| Biofizika İnstitutu | |
|---|---|
| Biofizika İnstitutu | |
| |
| Ümumi məlumatlar | |
| Ölkə | Azərbaycan |
| Tipi | Elmi Tədqiqat İnstitutu |
| Yaradılıb | 20.07.2016 |
| Əvvəlki adı | Biofizika İnstitutu |
| Digər məlumatlar | |
| İşçi sayı | 60 |
| Ünvan | AZ1141, Bakı ş., Z.Xəlilov küç., 117 |
| Telefon | (+994 12) 432 62 48 |
| Sayt | biophysics.az/az |
Biofizika İnstitutu — Azərbaycan Respublikası Elm və Təhsil Nazirliyinin tabeliyində fəaliyyət göstərən elmi-tədqiqat müəssisəsidir. İnstitutda 60 nəfər əməkdaş çalışır. Elmi tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsində 27 elmi işçi fəaliyyət göstərir. Onlardan 3 nəfəri elmlər doktoru, 8 nəfəri fəlsəfə doktoru və 2 nəfər AMEA-nın müxbir üzvləridir.
Tarixi
| ]Azərbaycan müstəqillik əldə edəndən bu yana müxtəlif mövzularda regional və qlobal əməkdaşlığa, dialoqa, qarşılıqlı yardıma xidmət edən tədbirlərə ev sahibliyi edib. Onların sırasında Bakı Beynəlxalq Humanitar Forumu xüsusi yer tutur. Ənənəvi olaraq, Forum paytaxtımızda 2011-ci ildən keçirilməkdədir və hər il bu mühüm tədbir, dünyanın müxtəlif tanınmış siyasətçilərini, alimlərini, ictimai xadimlərini, kütləvi informasiya vasitələri nüməyandələrini və müxtəlif peşə sahiblərini bir araya gətirir. Bu tədbirlərdə dünyanın müxtəlif ölkələrindən Nobel mükafatı laureatlarının iştirakını da xüsusi vurğulamaq lazımdır. Onların sırasında Kimya üzrə Nobel mükafatı laureatları, professor Keri Benks Mullis, Are Varşel, Kurt Vyutrex, Əhməd Zevayl, fiziologiya və təbabət üzrə Nobel mükafatı laureatları professor Ervin Neyeri və Tomas Kristian Südhofu, fizika sahəsi üzrə Corc Smutu və başqalarını misal göstərmək olar.
Qabaqcıl dünya alimlərinin fikrincə XXI əsr biologiyada, o cümlədən biofizikada keyfiyyətcə yeni ciddi elmi irəliləyişlər əsri olacaq. Eyni zamanda bu sahənin Azərbaycanda da inkişafı müasir dövrün tələblərindəndir. Azərbaycanda biofiziki tədqiqatları inkişaf etdirmək, Biofizika İnstitutunun təsis edilməsi Dövlət təşəbbüsü ilə başlanan bir prosesdir və bunun üçün ciddi zəmin və zərurət mövcuddur.
Belə ki, 2011-ci ildə Prezident İlham Əliyevin Bakıda keçirilən Humanitar Forumun iştirakçısı olan Kaliforniya Texnologiya İnstitutunun Fiziki Biologiya Mərkəzinin direktoru kimya və biologiya sahəsində diqqətəlayiq işləri ilə fərqlənən Əhməd Zevayl ilə apardığı danışığın çox böyük əhəmiyyəti olmuşdur. Əhməd Ziveil Azərbaycan Respublikasının müasir, yüksək inkişaf etmiş müsəlman ölkəsi olduğunu qeyd etmiş və burada biofizikanın inkişafının vacibliyini qeyd etmişdir. Onun 02 avqust 2016-cı ildə vaxtsız vəfatı biofizika elmi üçün böyük itki oldu və görmək istədiyi işlər yarımçıq qaldı.
Ardınca, 2 il sonra 9 noyabr 2015-ci tarixində AMEA-nın 70 illik yubileyinə həsr olunmuş ümumi yığıncaqda Dövlət Başçısının qarşısında çıxış edərkən digər Nobel mükafatı laureatı Kaliforniya Universitetinin professoru Corc Smut Azərbaycanda biofizika sahəsində yeni işlərin mühüm əhəmiyyətini qeyd etmişdir. O AMEA-nın prezidenti, akademik Akif Əlizadəyə müraciət edərək Azərbaycanda biofiziki tədqiqatları inkişaf etdirmək və bu işdə bilavasitə yaxından iştirak etmək marağını bildirmişdi. Bu istiqamətdə C. Smutun müraciəti və arqumentləri təhlil edilmişdir. AMEA-nın Fizika İnstitutunda müasir elmi texniki potensialın və qabaqcıl avadanlıqlarla iş təcrübəsinin mövcudluğunu nəzərə alaraq, qurumun nəzdində 2014-cü ildə "Biofizika və Smart Materiallar Mərkəzi" kimi bünövrəsi qoyulan struktur 15.12.2016-cı ildə 1116-QK6-0036 qeydiyyat nömrəsi altında yaradılmışdır. Yeni yaradılan bu institutun əsas vəzifəsi biofizika sahəsində insan sağlamlığı ilə bağlı fundamental tədqiqatlar aparmaq, onların praktikaya, təbabətə köçürülməsinə yardım etməkdir. İlk növbədə prioritet tədqiqat sahələri kimi Azərbaycan üçün vacib mövzular seçilmiş və hal-hazırda inkişaf etdirilməkdədir.
Əsas elmi istiqaməti: Bioloji sistemlərin fiziki-kimyəvi əsasları
| ]- Yaşla bağlı olan və zülal aqreqasiyası (amiloid) nəticəsində yaranan neyrodegenerativ xəstəliklərin (Alzheymer, Parkinson və s.) molekulyar səviyyədə tədqiqi, zülalların amiloid əmələgəlmə kinetikasının, yaranma mexanizminin tədqiqi, neyrodegenerasiyanın inkişafının ingibirləşdirilməsi və onlara qarşı yüngülləşdirici və ya profilaktik tədbirlərin axtarışı üzrə tədqiqatların aparılması.
- Biomolekulların, xüsusilə də bioloji makromolekulların strukturu, dinamikası və funksiyası arasında əlaqələrin tədqiqi, hüceyrə metabolizmini tənzimləyən daxili və xarici siqnallar şəbəkəsinin genetik və biokimyəvi əsaslarının – zülal-zülal, zülal-nuklein turşusu (zülal-DNT, zülal-RNT) və zülal-membran lipid əlaqələrinin tədqiqi.
- Xərçəng və sağlam hüceyrə membranlarının dinamikasını tədqiq etmək, onları bir-birindən fərqləndirən cəhətləri aşkarlamaq, xərçəng və sağlam hüceyrə membranlarının liposom modellərini yaratmaq, müxtəlif fosfolipidlərdən istifadə edərək hüceyrə membranı modeli olan monotəbəqələrin alınması və müxtəlif dərman və anti-xərçəng molekulların lipid komponentləri ilə qarşılıqlı təsirini tədqiq etmək. Müxtəlif ölçüdə nano-zülallar (hal-hazırda nano-Albumin zülalı alınıb və tədqiq olunur) almaq və onlardan istifadə etməklə xərçəng hüceyrələrinə effektiv dərman daşınmasını təmin edən sistemlərin yaradılması.
- Süni İntellektin tətbiqi ilə qan plazması nümunələrinin, eləcə də onlardan ekstraksiya edilmiş yağ fraksiyalarının İnfraqırmızı spektrləri əsasında ucuz və tez başa gələn diaqnostik metodların yaradılması və onları geniş tətbiq (skrininq) səviyyəsinə çatdırılması. Gümüş və qızıl nanotəbəqələrinin alınması və onları Səth Gücləndirilmiş Raman səpilməsini tətbiq etməklə müxtəlif dərman molekullarının yüksək həssaslıqla təyin edilməsi.
- Müasir dokinq proqramlarından istifadə edərək anti-xərçəng agentlərlə xərçəng hüceyrələrinin fasiləsiz artımını təmin edən reseptor- və qeyri-reseptor tirozinkinaza zülaları ilə qarşılıqlı təsir mexanizmlərinin təyin etmək.
- Xərçəng xəstəliklərinin yaranmasına səbəb olan reseptor və kinaza zülallarını kodlaşdıran genlərdə baş verən mutasiyaların təyini və onların aşkar edilməsi, bu mutasiyaların yaratdığı idarə olunmayan hüceyrə poliferasiyasının aradan qaldırılması və ya susdurulması istiqamətində perspektiv addımların atılması üzrə tədqiqatların təşkil edilməsi.
- Bioloji sistemlərdə çoxkomponentli kinetik proseslərin riyazı modelləşdirilməsi: insan və model orqanizmlərdə metabolik sistemlərin və bu sistemlərin yaratdığı şəbəkələrin genetik tənzimlənməsi mexanizmlərinin tədqiqi; xərçəng hüceyrələrinin yaranmasına səbəb olan prinsipial genetik faktorların təyini üçün xərçəngin gedişinin riyazi modelləşdirilməsi, proqnozlaşdırılması və müvafiq diaqnostika sistemlərinin yaradılması.
- Membran zülallarından olan ion kanallarının və bu kanalların fəaliyyəti nəticəsində yaranan membran potensialının və elektrik siqnallarının tədqiqi, elektrofiziologiyanın inkişafı və bu proseslərin qeyri-normal fəliyyəti ilə yaranan ağır xəstəliklərin, xüsusilə də xərçəng və sinir (nevroloji) xəstəliklərinin yaranma mexanizmlərinin araşdırılması.
- Hüceyrə qovşaqlarının – hibridomaların – yaradılması və monoklonal anticismlərin istehsalı üçün immunoloji tədqiqatların aparılması əhəmiyyətli bir tədqiqat istiqaməti kimi planlaşdırılır.
- Xərçəng və neyrodegenerativ xəstəliklərin yaranmasında xarici amillərin, o cümlədən hipoksiya, ağır metallar və elektromaqnit şualanmanın rolunun tədqiqi.
Mühüm nəticələri
| ]- EPR spektroskopiya metodunun köməyi ilə ultrabənövşəyi şüaların təsiri altında yaranan sərbəst radikalların rekombinasiyası fibroin zülalının quru və hidrasiya olunmuş halında tədqiqi ilə zülalın müxtəlif dinamik modları müəyyən edilmişdir. Keçid temperaturu ≈205K olan dinamik modda zülal molekullarının su ilə zəif bağlı olması, keçid temperaturu ≈279K olan dinamik modda isə su ilə güclü bağlı olması müəyyən edilmişdir. Hər iki modda iştirak edən sərbəst radikalların mənşəyi müəyyən edilmişdir. İcraçılar: AMEA-nın müxbir üzvü, prof. Oktay Qasımov, a.e.i., dos. Rasim Aslanov, k.e.i. Ləman Daşdəmirova. Məqalə: Aslanov R. B., Dashdemirova L. M., Alekperov O. Z., Abdurahimov A. R., Gasymov O. K., Dynamics of Proteins by Thermal Desay of Free Radicals Induced by Ultraviolet Irradiation // Journal of Spectrocopy, 2018, v.2018, p.1–6. ID 6197636; IF 1.39
- Natrium nitritin kiçik və mötədil dozalarının (0,07 mM və yüksək) insan qanından ayrılmış eritrositlərə təsiri hemoqlobinin konformasiyasına və bununla bağlı onun oksigenə olan affinliyinin dəyişməsinə səbəb olur. Nitritin yüksək dozası (1,0 mM və yüksək) sitozolun hemoqlobin payının azalması hesabına eritrositlərdə membranla bağlı hemoqobinin payını artırır; hemoqlobinin sürətlə oksidləşməsinə (0,1 M — 1,0 mM natrium nitrit qatılığında) baxmayaraq, eritrosit membranının oksidləşməsi zəif gedir. Bu da, onunla izah olunur ki, inkubasiya zamanı (37C) eritrositlərdə nitrit ionu nitrit oksidinə çevrilir və sonuncu antioksidant funksiyası daşımaqla hüceyrə membranını qoruyur. İcraçılar: prof. Tokay Hüseynov, a.e.i.,dos. Mürsəl Dadaşov, b.ü.f.d. Ruhiyyə Quliyeva, e.i. Sevinc Hüseynova. Məqalələr: 1. Гусейнова С.Я., Гусейнов Т.М., Гулиева Р.Т., Яхъяева Ф.Р., Дадашов М.З., Джафаров А.И., Регуляция селеном окислительных процессов в крови крыс, индуцированных нитритом натрия // Микроэлементы в медицине, 2017, т. 18, № 4, с. 13-17 2. Гусейнова С.Я., Гусейнов Т.М., Дадашов М.З., Окислительная модификация эритроцитов умеренными дозами нитритом натрия в опытах invitro // Актуальные вопросы биологической физики и химии, 2018, т. 3, № 1, с. 189-195
- Süni intellektin sağlam və ağciyər karsinoması xəstələrinin qan plazmalarının FÇİQ spektrlər toplusunun analizinə tətbiqi ilə yaradılan model sağlam və xəstə nümunələri 70-90% dəqiqliklə klassifikasiya etməyə imkan verir. İcraçılar: Akad. C.Ə. Əliyev, AMEA-nın müxbir üzvü O.K. Qasımov, b.ü.f.d. L.A. Məlikova, e.i. A.H. Aydəmirova. Nəşrlər:1. Gasymov O.K., Aydemirova A.H., Melikova L.A., Aliyev J.A., Artificial intelligence to classify human lung carcinoma using blood plasma FTIR spectra // Applied and Computational Mathematics, 2021, v. 20, № 2, pp. 277-289. IF 3.898 (https://state-space.ieeecss.org/t/journal-articles) 2. A.H. Aydemirova, L.A. Melikova, O.K. Gasymov, J.A. Aliyev, Biomarker analysis of lung caksinoma using FTIR spectra of human blood plasma / VI Съезд биофизиков России, Сочи, 16-21 сентября, 2019, Сб. науч. трудов, т. 2, с. 157.
- Göstərilmişdir ki, fibroin zülalı flüoressensiyanın kvant çıxışını yüksək səviyyədə saxlamaqla Rodamin 6G rəngini misli görünməmiş geniş qatılılıq intervalında monomer halında saxlayan matrisa rolunu oynayır və o lazer, bio-optika və bio-fotonikada tətbiq edilə bilər. İcraçılar: AMEA-nın müxbir üzvü, prof. Oktay Qasımov, mühəndis Aytac Quliyeva. Məqalə: O.K. Gasymov, Ch. Botta, L. Ragona, A.J. Guliyeva, H. Molinari, Silk Fibroin-Based Films Enhance Rhodamine 6G Emission in the Solid State: A Chemical–Physical Analysis of their Interactions for the Design of Highly Emissive Biomaterials // Macromolecular Chemistry and Physics, 2019, v. 220, № 4, p. 1-12. DOI: 10.1002/macp.201800460; IF 2.622
- ANS flüoressent zondundan istifadə etməklə zülal təbəqələrinin hidrofob klasterlərini xarakterizə etməyin mümkünlüyü göstərilmişdir. Fibroin zülalı misalında təbəqələrdə hidrofobluq dərəcəsinə görə bir-birindən fərqlənən iki fazanın olduğu müəyyən edilmiş və onlar ANS flüoressensiyasının yaşama müddətinə görə xarakterizə edilmişdir. İcraçılar: AMEA-nın müxbir üzvü, prof. Oktay Qasımov, mühəndis Aytac Məmmədova. Məqalə: Guliyeva A.J., Gasymov OK. ANS fluorescence: potential to characterize proteins in solid states // Biochemical and Biophysical reports, 2020, 24, 100843; IF 1.39
- İnsanın SARS-CoV, SARS-CoV-2, yarasa və panqolin CoV-larında E, M və N quruluş zülallarının müqayisəli analizi ilk dəfə SARS-CoV-2 və panqolin CoV-un M və N zülallarındakı sinonim əvəzolunma dərəcəsinin nisbi payının tədqiq olunmuş digər CoV-ların uyğun göstəricilərindən xeyli yüksək olduğunu aşkar etmişdir. Panqolin CoV-un E, M və N zülallarının növlərarası oxşarlığı baxımından insanın SAR-CoV-2-yə daha çox yaxın olmasına görə bu virusun panqolin mənşəli olması ideyası inandırıcıdır. Bu virusun insanlara ötürülməsində naməlum aralıq ötürücü orqanizmlər də iştirakı istisna edilmir. İcraçılar: AMEA-nın müxbir üzvü, b.e.d. İlham Şahmuradov, b.e.d. Kərim Qasımov. Məqalə: K.G. Gasimov, T.A. Samadova, F.K. Abasova, I.A. Shahmuradov, Comparative studies on E, M and N structural proteins of SARS-CoV, SARS-CoV -2, pangolin CoV and bat CoV // Journal of Life Sciences and Biomedicine,2020, v. 2(75), № 2, p. 58-68.
- Molekulyar dokinq tədqiqatları göstərir ki, kationik Glu-Gln-Arg-Pro-Arg pentapeptidi və onun D-izomerləri multifunksional olmaqla həm anti-xərçəng, həm də anti-COVİD-19 agenti rolunu oynayır. Bu xassələr onların inteqrinlərlə (α5β1 və αIIbβ3), virusun Mpro, S-zülalları və onun sahib hüceyrə səthində olan ACE2 reseptoru ilə birləşmə xüsusiyyətlərindən irəli gəlir. Pentapeptiddə D-izomer əvəz edilməsi aparmaqla onun funksiyalarını modulyasiya etməyin mümkünlüyü göstərilmişdir. (AMEA, AR SN Milli Onkologiya Mərkəzi, Bakı Dövlət Universiteti və TÜBİTAK ilə birgə tədqiqatlar nəticəsində alınmışdır). İcraçılar: AR SN Milli Onkologiya Mərkəzi, akademik Cəmil Ə. Əliyev; AMEA, Biofizika İnstitutu: AMEA-nın müxbir üzvü, f.r.e.d., professor Oktay Qasımov, k.e.i. Mətanət Baxışova; Bakı Dövlət Universiteti, Fizika Problemləri İnstitutu: f.r.e.d., professor Niftalı Qocayev, a.e.i., f.e.d., dos. Gülşən Ağayeva, a.e.i., f.ü.f.d. Ülkər Eminzadə (Ağayeva). Məqalə: Gasymov O.K., Celik S., Agaeva G., Akyuz S., Kecel-Gunduz S., Qocayev N.M., Ozel A.E., Agaeva U., Bakhishova M., Aliyev J.A., Evaluation of anti-cancer and anti-Covid-19 properties of cationic pentapeptide Glu-Gln-Arg-Pro-Arg, from Rice Bran protein and its D-isomer analogs through molecular docking simulations // Journal Mol. Graphics and Modeling, 2021, 108, 107999; IF 2.518
- Zülalların beta-amiloid əmələ gətirmə xüsusiyyətlərinin genişmiqyaslı tədqiqatlarını aparmaq üçün zülal modeli yaradılmış,ilk dəfə olaraq, Fusid turşusunun istər termik, istərsə də alkoqolla stimulyasiyası nəticəsində beta-amiloid əmələ gəlmə prosesinin qarşısının alınması göstərilmişdir. Ən başlıcası Fusid turşusunun artıq əmələ gəlmiş beta-amiloidləri parçalaya bilmə qabiliyyəti göstərilmişdir. Fusid turşusu cərrahiyyə əməliyyatı zamanı katarakt xəstələrindən götürülmüş bərk göz bülluru materiallarında müsbət nəticələr vermiş və termik prosesdə yaranan amiloidlərin parçalanması qeydə alınmışdır. İndiyə qədər Alzheymer, Parkinson və digər beta-amiloidin əmələ gəlməsi ilə müşahidə olunan xəstəliklərin terapiyası beta-amiloid əmələ gəlmə prosesinin yavaşlanmasından ibarət idi. Lakin, yeni alınan nəticələr artıq bu xəstələrdə ən azından nisbi sağalma üçün yeni perspektivlər açır. (AMEA və CNR (İtaliya) ilə birgə tədqiqatlar nəticəsində alınmışdır). İcraçılar: AMEA, Biofizika İnstitutu: AMEA-nın müxbir üzvü, f.r.e.d., professor Oktay Qasımov, k.e.i. Aidə Məmmədzadə, k.e.i. Mətanət Baxışova, mühəndis Aytac Məmmədova (Quliyeva). Məqalə: Gasymov O.K., Mammedzade A.M., Bakhishova M.J., Guliyeva A.J., Ragona L., Molinari M.,Sodium Fusidate Prevents Protein Aggregation of Silk Fibroin and offers new perspectives for human lens material disaggregation //Biophysical chemistry, 2021, 279, 106680;IF 2.352
- Virus infeksiyası fonunda allergik reaksiyaların kəskinləşməsi ilə eritrositlərdə artan lipid peroksidləşməsi Na+/K+ATP-azanın funksional aktivliyində ciddi pozulmalara yol açır və əldə olunmuş nəticələr COVİD-19 keçirmiş pasiyentlərin vəziyyətinin qiymətləndirilməsində Na+/K+-ATP-aza fermentinin aktivliyinin dəyişməsinin vacib bir markeri olduğunu göstərir. İcraçılar: b.e.i., b.ü.f.d. Sevinc Cəfərova, b.e.i., b.ü.f.d. Ruhiyyə Quliyeva. Məqalə: Джафарова С.А., Аднаев С.А., Гулиева Р.Т., Джафар Н.Х., Роль Na+/K+-АТФазы в развитии гипонатриемии при гипоксическом стрессе у пациентов с SARS-CoV-2 // ж. Бюллетень экспериментальной биологии и медицины, 2021, т.172, № 9, c. 268-272; IF 0.804
- Glu-Gln-Arg-Pro-Arg pentapetidinin in-silico molekulyar dokinq tədqiqatlarında onun xərçəng əleyhinə təsirinin mexanizmi verilmişdir. Göstərilmişdir ki, bu pentapeptid xərçənglə birbaşa əlaqəli olan həm reseptor zülalı epidermal boy faktoru reseptoru (EBFR), həm də qeyri-reseptor FYN zülalı ilə birləşib onları ingibirləşdirə bilir. Nativ pentapeptid, həmçinin onların D-izomerləri üçün bu zülallarla birləşmə sabitləri hesablanmışdır. ADME analizi göstərmişdir ki, bu peptidlərin yüksək farmakoloji xüsusiyyətləri vardır. İcraçılar: akademik, t.e.d. Cəmil Əliyev, AMEA-nın müxbir üzvü, f.r.e.d., professor Oktay Qasımov, e.i. Mətanət Baxışova, e.i. Ləman Süleymanova, f.r.e.d., professor Niftalı Qocayev, f.e.d., dos. Gülşən Ağayeva, f.ü.f.d. Ülkər Ağayeva; TÜBİTAK: Serda Kecel-Gunduz, Sefa Celik, S. Akyüz, A.E. Ozel. Məqalə: O.K. Gasymov , S. Kecel-Gunduz, S. Celik, S. Akyuz , A.E. Ozel, G. Agaeva, L.M. Suleymanova, U. Agaeva, M. Bakhishova, J.A. Aliyev. Molecular docking of the pentapeptide derived from rice bran protein as anticancer agent inhibiting both receptor and non-receptor tyrosine kinases // Journal of Biomolecular Structure and Dynamics, DOI: 10.1080/07391102.2022.2067234. 2022, p. 1-23; IF 5.235, Q1
- Kanonik zülallarla müqayisədə, izoformalarda siqnal peptidlərinə, transmembran nahiyyələrinə və tandem təkrarlara daha az rast gəlinir ki, bu da onların funksiyasını və/ya hüceyrə lokalizasiyasını dəyişdirə bilir; (2) izoformalarla müqayisədə, kanonik zülallar daha tez deqradasiyaya meyllidirlər. İcraçılar: AMEA və Monpelye Universitetinin birgə doktorantı, institutun k.e.i. Zərifə Osmanlı, institutun keçmiş əməkdaşı (hazırda Monpelye Universitetinin doktorantı) Türkan Səmədova, AMEA-nın müxbir üzvü, b.e.d. İlham Şahmuradov, Fransa tərəfindən – professor Andrey Kayava, Theo Falgarone, Gudrun Aldrian, Jeremy Lecercq. Məqalə: Z. Osmanli, T. Falgarone, T. Samadova, G. Aldrian, J. Leclercq, İ. Shahmuradov, A.V. Kajava. The difference in structural states between canonical proteins and their isoforms established by proteome-wide bioinformatics analysis // Biomolecules, 2022, 12, 1610. https://doi.org/10.3390/biom12111610; IF 6.064, Q2
- İnkorporasiyanın Gibbs sərbəst enerji (Gk) qiymətləri TEMPO spin zondunun sağlam hüceyrələrə nisbətən xərçəng hüceyrə membranına daha asan daxil olmasını göstərir. TEMPO-nun sulu fazadan membranın lipid fazasına köçürülməsi üçün tələb olunan sərbəst enerjinin ən kiçik qiyməti xərçəng hüceyrələri üçün pH 7.3-də müşahidə edilmişdir. Spin nişanlanmış laurik turşusu (C12SL) ilə aparılan təcrübələr göstərir ki, TEMPO-nun xərçəng hüceyrələrinə daha çox daxil olması onun membran dinamikasının daha yüksək olması ilə əlaqədardır. Xərçəng hüceyrələrində TEMPO spin zondunun paylanmasından istifadə edərək xərçəng xəstələrində fərdiləşdirilmiş kimyaterapiya effektiv strategiyanın (hipertermiya və/və ya qələviləşmə) seçilməsi üçün dəyərli bir vasitə ola bilər. İcraçılar: AR SN Milli Onkologiya Mərkəzi: akademik Cəmil Əliyev; AR ETN Biofizika İnstitutu: AMEA-nın müxbir üzvü, fizika-riyaziyyat elmləri doktoru, professor Oktay Qasımov, elmi işçi Mətanət Baxışova, aparıcı elmi işçi, dosent Rasim Aslanov, biologiya üzrə fəlsəfə doktoru, lab. rəhbəri Leylaxanım Məlikova. Nəticə aşağıda göstərilmiş məqalədə əhatə olunub: O.K. Gasymov, M.J. Bakhishova, R.B. Aslanov, L.A. Melikova, J.A. Aliyev, Membrane partitioning of TEMPO discriminates human lung cancer from neighboring normal cells // Acta Naturae, 2023, v. 15, № 4(59), p. 4-13; IF 2.204
- Canlıların 3 aləmini (eukariotlar, bakteriyalar və arxebakteriyalar) təmsil edən 76 növün proteomunda (cəmi 1123749 zülal ardıcıllığı) AMAR-ların yaranma və paylanma xüsusiyyətlərinin bioinformatik analizi aparılmışdır. Müxtəlif orqanizmlərə mənsub zülallarda AMAR-ların lokalizasiyası arasında statistik cəhətdən etibarlı korrelyasiya, həmçinin AMAR-ların zülalların uzunluğu, hüceyrə lokalizasiyası, qısa xətti motivləri və ekspressiya səviyyəsindən asılılığı aşkar olunmuşdur. Bundan başqa, təcrübi yoxlamalar üçün tərkibində konservativ ardıcıllıqlar olan, aqreqasiyaya meylli zülallar dəsti müəyyənləşdirilmişdir. İcraçılar: Azərbaycan tərəfindən – AR ETN Biofizika İnstitutunun və Monpelye Universitetinin birgə doktorantı Zərifə Osmanlı, Fransa tərəfindən – Teo Falgarone, Ettien Villain, Frankois Riçard və Andrey Kayava. Məqalə: T. Falgarone, E. Villain, F. Richard, Z. Osmanli, A.V. Kajava, Census of exposed aggregation-prone regions in proteomes // Briefings in Bioinformatics, 2023, pp. 1-13; https://doi.org/10.1093/bib/bbad183; IF 13.994
- COVID-19-un inkişafı zamanı baş verən toxuma hipoksiyası, dağıdıcı oksidləşdirici prosesləri gücləndirməklə xəstəliyi daha da şiddətləndirir. Dəmir homeostazında əsas rol oynayan dəmir saxlama zülalı olan Ferritin bir çox fizioloji və patoloji proseslərdə iştirak edir. Ferritin güclü ferroksidaza aktivliyinə malikdir və bu da ikivalentli dəmirin oksidləşməsini katalizləşdirir. Nəticə etibarilə, oksidləşdirici stressə məruz qalan hüceyrələr ferritin sintezini artırır. Buna görə də, qan nümunələri sərbəst radikal oksidləşmə markerləri və antioksidant sisteminin komponentləri üçün təhlil edilmişdir. Aşılanmış şəxslərin qan nümunələrindəki oksidləşdirici proseslərin COVID-19-dan sağalan xəstələrlə müqayisədə daha az intensiv olduğu aşkar edilmişdir.
