlad Klad Klad Klad Klad Klad Klad Klad Klad Klad Klad ArxozavrlarKlad Klad Klad Klad Klad Klad DinozavrlarKlad KelezcanaqlilarKlad ZavropodomorflarKlad Klad Klad Klad Klad ZavropodlarKlad Klad EusauropodaKlad Klad Klad Klad Fesile BraxiozavridlerCins BraxiozavrBeynelxalq elmi adiBrachiosaurus Elmer S Riggs 1903Sekil axtarisiEOL 4531362FW 38677 Yura dovrunun sonlari 161 2 145 2 milyon il once Simali Amerika ve Afrika erazisinde yayilmisdir Seysmozavr askarlanana qeder dunyada yasamis en hundur dinozavr olmusdur EtimologiyaBrachiosaurus adi Ciyin kertenkelesi menasini verir Bu yunan sozudur q yun braxiwn ciyin ve q yun saῦros kertenkele Xususiyyetleri8 metrlik bogazin sonunda kicik gorsenen basa malik imis Bas 13 metr yukseklikde yerlesirmis Burun delikleri gozlerin altinda yerleseren nisbeten uzun olmusdur Ehtimal ki kicik xortuma malik imis Onlarin on ayaqlari arxa ayaqlarina nisbette uzun olmusdur Bu xususiyyet canlini Zurafeye benzedirmis Onlarin boynu qabaga istiqametlenmis formada olmusdur Disleri guclu ve bicaga benzer imis Braxiozavrlar Simali Amerika ve Afrika erazisinde Yura dovrunun sonlarindan Tebasir dovrunun ortalarina qeder ki dovrde yasamisdir NovleriBoyuk ehtimal ki agac yarpaqlar ile qidalanirmis Bezileri onlarin 50 t 11 ve ya 22 metr uzunluga enine malik imis Bezileri ise 60 t hundurluyu 15 m ve 26 27 m uzunluga malik imis Hetta bele versiya vardir ki cekisi 80 ton imis 2015 20 iyun tarixli son melumata esasen Braxiozavr 25 uzunluga 36 ton cekiye ve 13 metr hundurluye malik imis Berlinin Humbold adina muzeyde 14 metrlik Brachiosaurus brancai Almaniyanin Afrikadaki mustemlekesinde Tendaquru daginda indiki Tanzaniya erazisinde askarlanmis tapinti hazirda ayri cins olan Giraffatitana daxil edilir Brachiosaurus nougaredi Lapparent 1960 ci ilde tesvir edilmsdir Bu nov Wargla Elcezairde askarlanmisdir Sonradan bi novun Alb esrine aidliyi mueyyenlesdirilmisdir Bu ise onu demeye esas verir ki bu nov Brachiosaurus altithorax ve Giraffatitan kimi dinozavlardan 40 milyon il cavan olmusdur Hazirda bu takson nomen dubium kimi qeyd olunur Sebeb ise tapinti azligidir 2003 Gerhar Mayer Gerhard Maier Indiana University Press yeni novu Abdallahsaurus askarladigini bildirmisdir Harirda ise bu nov nomen nudum hesab edilir ve tapintilar ise Giraffatitan oldugu deyilir Heykel Braxiozavrin skletiQidalanmasiBele bir fikir vadir ki Braxiozavr esasen cay ve gol kenarlarina yasamislar Bitkilere catmaq ucun onlar su tutarlarini serbest kece bilirdiler Bu fikir son zamanlar inkar edilir Bele ki guclu axinlar bu nehengi batira ve boga bilerdi KinodaStiven Spilberqin Yura dovrunun parki filminde Braxiozavr cemi bir nece epizodda gorunur Yura dovrunun parki 3 filminde Co Constonun rejissorlugu ile cemi bir epizodda gorsenir IstinadlarMaier Gerhard 2003 African Dinosaurs Unearthed The Tendaguru Expeditions Indiana University Press 512pp 10 Facts About Brachiosaurus 2014 10 17 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 10 23 Hemcinin bax