Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Boru - uzun, içiboş, çox vaxt en kəsiyi sabit dairəvi olan sənaye məmulu olub, maye, məhlul, qaz, buxar və s. məhsulların nəqlində istifadə olunur.
Borular sənaye üsullarının tətbiqi ilə metal və xəlitələrdən, üzvi materiallardan (plastmas, qatran), beton, keramika, şüşə, və onların kominasiyasından hazırlanırlar.
Tarixi haqqında
Qədimdə su təchizatı ağırlıq qüvvəsinin tətbiqi ilə həyata keçirilirdi. Su axını təşkil etmək üçün borulardan (qalay, aöac, bambuk) və ya kanallardan (gil, daş) istifadə olunurdu. İçi ovulmuş, üst hissəi metala bürünmüş ağaclar santexnika borusu kimi su təchizatının tərkib hissəsi sayılırdı: İngiltərədə 500 il öncə, ABŞ-də 1700-1800-cü illərdə ovulmuş ağac borular geniş yayılmışdır. Müasir santexnika boruları polad, mis və ya plastikdən, kanalizasiya boruları isə beton,polad, mis, plastik və ya çuqundan hazırlayırlar.
Təsnifatı
En kəsiyinə görə boruları dairəvi və profil olaraq iki qrupa bölürlər. Profil boruların kvadrat, düzbucaqlı, oval və s. növləri vardır.
Polad borular hazırlanma texnologiyasına görə fərqlənirlr:
- elektrik-qaynaq olunmuş və spiral tikişli: bunlar su və qaz nəqli, istilik sisitemləri və konstruksiya hissələri kimi tətbiq tapırlar.
- tikişsiz borular: qaynaq tikişi və digər birləşməsi olmayanlar: yayma, , pressləmə və çəkmə üsulları ilə hazırlanırlar.
Su və qaz nəqlində tətbiq olunan borularda korroziyanının qarşısnı almaq üçün borular daxildən və xaricdən sinklə örtülür.
Bundan əlavə şlanq - çevik borular mövcuddur. Çevik borular adi və gücləndirilmiş olurlar.
-
![image]()
Polietilendən hazırlanmış boru -
![image]()
Polad boru -
![image]()
Süni materialdan hazırlanmış boru -
![image]()
Qədim qalay borusu
Əsas parametrləri
Boruların ölçüləri standartlaşdırlmışdır. Xarici diamteri əsas götürülərək borunun ölçüləri arasındakı nisbət cədvəl şəklində verilir. Borunun tətbiq sahəsindən asılı olaraq müxtəlif standartlar fəaliyyədədir. Aşağıda İSO standartına uyğun bir misal göstərilmişdir.
| Ölçülər DN/ISO | 6 | 8 | 10 | 15 | 20 | 25 | 32 | 40 | 50 | 65 | 80 | 100 | 125 | 150 | 200 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Borunun xarici diametri [mm] | 10,2 | 13,5 | 17,2 | 21,3 | 26,9 | 33,7 | 42,4 | 48,3 | 60,3 | 76,1 | 88,9 | 114,3 | 139,7 | 168,3 | 219,1 |
| Borunun daxili diametri [mm] | 7,00 | 10,30 | 14,00 | 18,10 | 23,70 | 29,70 | 38,40 | 44,30 | 56,30 | 72,10 | 84,30 | 109,70 | 134,50 | 163,10 | 213,9 |
| Xarici ölçü üçün müsahidə(±) | 0,05 | 0,05 | 0,10 | 0,10 | 0,12 | 0,15 | 0,15 | 0,20 | 0,25 | 0,30 | 0,44 | 0,57 | 0,70 | 0,84 | 1,10 |
| Divarın qalınlığı [mm] | 1,60 | 1,60 | 1,60 | 1,60 | 1,60 | 2,00 | 2,00 | 2,00 | 2,00 | 2,00 | 2,30 | 2,30 | 2,60 | 2,60 | 2,60 |
| Divarın qalınlığının müsahidəsi (±) | 0,10 | 0,10 | 0,10 | 0,10 | 0,10 | 0,10 | 0,10 | 0,10 | 0,10 | 0,10 | 0,12 | 0,12 | 0,13 | 0,13 | 0,15 |
| Çəkisi kq/m] | 0,345 | 0,477 | 0,626 | 0,790 | 1,015 | 1,589 | 2,026 | 2,321 | 2,923 | 3,715 | 4,993 | 6,458 | 8,936 | 10,801 | 14,112 |
İstinad
- Mirələmov, H. Neftin və qazın boru kəmərləri ilə nəqli: dərslik /Bakı: [NQETLİ-nəşr], 2010. 505 s.