- PCR-RFLP metodu vasitəsi ilə, Azərbaycan populyasiyasında (kişilərdə və qadınlarda) kodlaşdırmayan kiçik (mikro) RNT polimorfizmləri (miR-149 T>C, rs2292832; miR-196a2 C>T, rs11614913) ilə yoğun bağırsaq xərçənginin (colorectal cancer, CRC) inkişaf riski arasında mümkün əlaqə araşdırılmışdır. Belə əlaqələr kişilərdə aşkar edilməmişdir, lakin qadınlarda mümkündür: bu polimorfizmlər CRC riskinin azalmasına (rs2292832) yaxud artmasına (rs11614913) səbəb ola bilər. Alınmış nəticələr xərçəng etiologiyasında gender dimorfizminin roluna dəlalət edir. İcraçılar: Azərbaycan tərəfindən – AR ETN Biofizika İnstitutunun əməkdaşları İlham Şahmuradov və Kərim Qasımov, AR ETN Genetik Ehtiyatlar İnstitutunun əməkdaşları Bayram Bayramov və Nigar Kərimova, Azərbaycan Tibb Universitetinin əməkdaşı Nuru Bayramov və Elmi Cərrahiyyə Mərkəzinin əməkdaşı Həzi Aslanov, Almaniya tərəfindən – Heydelberq Universitetinin Manheym Tibb Fakültəsinin Cərrahiyyə Şöbəsinin əməkdaşları Kristof Reybfelder və Vüqar Yaqublu. Məqalə: B. Bayramov, N. Bayramov, H. Aslanov, N. Karimova, K. Gasimov, I. Shahmuradov, C. Reißfelder, V. Yagublu (2023) Association of miR-149 T>C and miR-196a2 C>T polymorphisms with colorectal cancer susceptibility: A Case-Control study. Biomedicines, 11, 2341;https://doi.org/10.3390/biomedicines11092341
- Xərçəngin böyüməsi və metastazının anlaşılmasında əhəmiyyətli irəliləyişlər əldə edilsə də, əsas hüceyrə və molekulyar mexanizmlər hələ də zəif başa düşülür. Buna görə də, səmərəli terapevtik müdaxilə hələ də çatışmır.İon kanalları çoxsaylı fizioloji proseslər üçün vacib olan bioelektrik siqnalların əmələ gəlməsini təmin edir. Yeni tədqiqatlar paradiqma xərçənginin ion kanalı ilə idarə olunan bioelektrik siqnal dövrəsinin funksiyasında dəyişikliklərlə də xarakterizə olunduğu fikrini dəstəkləyən dəlillər toplamağa davam edir. Müxtəlif biofiziki alətlərin tətbiq kombinasiyasındakı son irəliləyişlər bu bioloji funksiyalar haqqında vacib biliklər verir. Krio-elektron mikroskopiyası, kristalloqrafiya, NMR, EPR spektroskopiyası və kompüter modelləşdirməsi qeyri-hüceyrəvi mühitlərdə kanal strukturlarının atom miqyaslı görüntülərini təmin edir; lakin, gərginlik-sıxac flüorometriyası da daxil olmaqla elektrofiziologiya kimi digər biofiziki üsullar bioelektrik siqnal mexanizmlərinin funksional nəticələri ilə əlaqəli dinamik məlumat verir. Funksional olaraq, bioelektrik siqnal mexanizminin pozulması xərçəngin inkişafına və irəliləməsinə səbəb olur. Nəticə etibarilə, hüceyrələrin bu unikal biofiziki xüsusiyyətini hədəf almaq yeni xərçəng əleyhinə müalicələrin hazırlanması üçün maraqlı bir strategiyaya çevrilmişdir. Son tədqiqatlar, güclü onkogen mutasiyaların aradan qaldırılmasında və şişlərin qarşısının alınmasında və ya normallaşdırılmasında hüceyrələrin bioelektrik vəziyyətlərinin molekulyar-bioloji modulyasiyasının rolunun gələcəkdə araşdırılması üçün əsas verir. Journal of Biomedical and Life Sciences; 2024; 12(5), 83–92. IF=0.143
- 70% metanolun ipək fibroin strukturlarına tətbiqi β-vərəqlərin formalaşmağını gücləndirərək onun kristallıq dərəcəsini artırır. Nümayiş olunan dəyişiklik yalnız struktur sabitliyinə deyil, eyni zamanda biomaterialın mexaniki və optik xüsusiyyətlərinə də əhəmiyyətli təsir göstərir. Metanol ilə emal olunaraq fərqli strukturlara malik fibroin təbəqələri almaq mümkündür və onlar optik, bioelektron, biomühəndislik kimi sahələrdə tətbiq edilə bilər. AJP Fizika, 2025, 31, №.2
- Tədqiqat işində çoxölçülü statistik metodların qan plazmasına tətbiqi ağciyər karsinoması və sağlam insanları müvafiq olaraq 80-90% klassifikasiya etməyə imkan vermişdir. Plazma nümunələrindən əldə edilən verilənlər bazasına paralel olaraq lipid fraksiyalarının FÇİQ ölçmələrindən alınan nəticələrin əlavə olunması klassifikasiyanın dəqiqliyinin artırılması istiqamətində mühüm meyar oldu. Plazma-lipid kompozisiyasındakı dəyişikliyin, həmçinin plazmada lipid miqdarının zəif olmasını nəzərə alaraq tətbiq edilmiş belə yanaşma Linear-SVM, PLS-DA, Random Forest kimi alqoritmik metodların köməyi ilə sağlam və ağciyər karsinoması xəstələrinin uyğun olaraq 80-78% klassifikasiya etməyə imkan verir. Buradan belə qənaətə gəlmək olar ki, süni intellekt əsasında maşın öyrənmə modelləri geniş miqyaslı tətbiqlər üçün əhəmiyyətli vasitə ola bilər. Müəyyən dalğa uzunluqlarında udulma qiymətlərini təhlil edərək, bu modellər əsas bioloji proseslər haqqında mühüm anlayışları əks etdirir və dəqiq proqnozları asanlaşdırır.
- Hüceyrələrin lipid metabolizmi mikromühitə çox həssasdır və xərçəng hüceyrələrinə güclü təsir göstərir. İnsan ağciyər xərçəng və normal hüceyrələrdən ekstraksiya olunan lipidlərin struktur keçidlərinin temperatur və kooperativlik xüsusiyyətlərində əhəmiyyətli fərqlər mövcuddur. Sağlam hüceyrələrdən fərqli olaraq, xərçəng hüceyrələri nisbətən aşağı temperaturda yerləşən qeyri-kooperativ keçid göstərir. Nəticədə, "trans- gauche" struktur keçidləri üçün sərbəst enerjilər xərçəng və qonşu sağlam hüceyrələr üçün əhəmiyyətli dərəcədə dəyişir. Bununla belə, sağlam morfologiyaya malik bəzi hüceyrələr (sağlam hüceyrələr kimi müəyyən edilir) xərçəng hüceyrələrinə bənzər lipid xüsusiyyətləri göstərir. Normal hüceyrələrdən fərqli olaraq, xərçəng hüceyrələrinin heç biri lipidlərin sağlam kimi struktur keçidlərini göstərmir. Beləliklə, ətraf mühit stress faktorları da öz növbəsində epigenetik faktorlarla eyni təsirə malik olaraq orqanizmin metobolizmasının dəyişməsinə və yekunda xərçəng xəstəliyinin yaranmasına gətirib çıxarır. Bununla bağlı nəzəri məlumatlar tədqiqatlarda öz əksini tapsa da, eksperimental olaraq ilk dəfə göstərmişik ki, metabolik dəyişikliklər xərçəng hüceyrələrinin inkişafında onkogen mutasiyaları tələb edən morfoloji dəyişikliklərdən əvvəl ola bilər. Yalnız morfologiyaya əsaslanan diaqnostika bəzi xəstələr üçün kifayət olmaya bilər. Vəziyyət xərçəng diaqnostikasında morfologiyaya əlavə olaraq hüceyrə səviyyəsində metabolik profilləşdirməni zəruri edir. Journal of Applied Spectroscopy; 2025; Vol.92; Issue 2; p.293-297; IF 1.0
- Aparılan tədqiqatlar göstərir ki, serisin zülalı RHD 6G lazer rəngi ilə qarşılıqlı təsirə girərək spesifik və güclü bağlanma nümayiş etdirir (Kd =0.8 μM, n=1). Bu qarşılıqlı təsir nəticəsində RHD 6G lazer rəngin optik xüsusiyyətləri dəyişir, udulma spektrlərində hipoxrom effekti müşahidə olunur. Dairəvi dixroizm spektroskopiyası isə RHD 6G-da induksiya olunmuş optik aktivliyi aşkar etmişdir. Bununla, serisin zülalı struktur biomaterialı kimi deil, həm də optik matris kimi lazer rəngində istifadə oluna bilər. Bu nəticələr ipəyin 20% təşkil edən serisin zülalının gələcəkdə biomaterial kimi, optoelektronikada və biofotonikada vacib rol oynadığını göstərir. AJP Fizika, 2025; 31, № 3
- Dairəvi dixroizm spektrlərindən istifadə edərək ikinci dərəcəli strukturun qiymətləndirilməsi membran mühitinin şərtlərinə yaxın bir mühitdə β-amiloid peptidində (25-35) α-spiralların, β-vərəqlərin, β-dönmələrin və nizamsız strukturun mövcudluğunu aşkar etdi. Bu məlumatlardan istifadə edərək, konformasiya tarazlığında β-amiloid peptidinin (25-35) müxtəlif konformerlərinin fəza strukturunu kəmiyyətcə təsvir etmək mümkün oldu. Bu peptid α-spiral, β-vərəq və β-dönmə strukturlarını qəbul edir və həmçinin nizamsız seqmentlərə malikdir. Nisbi nisbətlərin xolesterolun mövcudluğundan asılı olduğu aşkar edilmişdir. β-amiloid peptidinin (25-35) spektral analizinin nəticələri bu molekulun lipid həlledicisində ikinci dərəcəli strukturunu göstərir. Peptiddə α-spiralın nisbəti xolesterolsuz liposomlar halında xeyli yüksəkdir.Journal of Applied Spectroscopy, Vol. 92, No. 2, May, 2025; IF=1.0
- Artıq seleniumlu polikristal CVD ZnSe-nin geniş lüminesans spektrlərinin Qaus komponentlərinin təhlili göstərir ki, artıq seleniumlu polikristal CVD ZnSe-nin parçalanma prosesi əsasən lüminesans spektrinin 426–500 nm dalğa uzunluğu diapazonuna təsir göstərir və bu proses nümunənin cilalanmamış səthində daha sürətlə baş verir. Həyəcanlanmış işığın dalğa uzunluqlarını müəyyən bir mərhələdə dəyişdirməklə, tədqiq olunan kristallardakı bütünçoxzolaqlı zolaqları həyəcanlandırmaq mümkündür və nəticədə zolaq modelinin enerji miqyası boyunca sürüşməyə uyğun lüminesans spektrləri yaranır və emissiya keçidlərinin növündə müvafiq dəyişiklik olur. Cilalanmış səthdən və nümunənin daxili (cilalanmamış səthindən) müşahidə edilən lüminesans spektrinin yaşıl bölgəsindəki maksimumların intensivlik azalma dinamikası fərqlidir. Biz inanırıq ki, bu fərq polikristal CVD-ZnSe-nin səthində və dərinliyində fərqli bir qüsur strukturunun, yəni fon oksigeni və mis çirkləri ilə əlaqəli aktiv mərkəzlərin və onların daxili nöqtə qüsurları olan komplekslərinin əmələ gəlməsi nəticəsində yaranır.
- Kalium kanalının müdaxiləsi xərçəng müalicəsi üçün potensial olaraq yeni terapevtik yollar açır. Potensial yan təsirlər kimi normal toxumalarda kanalların hədəflənməsi ilə bağlı spesifik çətinliklər bir neçə yolla həll edilə bilər. Bəzi hallarda kanal şiş hüceyrələrində üstünlük təşkil edir. Digər hallarda isə anormal şəkildə ifadə olunan forma fizioloji cəhətdən normal formadan fərqlənir. Normal hüceyrələrdəki və şiş hüceyrələrindəki funksiyaları mexaniki olaraq ayırd etmək çox vaxt mümkündür ki, bu da ənənəvi kemoterapevtik agentlərin effektivliyini və spesifikliyini artıran kombinasiyalı terapiyaların proqnozlaşdırılmasına və tətbiqinə imkan verir. Bundan əlavə, ion kanallarına hüceyrə xaricində əlçatanlıq təmin edilir və bu da dərmanların hazırlanmasını sadələşdirir. Bir çox hallarda yeni terapiyaların rasional dizaynı hüceyrə böyümə faktoru reseptorlarının birbaşa və ya dolayı yolla inhibisyonuna səbəb olur və bu da müəyyən şiş növləri olan xəstələr üçün əhəmiyyətli sağ qalma faydaları ilə nəticələnir. Buna görə də, mövcud terapiyalarla birlikdə kalium kanalının müdaxiləsi kimi yeni bir yanaşma xərçəng müalicəsini əhəmiyyətli dərəcədə yaxşılaşdırmaq potensialına malikdir. Ümumilikdə, bu xüsusiyyətlər xərçəng müalicəsi(ləri) üçün hədəf kimi K+ kanallarının potensialının intensiv öyrənilməsini tələb edir. Nature & Science International Scientific Journal; 2025; 7(4), 82–88, IF(hesablanmaqdadır)
- İnsan BK kanalı, sitoxrom c domeninin funksiyası kimi peroksidaza aktivliyini nümayiş etdirir və bu da ion kanallarının sadəcə ion keçirici strukturlardan daha çox olduğu fikrini dəstəkləyir. Xüsusilə, bütün Amplex Red analiz təcrübələri BK kanalları ilə (1 μM paxillin istifadə edilərək) aparıldığı üçün nəticələr BK kanalının peroksidaza aktivliyinin onun ion keçirici xüsusiyyətlərindən asılı olmadığını vurğulayır. Bundan əlavə, bu nəticələr əsasən C615S/H616R mutasiyalarını ehtiva edən qapı halqasında azalmış peroksidaza aktivliyini nümayiş etdirən biokimyəvi təcrübələrimizdən əldə edilən məlumatları təkrarlayır. Bildiyimiz qədəri ilə, bu, BK kanalları tərəfindən nümayiş etdirilən fermentativ aktivliyin ilk nümayişidir və adətən ion kanallarında nümayiş etdirilən azsaylı nümunələrdən biridir. Lakin, bu fermentativ aktivliyin fizioloji funksiyalarının və nəticələrinin tam başa düşülməsi gələcəkdə geniş tədqiqatlar tələb edəcəkdir. International Journal of Molecular Sciences; 2025; 26(15), 7053. Q1; IF=4.9
- Sitokrom c-katalizləşdirilmiş ABTS oksidləşmə reaksiyası, xüsusilə xərçəng hüceyrə metabolizması kontekstində 49 müxtəlif patoloji vəziyyətdə sitoxrom c-nin funksional rolunu öyrənmək üçün təsirli bir model kimi xidmət edir. Ukrainian Biochemical Journal; 2025; 97(4), 43–51. Q4; IF=0.135
- HER2-HER3 heterodimeri, PI3K/AKT və MAPK yolları vasitəsilə onkogen siqnalın güclü bir hərəkətverici qüvvəsi kimi çıxış edərək, döş və ağciyər xərçənginin patogenezində əsas rol oynayır. Unikal struktur və funksional xüsusiyyətləri onu digər ErbB reseptor kombinasiyalarından fərqləndirir və terapevtik müdaxilə üçün spesifik hədəflər təklif edir. Trastuzumab və pertuzumab kimi HER2 hədəfli dərmanların klinik uğuruna baxmayaraq, müqavimət əhəmiyyətli bir problem olaraq qalır. HER2 və HER3 qalıqlarının qorunan təşkilatlanmasını və siqnalizasiyadakı rolunu anlamaq, bispesifik antikorlar, tirozin kinaz inhibitorları və antikor-dərman konjugatları da daxil olmaqla, növbəti nəsil terapiyaların inkişafını asanlaşdıracaq. Bundan əlavə, innovativ diaqnostik vasitələr bu hədəfli terapiyadan ən çox faydalanacaq xəstələri müəyyən etmək qabiliyyətimizi genişləndirir; Faktori eksperimental’noi evolutsii organizmiv; 2025; (3)
- İon kanalları müəyyən ionlar üçün seçici keçirici olan membran zülallarıdır və onların fəaliyyəti hem kimi siqnal molekulları tərəfindən tənzimlənə bilər. O, müxtəlif tip ion kanallarının - KATP, ENaC, Kv1.4, Kv10.1, Kv11.3 və BK kanallarının - hemlə qarşılıqlı təsiri barədə son elmi məlumatları da iştirakçılara təqdim edib. Həmçinin hem molekulunun kanal aktivliyinə təsiri fərqli xarakter daşıyır: məsələn, KATP kanalının aktivliyini artırdığı halda, ENaC və Kv10.1 kanallarının aktivliyini azaldır. Əldə olunan nəticələrə əsasən, hemin BK kanalının fəaliyyətinin tənzimlənməsində də mühüm siqnal molekulu rolunu oynadığı müəyyən edilib.
