Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Teleostomi (yun. teleios, "tam" + stoma, "ağız"), çənəli onurğalılar (Gnathostomata) infrafilumunun bir kladıdır. Bu klad, bütün canlı sümüklü balıqları (Osteichthyes) və dörd ətraflı onurğalıları (Tetrapoda) ehtiva edir.
Xüsusiyyətləri
Teleostomi üzvləri aşağıdakı xüsusiyyətlərlə xarakterizə olunur:
- Terminal ağız: Ağız, başın ön ucunda yerləşir və qidalanma üçün daha uyğunlaşmışdır.
- Hava kisəsi: Teleostomilərin əcdadlarında, udlaqdan inkişaf edən və müxtəlif funksiyaları yerinə yetirən bir və ya iki hava kisəsi var idi. Bu hava kisələri, bəzi balıqlarda üzmə kisəsi kimi istifadə olunur, digərlərində isə ağciyər kimi inkişaf etmişdir.
- Mobil premaksilla: Üst çənənin ön hissəsində yerləşən premaksilla sümüyü, qidalanma zamanı daha effektiv bir şəkildə istifadə edilə bilər.
- Endokondral sümüklər: Teleostomilərin skeleti, əsasən, qığırdaqdan sümüyə çevrilən endokondral sümüklərdən ibarətdir.
Təsnifatı
Teleostomi kladı, iki əsas qrupa ayrılır:
- Actinopterygii (Şüaüzgəcli balıqlar): Bu sinif, bütün şüaüzgəcli balıqları əhatə edir. Şüaüzgəcli balıqlar, ən müxtəlif və ən çox sayda olan onurğalı qrupudur.
- Sarcopterygii (Ətliüzgəcli balıqlar): Bu sinif, dörd ətraflı onurğalıları (Tetrapoda) və onların ən yaxın balıq qohumlarını əhatə edir. Ətliüzgəcli balıqlar, əzələ və sümüklərdən ibarət olan üzgəclərə malikdirlər.
Təkamülü
Teleostomi, təxminən 420 milyon il əvvəl, Silur dövründə ortaya çıxmışdır. Bu qrup, sürətlə şaxələnərək müxtəlif formalar yaratmışdır. Devon dövründə, ilk dörd ətraflı onurğalılar (Tetrapoda) Teleostomi içindən inkişaf etmişdir.
İstinadlar
- Near, T.J.; Eytan, R.I.; Dornburg, A.; Kuhn, K.L.; Moore, J.A.; Smith, W.L.; Berenbrink, M.; Friedman, M.; Pollard, D.A. "Resolution of ray-finned fish phylogeny and timing of diversification". Proceedings of the National Academy of Sciences. 109 (34). 2012: 13698–13703. Bibcode:2012PNAS..10913698N. doi:10.1073/pnas.1206625109. PMC 3427055. PMID 22869754.
- Zhu, M.; Yu, X.; Ahlberg, P.E.; Choo, B.; Lu, J.; Qiao, T.; Qu, Q.; Zhao, W.; Jia, L.; Zhu, Y. "Fossil fishes from China provide first evidence of dermal pelvic girdles in osteichthyans". Nature. 459 (7249). 2009: 950–954. Bibcode:2009Natur.459..950Z. doi:10.1038/nature07971. PMID 19525925.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Teleostomi yun teleios tam stoma agiz ceneli onurgalilar Gnathostomata infrafilumunun bir kladidir Bu klad butun canli sumuklu baliqlari Osteichthyes ve dord etrafli onurgalilari Tetrapoda ehtiva edir XususiyyetleriTeleostomi uzvleri asagidaki xususiyyetlerle xarakterize olunur Terminal agiz Agiz basin on ucunda yerlesir ve qidalanma ucun daha uygunlasmisdir Hava kisesi Teleostomilerin ecdadlarinda udlaqdan inkisaf eden ve muxtelif funksiyalari yerine yetiren bir ve ya iki hava kisesi var idi Bu hava kiseleri bezi baliqlarda uzme kisesi kimi istifade olunur digerlerinde ise agciyer kimi inkisaf etmisdir Mobil premaksilla Ust cenenin on hissesinde yerlesen premaksilla sumuyu qidalanma zamani daha effektiv bir sekilde istifade edile biler Endokondral sumukler Teleostomilerin skeleti esasen qigirdaqdan sumuye cevrilen endokondral sumuklerden ibaretdir TesnifatiTeleostomi kladi iki esas qrupa ayrilir Actinopterygii Suauzgecli baliqlar Bu sinif butun suauzgecli baliqlari ehate edir Suauzgecli baliqlar en muxtelif ve en cox sayda olan onurgali qrupudur Sarcopterygii Etliuzgecli baliqlar Bu sinif dord etrafli onurgalilari Tetrapoda ve onlarin en yaxin baliq qohumlarini ehate edir Etliuzgecli baliqlar ezele ve sumuklerden ibaret olan uzgeclere malikdirler TekamuluTeleostomi texminen 420 milyon il evvel Silur dovrunde ortaya cixmisdir Bu qrup suretle saxelenerek muxtelif formalar yaratmisdir Devon dovrunde ilk dord etrafli onurgalilar Tetrapoda Teleostomi icinden inkisaf etmisdir IstinadlarNear T J Eytan R I Dornburg A Kuhn K L Moore J A Smith W L Berenbrink M Friedman M Pollard D A Resolution of ray finned fish phylogeny and timing of diversification Proceedings of the National Academy of Sciences 109 34 2012 13698 13703 Bibcode 2012PNAS 10913698N doi 10 1073 pnas 1206625109 PMC 3427055 PMID 22869754 Zhu M Yu X Ahlberg P E Choo B Lu J Qiao T Qu Q Zhao W Jia L Zhu Y Fossil fishes from China provide first evidence of dermal pelvic girdles in osteichthyans Nature 459 7249 2009 950 954 Bibcode 2009Natur 459 950Z doi 10 1038 nature07971 PMID 19525925