- İsmayılov, Ə. Neft sənayesində boru kəmərlərinin və yeraltı metal avadanlıqların korroziyası və onunla mübarizə üsulları. Bakı: Azərnəşr, 1962. 152 s.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Boru uzun icibos cox vaxt en kesiyi sabit dairevi olan senaye memulu olub maye mehlul qaz buxar ve s mehsullarin neqlinde istifade olunur Dairevi boru Borular senaye usullarinin tetbiqi ile metal ve xelitelerden uzvi materiallardan plastmas qatran beton keramika suse ve onlarin kominasiyasindan hazirlanirlar Tarixi haqqindaQedimde su techizati agirliq quvvesinin tetbiqi ile heyata kecirilirdi Su axini teskil etmek ucun borulardan qalay aoac bambuk ve ya kanallardan gil das istifade olunurdu Ici ovulmus ust hissei metala burunmus agaclar santexnika borusu kimi su techizatinin terkib hissesi sayilirdi Ingilterede 500 il once ABS de 1700 1800 cu illerde ovulmus agac borular genis yayilmisdir Muasir santexnika borulari polad mis ve ya plastikden kanalizasiya borulari ise beton polad mis plastik ve ya cuqundan hazirlayirlar TesnifatiEn kesiyine gore borulari dairevi ve profil olaraq iki qrupa bolurler Profil borularin kvadrat duzbucaqli oval ve s novleri vardir Polad borular hazirlanma texnologiyasina gore ferqlenirlr elektrik qaynaq olunmus ve spiral tikisli bunlar su ve qaz neqli istilik sisitemleri ve konstruksiya hisseleri kimi tetbiq tapirlar tikissiz borular qaynaq tikisi ve diger birlesmesi olmayanlar yayma pressleme ve cekme usullari ile hazirlanirlar Su ve qaz neqlinde tetbiq olunan borularda korroziyaninin qarsisni almaq ucun borular daxilden ve xaricden sinkle ortulur Bundan elave slanq cevik borular movcuddur Cevik borular adi ve guclendirilmis olurlar Polietilenden hazirlanmis boru Polad boru Suni materialdan hazirlanmis boru Qedim qalay borusuEsas parametrleriBorularin olculeri standartlasdirlmisdir Xarici diamteri esas goturulerek borunun olculeri arasindaki nisbet cedvel seklinde verilir Borunun tetbiq sahesinden asili olaraq muxtelif standartlar fealiyyededir Asagida ISO standartina uygun bir misal gosterilmisdir Borunun olculeri ISO 1127 Cerge 1 Olculer DN ISO 6 8 10 15 20 25 32 40 50 65 80 100 125 150 200Borunun xarici diametri mm 10 2 13 5 17 2 21 3 26 9 33 7 42 4 48 3 60 3 76 1 88 9 114 3 139 7 168 3 219 1Borunun daxili diametri mm 7 00 10 30 14 00 18 10 23 70 29 70 38 40 44 30 56 30 72 10 84 30 109 70 134 50 163 10 213 9Xarici olcu ucun musahide 0 05 0 05 0 10 0 10 0 12 0 15 0 15 0 20 0 25 0 30 0 44 0 57 0 70 0 84 1 10Divarin qalinligi mm 1 60 1 60 1 60 1 60 1 60 2 00 2 00 2 00 2 00 2 00 2 30 2 30 2 60 2 60 2 60Divarin qalinliginin musahidesi 0 10 0 10 0 10 0 10 0 10 0 10 0 10 0 10 0 10 0 10 0 12 0 12 0 13 0 13 0 15Cekisi kq m 0 345 0 477 0 626 0 790 1 015 1 589 2 026 2 321 2 923 3 715 4 993 6 458 8 936 10 801 14 112IstinadMirelemov H Neftin ve qazin boru kemerleri ile neqli derslik Baki NQETLI nesr 2010 505 s Ismayilov E Neft senayesinde boru kemerlerinin ve yeralti metal avadanliqlarin korroziyasi ve onunla mubarize usullari Baki Azernesr 1962 152 s