- Tədqiqatın məhdudiyyətlərinə, o cümlədən nümunənin kiçik ölçüsünə və tək bir xərçəng mərkəzində aparılmasına baxmayaraq, nəticələr yeni portativ LAMP sisteminin klinik təcrübə üçün perspektivli bir vasitə olduğunu göstərir. Bildiyimiz qədər, bu, NSCLC xəstələrinin bir kohortunda ən çox yayılmış EGFR gen variantlarını dəqiq aşkar edən xərçəng mərkəzində istifadə edilən ilk portativ LAMP sistemidir. Bundan əlavə, ağciyər xərçəngi xəstələrini müalicə edən səhiyyə işçilərinin müsbət rəyləri EGFR variantlarını aşkar etmək üçün LAMP analizinin daha da təkmilləşdirilməsi üçün təşviqedicidir. Hazırda əsas sahələrdə əlavə tədqiqatlar aparılır. 1) DNT təmizlənməsinə ehtiyacı aradan qaldıraraq plazma istifadə edərək EGFR testi üçün portativ LAMP sisteminin optimallaşdırılması. 2)Digər ekzon 19 delesiyaları və T790M variantı kimi əlavə klinik variantların daxil edilməsi. 3)Bu sistemin NSCLC xəstələrinin üç çoxmərkəzli kohortunda validasiyası. Gələcəkdə Doctor Vida® LAMP sisteminin xəstə baxımı mərkəzlərinə inteqrasiyası hədəf terapiyaya çıxışı genişləndirəcək və ən çox yayılmış genetik variantları olan ağciyər xərçəngi xəstələri üçün müalicə qərarlarını sürətləndirəcək; The Journal of Precision Medicine: Health and Disease; 2025; Vol.2; p.1-9; IF=1.4
- Bu tədqiqat, süni intellektin fərdiləşdirilmiş laboratoriya təbabətində diaqnostik dəqiqliyi artırmaq üçün əhəmiyyətli potensiala malik olduğuna dair inandırıcı dəlillər təqdim edir. Ümumi nəticələr ümidverici olsa da, metodoloji heterojenlik, potensial nəşr qərəzi və məlumatların dəyişkənliyi də daxil olmaqla əhəmiyyətli çətinliklər ehtiyatlı şərh və davamlı təkmilləşdirmə ehtiyacını vurğulayır. Gələcək işlər ciddi tədqiqat dizaynına, süni intellekt qiymətləndirmə sistemlərinin standartlaşdırılmasına və hesabatlarda daha çox şəffaflığa üstünlük verməlidir. Bu məsələlərin həlli etibarlı, ədalətli və klinik cəhətdən inteqrasiya olunmuş süni intellekt sistemlərinin yaradılması üçün çox vacib olacaqdır. Nəticədə, süni intellektin məsuliyyətli inkişafı və tətbiqi xəstələrin nəticələrinin yaxşılaşdırılmasında və laboratoriya təbabəti sahəsinin inkişafında əsas rol oynaya bilər. Clinical and Experimental Medicine; 2025; Vol.25; Issue 155; p.1-14; IF=3.5
- Hidrogen peroksidin induksiya etdiyi hemoglobin oksidləşmə prosesinin nəzərəçarpacaq dərəcədə inkişafı 0,5 mM-dən çox inkubasiya mühitində son konsentrasiyada başlayır. Göstərilmişdir ki, natrium azid (katalaza aktivliyinin inhibitoru) və yodoasetamid (qlütation peroksidaza və peroksiredoksin-2 aktivliyinin inhibitoru) birgə istifadə edildikdə, eritrosit inkubasiyasının 37°C-də 10-cu dəqiqəsində baş verən flüoresans intensivliyinin artmasına səbəb olur. Natrium selenit (10 μM) istifadə edildikdə, antiperoksid fermentlərinin aktivliyinin inhibə edilməsi şəraitində induksiya edilmiş flüoresansın bütün göstəriciləri orta hesabla 20-30% azalır ki, bu da H2O2-yə məruz qaldıqda selenin hemoglobinə antioksidant təsirinin GPC mexanizmlərinin iştirakı olmadan həyata keçirilə biləcəyini göstərir, yəni hemoglobindəki selen müstəqil antioksidant təsir göstərə bilər; Cell Biophysics; 2025; Vol.70; Issue 1; p.93-99; IF=2.5
- Əldə edilən nəticələr, dəmir ionlarının insulin müqavimətində qırmızı qan hüceyrələrinə oksidləşdirici zərərin inkişafına verdiyi töhfəni qiymətləndirməyə imkan verir və bu vəziyyətdə oksidləşdirici stresslə əlaqəli xəstəliklərin qarşısının alınması və müalicəsi üçün yeni strategiyaların hazırlanmasında faydalı ola bilər. Norwegian Journal of Development of the International Science; 2025; Issue 156; p.28-32; IF(hesablanmaqdadır)
Laboratoriyalar
| ]- Biomolekulların strukturu, dinamikası və funksiyası” laboratoriyası
- İnteqrativ biologiya” birgə laboratoriyası
- Molekulyar və hüceyrə biokimyası” laboratoriyası
- Molekulyar və hüceyrə onkologiyası” birgə laboratoriyası
- Hüceyrə siqnalının ötürülməsi” laboratoriyası
- Fiziki-kimyəvi stress faktorlarının biofizikası” laboratoriyası
"Biomolekulların strukturu, dinamikası və funksiyası" laboratoriyası
| ]Laboratoriyada aşağıdakı istiqamətlər üzrə elmi-tədqiqat işləri aparılır:
- Neyrodegenerativ xəstəliklərin əsas fəsadlarından olan zülalların amiloid əmələ gətirmə mexanizmlərini, onun kinetik xüsusiyyətlərini, amiloid əmələ gəlməsinin ingibitorlarını və yaranmış amiloidlərin parçalanması mexanizmlərini tədqiq etmək.
- Süni İntellekti tətbiq etməklə insanın qan plazmasının Furye Çevirici İnfraqırmızı (FÇİQ) spektrləri əsasında ağciyər xərçənginin (karsinoma) diaqnostikası üçün sağlam - ağciyər xərçəngi klassifikasiya modelinin yaradılması. Bu modeldən istifadə etməklə ağciyər xərçəngi xəstəliyinin genişmiqyaslı skrininqi üçün metodun hazırlanması.
- Sağlam və ağciyər karsinoması xəstələrinin ağciyər epitel hüceyrə membranlarını bir-birindən fərqləndirən kinetik parametrləri xarakterizə etmək. Bu parametrləri ağciyər karsinoması xəstəliyi üçün səciyyəvi olan mühitdə xarakterizə etmək, fərdi terapiya üçün göstərişlər hazırlamaq: Bunun üçün ağciyər epiteli hüceyrə membranlarının sağlam və xərçəng hallarında kinetik parametrlərini pH-ın 6.2 (xərçəngin hipoksiya halı) və 7.3 qiymətlərində, temperaturun isə 20°C - 44°C (xərçəngin müalicəsinə istifadə olunan hipertermiyanın yuxarı qiyməti) aralığında qiymətləndirilməsi; 5-doksil stearin turşusu, 16-doksil stearin turşusu, C16SL kimi spin nişanlanmış yağ turşularından istifadə etməklə (Elektron Paramaqnit Spektroskopiyası metodu ilə) hüceyrə membranının dinamikasını səthdən müxtəlif dərinliklərdə qiymətləndirmək; Ağciyər toxumasınının hüceyrə membranlarını və həmin toxumadan ekstraksiya edilmiş yağ turşularından hazırlanmış liposomları tədqiq etməklə hüceyrə membranının dinamikasını təmin edən komponentləri qiymətlərdirmək.
- Müxtəlif anti-xərçəng dərmanların epitel hüceyrələrinin müxtəlif hallarında onların membranlarının dinamik parametrlərinə təsirini tədqiq etmək üçün spin nişanlamış yağ turşularında istifadə etmək.
- Lanqmuir cihazından istifadə etməklə xərçəng xəstəlikləri üçün səciyyəvi müxtəlif yağ turşularının və ya onların kompozisiyasının monotəbəqələrini almaq və müxtəlif dərman və anti-xərçəng peptidlərin hüceyrə membranı ilə qarşılıqlı təsir mexanizmlərini tədqiq etmək.
Qeyd etmək lazımdır ki, hüceyrə membranının yuxarıda sadalanan dinamik parametrləri fərdi xarakter daşıyır və xərçəng xəstəliyinin inkişafı dərəcəsindən asılıdır. Ona görə də bu tədqiqatlar onkoloji xəstələrin müalicəsində fərdi yanaşmanın tətbiqinə kömək edəcəkdir.
Laboratoriyanın müdürü "3-cü dərəcəli "Əmək" ordeni" mükafatçısı , AMEA-nın müxbir üzvü , fizika-riyaziyyat elmləri doktoru , professor Oktay Kazım oğlu Qasımovdur.
Laboratoriyanın digər əməkdaşları Rasim B.Aslanov (fizika-riyaziyyat elmləri namizədi, aparıcı elmi işçi, dosent), Arzu H.Aydəmirova (vikipedist, elmi işçi), Əfsanə A.Hüseynova (elmi işçi), Aytac C.Məmmədova (mühəndis), Ləman M.Süleymanova (elmi işçi), Aidə M.Məmmədzadə (elmi işçi) və Aygün B.Tağıyevadır (kiçik elmi işçi).
Laboratoriyanın elmi işləri
| ]- Aytaj J Guliyeva, Oktay K Gasymov; ANS fluorescence: Potential to discriminate hydrophobic sites of proteins in solid states; Biochemistry and Biophysics Reports; 2020; vol.24; p.100843
- Laura Ragona, Oktay Gasymov, Aytaj J Guliyeva, Rasim B Aslanov, Serena Zanzoni, Chiara Botta, Henriette Molinari; Rhodamine binds to silk fibroin and inhibits its self-aggregation; Biochimica et Biophysica Acta (BBA)-Proteins and Proteomics; 2018; vol.1866; Issue 5-6; p.661-667
- Oktay K Gasymov, Sefa Celik, Gulshen Agaeva, Sevim Akyuz, Serda Kecel-Gunduz, Niftali M Qocayev, Ayşen E Ozel, Ulker Agaeva, Matanat Bakhishova, Jamil A Aliyev; Evaluation of anti-cancer and anti-covid-19 properties of cationic pentapeptide Glu-Gln-Arg-Pro-Arg, from rice bran protein and its d-isomer analogs through molecular docking; Journal of Molecular Graphics and Modelling; 2021; vol.108; p.107999
- Oktay K Gasymov, Chiara Botta, Laura Ragona, Aytaj J Guliyeva, Henriette Molinari; Silk Fibroin‐Based Films Enhance Rhodamine 6G Emission in the Solid State: A Chemical–Physical Analysis of their Interactions for the Design of Highly Emissive Biomaterials; Macromolecular Chemistry and Physics; 2019; vol.2020; Issue 4; p. 1800460
- Oktay K Gasymov, Serda Kecel-Gunduz, Sefa Celik, Sevim Akyuz, Ayşen E Ozel, Gulshen Agaeva, Leman M Suleymanova, Ulker Agaeva, Matanat Bakhishova, JA Aliyev; Molecular docking of the pentapeptide derived from rice bran protein as anticancer agent inhibiting both receptor and non-receptor tyrosine kinases; Journal of Biomolecular Structure and Dynamics; 2023; vol.41; Issue 10; p. 4321-4343
- Oktay K Gasymov, Aida M Mammedzade, Matanat J Bakhishova, Aytaj J Guliyeva, Laura Ragona, Henriette Molinari; Sodium fusidate prevents protein aggregation of silk fibroin and offers new perspectives for human lens material disaggregation; Biophysical Chemistry; 2021; vol.279; p.106680
- Oktay K. Gasymov, Arzu H. Aydemirova, Leylakhanum A. Melikova, Jamil A. Aliyev; Artificial intelligence to classify human lung carcinoma using blood plasma ftir spectra; Appl. Comput. Math.; 2021; vol.20; Issue 2; p. 277-289
- OK Gasymov RB Aslanov, LM Dashdemirova, OZ Alekperov, AR Abdurahimov; Dynamics of Proteins by Thermal Decay of Free Radicals Induced by Ultraviolet Irradiation; Journal of Spectroscopy; 2018; vol.218; p.1-6
- Nigar M. Kamilova, Oktay K. Gasymov, Alieva U.G; Comparative Assessment of Hormonal, Echographic and Spectral Parameters in Chronic Endometritis and Chronic Salpingo-Oophoritis; Ukrainian Journal of Medicine, Biology and Sport; 2022; vol.7; Issue 3; p.143-146
- Alessandra Quarta, Simona Bettini, Massimo Cuscunà, Daniela Lorenzo, Gianmichele Epifani, Giuseppe Gigli, Ludovico Valli, Jamil A Aliyev, Elkhan E Kazimov, Matanat J Bakhishova, Oktay K Gasymov, Daniela Simeone; Tailoring Gold Nanoisland-Based Biosensors for Ultrasensitive Detection of Doxorubicin in Biological Fluids; ACS Applied Nano Materials; 2024; vol.7; Issue 16; p. 18724-18736
- Oktay K Gasymov, Matanat J Bakhishova, Rasim B Aslanov, Leylakhanum A Melikova, Jamil A Aliyev; Membrane partitioning of TEMPO discriminates human lung cancer from neighboring normal cells; Acta Naturae; vol.15; Issue 4; p. 111-120
- Oktay K Gasymov, Oktay Z Alekperov, Arzu H Aydemirova, Nigar Kamilova, Rasim B Aslanov, Ayaz H Bayramov, Afet Kerimova; Surface enhanced Raman scattering of whole human blood on nanostructured ZnO surface; Physica status solidi c; 2017; vol.14; Issue 6; p. 1600155
- Oktay K. Gasymov, Gulshen Agaeva, Niftali M. Qocayev, Sefa Celik, Sevim Akyüz, Serda Kecel-Gunduz, Aysen E. Ozel, Ulker Agaeva, Matanat Bakhishova, Jamil. * A. Aliyev; Comparative conformational analysis of anticancer pentapeptide GLU-GLN-ARG-PRO-ARG isolated from rice bran protein and its single- and all D-amino acid isomer analogs; Transactions of ANAS; 2022; vol.42; Issue 2; p. 23-33
- Bakhishova M., Aslanov R.B., Gasanova R.B., Melikova L., Aliyev J.A., Gasymov O.K.; Hydrophobic but not charged group attachment to TEMPO enhances discrimination of liposomes from human lung normal and carcinoma cells; Transactions of ANAS (Physics and Astronomy Series); 2022; vol.42; Issue 5; p. 56-63
- Aliyev J.A. Gasymov O.K., Bakhishova M.J., Gasanova R.B., Aslanov R.B., Melikova L.A.; Benzoate group attachment to TEMPO provides enhanced discrimination of liposomes fabricated using human lung normal and carcinoma cells; Russian journal of biological physics and chemistry; 2022; vol.7; Issue 2; p. 261-267
- A.M. Mammedzade, Ay.J. Mammadova, O.K. Gasymov; Structure Of Silk Fibroin Nanoparticles: Characterization Of Hydrophobic Patches; Russian Journal Of Biological Physics And Chemistry; 2022; Vol.7; Issue 2; P. 268-272
- A.H Aydemirova, N Kamilova, O.K. Gasymov; FTIR of human blood plasma as a diagnostic tool for myoma patients; Молекулярные, мембранные и клеточные основы функционирования биосистем; 2018; p. 184
- O.K Gasymov, O.Z. Alekperov, R.B. Aslanov; Dynamic Plasmon Enhanced Raman Scattering In Biomolecules And Whole Blood On Ag Nanoparticles; Laser; 2015; Vol.71; Issue 2; P.2
- Oktay K.Gasymov, Arzu H.Aydemirova, Oktay Alekperov, Rasim B.Aslanov, Khuraman Khalilova, Nagi Gasimov, Nazim Mamedov, Irada Mamedova, Sardar Babayev, Namig Gasanov. IR ellipsometry of silk fibroin films on Al nanoislands. Physica Status Solidi C., 2015, May, Volume VI ; pp.628-630
- Oktay K.Gasymov, Matanat J.Bakhishova, Leylaxanum A.Melikova, Jamil A.Aliyev; Structural organization of membrane lipids from human lung cancer and healthy cells; Journal of Molecular Structure; 2025; Vol.1350; Issue 2; p.1-18
- I.Abbasov, M.Musayev, O.Gasymov, A.Mammadova; Influence of Background Impurities of Oxygen and copper on the luminescence spectrum of Polycrystalline CVD ZNSE with Excess Selenium; Nano; Vol.20; No.14; p.1-16
- G.A.Agayeva; G.Z.Najafova, A.Dj.Mammadova; Circular dichroism spectroscopic study of the spatial structure of betta-amyloid peptide (25-35) in a medium with conditions similar to the membrane environment; Journal of Applied Spectroscopy; 2025; Vol.92; Issue 2; p.293-297
- A.C.Məmmədova; Rodamin 6G lazer rənginin ipək fibroini təbəqəsində zülal aqreqasiyasına təsiri:SEM strukturunun analizi; AJP-Fizika; 2025; Vol.XXXI, N.2; p.51-55
- A.H.Aydəmirova, A.B.Tağıyeva, L.Ə.Məlikova, O.K.Qasımov; İnsanın sağlam və ağciyər karsinoması halında plazma lipinin süni intellekt modeli ilə klassifikasiyası; AJP-Fizika; 2025; Vol.XXXI; No.2; p.56-61
"İnteqrativ biologiya" laboratiyası
| ]Laboratoriyada aşağıdakı istiqamətlər üzrə elmi-tədqiqat işləri aparılır:
- Bioloji sistemlərdə çox komponentli kinetik proseslərin riyazı modelləşdirilməsi: insan və model orqanizmlərdə metabolik sistemlərin və bu sistemlərin yaratdığı şəbəkələrin genetik tənzimlənməsi mexanizmlərinin tədqiqi; xərçəng hüceyrələrinin yaranmasına səbəb olan prinsipial genetik faktorların təyini üçün xərçəngin gedişinin riyazi modelləşdirilməsi, proqnozlaşdırılması və müvafiq diaqnostika sistemlərinin yaradılması.
Laboratoriyanın müdürü "3-cü dərəcəli "Əmək" ordeni" mükafatçısı, AMEA-nın müxbir üzvü, biologiya elmləri doktoru, professor İlham Əyyub oğlu Şahmuradovdur.
Laboratoriyanın digər əməkdaşları Aysel Ç.Əliyeva (kiçik elmi işçi), Lalə R.Məmmədovadır (kiçik elmi işçi).
Laboratoriyanın elmi işləri
| ]- Osmanli Z, Falgarone T., Samadova T, Aldrian G, LeclercqJ, Shahmuradov I., Kajava, A.V. (2022) The difference in structural states between canonical proteins and their isoforms established by proteome-wide bioinformatics analysis. Biomolecules, 12, 1610 (https://doi.org/10.3390/biom12111610).
- Shahmuradov I, Gasimov K (2024) SARS-CoV-2: where and how did it emerge from? Baku State University Journal of Life Sciences & Biology, v.1 (1), p. 13-19 (http://bsuj.bsu.edu.az/en/journal/life-sciences-and-biology/issue/1/1).
- Abaszade Z, Gasımov K, Shahmuradov I (2024) Study of single nucleotide polymorphism in the encoding exons of the AGT gene of an arterial hypertension patient from Azerbaijan. J of Life Sciences & Biomedicine, 6(79), No 1, 11-21 (doi.org/10.59849/2710-4915.2024.1.11; https://jlsbjournal.org/uploads/public_files/2024-06/jlsb2024_1_11.pdf).
- Abdulazimova AU, Gasimov KG, Abbasov MA, Samadova TA, Shahmuradov IA (2021) Comparative studies on genome organization and evolution of some fish and crustacean species. Journal of Life Sciences & Biomedicine, 3(76), No 1, 17-23 (doi.org/10.29228/jlsb.2; https://jlsbjournal.org/37-comparative-studies-on-genome-organization-and-evolution-of-some-fish-and-crustacean-species.html).
- Gasimov KG, Samadova TA, Abasova FK, Shahmuradov IA (2020) Comparative studies on E, M and N structural proteins of SARS-CoV, SARS-CoV -2, pangolin CoV and bat CoB. Journal of Life Sciences & Biomedicine. 2020, 2(75), 58-68 (doi.org/10.29228/jlsb.62; https://jlsbjournal.org/77-comparative-studies-of-e-m-and-n-structural-proteins-of-sars-cov-sars-cov-2-pangolin-cov-and-bat-cov-kg-gasimov1-ta-samadova1-fk-abasova-2-ia-shahmuradov13-1-institute-of-biophysics-azerbaij.html).
- Abdurahimov A, Shahmuradov I, Gasimov K (2023) Subtle mechanisms of the visual cascade: searching for critical amino acid residues in signal transduction of the visual receptor rhodopsin. J of Life Sciences & Biomedicine, 5(78): 80-86 (doi: 10.5281/zenodo.8004455; https://zenodo.org/records/8004455).
- Yusifova FB, Akhundova EM, Salaeva SJ, Gasimov KG, Shahmuradov IA (2023) Possible relationships between single nucleotide polymorphisms and expression of human HBA1, HBA2, HBB and HBD genes. Transactions of Institute of Molecular Biology and Biotechnologies, AR MSE, vol 7, No 1, p. 50-61 (doi 10.5281/zenodo.8079811; https://imbb.az/uploads/8_compressed%20(1).pdf).
- Osmanli Z, Aliyeva A, Shahmuradov I. Isoforms of cancer-related proteins tend to destabilize the structure. Transactions of Institute of Molecular Biology and Biotechnologies, AR MSE, vol 7, No 1, p. 62-67; (DOI:10.5281/zenodo.8079824; https://imbb.az/uploads/9_compressed%20(1).pdf )
- Ayşən A. İsmayilova, Aysel Ç. Əliyeva, İlham Ə. Şahmuradov (2023) İnsan genomunda uzun kodlaşdırmayan RNT genlərinin təşkilinin bəzi xüsusiyyətləri. AR ETN Genetik Ehtiyatlar İnstitutunun Elmi Əsərləri, Cild XII, №2, s. 1010110 (http://genresjournal.az/Docs/elmi_eser_12_2.pdf).
- Əliyeva Aysel, Shahmuradov İlham. İnsanın xərçəng genlərinin promotor rayonlarının transkripsiya faktorları ilə birləşmə saytları spektrinin müqayisəli tədqiqi. “Heydər Əliyev və Müasir Biologiya Elminin İnkişafı: Nailiyyətlər və çağırışlar” mövzusunda beynəlxalq konfrans.İMBB.Bakı.2023
- İsmayılova A.A, Əliyeva A.Ç, Shahmuradov İ.Ə. İnsanın uzun kodlaşdırmayan RNT ardıcıllıqlarının genlərinin genomda təşkili. Genetik ehtiyyatların mühafizəsi və səmərəli istifadəsi: nailiyyətlər və perspektivlər mövzusunda elmi konfrans. GEİ. Bakı.2023
- Fidan Yusifova, Amina Abdulazimova, Aysel Aliyeva, Ilham Shahmuradov. Additional Open Reading Frames in the Annotated mRNAs of Mammals and Plants May Encode Unknown Protein. European Biotechnology Congress 2024 Abstract Acception Letter. 2024
- Zarifa Osmanli, Gudrun Aldrian, Jeremy Leclereq; Protein tandem repeats that produce frameships can generate new structural states and functions; The FEBS Journal; 2025; Vol.292; Issue 18; p.1-17
"Molekulyar və hüceyrə biokimyası" laboratoriyası
| ]Laboratoriyada xərçəng xəstəliklərinin (xüsusilə də ağciyər, süd vəzi və yoğun bağırsaq karsinomalarının) yaranmasında iştirak edən hüceyrə səth reseptorlarının və siqnal yolunda iştirak edən digər zülalların öyrənilməsi və bunlarda baş verən potensial mutasiyaların araşdırılması aparılır. Hal-hazırda bu zülalları kodlaşdıran genlərin ayrılması, plazmid vektorlara klonlaşdırılması və E. coli hüceyrələrinə transformasiyası aparılır. Bu məqsədlə ağciyər və bağırsaq xərcəngi toxumalarında siqnal yollarının HER1, HER2 və RAS kimi zülallarının araşdırılması prosesi həyata keçirilmişdir. Sağlam və xəstə ağciyər toxuması, həmçinin bağırsaq xərçəngi toxumalarından TRİ reagent və RNA solve reagent dəstlərindən istifadə edərək total RNT-nin ayrılması aparılmışdır. Alınmış total RNT fraksiyası M-MLV geriya transkriptazadan istifadə edərək geriyə transkripsiya yolu ilə bu zülalları kodlaşdıran genlərin DNT-ləri ayrılmış və rekombinant HER1, HER2 və RAS kDNT-nin CDS hissəsəsi PZR amplifikasiya yolu ilə ayrılmasına tətbiq edilmişdir. Dizayn olunmuş praymerlərdən istifadə edərək amplifikasiya olunmaqla ayrılmış CDS-lər pET20b(+) və pQE Trisistem plazmid vektorlkarına keçirilməsi aparılır. Bu məqsədlə pET20b(+) və pQE Trisistem plazmid vektorları bakterial kulturaya keçirilmiş, orada artırılaraq ayrılmış və uyğuyn olaraq Nde-I – HindII və BamH-I – Xba restrisksiya fermentləri ilə kəsilmişdir. Kəsilmiş plazmid DNT fraqmentləri aqaroza gel elektroforezində fiksasiya edilərək görüntülənmişdi.
Laboratoriyanın müdürü biologiya elmləri doktoru Kərim Quli oğlu Qasımovdur.
Laboratoriyanın digər əməkdaşları Mətanət C.Baxışova (elmi işçi), Günay İ.Əliyeva (kiçik elmi işçi), Sevda A.Mahmudova (kiçik elmi işçi) və Banu Q.Astanovadır (kiçik elmi işçi).
Laboratoriyanın elmi işləri
| ]- Jafarov H.R., Gasimov K.G. Expression pattern of SlWRKY33 and SlERF5 in tomato plants under elevated salt concentration and water deficit. Фактори експериментальної еволюцiї организмiв, 2017, Том 20, с.266-270.
- Джафаров Г.Р., Азизов И.В., Абдурагимов А.Р., Гасымов К.Г. Экcпрессии SlWRKY33 и SlERF5 растений томата (Solanum lycopersicum l.) индуцируются повышенной соленостью. Научные горизонты, 2018, №5(9), c. 158-169.
- Азизов И.В., Фейзиев Я.М., Гасымов К.Г. Влияние различных концентраций хлористого натрия на рост, развитие и фотосинтез генотипов картофеля. Мультидисциплинарный научный журнал «АРИХВАВРИУС» сборник научных публикаций ХХVI Конференции «НАУКА В СОВРЕМЕННОМ МИРЕ», 2018, ст 9-13.
- Абасзаде З. A., Кулиева Н. T., Эйюбова Г. M., Курбанова Ш. K., Ибрагимова Т. A., Гусейнова Ш. A., Велиева Г. A., Махмудова, П. A., Ансарова А. Г., Касымов К. K., Шахмурадов И. A. Генотипические Вариации Развития Гипертонии и других Заболеваний Сердечно-Сосудистой Системы Среди Лиц Азербайджанского Этноса. Medical Science and Education of Ural, 2020, Том 21, № 2 (102) ст. 37-42.
- K.G. Gasimov, T.A. Samadova, F.K. Abasova, I.A. Shahmuradov. Comparative studies of E, M and N structural proteins of SARS-CoV, SARS-CoV-2, pangolin CoV and bat CoV. Journal of Life Sciences & Biomedicine, 2020, vol. 2(75), No 2, p. 58-68.
- A.U. Abdulazimova, K.G. Gasimov, M.A. Abbasov, T.A. Samadova, I.A. Shahmuradov. Comparative studies on genome organization and evolution of some fish and crustacean species. Journal of Life Sciences & Biomedicine, 2023, vol. 3(76), No 1, p. 17-23.
- B.Bayramov, N. Bayramov, H. Aslanov, N. Karimova, K. Gasimov, I. Shahmuradov, C. Reißfelder, V. Yagublu. Association of miR-149 T> C and miR-196a2 C> T Polymorphisms with Colorectal Cancer Susceptibility: A Case-Control Study. Biomedicines, 2023, 11 (9), 2341.
- F.Yusifova, E. Akhundova, S. Salaeva, K. Gasimov, I. Shahmuradov. Possible relationships between single nucleotide polymorphisms and expression of human HBA1, HBA2, HBB and HBD genes. Transactions of the Institute of Molecular Biology & Biotechnologies, MSE AR, 2023, vol. 7, No 1, p. 49-60.
- A.Abdurahimov, I. Shahmuradov, K. Gasimov. Subtle mechanisms of the visual cascade: searching for critical amino acid residues in signal transduction of the visual receptor rhodopsin. Journal of Life Sciences & Biomedicine, 2023, v. 5(78) No1, p. 80-86
- Z. Abaszade, K. Gasımov, I. Shahmuradov. Study of single nucleotide polymorphism in the encoding exons of the AGT gene of an arterial hypertension patient from Azerbaijan. Journal of Life Sciences & Biomedicine, 2024, v. 6(79), No 1, p. 11-21.
- I.A. Shahmuradov, K.G. Gasimov. SARS-COV-2: where and how did it emerge from? Baku State University Journal of Life Sciences & Biology, 2024, volume 1, issue 1, pages 13-19.
- F.A.Bağırova, G.İ.Əliyeva; Epidermal boy faktoru reseptorlarının quruluş analizi. “Heydər Əliyev və müasir biologiya elminin inkişafı: nailiyyətləri və çağırışlar” mövzusunda beynəlxalq elmi konfrans. MBB.Bakı.2023.
- F.Bağırova, F.Qüdrətova, G.Əliyeva; ERBB ailəsinin nümayəndələrindən EGFR və HER2 reseptorlarının hüceyrəxarici domen analizi. ˮBiologiya və Aqrar Elmlərˮ III Beynəlxalq Elmi Konfrans.14 İyun, 2024
- F.Qüdrətova. G.Əliyeva; Kalium kanallarının növləri və şişlərdə rolu; ˮBiologiya və Aqrar Elmlər ˮ III Beynəlxalq Elmi Konfrans 14 İyun 2024
- Ağamaliyeva B.Q., Mahmudova S.A., “Xərçəngdə Ras zülalları” 17-18 noyabr 2022-ci il, “Universitet elminin və təhsilinin müasir problemləri” mövzusunda Sumqayıt Dövlət Universitetinin 60 illiyinə həsr olunmuş Respublika elmi konfrans,səh 157-160
- Banu Qubad qızı Ağamalıyeva, Sevda Ayaz qızı Mahmudova; “İnsanda xərçəngin yaranması prosesində HER ailəsi reseptorlarının rolu” XII INTERNATIONAL SCIENTIFIC RESEARCH CONFERENCE (10 january 2023), International scientific journal Impact Factor: 2.255 DOI: https://doi.org/10.36719/2663-4619/2023/4/12 ISSN: 2663-4619 e-ISSN: 2708-986X DOI: 10. 36719 səh 75-81
- Banu Q.Ağamalıyeva; The role of the protein family of SPARC in pancreatic cancer Bakı Dövlət Universiteti, Biologiyada elmi nailiyyətlər və çağırışlar” mövzusunda X Beynəlxalq Elmi konfrans 6-7 may 2021 Səh 57-60
- Banu Q.Ağamalıyeva; The role of SPOCK2 in pancreatic ductal adenocarsinoma; Bilimsel araşdırmalar - Tezis və məqalələr toplusu. Ankara 2021 ISBN : 978-625-8455-82-3 . Yayın No: 1387 səh 244
- Banu Q.Ağamalıyeva; “Pankreas adenokarsinomasının patogenizində mühüm rol oynayan proteinlər Lənkəran Dövlət Universitetinin “Elmi xəbərlər” jurnalı RİYAZİYYAT VƏ TƏBİƏT ELMLƏRİ 2021 № 2 Səh 5-11
- Banu Q.Ağamalıyeva; TGF-β/ SMAD siqnal yolu; The XXXIV International Scientific Symposium "From the 20th of January to Karabakh Victory” Kars/Türkiye 28 January 2023 ISBN: 978-605-72212-4-7 səh 304-306
- Banu Q.Ağamalıyeva "Mədəalti Vəzi Xərçəngində Əsas Rola Malik Siqnal Yolları; Naxçıvan Dövlət Universitetinin “Elmi Əsərlər” Jurnalının Təbiət Və Tibb Elmləri Seriyası 2023 № 3(124). ISSN 2223-5124. Səh 53-58
- F.Bağırova, F.Qüdrətova, G.Əliyeva. ERBB ailəsinin nümayəndələrindən EGFR və HER2 reseptorlarının hüceyrəxarici domen analizi. ˮBiologiya və Aqrar Elmlərˮ III Beynəlxalq Elmi Konfrans. 14 İyun, 2024
- F.Qüdrətova. G.Əliyeva, Kalium kanallarının növləri və şişlərdə rolu. ˮBiologiya və Aqrar Elmlər ˮ III Beynəlxalq Elmi Konfrans. 14 İyun, 2024
- F.Gudratova, A.Aliyeva, S.Mahmudova, K.Gasymov, T.Yusifov; ABTS oxidation rection as a model of cytochrome c driven electron transfer; Ukr.Biochem. J.; 2025; Vol.97; Issue 4
- Fidan Gudratova, Aysel A.Aliyeva, Sevda Mahmudova, Karim Gasimov, Talhe Yusifov; The Pottasium channels are an important target in cancer therapy; Nature & Science International Scientific Journal; 2025; Vol.7; Issue 4; p.82-88
- Oktay K Gasymov, Matanat J Bakhishova, Rasim B Aslanov, Leylakhanum A Melikova, Jamil A Aliyev; Membrane partitioning of TEMPO discriminates human lung cancer from neighboring normal cells; Acta Naturae; vol.15; Issue 4; p. 111-120
- Bakhishova M., Aslanov R.B., Gasanova R.B., Melikova L., Aliyev J.A., Gasymov O.K.; Hydrophobic but not charged group attachment to TEMPO enhances discrimination of liposomes from human lung normal and carcinoma cells; Transactions of ANAS (Physics and Astronomy Series); 2022; vol.42; Issue 5; p. 56-63
- Aliyev J.A. Gasymov O.K., Bakhishova M.J., Gasanova R.B., Aslanov R.B., Melikova L.A.; Benzoate group attachment to TEMPO provides enhanced discrimination of liposomes fabricated using human lung normal and carcinoma cells; Russian journal of biological physics and chemistry; 2022; vol.7; Issue 2; p. 261-267
- AH Aydemirova, LA Melikova, OK Gasymov, JA Aliyev; Biomarker Analysis Of Lung Carcinoma Using Ftir Spectra Of Human Blood Plasma; Сборник Научных Трудов Vi Съезда Биофизиков России; 2019; p.157
- Oktay K.Gasymov, Matanat J.Bakhishova, Leylaxanum A.Melikova, Jamil A.Aliyev; Structural organizations of membrane lipids from human lung cancer and healthy cells; Journal of Molecular Strcuture; 2026; Vol.1350; Issue 2; p.1-18
- Carla Clemente, Elnara Aliyeva, Sabina Mehdizade, Jamil Aliyev, Leylaxanum Melikova etc; A rapid Loop-Mediated Isothermal Amplification (LAMP) test for the detection of somatic variants; P.L858R and p.E746-A750 del in non-small cell lung cancer patients: comparison with real-time PCR and NGS; The Journal of Precision Medicine: Health and Disease; 2025; Vol.2; p.1-9
- Rafiq Məmmədhəsənov, Fuad İslamzadə, Cəmil Əliyev; İkincili tam adentiyanın ortopedik müalicəsindən sonra pasiyentlərin həyat keyfiyyəti; ATJ Klinik tədqiqatlar; 2025; N.1; s.5-9
"Hüceyrə siqnalının ötürülməsi" laboratoriyası
| ]Laboratoriyada ion kanalları qeyri-üzvi ionların elektrokimyəvi qradiyenti yolu ilə hüceyrə membranlarından diffuziyasını həyata keçirən əlamətdar transmembran zülallardır. Mürəkkəb biofiziki mexanizm kimi ion kanalları bioelektrik siqnalların yaranmasını həyata keçirirlər. Tədqiqatımız ion kanallarının disfunksiyaları və onların yaratdığı bioelektrik siqnalları ilə əlaqəli xərçəng əlamətlərinin əmələ gəlməsinin molekulyar-biofiziki mexanizmlərinin və patofiziologiyasının tədqiqinə yönəlmişdir. Bioelektrik siqnallar hüceyrələrin siqnal şəbəkəsinin tərkib hissəsi kimi fizioloji proseslərdə mühüm rol oynayır. Hüceyrələrin bioelektrik siqnallarının funksiyasındakı dəyişikliklər xərçəng əlamətlərinin, nəzarətsiz proliferasiyanın, apoptoza qarşı davamlılığın, toxuma tutulması və metastazın yaranmasına kömək edə bilər. Biz xərçəngə səbəb ola bilən bioelektrik siqnallarının yaranması ilə əlaqəli ion kanalının xüsusiyyətlərini müəyyən etməyə çalışırıq və şiddətli (kəskin) şiş mutasiyalarını blok edə bilən və şiş böyüməsinin qarşısını ala bilən və ya normallaşdıra bilən bioelektrik vəziyyətlərini modulyasiya etmək üçün molekulyar biofiziki üsullardan istifadə edirik. Laboratoriyanın əsas marağı xərçəng əlamətlərinin inkişafı ilə əlaqəli olan bioelektrik siqnalların və ion kanallarının identifikasiyası və səciyyələndirilməsidir. Məqsədimiz ion kanalları və kanalla idarə olunan mexanizmlər vasitəsilə bioelektrik siqnallarının manipulyasiyasının təsirini araşdırmaqdır. Hüceyrələrdə funksional bioelektrik siqnalları problemini həll etmək üçün, membran cərəyanlarını real zamanda və tək bir anda ölçməyə imkan verən “Patch clamping”, “Voltage-Fluor fluorescence lifetime views (VF-FLIM)” kimi ən güclü elektrofizioloji üsulların tətbiq edilməsi planlaşdırılır. Tədqiqat qrupu həmçinin ion kanallarının keçidinə nəzarət edən molekulyar qarşılıqlı təsirləri və hadisələri anlamağa çalışır. İon kanalının keçidinin quruluş əsasları haqqında fikir əldə etmək üçün CD, FTI, Zamanla həll olunan flüoressent və EPR spektroskopiyalar kimi həlletmə-əsaslı üsullardan istifadə edərək təmizlənmiş ion kanalını təşkil edən zülallar aparatı öyrənilir. Bu araşdırma ion kanallarının işini fizioloji cəhətdən müvafiq qatılıqlarda siqnal molekullarını bağlayan və ion kanalının modulyasiyasına əsaslanan erkən molekulyar hadisələri əks etdirən “konformasiya yenidənqurulmasına” məruz qalan bioloji sensor kimi başa düşülməsi üçün əsas olardı. Belə kompleks tədqiqatlar aparılması bizə metastatik xəstəliklərə qarşı mübarizə aparmaq üçün yeni terapevtik strategiyaların işlənib hazırlanmasına imkan verəcək.
Laboratoriyanın müdürü, biologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Taleh Nəsib oğlu Yusifovdur.
Laboratoriyanın digər əməkdaşları Fidan R.Qüdrətova (kiçik elmi işçi) və Aysel A.Əliyevadır (kiçik elmi işçi).
Laboratoriyanın elmi işləri
| ]- Taleh Yusifov, Fidan Qudretova, Aysel Aliyeva; Role of Bioelectrical Signaling Networks in Tumor Growth; 2024; American Journal of Biomedical and Life Sciences
- Taleh Yusifov, Oktay Gasimov, Nicoletta Savalli, Antonios Pantazis, Riccardo Olcese; The Human BK Channel Gating Ring is a High-affinity Heme Sensor
- Taleh Yusifov, Fidan Qudretova, Aysel Aliyeva; Cytochrome C-like Domain within the human BK channel; 2025; Vol.26; Issue 7053; p.1-15
- F.Gudratova, A.Aliyeva, S.Mahmudova, K.Gasymov, T.Yusifov; ABTS oxidation rection as a model of cytochrome c driven electron transfer; Ukr.Biochem. J.; 2025; Vol.97; Issue 4
- Fidan Gudratova, Aysel A.Aliyeva, Sevda Mahmudova, Karim Gasimov, Talhe Yusifov; The Pottasium channels are an important target in cancer therapy; Nature & Science International Scientific Journal; 2025; Vol.7; Issue 4; p.82-88
- Neyrodegenerativ patologiyalarda proteoliz proseslərinin inkişafına hipoksiyanın, ağır metalların və onların nanozərrəciklərinin təsirinin tədqiqi;
- Erkən yaş dövründə neyrodegenerativ patologiyalarının inkişafında biogen ağır metalların rolunun araşdırılması;
- Xərçəng xəstəliklərinin erkən diaqnostikasının biofiziki və biokimyəvi markerlərinin müəyyənləşdirilməsi;
- Ağır metal nanohissəciklərin xərçəng hüceyrələrinin nişanlanmasındakı və müalicəsindəki rolunun tədqiqi;
- Biofiziki və biokimyəvi markerlərin, eləcə də xərçəng xəstəliklərinin terapiyasında istifadə olunan monoklonal anti-cismlərin əsasında bioçiplərin yaradılması;
- İmmunoferment üsullardan istifadə edilməklə xərçəng və neyrodegenerativ xəstəliklərdə oksidləşdirici stresin hüceyrədə yaratdığı fəsadların qiymətləndirilməsi.
Laboratoriyanın müdürü biologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Sevinc Haqverdi qızı Cəfərovadır .
Laboratoriyanın digər əməkdaşları Mürsəl Z.Dadaşov (aparıcı elmi işçi, dosent), Ruhiyyə T.Quliyeva (biologiya üzrə fəlsəfə doktoru), Səbinə A.Kazımova (baş laborant), Sevil M.Rəhmanova (kiçik elmi işçi), S. Səlimova (kiçik elmi işçi).
Laboratoriyanın elmi işləri
| ]- Huseynov T., Huseynova S., Guliyeva R., Yahyaeva F., Dadashov M., Jafarov A. Selenium regulation oxidation processes induced by sodium nitrite in the blood of rats / Joint 16th International Symposium on Trace Elements in Man and Animals (TEMA-16), 12th Conference of the International Society for Trace Element Research in Humans (ISTERH 2017) and 13th Conference of the Nordic Trace Element Society (NTES 2017) Saint-Petersburg, Russia, 26–29 June, 2017 p. 7, O-1-022
- Гусейнова С.Я., Гусейнов Т.М., Гулиева Р.Т., Яхъяева Ф.Р., Дадашов М.З., Джафаров А.И. Регуляция селеном окислительных процессов в крови крыс, индуцированных нитритом натрия // Микроэлементы в медицине, 2017, т. 18, № 4, с. 13-17
- Гусейнов Т.М., Дадашов М.З., Гулиева Р.Т., Гусейнова С.Я., Джафаров А.И., Яхъяева Ф.Р. Действие умеренных доз нитрита натрия на окислительные процессы в эритроцитах. Участие в них селена / Межд. науч. конф. “Молекулярные, мембранные и клеточные основы функционирования биосистем”, XIII съезд Белорусского общественного объединения фотобиологов и биофизиков, Беларусь, Минск, 27-29 июня 2018 г., Сб. статей, с.150
- Гусейнова С.Я., Гулиева Р.Т., Яхъяева Ф.Р., Гусейнов Т.М. Проблема йоддефицита в Азербайджане. Роль микроэлемента селена в регуляции метаболизма йода // Биомедицина, 2019, № 2, с. 4-12
- Quliyeva R., Hüseynova S., Yəhyayeva F., Məhərrəmova S., Dadaşov M., Kazımova S., Beta-talassemiya minor eritrositlərində nitritlə induksiyalanmış oksidləşmənin xüsusiyyətləri / Birinci Azərbaycan Beynəlxalq Hematologiya Mütəxəsisləri Konqresi, 22-25 May, 2019, p. 113
- Dadaşov M., Hüseynova S., Mehrəliyeva F., Quliyeva R., Məhərrəmova S., İzolə olunmuş heterozigot b-talassemiyalı eritrositlərə ultrabənövşəyi şualanmanın oksidləşdirici təsiri / Birinci Azərbaycan Beynəlxalq Hematologiya Mütəxəsisləri Konqresi, 22-25 May, 2019, p.19
- Dadaşov M.Z., Maharramova S.M., Hüseynova S.Y., Yahyayeva F.R., Guliyeva R.T., The in vitro oxidative effect of ultraviolet irradiation on heterozygot b-thalassemia erythrocytes / 2nd İnternational Conference “One health: Problems and Solutions”, Baku, Azerbaijan, 24-25 May, 2019, p. 18-19
- Guliyeva R.T., Maharramova S.M., The sodium-nitrite induced oxidative processes in human blood samples / 2nd İnternational Conference “One health: Problems and Solutions”, Baku, Azerbaijan, 24-25 May, 2019, p. 32
- Гулиева Р.Т., Магеррамова С.М., Гусейнова С.Я., Яхъяева Ф.Р., Гусейнов Т.М., Xемилюминесценция сыворотки крови как экспресс метода для оценки нитритной токсичности / VI Съезд биофизиков Роcсии, Сборник научных трудов, том 2, 16-21.09.2019 г. Сочи, стр. 341-342
- Гусейнов Т.М., Гулиева Р.Т., Яхъяева Ф.Р., Биологическое значение селена и его место при РНК вирусных заболеваниях // Микроэлементы в медицине. 2020, т.21, №4, с.24-32 DOI: 10.19112/2413-6174-2020-21-4-21-31
- Guseynov T.M., Mehdiyev T.R., Guliyeva R.T., Barkhalov B.Sh., On biological activity of selenium compounds // AJP Fizika, 2020, v. XXVI, № 4, p. 3-10
- Quliyeva R.T. Azərbaycanda geniş yayılmış irsi-heatoloji patologiyaların biofiziki aspektləri. Monoqrafiya. Bakı ş. “Savad” nəşriyyatı, 2020, 156c.
- Джафарова С.А., Аднаев С.А., Гулиева Р.Т., Джафар Н. Х. Роль Na+/K+-АТФазы в развитии гипонатриемии при гипоксическом стрессе у пациентов с SARS-CoV-2, ж. Бюллетень экспериментальной биологии и медицины, 2021, т.172, № 9 c. 268-272 DOI 10.1007/s10517-022-05377-7 IF 0.804
- Jafarova S.H., Guliyeva R.T., The effect of heavy metals on enzyme systems that ensure the productivity of agricultural crops, Karabakh II international congress of applied sciences 8-10 November 2021, Azerbaijan, p.59
- T.M. Huseynov, S.Y. Huseynova, R.T. Guliyeva, M.Z. Dadashov, S.М. Rahmanova (Maharramova), F.R. Yakhyayeva, S.А. Jafarova, Characteristics of oxidative stress induced by moderate doses of sodium nitrite in isolated erythrocytes in the presence of sodium selenite, Микроэлементы в Медицине, 2021, 22(2): 25−35; IF 0.349
- Т.М. Гусейнов, Р.Т. Гулиева, С. Н. Джафарова, Н.Х. Джафар, Cеленит натрия как возможный адъювант в терапии Covid-19, Биофизика, 2022, т. 67, № 5, стр. 956-961; ИФ (РИНЦ): 1.236 (Scopus baza IF 1.0)
- Гулиева Р.Т., Джафар Н.А., Оруджова А.Я., Мамедзаде Ч.С., Умудлу У.Н., Сравнение устойчивости эритроцитов к нитритной интоксикации у вакцинированных Sinovac-Coronavac перенесших Covid -19, Тезисы докладов международный научной конференции, Пятнадцатого съезда Белорусского общественного объединения фотобиологов и биофизиков, Беларусь, Минск, 15-17 июня 2022 г., стр.1163
- Cafarova S.H., Guliyeva R.T., Mammadova T.A., İnfluence of elevated doses of zinc ions on changes in G6PD activity in carriers of minor β-thalassemia, 2nd Azerbaijan İnternational Hematology Specialists Congress (AHSC 2022), 17-19 November 2022, p.238-239
- S. Cəfərova, R. Quliyeva, N. Cəfər, Ç. Məmmədzadə, A. Poluxova, S. Salimova, // Sink duzlarının yüksək dozalarının təsiri altında qlutationun Na+/K+-ATF-azanın aktivliyindəki dəyişikliklərə təsirinin tədqiqi / Ulu öndər Heydər Əlyevin anadan olmasının 100 illiyi münasibətilə keçiriləcək elmi-praktiki konfrans “Biologiyanın aktual problemləri: Davamlı inkişaf kontekstində” 24-25 may, 2023
- R.Quliyeva, S.Cəfərova, A.Poluxova, A. Orucova, Ü.Ümüdlü, N.Cəfər, D. Həsənova , R.Xəlilov, //Covid-19-da və sinovac peyvəndinin istifadəsində serum ferritinin dinamikasinin oksidləşdirici zədələnmə ilə əlaqəsi / Ulu öndər Heydər Əlyevin anadan olmasının 100 illiyi münasibətilə keçiriləcək elmi-praktiki konfrans. “Biologiyanın aktual problemləri: Davamlı inkişaf kontekstində” 24-25 may, 2023
- Cavadzadə D. E., Cəfərova S. H., Quliyeva R. T., Nərminə Cəfər. Müxtəlif yaş qruplarının eritrosit lipidlərinin yüksək dozada Zn2+ ionlarının eritrosit membranlarına məruz qalması ilə oksidləşdirici stressə qarşı müqavimətinin öyrənilməsi (in vitro) /“Azərbaycanda ətraf mühitin sağlamlaşdırılmasında Ümummilli Lider Heydər Əliyevin rolu” mövzusunda elmi-praktiki konfrans., 23-24 may, 2024
- Polukhova A., Cəfərova S., Quliyeva R., Cəfər N. Müxtəlif qatılıqda Zn ionlarının eritrosit suspenziyasının antioksidant tutumuna təsirinin kimyəvi lüminesensiya metodu ilə tədqiqi. /“Azərbaycanda ətraf mühitin sağlamlaşdırılmasında Ümummilli Lider Heydər Əliyevin rolu” mövzusunda elmi-praktiki konfrans., 23-24 may, 2024
- Mirsaleh Valiyev, Fuad Novruzov, Ruhiyya Quliyeva Investigating the impact of free radicals in patients experiencing iodine-131 ablation therapy by the application of the luminescence method: in vitro studies., Efes International Scientific Research and Innovation Congress, September 15-16, 2024 / Izmir, Türkiye, p.250-251
- Amin Daemi, Sahar Kalam, Ruhiyya Guliyeva Tahiraga, etc.; Revolutionizing personalized medicine using artificial intelligence; a meta-analysis of predictive diagnostics and their impacts on drug development; Clinical and Experimental Medicine; 2025; Vol.25; Issue 155; p.1-14
- T.M.Huseynov, S.M.Rahmanova, F.R.Mehraliyeva; Selenium as a protector against hydrogen peroxide oxidative degradation of the heme of hemoglobin without the glutathione peroxidase mechanism; 2025; Cell Biophysics; Vol.70; Issue 1; p.93-99
- Guliyeva R, Jafarova S, Gasimov and etc.; Дифференциальное влияние ионов Fe+2и Fe+3 на окислительный стресс в эритроцитах здоровых людей и пациентов с метаболическим синдромом; Norwegian Journal of Development of the International Science; 2025; Issue 156; p.28-32
- Mursal Dadashov; Fluorescent and chemiluminescent effects of low-frequency (50 Hz) electromagnetic field on blood proteins; Journal of Electromagnetics; 2025; Vol.8; p.1-7
Şöbələr
| ]- Təhsil və beynəlxalq əlaqələr” şöbəsi
Şöbə müdiri: a.ü.f.d., dosent Həmayil Adıgözəlzadə Tel.: 434-83-36. E-mail: hadigozalzade@gmail.com
- Elmi-texniki informasiya və ictimaiyyətlə əlaqələr” şöbəsi
Şöbə müdiri: Toğrul Eminov E-mail: camouflage@list.ru
- Kadrlar” şöbəsi
Şöbə müdiri: Mehriban Əhmədova Tel.: 434-83-47 E-mail: konul_aslan@mail.ru
- Mühasibatlıq” şöbəsi
Baş mühasib: Tovus Seyidəli Tel.: 432-62-45 E-mail: tovus.seyideli.98@bk.ru
- Sənədlərlə iş” şöbəsi
Şöbə müdiri: Əsmər Həsənova Tel.: 432-62-48 E-mail: nargiz.efendieva@mail.ru
- Təchizat və xidmət” şöbəsi
Şöbə müdiri: İsa Davıdov Tel.: 434-83-37 E-mail: isadavidov14@gmail.com
Beynəlxalq əlaqələri
| ]Keçirilən görüşlərin nəticəsi olaraq, artıq dünyanın bir neçə tanınmış alimləri ilə danışıqlar aparılaraq İnstitutun Beynəlxalq Məşvərət Şurasında iştirak etməyə dəvət olunurlar. Onların sırasında ABŞ Milli Elmlər Akademiyasının üzvləri, Massaçusets Texnologiya İnstitutunun professoru Harvi Lodişi, Los-Anceles Kaliforniya Universitetinin professoru misal göstərmək olar. Onlar hüceyrə-membran fiziologiyası və zülalların struktur-dinamikası üzrə dünyada tanınmış alimlərdəndir.
İnstitutun faydalı modelləri haqqında (2017–2021)
| ]| Patentin № si | Müəlliflər | İxtiranın adı |
|---|---|---|
| F 2018 0006 (29.05.2018) | O. K. Qasımov və başq. | Polimer materialların zamandan asılı deformasiyasını ölçmək üçün qurğu |
İstinadlar
| ]- "Bakı IV Beynəlxalq Humanitar Forumu", 02.10.2014
- Prezident Ilham Əliyev Nobel mükafatı laureatı Əhməd Ziveili qəbul etdi
- AMEA-nın 70-illik yubileyində Nobel mükafatı laureatı, professor Corc Ficerald Smut çıxış etmişdir
- Biofizika İnstitutu yaradıldı
- https://az.wikipedia.org/wiki/%22%C6%8Fm%C9%99k%22_ordeni
- https://az.wikipedia.org/wiki/AMEA-n%C4%B1n_m%C3%BCxbir_%C3%BCzvl%C9%99rinin_siyah%C4%B1s%C4%B1
- https://az.wikipedia.org/wiki/Kateqoriya:Fizika-riyaziyyat_elml%C9%99ri_doktorlar%C4%B1
- https://az.wikipedia.org/wiki/Professor
- https://az.wikipedia.org/wiki/Oqtay_Qas%C4%B1mov_(biofizik)
- https://az.wikipedia.org/wiki/Kateqoriya:Biologiya_elml%C9%99ri_doktorlar%C4%B1
- https://az.wikipedia.org/wiki/%C4%B0lham_%C5%9Eahmuradov
- https://science.gov.az/az/news/open/27245
- http://mom.gov.az/
- http://mom.gov.az/?smode=ishci-heyet&item=Molekulyar_onkologiya_laboratoriyasi&lang=az
- http://mom.gov.az/?smode=doctor&item=Melikova_Leylaxanim_Erestun_qizi&lang=az
- https://az.wikipedia.org/wiki/Dosent
- https://www.researchgate.net/profile/Taleh-Yusifov
- https://www.biophysics.az/storage/EN1A9Vg7zuwvK7PioW1SZXsG0IlzLqzbe7o5EQIf.pdf
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediya azad ensiklopediya sehifesinden istiqametlendirilmisdir Bu meqale silinmeye namizeddirBu sehifeninsehife silme qaydasinaesasen siline bileceyi guman edilir Eger sehifenin silinmesine dair etiraziniz varsa silinmeye namized sehifelersehifesinde bu barede fikrinizi bildirin Muzakire davam etdiyi muddet erzinde sehifedeki bu xeberdarligi silmeyin Bu meqale sonuncu defe 4 gun evvel Nicat49 muzakire tohfeler terefinden redakte olunub Yenile Biofizika InstitutuBiofizika InstitutuUmumi melumatlarOlke AzerbaycanTipi Elmi Tedqiqat InstitutuYaradilib 20 07 2016Evvelki adi Biofizika InstitutuDiger melumatlarIsci sayi 60Unvan AZ1141 Baki s Z Xelilov kuc 117Telefon 994 12 432 62 48Sayt biophysics az az Biofizika Institutu Azerbaycan Respublikasi Elm ve Tehsil Nazirliyinin tabeliyinde fealiyyet gosteren elmi tedqiqat muessisesidir Institutda 60 nefer emekdas calisir Elmi tedqiqat islerinin yerine yetirilmesinde 27 elmi isci fealiyyet gosterir Onlardan 3 neferi elmler doktoru 8 neferi felsefe doktoru ve 2 nefer AMEA nin muxbir uzvleridir Tarixi span Azerbaycan musteqillik elde edenden bu yana muxtelif movzularda regional ve qlobal emekdasliga dialoqa qarsiliqli yardima xidmet eden tedbirlere ev sahibliyi edib Onlarin sirasinda Baki Beynelxalq Humanitar Forumu xususi yer tutur Enenevi olaraq Forum paytaxtimizda 2011 ci ilden kecirilmekdedir ve her il bu muhum tedbir dunyanin muxtelif taninmis siyasetcilerini alimlerini ictimai xadimlerini kutlevi informasiya vasiteleri numeyandelerini ve muxtelif pese sahiblerini bir araya getirir Bu tedbirlerde dunyanin muxtelif olkelerinden Nobel mukafati laureatlarinin istirakini da xususi vurgulamaq lazimdir Onlarin sirasinda Kimya uzre Nobel mukafati laureatlari professor Keri Benks Mullis Are Varsel Kurt Vyutrex Ehmed Zevayl fiziologiya ve tebabet uzre Nobel mukafati laureatlari professor Ervin Neyeri ve Tomas Kristian Sudhofu fizika sahesi uzre Corc Smutu ve basqalarini misal gostermek olar Qabaqcil dunya alimlerinin fikrince XXI esr biologiyada o cumleden biofizikada keyfiyyetce yeni ciddi elmi irelileyisler esri olacaq Eyni zamanda bu sahenin Azerbaycanda da inkisafi muasir dovrun teleblerindendir Azerbaycanda biofiziki tedqiqatlari inkisaf etdirmek Biofizika Institutunun tesis edilmesi Dovlet tesebbusu ile baslanan bir prosesdir ve bunun ucun ciddi zemin ve zeruret movcuddur Bele ki 2011 ci ilde Prezident Ilham Eliyevin Bakida kecirilen Humanitar Forumun istirakcisi olan Kaliforniya Texnologiya Institutunun Fiziki Biologiya Merkezinin direktoru kimya ve biologiya sahesinde diqqetelayiq isleri ile ferqlenen Ehmed Zevayl ile apardigi danisigin cox boyuk ehemiyyeti olmusdur Ehmed Ziveil Azerbaycan Respublikasinin muasir yuksek inkisaf etmis muselman olkesi oldugunu qeyd etmis ve burada biofizikanin inkisafinin vacibliyini qeyd etmisdir Onun 02 avqust 2016 ci ilde vaxtsiz vefati biofizika elmi ucun boyuk itki oldu ve gormek istediyi isler yarimciq qaldi Ardinca 2 il sonra 9 noyabr 2015 ci tarixinde AMEA nin 70 illik yubileyine hesr olunmus umumi yigincaqda Dovlet Bascisinin qarsisinda cixis ederken diger Nobel mukafati laureati Kaliforniya Universitetinin professoru Corc Smut Azerbaycanda biofizika sahesinde yeni islerin muhum ehemiyyetini qeyd etmisdir O AMEA nin prezidenti akademik Akif Elizadeye muraciet ederek Azerbaycanda biofiziki tedqiqatlari inkisaf etdirmek ve bu isde bilavasite yaxindan istirak etmek maragini bildirmisdi Bu istiqametde C Smutun muracieti ve arqumentleri tehlil edilmisdir AMEA nin Fizika Institutunda muasir elmi texniki potensialin ve qabaqcil avadanliqlarla is tecrubesinin movcudlugunu nezere alaraq qurumun nezdinde 2014 cu ilde Biofizika ve Smart Materiallar Merkezi kimi bunovresi qoyulan struktur 15 12 2016 ci ilde 1116 QK6 0036 qeydiyyat nomresi altinda yaradilmisdir Yeni yaradilan bu institutun esas vezifesi biofizika sahesinde insan saglamligi ile bagli fundamental tedqiqatlar aparmaq onlarin praktikaya tebabete kocurulmesine yardim etmekdir Ilk novbede prioritet tedqiqat saheleri kimi Azerbaycan ucun vacib movzular secilmis ve hal hazirda inkisaf etdirilmekdedir Esas elmi istiqameti Bioloji sistemlerin fiziki kimyevi esaslari span Yasla bagli olan ve zulal aqreqasiyasi amiloid neticesinde yaranan neyrodegenerativ xesteliklerin Alzheymer Parkinson ve s molekulyar seviyyede tedqiqi zulallarin amiloid emelegelme kinetikasinin yaranma mexanizminin tedqiqi neyrodegenerasiyanin inkisafinin ingibirlesdirilmesi ve onlara qarsi yungullesdirici ve ya profilaktik tedbirlerin axtarisi uzre tedqiqatlarin aparilmasi Biomolekullarin xususile de bioloji makromolekullarin strukturu dinamikasi ve funksiyasi arasinda elaqelerin tedqiqi huceyre metabolizmini tenzimleyen daxili ve xarici siqnallar sebekesinin genetik ve biokimyevi esaslarinin zulal zulal zulal nuklein tursusu zulal DNT zulal RNT ve zulal membran lipid elaqelerinin tedqiqi Xerceng ve saglam huceyre membranlarinin dinamikasini tedqiq etmek onlari bir birinden ferqlendiren cehetleri askarlamaq xerceng ve saglam huceyre membranlarinin liposom modellerini yaratmaq muxtelif fosfolipidlerden istifade ederek huceyre membrani modeli olan monotebeqelerin alinmasi ve muxtelif derman ve anti xerceng molekullarin lipid komponentleri ile qarsiliqli tesirini tedqiq etmek Muxtelif olcude nano zulallar hal hazirda nano Albumin zulali alinib ve tedqiq olunur almaq ve onlardan istifade etmekle xerceng huceyrelerine effektiv derman dasinmasini temin eden sistemlerin yaradilmasi Suni Intellektin tetbiqi ile qan plazmasi numunelerinin elece de onlardan ekstraksiya edilmis yag fraksiyalarinin Infraqirmizi spektrleri esasinda ucuz ve tez basa gelen diaqnostik metodlarin yaradilmasi ve onlari genis tetbiq skrininq seviyyesine catdirilmasi Gumus ve qizil nanotebeqelerinin alinmasi ve onlari Seth Guclendirilmis Raman sepilmesini tetbiq etmekle muxtelif derman molekullarinin yuksek hessasliqla teyin edilmesi Muasir dokinq proqramlarindan istifade ederek anti xerceng agentlerle xerceng huceyrelerinin fasilesiz artimini temin eden reseptor ve qeyri reseptor tirozinkinaza zulalari ile qarsiliqli tesir mexanizmlerinin teyin etmek Xerceng xesteliklerinin yaranmasina sebeb olan reseptor ve kinaza zulallarini kodlasdiran genlerde bas veren mutasiyalarin teyini ve onlarin askar edilmesi bu mutasiyalarin yaratdigi idare olunmayan huceyre poliferasiyasinin aradan qaldirilmasi ve ya susdurulmasi istiqametinde perspektiv addimlarin atilmasi uzre tedqiqatlarin teskil edilmesi Bioloji sistemlerde coxkomponentli kinetik proseslerin riyazi modellesdirilmesi insan ve model orqanizmlerde metabolik sistemlerin ve bu sistemlerin yaratdigi sebekelerin genetik tenzimlenmesi mexanizmlerinin tedqiqi xerceng huceyrelerinin yaranmasina sebeb olan prinsipial genetik faktorlarin teyini ucun xercengin gedisinin riyazi modellesdirilmesi proqnozlasdirilmasi ve muvafiq diaqnostika sistemlerinin yaradilmasi Membran zulallarindan olan ion kanallarinin ve bu kanallarin fealiyyeti neticesinde yaranan membran potensialinin ve elektrik siqnallarinin tedqiqi elektrofiziologiyanin inkisafi ve bu proseslerin qeyri normal feliyyeti ile yaranan agir xesteliklerin xususile de xerceng ve sinir nevroloji xesteliklerinin yaranma mexanizmlerinin arasdirilmasi Huceyre qovsaqlarinin hibridomalarin yaradilmasi ve monoklonal anticismlerin istehsali ucun immunoloji tedqiqatlarin aparilmasi ehemiyyetli bir tedqiqat istiqameti kimi planlasdirilir Xerceng ve neyrodegenerativ xesteliklerin yaranmasinda xarici amillerin o cumleden hipoksiya agir metallar ve elektromaqnit sualanmanin rolunun tedqiqi Muhum neticeleri span EPR spektroskopiya metodunun komeyi ile ultrabenovseyi sualarin tesiri altinda yaranan serbest radikallarin rekombinasiyasi fibroin zulalinin quru ve hidrasiya olunmus halinda tedqiqi ile zulalin muxtelif dinamik modlari mueyyen edilmisdir Kecid temperaturu 205K olan dinamik modda zulal molekullarinin su ile zeif bagli olmasi kecid temperaturu 279K olan dinamik modda ise su ile guclu bagli olmasi mueyyen edilmisdir Her iki modda istirak eden serbest radikallarin menseyi mueyyen edilmisdir Icracilar AMEA nin muxbir uzvu prof Oktay Qasimov a e i dos Rasim Aslanov k e i Leman Dasdemirova Meqale Aslanov R B Dashdemirova L M Alekperov O Z Abdurahimov A R Gasymov O K Dynamics of Proteins by Thermal Desay of Free Radicals Induced by Ultraviolet Irradiation Journal of Spectrocopy 2018 v 2018 p 1 6 ID 6197636 IF 1 39 Natrium nitritin kicik ve motedil dozalarinin 0 07 mM ve yuksek insan qanindan ayrilmis eritrositlere tesiri hemoqlobinin konformasiyasina ve bununla bagli onun oksigene olan affinliyinin deyismesine sebeb olur Nitritin yuksek dozasi 1 0 mM ve yuksek sitozolun hemoqlobin payinin azalmasi hesabina eritrositlerde membranla bagli hemoqobinin payini artirir hemoqlobinin suretle oksidlesmesine 0 1 M 1 0 mM natrium nitrit qatiliginda baxmayaraq eritrosit membraninin oksidlesmesi zeif gedir Bu da onunla izah olunur ki inkubasiya zamani 37 C eritrositlerde nitrit ionu nitrit oksidine cevrilir ve sonuncu antioksidant funksiyasi dasimaqla huceyre membranini qoruyur Icracilar prof Tokay Huseynov a e i dos Mursel Dadasov b u f d Ruhiyye Quliyeva e i Sevinc Huseynova Meqaleler 1 Gusejnova S Ya Gusejnov T M Gulieva R T Yahyaeva F R Dadashov M Z Dzhafarov A I Regulyaciya selenom okislitelnyh processov v krovi krys inducirovannyh nitritom natriya Mikroelementy v medicine 2017 t 18 4 s 13 17 2 Gusejnova S Ya Gusejnov T M Dadashov M Z Okislitelnaya modifikaciya eritrocitov umerennymi dozami nitritom natriya v opytah invitro Aktualnye voprosy biologicheskoj fiziki i himii 2018 t 3 1 s 189 195 Suni intellektin saglam ve agciyer karsinomasi xestelerinin qan plazmalarinin FCIQ spektrler toplusunun analizine tetbiqi ile yaradilan model saglam ve xeste numuneleri 70 90 deqiqlikle klassifikasiya etmeye imkan verir Icracilar Akad C E Eliyev AMEA nin muxbir uzvu O K Qasimov b u f d L A Melikova e i A H Aydemirova Nesrler 1 Gasymov O K Aydemirova A H Melikova L A Aliyev J A Artificial intelligence to classify human lung carcinoma using blood plasma FTIR spectra Applied and Computational Mathematics 2021 v 20 2 pp 277 289 IF 3 898 https state space ieeecss org t journal articles 2 A H Aydemirova L A Melikova O K Gasymov J A Aliyev Biomarker analysis of lung caksinoma using FTIR spectra of human blood plasma VI Sezd biofizikov Rossii Sochi 16 21 sentyabrya 2019 Sb nauch trudov t 2 s 157 Gosterilmisdir ki fibroin zulali fluoressensiyanin kvant cixisini yuksek seviyyede saxlamaqla Rodamin 6G rengini misli gorunmemis genis qatililiq intervalinda monomer halinda saxlayan matrisa rolunu oynayir ve o lazer bio optika ve bio fotonikada tetbiq edile biler Icracilar AMEA nin muxbir uzvu prof Oktay Qasimov muhendis Aytac Quliyeva Meqale O K Gasymov Ch Botta L Ragona A J Guliyeva H Molinari Silk Fibroin Based Films Enhance Rhodamine 6G Emission in the Solid State A Chemical Physical Analysis of their Interactions for the Design of Highly Emissive Biomaterials Macromolecular Chemistry and Physics 2019 v 220 4 p 1 12 DOI 10 1002 macp 201800460 IF 2 622 ANS fluoressent zondundan istifade etmekle zulal tebeqelerinin hidrofob klasterlerini xarakterize etmeyin mumkunluyu gosterilmisdir Fibroin zulali misalinda tebeqelerde hidrofobluq derecesine gore bir birinden ferqlenen iki fazanin oldugu mueyyen edilmis ve onlar ANS fluoressensiyasinin yasama muddetine gore xarakterize edilmisdir Icracilar AMEA nin muxbir uzvu prof Oktay Qasimov muhendis Aytac Memmedova Meqale Guliyeva A J Gasymov OK ANS fluorescence potential to characterize proteins in solid states Biochemical and Biophysical reports 2020 24 100843 IF 1 39 Insanin SARS CoV SARS CoV 2 yarasa ve panqolin CoV larinda E M ve N qurulus zulallarinin muqayiseli analizi ilk defe SARS CoV 2 ve panqolin CoV un M ve N zulallarindaki sinonim evezolunma derecesinin nisbi payinin tedqiq olunmus diger CoV larin uygun gostericilerinden xeyli yuksek oldugunu askar etmisdir Panqolin CoV un E M ve N zulallarinin novlerarasi oxsarligi baximindan insanin SAR CoV 2 ye daha cox yaxin olmasina gore bu virusun panqolin menseli olmasi ideyasi inandiricidir Bu virusun insanlara oturulmesinde namelum araliq oturucu orqanizmler de istiraki istisna edilmir Icracilar AMEA nin muxbir uzvu b e d Ilham Sahmuradov b e d Kerim Qasimov Meqale K G Gasimov T A Samadova F K Abasova I A Shahmuradov Comparative studies on E M and N structural proteins of SARS CoV SARS CoV 2 pangolin CoV and bat CoV Journal of Life Sciences and Biomedicine 2020 v 2 75 2 p 58 68 Molekulyar dokinq tedqiqatlari gosterir ki kationik Glu Gln Arg Pro Arg pentapeptidi ve onun D izomerleri multifunksional olmaqla hem anti xerceng hem de anti COVID 19 agenti rolunu oynayir Bu xasseler onlarin inteqrinlerle a5b1 ve aIIbb3 virusun Mpro S zulallari ve onun sahib huceyre sethinde olan ACE2 reseptoru ile birlesme xususiyyetlerinden ireli gelir Pentapeptidde D izomer evez edilmesi aparmaqla onun funksiyalarini modulyasiya etmeyin mumkunluyu gosterilmisdir AMEA AR SN Milli Onkologiya Merkezi Baki Dovlet Universiteti ve TUBITAK ile birge tedqiqatlar neticesinde alinmisdir Icracilar AR SN Milli Onkologiya Merkezi akademik Cemil E Eliyev AMEA Biofizika Institutu AMEA nin muxbir uzvu f r e d professor Oktay Qasimov k e i Metanet Baxisova Baki Dovlet Universiteti Fizika Problemleri Institutu f r e d professor Niftali Qocayev a e i f e d dos Gulsen Agayeva a e i f u f d Ulker Eminzade Agayeva Meqale Gasymov O K Celik S Agaeva G Akyuz S Kecel Gunduz S Qocayev N M Ozel A E Agaeva U Bakhishova M Aliyev J A Evaluation of anti cancer and anti Covid 19 properties of cationic pentapeptide Glu Gln Arg Pro Arg from Rice Bran protein and its D isomer analogs through molecular docking simulations Journal Mol Graphics and Modeling 2021 108 107999 IF 2 518 Zulallarin beta amiloid emele getirme xususiyyetlerinin genismiqyasli tedqiqatlarini aparmaq ucun zulal modeli yaradilmis ilk defe olaraq Fusid tursusunun ister termik isterse de alkoqolla stimulyasiyasi neticesinde beta amiloid emele gelme prosesinin qarsisinin alinmasi gosterilmisdir En baslicasi Fusid tursusunun artiq emele gelmis beta amiloidleri parcalaya bilme qabiliyyeti gosterilmisdir Fusid tursusu cerrahiyye emeliyyati zamani katarakt xestelerinden goturulmus berk goz bulluru materiallarinda musbet neticeler vermis ve termik prosesde yaranan amiloidlerin parcalanmasi qeyde alinmisdir Indiye qeder Alzheymer Parkinson ve diger beta amiloidin emele gelmesi ile musahide olunan xesteliklerin terapiyasi beta amiloid emele gelme prosesinin yavaslanmasindan ibaret idi Lakin yeni alinan neticeler artiq bu xestelerde en azindan nisbi sagalma ucun yeni perspektivler acir AMEA ve CNR Italiya ile birge tedqiqatlar neticesinde alinmisdir Icracilar AMEA Biofizika Institutu AMEA nin muxbir uzvu f r e d professor Oktay Qasimov k e i Aide Memmedzade k e i Metanet Baxisova muhendis Aytac Memmedova Quliyeva Meqale Gasymov O K Mammedzade A M Bakhishova M J Guliyeva A J Ragona L Molinari M Sodium Fusidate Prevents Protein Aggregation of Silk Fibroin and offers new perspectives for human lens material disaggregation Biophysical chemistry 2021 279 106680 IF 2 352 Virus infeksiyasi fonunda allergik reaksiyalarin keskinlesmesi ile eritrositlerde artan lipid peroksidlesmesi Na K ATP azanin funksional aktivliyinde ciddi pozulmalara yol acir ve elde olunmus neticeler COVID 19 kecirmis pasiyentlerin veziyyetinin qiymetlendirilmesinde Na K ATP aza fermentinin aktivliyinin deyismesinin vacib bir markeri oldugunu gosterir Icracilar b e i b u f d Sevinc Ceferova b e i b u f d Ruhiyye Quliyeva Meqale Dzhafarova S A Adnaev S A Gulieva R T Dzhafar N H Rol Na K ATFazy v razvitii giponatriemii pri gipoksicheskom stresse u pacientov s SARS CoV 2 zh Byulleten eksperimentalnoj biologii i mediciny 2021 t 172 9 c 268 272 IF 0 804 Glu Gln Arg Pro Arg pentapetidinin in silico molekulyar dokinq tedqiqatlarinda onun xerceng eleyhine tesirinin mexanizmi verilmisdir Gosterilmisdir ki bu pentapeptid xercengle birbasa elaqeli olan hem reseptor zulali epidermal boy faktoru reseptoru EBFR hem de qeyri reseptor FYN zulali ile birlesib onlari ingibirlesdire bilir Nativ pentapeptid hemcinin onlarin D izomerleri ucun bu zulallarla birlesme sabitleri hesablanmisdir ADME analizi gostermisdir ki bu peptidlerin yuksek farmakoloji xususiyyetleri vardir Icracilar akademik t e d Cemil Eliyev AMEA nin muxbir uzvu f r e d professor Oktay Qasimov e i Metanet Baxisova e i Leman Suleymanova f r e d professor Niftali Qocayev f e d dos Gulsen Agayeva f u f d Ulker Agayeva TUBITAK Serda Kecel Gunduz Sefa Celik S Akyuz A E Ozel Meqale O K Gasymov S Kecel Gunduz S Celik S Akyuz A E Ozel G Agaeva L M Suleymanova U Agaeva M Bakhishova J A Aliyev Molecular docking of the pentapeptide derived from rice bran protein as anticancer agent inhibiting both receptor and non receptor tyrosine kinases Journal of Biomolecular Structure and Dynamics DOI 10 1080 07391102 2022 2067234 2022 p 1 23 IF 5 235 Q1 Kanonik zulallarla muqayisede izoformalarda siqnal peptidlerine transmembran nahiyyelerine ve tandem tekrarlara daha az rast gelinir ki bu da onlarin funksiyasini ve ya huceyre lokalizasiyasini deyisdire bilir 2 izoformalarla muqayisede kanonik zulallar daha tez deqradasiyaya meyllidirler Icracilar AMEA ve Monpelye Universitetinin birge doktoranti institutun k e i Zerife Osmanli institutun kecmis emekdasi hazirda Monpelye Universitetinin doktoranti Turkan Semedova AMEA nin muxbir uzvu b e d Ilham Sahmuradov Fransa terefinden professor Andrey Kayava Theo Falgarone Gudrun Aldrian Jeremy Lecercq Meqale Z Osmanli T Falgarone T Samadova G Aldrian J Leclercq I Shahmuradov A V Kajava The difference in structural states between canonical proteins and their isoforms established by proteome wide bioinformatics analysis Biomolecules 2022 12 1610 https doi org 10 3390 biom12111610 IF 6 064 Q2 Inkorporasiyanin Gibbs serbest enerji Gk qiymetleri TEMPO spin zondunun saglam huceyrelere nisbeten xerceng huceyre membranina daha asan daxil olmasini gosterir TEMPO nun sulu fazadan membranin lipid fazasina kocurulmesi ucun teleb olunan serbest enerjinin en kicik qiymeti xerceng huceyreleri ucun pH 7 3 de musahide edilmisdir Spin nisanlanmis laurik tursusu C12SL ile aparilan tecrubeler gosterir ki TEMPO nun xerceng huceyrelerine daha cox daxil olmasi onun membran dinamikasinin daha yuksek olmasi ile elaqedardir Xerceng huceyrelerinde TEMPO spin zondunun paylanmasindan istifade ederek xerceng xestelerinde ferdilesdirilmis kimyaterapiya effektiv strategiyanin hipertermiya ve ve ya qelevilesme secilmesi ucun deyerli bir vasite ola biler Icracilar AR SN Milli Onkologiya Merkezi akademik Cemil Eliyev AR ETN Biofizika Institutu AMEA nin muxbir uzvu fizika riyaziyyat elmleri doktoru professor Oktay Qasimov elmi isci Metanet Baxisova aparici elmi isci dosent Rasim Aslanov biologiya uzre felsefe doktoru lab rehberi Leylaxanim Melikova Netice asagida gosterilmis meqalede ehate olunub O K Gasymov M J Bakhishova R B Aslanov L A Melikova J A Aliyev Membrane partitioning of TEMPO discriminates human lung cancer from neighboring normal cells Acta Naturae 2023 v 15 4 59 p 4 13 IF 2 204 Canlilarin 3 alemini eukariotlar bakteriyalar ve arxebakteriyalar temsil eden 76 novun proteomunda cemi 1123749 zulal ardicilligi AMAR larin yaranma ve paylanma xususiyyetlerinin bioinformatik analizi aparilmisdir Muxtelif orqanizmlere mensub zulallarda AMAR larin lokalizasiyasi arasinda statistik cehetden etibarli korrelyasiya hemcinin AMAR larin zulallarin uzunlugu huceyre lokalizasiyasi qisa xetti motivleri ve ekspressiya seviyyesinden asililigi askar olunmusdur Bundan basqa tecrubi yoxlamalar ucun terkibinde konservativ ardicilliqlar olan aqreqasiyaya meylli zulallar desti mueyyenlesdirilmisdir Icracilar Azerbaycan terefinden AR ETN Biofizika Institutunun ve Monpelye Universitetinin birge doktoranti Zerife Osmanli Fransa terefinden Teo Falgarone Ettien Villain Frankois Ricard ve Andrey Kayava Meqale T Falgarone E Villain F Richard Z Osmanli A V Kajava Census of exposed aggregation prone regions in proteomes Briefings in Bioinformatics 2023 pp 1 13 https doi org 10 1093 bib bbad183 IF 13 994 COVID 19 un inkisafi zamani bas veren toxuma hipoksiyasi dagidici oksidlesdirici prosesleri guclendirmekle xesteliyi daha da siddetlendirir Demir homeostazinda esas rol oynayan demir saxlama zulali olan Ferritin bir cox fizioloji ve patoloji proseslerde istirak edir Ferritin guclu ferroksidaza aktivliyine malikdir ve bu da ikivalentli demirin oksidlesmesini katalizlesdirir Netice etibarile oksidlesdirici stresse meruz qalan huceyreler ferritin sintezini artirir Buna gore de qan numuneleri serbest radikal oksidlesme markerleri ve antioksidant sisteminin komponentleri ucun tehlil edilmisdir Asilanmis sexslerin qan numunelerindeki oksidlesdirici proseslerin COVID 19 dan sagalan xestelerle muqayisede daha az intensiv oldugu askar edilmisdir PCR RFLP metodu vasitesi ile Azerbaycan populyasiyasinda kisilerde ve qadinlarda kodlasdirmayan kicik mikro RNT polimorfizmleri miR 149 T gt C rs2292832 miR 196a2 C gt T rs11614913 ile yogun bagirsaq xercenginin colorectal cancer CRC inkisaf riski arasinda mumkun elaqe arasdirilmisdir Bele elaqeler kisilerde askar edilmemisdir lakin qadinlarda mumkundur bu polimorfizmler CRC riskinin azalmasina rs2292832 yaxud artmasina rs11614913 sebeb ola biler Alinmis neticeler xerceng etiologiyasinda gender dimorfizminin roluna delalet edir Icracilar Azerbaycan terefinden AR ETN Biofizika Institutunun emekdaslari Ilham Sahmuradov ve Kerim Qasimov AR ETN Genetik Ehtiyatlar Institutunun emekdaslari Bayram Bayramov ve Nigar Kerimova Azerbaycan Tibb Universitetinin emekdasi Nuru Bayramov ve Elmi Cerrahiyye Merkezinin emekdasi Hezi Aslanov Almaniya terefinden Heydelberq Universitetinin Manheym Tibb Fakultesinin Cerrahiyye Sobesinin emekdaslari Kristof Reybfelder ve Vuqar Yaqublu Meqale B Bayramov N Bayramov H Aslanov N Karimova K Gasimov I Shahmuradov C Reissfelder V Yagublu 2023 Association of miR 149 T gt C and miR 196a2 C gt T polymorphisms with colorectal cancer susceptibility A Case Control study Biomedicines 11 2341 https doi org 10 3390 biomedicines11092341 Xercengin boyumesi ve metastazinin anlasilmasinda ehemiyyetli irelileyisler elde edilse de esas huceyre ve molekulyar mexanizmler hele de zeif basa dusulur Buna gore de semereli terapevtik mudaxile hele de catismir Ion kanallari coxsayli fizioloji prosesler ucun vacib olan bioelektrik siqnallarin emele gelmesini temin edir Yeni tedqiqatlar paradiqma xercenginin ion kanali ile idare olunan bioelektrik siqnal dovresinin funksiyasinda deyisikliklerle de xarakterize olundugu fikrini destekleyen deliller toplamaga davam edir Muxtelif biofiziki aletlerin tetbiq kombinasiyasindaki son irelileyisler bu bioloji funksiyalar haqqinda vacib bilikler verir Krio elektron mikroskopiyasi kristalloqrafiya NMR EPR spektroskopiyasi ve komputer modellesdirmesi qeyri huceyrevi muhitlerde kanal strukturlarinin atom miqyasli goruntulerini temin edir lakin gerginlik sixac fluorometriyasi da daxil olmaqla elektrofiziologiya kimi diger biofiziki usullar bioelektrik siqnal mexanizmlerinin funksional neticeleri ile elaqeli dinamik melumat verir Funksional olaraq bioelektrik siqnal mexanizminin pozulmasi xercengin inkisafina ve irelilemesine sebeb olur Netice etibarile huceyrelerin bu unikal biofiziki xususiyyetini hedef almaq yeni xerceng eleyhine mualicelerin hazirlanmasi ucun maraqli bir strategiyaya cevrilmisdir Son tedqiqatlar guclu onkogen mutasiyalarin aradan qaldirilmasinda ve sislerin qarsisinin alinmasinda ve ya normallasdirilmasinda huceyrelerin bioelektrik veziyyetlerinin molekulyar bioloji modulyasiyasinin rolunun gelecekde arasdirilmasi ucun esas verir Journal of Biomedical and Life Sciences 2024 12 5 83 92 IF 0 143 70 metanolun ipek fibroin strukturlarina tetbiqi b vereqlerin formalasmagini guclendirerek onun kristalliq derecesini artirir Numayis olunan deyisiklik yalniz struktur sabitliyine deyil eyni zamanda biomaterialin mexaniki ve optik xususiyyetlerine de ehemiyyetli tesir gosterir Metanol ile emal olunaraq ferqli strukturlara malik fibroin tebeqeleri almaq mumkundur ve onlar optik bioelektron biomuhendislik kimi sahelerde tetbiq edile biler AJP Fizika 2025 31 2 Tedqiqat isinde coxolculu statistik metodlarin qan plazmasina tetbiqi agciyer karsinomasi ve saglam insanlari muvafiq olaraq 80 90 klassifikasiya etmeye imkan vermisdir Plazma numunelerinden elde edilen verilenler bazasina paralel olaraq lipid fraksiyalarinin FCIQ olcmelerinden alinan neticelerin elave olunmasi klassifikasiyanin deqiqliyinin artirilmasi istiqametinde muhum meyar oldu Plazma lipid kompozisiyasindaki deyisikliyin hemcinin plazmada lipid miqdarinin zeif olmasini nezere alaraq tetbiq edilmis bele yanasma Linear SVM PLS DA Random Forest kimi alqoritmik metodlarin komeyi ile saglam ve agciyer karsinomasi xestelerinin uygun olaraq 80 78 klassifikasiya etmeye imkan verir Buradan bele qenaete gelmek olar ki suni intellekt esasinda masin oyrenme modelleri genis miqyasli tetbiqler ucun ehemiyyetli vasite ola biler Mueyyen dalga uzunluqlarinda udulma qiymetlerini tehlil ederek bu modeller esas bioloji prosesler haqqinda muhum anlayislari eks etdirir ve deqiq proqnozlari asanlasdirir Huceyrelerin lipid metabolizmi mikromuhite cox hessasdir ve xerceng huceyrelerine guclu tesir gosterir Insan agciyer xerceng ve normal huceyrelerden ekstraksiya olunan lipidlerin struktur kecidlerinin temperatur ve kooperativlik xususiyyetlerinde ehemiyyetli ferqler movcuddur Saglam huceyrelerden ferqli olaraq xerceng huceyreleri nisbeten asagi temperaturda yerlesen qeyri kooperativ kecid gosterir Neticede trans gauche struktur kecidleri ucun serbest enerjiler xerceng ve qonsu saglam huceyreler ucun ehemiyyetli derecede deyisir Bununla bele saglam morfologiyaya malik bezi huceyreler saglam huceyreler kimi mueyyen edilir xerceng huceyrelerine benzer lipid xususiyyetleri gosterir Normal huceyrelerden ferqli olaraq xerceng huceyrelerinin hec biri lipidlerin saglam kimi struktur kecidlerini gostermir Belelikle etraf muhit stress faktorlari da oz novbesinde epigenetik faktorlarla eyni tesire malik olaraq orqanizmin metobolizmasinin deyismesine ve yekunda xerceng xesteliyinin yaranmasina getirib cixarir Bununla bagli nezeri melumatlar tedqiqatlarda oz eksini tapsa da eksperimental olaraq ilk defe gostermisik ki metabolik deyisiklikler xerceng huceyrelerinin inkisafinda onkogen mutasiyalari teleb eden morfoloji deyisikliklerden evvel ola biler Yalniz morfologiyaya esaslanan diaqnostika bezi xesteler ucun kifayet olmaya biler Veziyyet xerceng diaqnostikasinda morfologiyaya elave olaraq huceyre seviyyesinde metabolik profillesdirmeni zeruri edir Journal of Applied Spectroscopy 2025 Vol 92 Issue 2 p 293 297 IF 1 0 Aparilan tedqiqatlar gosterir ki serisin zulali RHD 6G lazer rengi ile qarsiliqli tesire girerek spesifik ve guclu baglanma numayis etdirir Kd 0 8 mM n 1 Bu qarsiliqli tesir neticesinde RHD 6G lazer rengin optik xususiyyetleri deyisir udulma spektrlerinde hipoxrom effekti musahide olunur Dairevi dixroizm spektroskopiyasi ise RHD 6G da induksiya olunmus optik aktivliyi askar etmisdir Bununla serisin zulali struktur biomateriali kimi deil hem de optik matris kimi lazer renginde istifade oluna biler Bu neticeler ipeyin 20 teskil eden serisin zulalinin gelecekde biomaterial kimi optoelektronikada ve biofotonikada vacib rol oynadigini gosterir AJP Fizika 2025 31 3 Dairevi dixroizm spektrlerinden istifade ederek ikinci dereceli strukturun qiymetlendirilmesi membran muhitinin sertlerine yaxin bir muhitde b amiloid peptidinde 25 35 a spirallarin b vereqlerin b donmelerin ve nizamsiz strukturun movcudlugunu askar etdi Bu melumatlardan istifade ederek konformasiya tarazliginda b amiloid peptidinin 25 35 muxtelif konformerlerinin feza strukturunu kemiyyetce tesvir etmek mumkun oldu Bu peptid a spiral b vereq ve b donme strukturlarini qebul edir ve hemcinin nizamsiz seqmentlere malikdir Nisbi nisbetlerin xolesterolun movcudlugundan asili oldugu askar edilmisdir b amiloid peptidinin 25 35 spektral analizinin neticeleri bu molekulun lipid helledicisinde ikinci dereceli strukturunu gosterir Peptidde a spiralin nisbeti xolesterolsuz liposomlar halinda xeyli yuksekdir Journal of Applied Spectroscopy Vol 92 No 2 May 2025 IF 1 0 Artiq seleniumlu polikristal CVD ZnSe nin genis luminesans spektrlerinin Qaus komponentlerinin tehlili gosterir ki artiq seleniumlu polikristal CVD ZnSe nin parcalanma prosesi esasen luminesans spektrinin 426 500 nm dalga uzunlugu diapazonuna tesir gosterir ve bu proses numunenin cilalanmamis sethinde daha suretle bas verir Heyecanlanmis isigin dalga uzunluqlarini mueyyen bir merhelede deyisdirmekle tedqiq olunan kristallardaki butuncoxzolaqli zolaqlari heyecanlandirmaq mumkundur ve neticede zolaq modelinin enerji miqyasi boyunca surusmeye uygun luminesans spektrleri yaranir ve emissiya kecidlerinin novunde muvafiq deyisiklik olur Cilalanmis sethden ve numunenin daxili cilalanmamis sethinden musahide edilen luminesans spektrinin yasil bolgesindeki maksimumlarin intensivlik azalma dinamikasi ferqlidir Biz inaniriq ki bu ferq polikristal CVD ZnSe nin sethinde ve derinliyinde ferqli bir qusur strukturunun yeni fon oksigeni ve mis cirkleri ile elaqeli aktiv merkezlerin ve onlarin daxili noqte qusurlari olan komplekslerinin emele gelmesi neticesinde yaranir Kalium kanalinin mudaxilesi xerceng mualicesi ucun potensial olaraq yeni terapevtik yollar acir Potensial yan tesirler kimi normal toxumalarda kanallarin hedeflenmesi ile bagli spesifik cetinlikler bir nece yolla hell edile biler Bezi hallarda kanal sis huceyrelerinde ustunluk teskil edir Diger hallarda ise anormal sekilde ifade olunan forma fizioloji cehetden normal formadan ferqlenir Normal huceyrelerdeki ve sis huceyrelerindeki funksiyalari mexaniki olaraq ayird etmek cox vaxt mumkundur ki bu da enenevi kemoterapevtik agentlerin effektivliyini ve spesifikliyini artiran kombinasiyali terapiyalarin proqnozlasdirilmasina ve tetbiqine imkan verir Bundan elave ion kanallarina huceyre xaricinde elcatanliq temin edilir ve bu da dermanlarin hazirlanmasini sadelesdirir Bir cox hallarda yeni terapiyalarin rasional dizayni huceyre boyume faktoru reseptorlarinin birbasa ve ya dolayi yolla inhibisyonuna sebeb olur ve bu da mueyyen sis novleri olan xesteler ucun ehemiyyetli sag qalma faydalari ile neticelenir Buna gore de movcud terapiyalarla birlikde kalium kanalinin mudaxilesi kimi yeni bir yanasma xerceng mualicesini ehemiyyetli derecede yaxsilasdirmaq potensialina malikdir Umumilikde bu xususiyyetler xerceng mualicesi leri ucun hedef kimi K kanallarinin potensialinin intensiv oyrenilmesini teleb edir Nature amp Science International Scientific Journal 2025 7 4 82 88 IF hesablanmaqdadir Insan BK kanali sitoxrom c domeninin funksiyasi kimi peroksidaza aktivliyini numayis etdirir ve bu da ion kanallarinin sadece ion kecirici strukturlardan daha cox oldugu fikrini destekleyir Xususile butun Amplex Red analiz tecrubeleri BK kanallari ile 1 mM paxillin istifade edilerek aparildigi ucun neticeler BK kanalinin peroksidaza aktivliyinin onun ion kecirici xususiyyetlerinden asili olmadigini vurgulayir Bundan elave bu neticeler esasen C615S H616R mutasiyalarini ehtiva eden qapi halqasinda azalmis peroksidaza aktivliyini numayis etdiren biokimyevi tecrubelerimizden elde edilen melumatlari tekrarlayir Bildiyimiz qederi ile bu BK kanallari terefinden numayis etdirilen fermentativ aktivliyin ilk numayisidir ve adeten ion kanallarinda numayis etdirilen azsayli numunelerden biridir Lakin bu fermentativ aktivliyin fizioloji funksiyalarinin ve neticelerinin tam basa dusulmesi gelecekde genis tedqiqatlar teleb edecekdir International Journal of Molecular Sciences 2025 26 15 7053 Q1 IF 4 9 Sitokrom c katalizlesdirilmis ABTS oksidlesme reaksiyasi xususile xerceng huceyre metabolizmasi kontekstinde 49 muxtelif patoloji veziyyetde sitoxrom c nin funksional rolunu oyrenmek ucun tesirli bir model kimi xidmet edir Ukrainian Biochemical Journal 2025 97 4 43 51 Q4 IF 0 135 HER2 HER3 heterodimeri PI3K AKT ve MAPK yollari vasitesile onkogen siqnalin guclu bir hereketverici quvvesi kimi cixis ederek dos ve agciyer xercenginin patogenezinde esas rol oynayir Unikal struktur ve funksional xususiyyetleri onu diger ErbB reseptor kombinasiyalarindan ferqlendirir ve terapevtik mudaxile ucun spesifik hedefler teklif edir Trastuzumab ve pertuzumab kimi HER2 hedefli dermanlarin klinik uguruna baxmayaraq muqavimet ehemiyyetli bir problem olaraq qalir HER2 ve HER3 qaliqlarinin qorunan teskilatlanmasini ve siqnalizasiyadaki rolunu anlamaq bispesifik antikorlar tirozin kinaz inhibitorlari ve antikor derman konjugatlari da daxil olmaqla novbeti nesil terapiyalarin inkisafini asanlasdiracaq Bundan elave innovativ diaqnostik vasiteler bu hedefli terapiyadan en cox faydalanacaq xesteleri mueyyen etmek qabiliyyetimizi genislendirir Faktori eksperimental noi evolutsii organizmiv 2025 3 Ion kanallari mueyyen ionlar ucun secici kecirici olan membran zulallaridir ve onlarin fealiyyeti hem kimi siqnal molekullari terefinden tenzimlene biler O muxtelif tip ion kanallarinin KATP ENaC Kv1 4 Kv10 1 Kv11 3 ve BK kanallarinin hemle qarsiliqli tesiri barede son elmi melumatlari da istirakcilara teqdim edib Hemcinin hem molekulunun kanal aktivliyine tesiri ferqli xarakter dasiyir meselen KATP kanalinin aktivliyini artirdigi halda ENaC ve Kv10 1 kanallarinin aktivliyini azaldir Elde olunan neticelere esasen hemin BK kanalinin fealiyyetinin tenzimlenmesinde de muhum siqnal molekulu rolunu oynadigi mueyyen edilib Tedqiqatin mehdudiyyetlerine o cumleden numunenin kicik olcusune ve tek bir xerceng merkezinde aparilmasina baxmayaraq neticeler yeni portativ LAMP sisteminin klinik tecrube ucun perspektivli bir vasite oldugunu gosterir Bildiyimiz qeder bu NSCLC xestelerinin bir kohortunda en cox yayilmis EGFR gen variantlarini deqiq askar eden xerceng merkezinde istifade edilen ilk portativ LAMP sistemidir Bundan elave agciyer xercengi xestelerini mualice eden sehiyye iscilerinin musbet reyleri EGFR variantlarini askar etmek ucun LAMP analizinin daha da tekmillesdirilmesi ucun tesviqedicidir Hazirda esas sahelerde elave tedqiqatlar aparilir 1 DNT temizlenmesine ehtiyaci aradan qaldiraraq plazma istifade ederek EGFR testi ucun portativ LAMP sisteminin optimallasdirilmasi 2 Diger ekzon 19 delesiyalari ve T790M varianti kimi elave klinik variantlarin daxil edilmesi 3 Bu sistemin NSCLC xestelerinin uc coxmerkezli kohortunda validasiyasi Gelecekde Doctor Vida LAMP sisteminin xeste baximi merkezlerine inteqrasiyasi hedef terapiyaya cixisi genislendirecek ve en cox yayilmis genetik variantlari olan agciyer xercengi xesteleri ucun mualice qerarlarini suretlendirecek The Journal of Precision Medicine Health and Disease 2025 Vol 2 p 1 9 IF 1 4 Bu tedqiqat suni intellektin ferdilesdirilmis laboratoriya tebabetinde diaqnostik deqiqliyi artirmaq ucun ehemiyyetli potensiala malik olduguna dair inandirici deliller teqdim edir Umumi neticeler umidverici olsa da metodoloji heterojenlik potensial nesr qerezi ve melumatlarin deyiskenliyi de daxil olmaqla ehemiyyetli cetinlikler ehtiyatli serh ve davamli tekmillesdirme ehtiyacini vurgulayir Gelecek isler ciddi tedqiqat dizaynina suni intellekt qiymetlendirme sistemlerinin standartlasdirilmasina ve hesabatlarda daha cox seffafliga ustunluk vermelidir Bu meselelerin helli etibarli edaletli ve klinik cehetden inteqrasiya olunmus suni intellekt sistemlerinin yaradilmasi ucun cox vacib olacaqdir Neticede suni intellektin mesuliyyetli inkisafi ve tetbiqi xestelerin neticelerinin yaxsilasdirilmasinda ve laboratoriya tebabeti sahesinin inkisafinda esas rol oynaya biler Clinical and Experimental Medicine 2025 Vol 25 Issue 155 p 1 14 IF 3 5 Hidrogen peroksidin induksiya etdiyi hemoglobin oksidlesme prosesinin nezerecarpacaq derecede inkisafi 0 5 mM den cox inkubasiya muhitinde son konsentrasiyada baslayir Gosterilmisdir ki natrium azid katalaza aktivliyinin inhibitoru ve yodoasetamid qlutation peroksidaza ve peroksiredoksin 2 aktivliyinin inhibitoru birge istifade edildikde eritrosit inkubasiyasinin 37 C de 10 cu deqiqesinde bas veren fluoresans intensivliyinin artmasina sebeb olur Natrium selenit 10 mM istifade edildikde antiperoksid fermentlerinin aktivliyinin inhibe edilmesi seraitinde induksiya edilmis fluoresansin butun gostericileri orta hesabla 20 30 azalir ki bu da H2O2 ye meruz qaldiqda selenin hemoglobine antioksidant tesirinin GPC mexanizmlerinin istiraki olmadan heyata kecirile bileceyini gosterir yeni hemoglobindeki selen musteqil antioksidant tesir gostere biler Cell Biophysics 2025 Vol 70 Issue 1 p 93 99 IF 2 5 Elde edilen neticeler demir ionlarinin insulin muqavimetinde qirmizi qan huceyrelerine oksidlesdirici zererin inkisafina verdiyi tohfeni qiymetlendirmeye imkan verir ve bu veziyyetde oksidlesdirici stressle elaqeli xesteliklerin qarsisinin alinmasi ve mualicesi ucun yeni strategiyalarin hazirlanmasinda faydali ola biler Norwegian Journal of Development of the International Science 2025 Issue 156 p 28 32 IF hesablanmaqdadir Laboratoriyalar span Biomolekullarin strukturu dinamikasi ve funksiyasi laboratoriyasi Inteqrativ biologiya birge laboratoriyasi Molekulyar ve huceyre biokimyasi laboratoriyasi Molekulyar ve huceyre onkologiyasi birge laboratoriyasi Huceyre siqnalinin oturulmesi laboratoriyasi Fiziki kimyevi stress faktorlarinin biofizikasi laboratoriyasi Biomolekullarin strukturu dinamikasi ve funksiyasi laboratoriyasi span Laboratoriyada asagidaki istiqametler uzre elmi tedqiqat isleri aparilir Neyrodegenerativ xesteliklerin esas fesadlarindan olan zulallarin amiloid emele getirme mexanizmlerini onun kinetik xususiyyetlerini amiloid emele gelmesinin ingibitorlarini ve yaranmis amiloidlerin parcalanmasi mexanizmlerini tedqiq etmek Suni Intellekti tetbiq etmekle insanin qan plazmasinin Furye Cevirici Infraqirmizi FCIQ spektrleri esasinda agciyer xercenginin karsinoma diaqnostikasi ucun saglam agciyer xercengi klassifikasiya modelinin yaradilmasi Bu modelden istifade etmekle agciyer xercengi xesteliyinin genismiqyasli skrininqi ucun metodun hazirlanmasi Saglam ve agciyer karsinomasi xestelerinin agciyer epitel huceyre membranlarini bir birinden ferqlendiren kinetik parametrleri xarakterize etmek Bu parametrleri agciyer karsinomasi xesteliyi ucun seciyyevi olan muhitde xarakterize etmek ferdi terapiya ucun gosterisler hazirlamaq Bunun ucun agciyer epiteli huceyre membranlarinin saglam ve xerceng hallarinda kinetik parametrlerini pH in 6 2 xercengin hipoksiya hali ve 7 3 qiymetlerinde temperaturun ise 20 C 44 C xercengin mualicesine istifade olunan hipertermiyanin yuxari qiymeti araliginda qiymetlendirilmesi 5 doksil stearin tursusu 16 doksil stearin tursusu C16SL kimi spin nisanlanmis yag tursularindan istifade etmekle Elektron Paramaqnit Spektroskopiyasi metodu ile huceyre membraninin dinamikasini sethden muxtelif derinliklerde qiymetlendirmek Agciyer toxumasininin huceyre membranlarini ve hemin toxumadan ekstraksiya edilmis yag tursularindan hazirlanmis liposomlari tedqiq etmekle huceyre membraninin dinamikasini temin eden komponentleri qiymetlerdirmek Muxtelif anti xerceng dermanlarin epitel huceyrelerinin muxtelif hallarinda onlarin membranlarinin dinamik parametrlerine tesirini tedqiq etmek ucun spin nisanlamis yag tursularinda istifade etmek Lanqmuir cihazindan istifade etmekle xerceng xestelikleri ucun seciyyevi muxtelif yag tursularinin ve ya onlarin kompozisiyasinin monotebeqelerini almaq ve muxtelif derman ve anti xerceng peptidlerin huceyre membrani ile qarsiliqli tesir mexanizmlerini tedqiq etmek Qeyd etmek lazimdir ki huceyre membraninin yuxarida sadalanan dinamik parametrleri ferdi xarakter dasiyir ve xerceng xesteliyinin inkisafi derecesinden asilidir Ona gore de bu tedqiqatlar onkoloji xestelerin mualicesinde ferdi yanasmanin tetbiqine komek edecekdir Laboratoriyanin muduru 3 cu dereceli Emek ordeni mukafatcisi AMEA nin muxbir uzvu fizika riyaziyyat elmleri doktoru professor Oktay Kazim oglu Qasimovdur Laboratoriyanin diger emekdaslari Rasim B Aslanov fizika riyaziyyat elmleri namizedi aparici elmi isci dosent Arzu H Aydemirova vikipedist elmi isci Efsane A Huseynova elmi isci Aytac C Memmedova muhendis Leman M Suleymanova elmi isci Aide M Memmedzade elmi isci ve Aygun B Tagiyevadir kicik elmi isci Laboratoriyanin elmi isleri span Aytaj J Guliyeva Oktay K Gasymov ANS fluorescence Potential to discriminate hydrophobic sites of proteins in solid states Biochemistry and Biophysics Reports 2020 vol 24 p 100843 Laura Ragona Oktay Gasymov Aytaj J Guliyeva Rasim B Aslanov Serena Zanzoni Chiara Botta Henriette Molinari Rhodamine binds to silk fibroin and inhibits its self aggregation Biochimica et Biophysica Acta BBA Proteins and Proteomics 2018 vol 1866 Issue 5 6 p 661 667 Oktay K Gasymov Sefa Celik Gulshen Agaeva Sevim Akyuz Serda Kecel Gunduz Niftali M Qocayev Aysen E Ozel Ulker Agaeva Matanat Bakhishova Jamil A Aliyev Evaluation of anti cancer and anti covid 19 properties of cationic pentapeptide Glu Gln Arg Pro Arg from rice bran protein and its d isomer analogs through molecular docking Journal of Molecular Graphics and Modelling 2021 vol 108 p 107999 Oktay K Gasymov Chiara Botta Laura Ragona Aytaj J Guliyeva Henriette Molinari Silk Fibroin Based Films Enhance Rhodamine 6G Emission in the Solid State A Chemical Physical Analysis of their Interactions for the Design of Highly Emissive Biomaterials Macromolecular Chemistry and Physics 2019 vol 2020 Issue 4 p 1800460 Oktay K Gasymov Serda Kecel Gunduz Sefa Celik Sevim Akyuz Aysen E Ozel Gulshen Agaeva Leman M Suleymanova Ulker Agaeva Matanat Bakhishova JA Aliyev Molecular docking of the pentapeptide derived from rice bran protein as anticancer agent inhibiting both receptor and non receptor tyrosine kinases Journal of Biomolecular Structure and Dynamics 2023 vol 41 Issue 10 p 4321 4343 Oktay K Gasymov Aida M Mammedzade Matanat J Bakhishova Aytaj J Guliyeva Laura Ragona Henriette Molinari Sodium fusidate prevents protein aggregation of silk fibroin and offers new perspectives for human lens material disaggregation Biophysical Chemistry 2021 vol 279 p 106680 Oktay K Gasymov Arzu H Aydemirova Leylakhanum A Melikova Jamil A Aliyev Artificial intelligence to classify human lung carcinoma using blood plasma ftir spectra Appl Comput Math 2021 vol 20 Issue 2 p 277 289 OK Gasymov RB Aslanov LM Dashdemirova OZ Alekperov AR Abdurahimov Dynamics of Proteins by Thermal Decay of Free Radicals Induced by Ultraviolet Irradiation Journal of Spectroscopy 2018 vol 218 p 1 6 Nigar M Kamilova Oktay K Gasymov Alieva U G Comparative Assessment of Hormonal Echographic and Spectral Parameters in Chronic Endometritis and Chronic Salpingo Oophoritis Ukrainian Journal of Medicine Biology and Sport 2022 vol 7 Issue 3 p 143 146 Alessandra Quarta Simona Bettini Massimo Cuscuna Daniela Lorenzo Gianmichele Epifani Giuseppe Gigli Ludovico Valli Jamil A Aliyev Elkhan E Kazimov Matanat J Bakhishova Oktay K Gasymov Daniela Simeone Tailoring Gold Nanoisland Based Biosensors for Ultrasensitive Detection of Doxorubicin in Biological Fluids ACS Applied Nano Materials 2024 vol 7 Issue 16 p 18724 18736 Oktay K Gasymov Matanat J Bakhishova Rasim B Aslanov Leylakhanum A Melikova Jamil A Aliyev Membrane partitioning of TEMPO discriminates human lung cancer from neighboring normal cells Acta Naturae vol 15 Issue 4 p 111 120 Oktay K Gasymov Oktay Z Alekperov Arzu H Aydemirova Nigar Kamilova Rasim B Aslanov Ayaz H Bayramov Afet Kerimova Surface enhanced Raman scattering of whole human blood on nanostructured ZnO surface Physica status solidi c 2017 vol 14 Issue 6 p 1600155 Oktay K Gasymov Gulshen Agaeva Niftali M Qocayev Sefa Celik Sevim Akyuz Serda Kecel Gunduz Aysen E Ozel Ulker Agaeva Matanat Bakhishova Jamil A Aliyev Comparative conformational analysis of anticancer pentapeptide GLU GLN ARG PRO ARG isolated from rice bran protein and its single and all D amino acid isomer analogs Transactions of ANAS 2022 vol 42 Issue 2 p 23 33 Bakhishova M Aslanov R B Gasanova R B Melikova L Aliyev J A Gasymov O K Hydrophobic but not charged group attachment to TEMPO enhances discrimination of liposomes from human lung normal and carcinoma cells Transactions of ANAS Physics and Astronomy Series 2022 vol 42 Issue 5 p 56 63 Aliyev J A Gasymov O K Bakhishova M J Gasanova R B Aslanov R B Melikova L A Benzoate group attachment to TEMPO provides enhanced discrimination of liposomes fabricated using human lung normal and carcinoma cells Russian journal of biological physics and chemistry 2022 vol 7 Issue 2 p 261 267 A M Mammedzade Ay J Mammadova O K Gasymov Structure Of Silk Fibroin Nanoparticles Characterization Of Hydrophobic Patches Russian Journal Of Biological Physics And Chemistry 2022 Vol 7 Issue 2 P 268 272 A H Aydemirova N Kamilova O K Gasymov FTIR of human blood plasma as a diagnostic tool for myoma patients Molekulyarnye membrannye i kletochnye osnovy funkcionirovaniya biosistem 2018 p 184 O K Gasymov O Z Alekperov R B Aslanov Dynamic Plasmon Enhanced Raman Scattering In Biomolecules And Whole Blood On Ag Nanoparticles Laser 2015 Vol 71 Issue 2 P 2 Oktay K Gasymov Arzu H Aydemirova Oktay Alekperov Rasim B Aslanov Khuraman Khalilova Nagi Gasimov Nazim Mamedov Irada Mamedova Sardar Babayev Namig Gasanov IR ellipsometry of silk fibroin films on Al nanoislands Physica Status Solidi C 2015 May Volume VI pp 628 630 Oktay K Gasymov Matanat J Bakhishova Leylaxanum A Melikova Jamil A Aliyev Structural organization of membrane lipids from human lung cancer and healthy cells Journal of Molecular Structure 2025 Vol 1350 Issue 2 p 1 18 I Abbasov M Musayev O Gasymov A Mammadova Influence of Background Impurities of Oxygen and copper on the luminescence spectrum of Polycrystalline CVD ZNSE with Excess Selenium Nano Vol 20 No 14 p 1 16 G A Agayeva G Z Najafova A Dj Mammadova Circular dichroism spectroscopic study of the spatial structure of betta amyloid peptide 25 35 in a medium with conditions similar to the membrane environment Journal of Applied Spectroscopy 2025 Vol 92 Issue 2 p 293 297 A C Memmedova Rodamin 6G lazer renginin ipek fibroini tebeqesinde zulal aqreqasiyasina tesiri SEM strukturunun analizi AJP Fizika 2025 Vol XXXI N 2 p 51 55 A H Aydemirova A B Tagiyeva L E Melikova O K Qasimov Insanin saglam ve agciyer karsinomasi halinda plazma lipinin suni intellekt modeli ile klassifikasiyasi AJP Fizika 2025 Vol XXXI No 2 p 56 61 Inteqrativ biologiya laboratiyasi span Laboratoriyada asagidaki istiqametler uzre elmi tedqiqat isleri aparilir Bioloji sistemlerde cox komponentli kinetik proseslerin riyazi modellesdirilmesi insan ve model orqanizmlerde metabolik sistemlerin ve bu sistemlerin yaratdigi sebekelerin genetik tenzimlenmesi mexanizmlerinin tedqiqi xerceng huceyrelerinin yaranmasina sebeb olan prinsipial genetik faktorlarin teyini ucun xercengin gedisinin riyazi modellesdirilmesi proqnozlasdirilmasi ve muvafiq diaqnostika sistemlerinin yaradilmasi Laboratoriyanin muduru 3 cu dereceli Emek ordeni mukafatcisi AMEA nin muxbir uzvu biologiya elmleri doktoru professor Ilham Eyyub oglu Sahmuradovdur Laboratoriyanin diger emekdaslari Aysel C Eliyeva kicik elmi isci Lale R Memmedovadir kicik elmi isci Laboratoriyanin elmi isleri span Osmanli Z Falgarone T Samadova T Aldrian G LeclercqJ Shahmuradov I Kajava A V 2022 The difference in structural states between canonical proteins and their isoforms established by proteome wide bioinformatics analysis Biomolecules 12 1610 https doi org 10 3390 biom12111610 Shahmuradov I Gasimov K 2024 SARS CoV 2 where and how did it emerge from Baku State University Journal of Life Sciences amp Biology v 1 1 p 13 19 http bsuj bsu edu az en journal life sciences and biology issue 1 1 Abaszade Z Gasimov K Shahmuradov I 2024 Study of single nucleotide polymorphism in the encoding exons of the AGT gene of an arterial hypertension patient from Azerbaijan J of Life Sciences amp Biomedicine 6 79 No 1 11 21 doi org 10 59849 2710 4915 2024 1 11 https jlsbjournal org uploads public files 2024 06 jlsb2024 1 11 pdf Abdulazimova AU Gasimov KG Abbasov MA Samadova TA Shahmuradov IA 2021 Comparative studies on genome organization and evolution of some fish and crustacean species Journal of Life Sciences amp Biomedicine 3 76 No 1 17 23 doi org 10 29228 jlsb 2 https jlsbjournal org 37 comparative studies on genome organization and evolution of some fish and crustacean species html Gasimov KG Samadova TA Abasova FK Shahmuradov IA 2020 Comparative studies on E M and N structural proteins of SARS CoV SARS CoV 2 pangolin CoV and bat CoB Journal of Life Sciences amp Biomedicine 2020 2 75 58 68 doi org 10 29228 jlsb 62 https jlsbjournal org 77 comparative studies of e m and n structural proteins of sars cov sars cov 2 pangolin cov and bat cov kg gasimov1 ta samadova1 fk abasova 2 ia shahmuradov13 1 institute of biophysics azerbaij html Abdurahimov A Shahmuradov I Gasimov K 2023 Subtle mechanisms of the visual cascade searching for critical amino acid residues in signal transduction of the visual receptor rhodopsin J of Life Sciences amp Biomedicine 5 78 80 86 doi 10 5281 zenodo 8004455 https zenodo org records 8004455 Yusifova FB Akhundova EM Salaeva SJ Gasimov KG Shahmuradov IA 2023 Possible relationships between single nucleotide polymorphisms and expression of human HBA1 HBA2 HBB and HBD genes Transactions of Institute of Molecular Biology and Biotechnologies AR MSE vol 7 No 1 p 50 61 doi 10 5281 zenodo 8079811 https imbb az uploads 8 compressed 20 1 pdf Osmanli Z Aliyeva A Shahmuradov I Isoforms of cancer related proteins tend to destabilize the structure Transactions of Institute of Molecular Biology and Biotechnologies AR MSE vol 7 No 1 p 62 67 DOI 10 5281 zenodo 8079824 https imbb az uploads 9 compressed 20 1 pdf Aysen A Ismayilova Aysel C Eliyeva Ilham E Sahmuradov 2023 Insan genomunda uzun kodlasdirmayan RNT genlerinin teskilinin bezi xususiyyetleri AR ETN Genetik Ehtiyatlar Institutunun Elmi Eserleri Cild XII 2 s 1010110 http genresjournal az Docs elmi eser 12 2 pdf Eliyeva Aysel Shahmuradov Ilham Insanin xerceng genlerinin promotor rayonlarinin transkripsiya faktorlari ile birlesme saytlari spektrinin muqayiseli tedqiqi Heyder Eliyev ve Muasir Biologiya Elminin Inkisafi Nailiyyetler ve cagirislar movzusunda beynelxalq konfrans IMBB Baki 2023 Ismayilova A A Eliyeva A C Shahmuradov I E Insanin uzun kodlasdirmayan RNT ardicilliqlarinin genlerinin genomda teskili Genetik ehtiyyatlarin muhafizesi ve semereli istifadesi nailiyyetler ve perspektivler movzusunda elmi konfrans GEI Baki 2023 Fidan Yusifova Amina Abdulazimova Aysel Aliyeva Ilham Shahmuradov Additional Open Reading Frames in the Annotated mRNAs of Mammals and Plants May Encode Unknown Protein European Biotechnology Congress 2024 Abstract Acception Letter 2024 Zarifa Osmanli Gudrun Aldrian Jeremy Leclereq Protein tandem repeats that produce frameships can generate new structural states and functions The FEBS Journal 2025 Vol 292 Issue 18 p 1 17 Molekulyar ve huceyre biokimyasi laboratoriyasi span Laboratoriyada xerceng xesteliklerinin xususile de agciyer sud vezi ve yogun bagirsaq karsinomalarinin yaranmasinda istirak eden huceyre seth reseptorlarinin ve siqnal yolunda istirak eden diger zulallarin oyrenilmesi ve bunlarda bas veren potensial mutasiyalarin arasdirilmasi aparilir Hal hazirda bu zulallari kodlasdiran genlerin ayrilmasi plazmid vektorlara klonlasdirilmasi ve E coli huceyrelerine transformasiyasi aparilir Bu meqsedle agciyer ve bagirsaq xercengi toxumalarinda siqnal yollarinin HER1 HER2 ve RAS kimi zulallarinin arasdirilmasi prosesi heyata kecirilmisdir Saglam ve xeste agciyer toxumasi hemcinin bagirsaq xercengi toxumalarindan TRI reagent ve RNA solve reagent destlerinden istifade ederek total RNT nin ayrilmasi aparilmisdir Alinmis total RNT fraksiyasi M MLV geriya transkriptazadan istifade ederek geriye transkripsiya yolu ile bu zulallari kodlasdiran genlerin DNT leri ayrilmis ve rekombinant HER1 HER2 ve RAS kDNT nin CDS hissesesi PZR amplifikasiya yolu ile ayrilmasina tetbiq edilmisdir Dizayn olunmus praymerlerden istifade ederek amplifikasiya olunmaqla ayrilmis CDS ler pET20b ve pQE Trisistem plazmid vektorlkarina kecirilmesi aparilir Bu meqsedle pET20b ve pQE Trisistem plazmid vektorlari bakterial kulturaya kecirilmis orada artirilaraq ayrilmis ve uyguyn olaraq Nde I HindII ve BamH I Xba restrisksiya fermentleri ile kesilmisdir Kesilmis plazmid DNT fraqmentleri aqaroza gel elektroforezinde fiksasiya edilerek goruntulenmisdi Laboratoriyanin muduru biologiya elmleri doktoru Kerim Quli oglu Qasimovdur Laboratoriyanin diger emekdaslari Metanet C Baxisova elmi isci Gunay I Eliyeva kicik elmi isci Sevda A Mahmudova kicik elmi isci ve Banu Q Astanovadir kicik elmi isci Laboratoriyanin elmi isleri span Jafarov H R Gasimov K G Expression pattern of SlWRKY33 and SlERF5 in tomato plants under elevated salt concentration and water deficit Faktori eksperimentalnoyi evolyuciyi organizmiv 2017 Tom 20 s 266 270 Dzhafarov G R Azizov I V Abduragimov A R Gasymov K G Ekcpressii SlWRKY33 i SlERF5 rastenij tomata Solanum lycopersicum l induciruyutsya povyshennoj solenostyu Nauchnye gorizonty 2018 5 9 c 158 169 Azizov I V Fejziev Ya M Gasymov K G Vliyanie razlichnyh koncentracij hloristogo natriya na rost razvitie i fotosintez genotipov kartofelya Multidisciplinarnyj nauchnyj zhurnal ARIHVAVRIUS sbornik nauchnyh publikacij HHVI Konferencii NAUKA V SOVREMENNOM MIRE 2018 st 9 13 Abaszade Z A Kulieva N T Ejyubova G M Kurbanova Sh K Ibragimova T A Gusejnova Sh A Velieva G A Mahmudova P A Ansarova A G Kasymov K K Shahmuradov I A Genotipicheskie Variacii Razvitiya Gipertonii i drugih Zabolevanij Serdechno Sosudistoj Sistemy Sredi Lic Azerbajdzhanskogo Etnosa Medical Science and Education of Ural 2020 Tom 21 2 102 st 37 42 K G Gasimov T A Samadova F K Abasova I A Shahmuradov Comparative studies of E M and N structural proteins of SARS CoV SARS CoV 2 pangolin CoV and bat CoV Journal of Life Sciences amp Biomedicine 2020 vol 2 75 No 2 p 58 68 A U Abdulazimova K G Gasimov M A Abbasov T A Samadova I A Shahmuradov Comparative studies on genome organization and evolution of some fish and crustacean species Journal of Life Sciences amp Biomedicine 2023 vol 3 76 No 1 p 17 23 B Bayramov N Bayramov H Aslanov N Karimova K Gasimov I Shahmuradov C Reissfelder V Yagublu Association of miR 149 T gt C and miR 196a2 C gt T Polymorphisms with Colorectal Cancer Susceptibility A Case Control Study Biomedicines 2023 11 9 2341 F Yusifova E Akhundova S Salaeva K Gasimov I Shahmuradov Possible relationships between single nucleotide polymorphisms and expression of human HBA1 HBA2 HBB and HBD genes Transactions of the Institute of Molecular Biology amp Biotechnologies MSE AR 2023 vol 7 No 1 p 49 60 A Abdurahimov I Shahmuradov K Gasimov Subtle mechanisms of the visual cascade searching for critical amino acid residues in signal transduction of the visual receptor rhodopsin Journal of Life Sciences amp Biomedicine 2023 v 5 78 No1 p 80 86 Z Abaszade K Gasimov I Shahmuradov Study of single nucleotide polymorphism in the encoding exons of the AGT gene of an arterial hypertension patient from Azerbaijan Journal of Life Sciences amp Biomedicine 2024 v 6 79 No 1 p 11 21 I A Shahmuradov K G Gasimov SARS COV 2 where and how did it emerge from Baku State University Journal of Life Sciences amp Biology 2024 volume 1 issue 1 pages 13 19 F A Bagirova G I Eliyeva Epidermal boy faktoru reseptorlarinin qurulus analizi Heyder Eliyev ve muasir biologiya elminin inkisafi nailiyyetleri ve cagirislar movzusunda beynelxalq elmi konfrans MBB Baki 2023 F Bagirova F Qudretova G Eliyeva ERBB ailesinin numayendelerinden EGFR ve HER2 reseptorlarinin huceyrexarici domen analizi ˮBiologiya ve Aqrar Elmlerˮ III Beynelxalq Elmi Konfrans 14 Iyun 2024 F Qudretova G Eliyeva Kalium kanallarinin novleri ve sislerde rolu ˮBiologiya ve Aqrar Elmler ˮ III Beynelxalq Elmi Konfrans 14 Iyun 2024 Agamaliyeva B Q Mahmudova S A Xercengde Ras zulallari 17 18 noyabr 2022 ci il Universitet elminin ve tehsilinin muasir problemleri movzusunda Sumqayit Dovlet Universitetinin 60 illiyine hesr olunmus Respublika elmi konfrans seh 157 160 Banu Qubad qizi Agamaliyeva Sevda Ayaz qizi Mahmudova Insanda xercengin yaranmasi prosesinde HER ailesi reseptorlarinin rolu XII INTERNATIONAL SCIENTIFIC RESEARCH CONFERENCE 10 january 2023 International scientific journal Impact Factor 2 255 DOI https doi org 10 36719 2663 4619 2023 4 12 ISSN 2663 4619 e ISSN 2708 986X DOI 10 36719 seh 75 81 Banu Q Agamaliyeva The role of the protein family of SPARC in pancreatic cancer Baki Dovlet Universiteti Biologiyada elmi nailiyyetler ve cagirislar movzusunda X Beynelxalq Elmi konfrans 6 7 may 2021 Seh 57 60 Banu Q Agamaliyeva The role of SPOCK2 in pancreatic ductal adenocarsinoma Bilimsel arasdirmalar Tezis ve meqaleler toplusu Ankara 2021 ISBN 978 625 8455 82 3 Yayin No 1387 seh 244 Banu Q Agamaliyeva Pankreas adenokarsinomasinin patogenizinde muhum rol oynayan proteinler Lenkeran Dovlet Universitetinin Elmi xeberler jurnali RIYAZIYYAT VE TEBIET ELMLERI 2021 2 Seh 5 11 Banu Q Agamaliyeva TGF b SMAD siqnal yolu The XXXIV International Scientific Symposium From the 20th of January to Karabakh Victory Kars Turkiye 28 January 2023 ISBN 978 605 72212 4 7 seh 304 306 Banu Q Agamaliyeva Medealti Vezi Xercenginde Esas Rola Malik Siqnal Yollari Naxcivan Dovlet Universitetinin Elmi Eserler Jurnalinin Tebiet Ve Tibb Elmleri Seriyasi 2023 3 124 ISSN 2223 5124 Seh 53 58 F Bagirova F Qudretova G Eliyeva ERBB ailesinin numayendelerinden EGFR ve HER2 reseptorlarinin huceyrexarici domen analizi ˮBiologiya ve Aqrar Elmlerˮ III Beynelxalq Elmi Konfrans 14 Iyun 2024 F Qudretova G Eliyeva Kalium kanallarinin novleri ve sislerde rolu ˮBiologiya ve Aqrar Elmler ˮ III Beynelxalq Elmi Konfrans 14 Iyun 2024 F Gudratova A Aliyeva S Mahmudova K Gasymov T Yusifov ABTS oxidation rection as a model of cytochrome c driven electron transfer Ukr Biochem J 2025 Vol 97 Issue 4 Fidan Gudratova Aysel A Aliyeva Sevda Mahmudova Karim Gasimov Talhe Yusifov The Pottasium channels are an important target in cancer therapy Nature amp Science International Scientific Journal 2025 Vol 7 Issue 4 p 82 88 Oktay K Gasymov Matanat J Bakhishova Rasim B Aslanov Leylakhanum A Melikova Jamil A Aliyev Membrane partitioning of TEMPO discriminates human lung cancer from neighboring normal cells Acta Naturae vol 15 Issue 4 p 111 120 Bakhishova M Aslanov R B Gasanova R B Melikova L Aliyev J A Gasymov O K Hydrophobic but not charged group attachment to TEMPO enhances discrimination of liposomes from human lung normal and carcinoma cells Transactions of ANAS Physics and Astronomy Series 2022 vol 42 Issue 5 p 56 63 Aliyev J A Gasymov O K Bakhishova M J Gasanova R B Aslanov R B Melikova L A Benzoate group attachment to TEMPO provides enhanced discrimination of liposomes fabricated using human lung normal and carcinoma cells Russian journal of biological physics and chemistry 2022 vol 7 Issue 2 p 261 267 AH Aydemirova LA Melikova OK Gasymov JA Aliyev Biomarker Analysis Of Lung Carcinoma Using Ftir Spectra Of Human Blood Plasma Sbornik Nauchnyh Trudov Vi Sezda Biofizikov Rossii 2019 p 157 Oktay K Gasymov Matanat J Bakhishova Leylaxanum A Melikova Jamil A Aliyev Structural organizations of membrane lipids from human lung cancer and healthy cells Journal of Molecular Strcuture 2026 Vol 1350 Issue 2 p 1 18 Carla Clemente Elnara Aliyeva Sabina Mehdizade Jamil Aliyev Leylaxanum Melikova etc A rapid Loop Mediated Isothermal Amplification LAMP test for the detection of somatic variants P L858R and p E746 A750 del in non small cell lung cancer patients comparison with real time PCR and NGS The Journal of Precision Medicine Health and Disease 2025 Vol 2 p 1 9 Rafiq Memmedhesenov Fuad Islamzade Cemil Eliyev Ikincili tam adentiyanin ortopedik mualicesinden sonra pasiyentlerin heyat keyfiyyeti ATJ Klinik tedqiqatlar 2025 N 1 s 5 9 Huceyre siqnalinin oturulmesi laboratoriyasi span Laboratoriyada ion kanallari qeyri uzvi ionlarin elektrokimyevi qradiyenti yolu ile huceyre membranlarindan diffuziyasini heyata keciren elametdar transmembran zulallardir Murekkeb biofiziki mexanizm kimi ion kanallari bioelektrik siqnallarin yaranmasini heyata kecirirler Tedqiqatimiz ion kanallarinin disfunksiyalari ve onlarin yaratdigi bioelektrik siqnallari ile elaqeli xerceng elametlerinin emele gelmesinin molekulyar biofiziki mexanizmlerinin ve patofiziologiyasinin tedqiqine yonelmisdir Bioelektrik siqnallar huceyrelerin siqnal sebekesinin terkib hissesi kimi fizioloji proseslerde muhum rol oynayir Huceyrelerin bioelektrik siqnallarinin funksiyasindaki deyisiklikler xerceng elametlerinin nezaretsiz proliferasiyanin apoptoza qarsi davamliligin toxuma tutulmasi ve metastazin yaranmasina komek ede biler Biz xercenge sebeb ola bilen bioelektrik siqnallarinin yaranmasi ile elaqeli ion kanalinin xususiyyetlerini mueyyen etmeye calisiriq ve siddetli keskin sis mutasiyalarini blok ede bilen ve sis boyumesinin qarsisini ala bilen ve ya normallasdira bilen bioelektrik veziyyetlerini modulyasiya etmek ucun molekulyar biofiziki usullardan istifade edirik Laboratoriyanin esas maragi xerceng elametlerinin inkisafi ile elaqeli olan bioelektrik siqnallarin ve ion kanallarinin identifikasiyasi ve seciyyelendirilmesidir Meqsedimiz ion kanallari ve kanalla idare olunan mexanizmler vasitesile bioelektrik siqnallarinin manipulyasiyasinin tesirini arasdirmaqdir Huceyrelerde funksional bioelektrik siqnallari problemini hell etmek ucun membran cereyanlarini real zamanda ve tek bir anda olcmeye imkan veren Patch clamping Voltage Fluor fluorescence lifetime views VF FLIM kimi en guclu elektrofizioloji usullarin tetbiq edilmesi planlasdirilir Tedqiqat qrupu hemcinin ion kanallarinin kecidine nezaret eden molekulyar qarsiliqli tesirleri ve hadiseleri anlamaga calisir Ion kanalinin kecidinin qurulus esaslari haqqinda fikir elde etmek ucun CD FTI Zamanla hell olunan fluoressent ve EPR spektroskopiyalar kimi helletme esasli usullardan istifade ederek temizlenmis ion kanalini teskil eden zulallar aparati oyrenilir Bu arasdirma ion kanallarinin isini fizioloji cehetden muvafiq qatiliqlarda siqnal molekullarini baglayan ve ion kanalinin modulyasiyasina esaslanan erken molekulyar hadiseleri eks etdiren konformasiya yenidenqurulmasina meruz qalan bioloji sensor kimi basa dusulmesi ucun esas olardi Bele kompleks tedqiqatlar aparilmasi bize metastatik xesteliklere qarsi mubarize aparmaq ucun yeni terapevtik strategiyalarin islenib hazirlanmasina imkan verecek Laboratoriyanin muduru biologiya uzre felsefe doktoru dosent Taleh Nesib oglu Yusifovdur Laboratoriyanin diger emekdaslari Fidan R Qudretova kicik elmi isci ve Aysel A Eliyevadir kicik elmi isci Laboratoriyanin elmi isleri span Taleh Yusifov Fidan Qudretova Aysel Aliyeva Role of Bioelectrical Signaling Networks in Tumor Growth 2024 American Journal of Biomedical and Life Sciences Taleh Yusifov Oktay Gasimov Nicoletta Savalli Antonios Pantazis Riccardo Olcese The Human BK Channel Gating Ring is a High affinity Heme Sensor Taleh Yusifov Fidan Qudretova Aysel Aliyeva Cytochrome C like Domain within the human BK channel 2025 Vol 26 Issue 7053 p 1 15 F Gudratova A Aliyeva S Mahmudova K Gasymov T Yusifov ABTS oxidation rection as a model of cytochrome c driven electron transfer Ukr Biochem J 2025 Vol 97 Issue 4 Fidan Gudratova Aysel A Aliyeva Sevda Mahmudova Karim Gasimov Talhe Yusifov The Pottasium channels are an important target in cancer therapy Nature amp Science International Scientific Journal 2025 Vol 7 Issue 4 p 82 88 Neyrodegenerativ patologiyalarda proteoliz proseslerinin inkisafina hipoksiyanin agir metallarin ve onlarin nanozerreciklerinin tesirinin tedqiqi Erken yas dovrunde neyrodegenerativ patologiyalarinin inkisafinda biogen agir metallarin rolunun arasdirilmasi Xerceng xesteliklerinin erken diaqnostikasinin biofiziki ve biokimyevi markerlerinin mueyyenlesdirilmesi Agir metal nanohisseciklerin xerceng huceyrelerinin nisanlanmasindaki ve mualicesindeki rolunun tedqiqi Biofiziki ve biokimyevi markerlerin elece de xerceng xesteliklerinin terapiyasinda istifade olunan monoklonal anti cismlerin esasinda biociplerin yaradilmasi Immunoferment usullardan istifade edilmekle xerceng ve neyrodegenerativ xesteliklerde oksidlesdirici stresin huceyrede yaratdigi fesadlarin qiymetlendirilmesi Laboratoriyanin muduru biologiya uzre felsefe doktoru dosent Sevinc Haqverdi qizi Ceferovadir Laboratoriyanin diger emekdaslari Mursel Z Dadasov aparici elmi isci dosent Ruhiyye T Quliyeva biologiya uzre felsefe doktoru Sebine A Kazimova bas laborant Sevil M Rehmanova kicik elmi isci S Selimova kicik elmi isci Laboratoriyanin elmi isleri span Huseynov T Huseynova S Guliyeva R Yahyaeva F Dadashov M Jafarov A Selenium regulation oxidation processes induced by sodium nitrite in the blood of rats Joint 16th International Symposium on Trace Elements in Man and Animals TEMA 16 12th Conference of the International Society for Trace Element Research in Humans ISTERH 2017 and 13th Conference of the Nordic Trace Element Society NTES 2017 Saint Petersburg Russia 26 29 June 2017 p 7 O 1 022 Gusejnova S Ya Gusejnov T M Gulieva R T Yahyaeva F R Dadashov M Z Dzhafarov A I Regulyaciya selenom okislitelnyh processov v krovi krys inducirovannyh nitritom natriya Mikroelementy v medicine 2017 t 18 4 s 13 17 Gusejnov T M Dadashov M Z Gulieva R T Gusejnova S Ya Dzhafarov A I Yahyaeva F R Dejstvie umerennyh doz nitrita natriya na okislitelnye processy v eritrocitah Uchastie v nih selena Mezhd nauch konf Molekulyarnye membrannye i kletochnye osnovy funkcionirovaniya biosistem XIII sezd Belorusskogo obshestvennogo obedineniya fotobiologov i biofizikov Belarus Minsk 27 29 iyunya 2018 g Sb statej s 150 Gusejnova S Ya Gulieva R T Yahyaeva F R Gusejnov T M Problema joddeficita v Azerbajdzhane Rol mikroelementa selena v regulyacii metabolizma joda Biomedicina 2019 2 s 4 12 Quliyeva R Huseynova S Yehyayeva F Meherremova S Dadasov M Kazimova S Beta talassemiya minor eritrositlerinde nitritle induksiyalanmis oksidlesmenin xususiyyetleri Birinci Azerbaycan Beynelxalq Hematologiya Mutexesisleri Konqresi 22 25 May 2019 p 113 Dadasov M Huseynova S Mehreliyeva F Quliyeva R Meherremova S Izole olunmus heterozigot b talassemiyali eritrositlere ultrabenovseyi sualanmanin oksidlesdirici tesiri Birinci Azerbaycan Beynelxalq Hematologiya Mutexesisleri Konqresi 22 25 May 2019 p 19 Dadasov M Z Maharramova S M Huseynova S Y Yahyayeva F R Guliyeva R T The in vitro oxidative effect of ultraviolet irradiation on heterozygot b thalassemia erythrocytes 2nd International Conference One health Problems and Solutions Baku Azerbaijan 24 25 May 2019 p 18 19 Guliyeva R T Maharramova S M The sodium nitrite induced oxidative processes in human blood samples 2nd International Conference One health Problems and Solutions Baku Azerbaijan 24 25 May 2019 p 32 Gulieva R T Magerramova S M Gusejnova S Ya Yahyaeva F R Gusejnov T M Xemilyuminescenciya syvorotki krovi kak ekspress metoda dlya ocenki nitritnoj toksichnosti VI Sezd biofizikov Rocsii Sbornik nauchnyh trudov tom 2 16 21 09 2019 g Sochi str 341 342 Gusejnov T M Gulieva R T Yahyaeva F R Biologicheskoe znachenie selena i ego mesto pri RNK virusnyh zabolevaniyah Mikroelementy v medicine 2020 t 21 4 s 24 32 DOI 10 19112 2413 6174 2020 21 4 21 31 Guseynov T M Mehdiyev T R Guliyeva R T Barkhalov B Sh On biological activity of selenium compounds AJP Fizika 2020 v XXVI 4 p 3 10 Quliyeva R T Azerbaycanda genis yayilmis irsi heatoloji patologiyalarin biofiziki aspektleri Monoqrafiya Baki s Savad nesriyyati 2020 156c Dzhafarova S A Adnaev S A Gulieva R T Dzhafar N H Rol Na K ATFazy v razvitii giponatriemii pri gipoksicheskom stresse u pacientov s SARS CoV 2 zh Byulleten eksperimentalnoj biologii i mediciny 2021 t 172 9 c 268 272 DOI 10 1007 s10517 022 05377 7 IF 0 804 Jafarova S H Guliyeva R T The effect of heavy metals on enzyme systems that ensure the productivity of agricultural crops Karabakh II international congress of applied sciences 8 10 November 2021 Azerbaijan p 59 T M Huseynov S Y Huseynova R T Guliyeva M Z Dadashov S M Rahmanova Maharramova F R Yakhyayeva S A Jafarova Characteristics of oxidative stress induced by moderate doses of sodium nitrite in isolated erythrocytes in the presence of sodium selenite Mikroelementy v Medicine 2021 22 2 25 35 IF 0 349 T M Gusejnov R T Gulieva S N Dzhafarova N H Dzhafar Celenit natriya kak vozmozhnyj adyuvant v terapii Covid 19 Biofizika 2022 t 67 5 str 956 961 IF RINC 1 236 Scopus baza IF 1 0 Gulieva R T Dzhafar N A Orudzhova A Ya Mamedzade Ch S Umudlu U N Sravnenie ustojchivosti eritrocitov k nitritnoj intoksikacii u vakcinirovannyh Sinovac Coronavac perenesshih Covid 19 Tezisy dokladov mezhdunarodnyj nauchnoj konferencii Pyatnadcatogo sezda Belorusskogo obshestvennogo obedineniya fotobiologov i biofizikov Belarus Minsk 15 17 iyunya 2022 g str 1163 Cafarova S H Guliyeva R T Mammadova T A Influence of elevated doses of zinc ions on changes in G6PD activity in carriers of minor b thalassemia 2nd Azerbaijan International Hematology Specialists Congress AHSC 2022 17 19 November 2022 p 238 239 S Ceferova R Quliyeva N Cefer C Memmedzade A Poluxova S Salimova Sink duzlarinin yuksek dozalarinin tesiri altinda qlutationun Na K ATF azanin aktivliyindeki deyisikliklere tesirinin tedqiqi Ulu onder Heyder Elyevin anadan olmasinin 100 illiyi munasibetile kecirilecek elmi praktiki konfrans Biologiyanin aktual problemleri Davamli inkisaf kontekstinde 24 25 may 2023 R Quliyeva S Ceferova A Poluxova A Orucova U Umudlu N Cefer D Hesenova R Xelilov Covid 19 da ve sinovac peyvendinin istifadesinde serum ferritinin dinamikasinin oksidlesdirici zedelenme ile elaqesi Ulu onder Heyder Elyevin anadan olmasinin 100 illiyi munasibetile kecirilecek elmi praktiki konfrans Biologiyanin aktual problemleri Davamli inkisaf kontekstinde 24 25 may 2023 Cavadzade D E Ceferova S H Quliyeva R T Nermine Cefer Muxtelif yas qruplarinin eritrosit lipidlerinin yuksek dozada Zn2 ionlarinin eritrosit membranlarina meruz qalmasi ile oksidlesdirici stresse qarsi muqavimetinin oyrenilmesi in vitro Azerbaycanda etraf muhitin saglamlasdirilmasinda Umummilli Lider Heyder Eliyevin rolu movzusunda elmi praktiki konfrans 23 24 may 2024 Polukhova A Ceferova S Quliyeva R Cefer N Muxtelif qatiliqda Zn ionlarinin eritrosit suspenziyasinin antioksidant tutumuna tesirinin kimyevi luminesensiya metodu ile tedqiqi Azerbaycanda etraf muhitin saglamlasdirilmasinda Umummilli Lider Heyder Eliyevin rolu movzusunda elmi praktiki konfrans 23 24 may 2024 Mirsaleh Valiyev Fuad Novruzov Ruhiyya Quliyeva Investigating the impact of free radicals in patients experiencing iodine 131 ablation therapy by the application of the luminescence method in vitro studies Efes International Scientific Research and Innovation Congress September 15 16 2024 Izmir Turkiye p 250 251 Amin Daemi Sahar Kalam Ruhiyya Guliyeva Tahiraga etc Revolutionizing personalized medicine using artificial intelligence a meta analysis of predictive diagnostics and their impacts on drug development Clinical and Experimental Medicine 2025 Vol 25 Issue 155 p 1 14 T M Huseynov S M Rahmanova F R Mehraliyeva Selenium as a protector against hydrogen peroxide oxidative degradation of the heme of hemoglobin without the glutathione peroxidase mechanism 2025 Cell Biophysics Vol 70 Issue 1 p 93 99 Guliyeva R Jafarova S Gasimov and etc Differencialnoe vliyanie ionov Fe 2i Fe 3 na okislitelnyj stress v eritrocitah zdorovyh lyudej i pacientov s metabolicheskim sindromom Norwegian Journal of Development of the International Science 2025 Issue 156 p 28 32 Mursal Dadashov Fluorescent and chemiluminescent effects of low frequency 50 Hz electromagnetic field on blood proteins Journal of Electromagnetics 2025 Vol 8 p 1 7Sobeler span Tehsil ve beynelxalq elaqeler sobesi Sobe mudiri a u f d dosent Hemayil Adigozelzade Tel 434 83 36 E mail hadigozalzade gmail com Elmi texniki informasiya ve ictimaiyyetle elaqeler sobesi Sobe mudiri Togrul Eminov E mail camouflage list ru Kadrlar sobesi Sobe mudiri Mehriban Ehmedova Tel 434 83 47 E mail konul aslan mail ru Muhasibatliq sobesi Bas muhasib Tovus Seyideli Tel 432 62 45 E mail tovus seyideli 98 bk ru Senedlerle is sobesi Sobe mudiri Esmer Hesenova Tel 432 62 48 E mail nargiz efendieva mail ru Techizat ve xidmet sobesi Sobe mudiri Isa Davidov Tel 434 83 37 E mail isadavidov14 gmail com Beynelxalq elaqeleri span Kecirilen goruslerin neticesi olaraq artiq dunyanin bir nece taninmis alimleri ile danisiqlar aparilaraq Institutun Beynelxalq Mesveret Surasinda istirak etmeye devet olunurlar Onlarin sirasinda ABS Milli Elmler Akademiyasinin uzvleri Massacusets Texnologiya Institutunun professoru Harvi Lodisi Los Anceles Kaliforniya Universitetinin professoru misal gostermek olar Onlar huceyre membran fiziologiyasi ve zulallarin struktur dinamikasi uzre dunyada taninmis alimlerdendir Institutun faydali modelleri haqqinda 2017 2021 span Patentin si Muellifler Ixtiranin adiF 2018 0006 29 05 2018 O K Qasimov ve basq Polimer materiallarin zamandan asili deformasiyasini olcmek ucun qurguIstinadlar span Baki IV Beynelxalq Humanitar Forumu 02 10 2014 Prezident Ilham Eliyev Nobel mukafati laureati Ehmed Ziveili qebul etdi AMEA nin 70 illik yubileyinde Nobel mukafati laureati professor Corc Ficerald Smut cixis etmisdir Biofizika Institutu yaradildi https az wikipedia org wiki 22 C6 8Fm C9 99k 22 ordeni https az wikipedia org wiki AMEA n C4 B1n m C3 BCxbir C3 BCzvl C9 99rinin siyah C4 B1s C4 B1 https az wikipedia org wiki Kateqoriya Fizika riyaziyyat elml C9 99ri doktorlar C4 B1 https az wikipedia org wiki Professor https az wikipedia org wiki Oqtay Qas C4 B1mov biofizik https az wikipedia org wiki Kateqoriya Biologiya elml C9 99ri doktorlar C4 B1 https az wikipedia org wiki C4 B0lham C5 9Eahmuradov https science gov az az news open 27245 http mom gov az http mom gov az smode ishci heyet amp item Molekulyar onkologiya laboratoriyasi amp lang az http mom gov az smode doctor amp item Melikova Leylaxanim Erestun qizi amp lang az https az wikipedia org wiki Dosent https www researchgate net profile Taleh Yusifov https www biophysics az storage EN1A9Vg7zuwvK7PioW1SZXsG0IlzLqzbe7o5EQIf pdf Azerbaycan Milli Elmler AkademiyasiBolmelerGence Bolmesi Naxcivan BolmesiElmi merkezler Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi Elmi Merkezi Lenkeran Regional Elmi Merkezi Seki Regional Elmi MerkeziInstitutlarTarix Institutu Arxeologiya Etnoqrafiya ve Antropologiya Institutu Felsefe ve Sosiologiya Institutu Serqsunasliq Institutu Edebiyyat Institutu Dilcilik Institutu Elyazmalar Institutu Memarliq ve Incesenet Institutu Folklor Institutu Elm Tarixi Institutu Qafqazsunasliq InstitutuDiger Elm nesriyyati Merkezi Elmi Kitabxana Kateqoriyalar 2016 ci ilde yaradilmis elmi tedqiqat institutlariAMEA Biofizika InstitutuAzerbaycan Elm ve Tehsil Nazirliyinin institut ve teskilatlariBiofizikaGizli kateqoriya Silinmeye namized sehifeler
