fbpx
Wikipedia

Bakı İkinci Dünya müharibəsində

Avqust 08, 2021

Bakı İkinci Dünya Müharibəsi dövründə — Bakı Nazi Almaniyasının fəth planlarında xüsusi yer tutur. NSAFP Xarici Siyasət Şöbəsinin müdiri Alfred Rozenberq, Bakının Üçüncü Reyxin təsir dairəsinə daxil edilməsini öz üzərinə götürən xüsusi bir "Qafqazın idarə edilməsi" planı hazırladı. Bu plana görə Bakı 25 sentyabr 1942-ci ilədək ələ keçirilməli idi.

Hərbi-siyasi vəziyyət

 
Hitler və alman zabitləri üzərində Xəzər dənizi və Bakı şəhəri təsvir edilmiş tortun ətrafında

Adolf Hitler 1941-ci ilin martında Bakının işğalından sonra Bakı neftinin istehsalının, təmizlənməsinin və nəqlinin Kontinental Neft Cəmiyyəti tərəfindən idarə olunması təlimatını verdi. Bakının böyük bir hərbi obyektə çevrilməsi planlaşdırılırdı.

1942-ci ilin yayında Qafqazı, xüsusən də Bakı və Qroznını ələ keçirmək üçün Edelveys əməliyyatı planı hazırlandı. Bənzər bir plan da SSRİ-nin müttəfiqləri - İngiltərə və ABŞ tərəfindən tərtib edildi və "Vilvet" adlandırıldı.

1942-1943-cü illərdə Alman hava qüvvələrinin Bakıdakı 74 işğal cəhdləri yatırıldı.

Hərbi və iqtisadi səfərbərlik

Şəhərdə avtomobil zavodu tikilmiş və Katyuşa, Yak-3, R-39 Airacobra və UTI-4 qırıcıları, Şpaqin pulemyotları kimi 130-dan çox silah növü istehsal edilmişdir.

Dövlət Müdafiə Komitəsinin 5 aprel 1942-ci il tarixli fərmanına əsasən may ayında Bakı Hava Müdafiə Korpusu Dairəsi yenidən təşkil edildi və nəticədə Bakı Hava Müdafiə Ordusu yaradıldı.

1942-ci ilin sentyabrında hərbi vəziyyət elan edildikdən sonra Bakı müdafiə zonası yaradıldı.

İqtisadi vəziyyət

1940-cı ildə Bakının neft yataqlarında super dərin quyuların qazılması üçün təməl qoyuldu. 24 dekabr 1940-cı ildə Ümumittifaq Bolşeviklər Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin "Bakı neft bölgəsində maddi-texniki bazanın möhkəmləndirilməsi və neft hasilatı və emalının inkişafının təmin edilməsi haqqında" qərarı qəbul edildi. İşçilərin 40%-i qadınlar idi. 1940-cı ildə SSRİ-də bütün neft istehsalının 71,4%-i, aviasiya benzininin 80%-i, nafta və kerosinin 90%-i, avtomobil və sənaye yağlarının 96%-i Bakı tərəfindən təmin edilmişdir. 22 iyun 1941-ci ildə Bakıda işçilərin kütləvi iclası keçirildi. 1942-ci ildə Bakıda bölgələrarası kəşfiyyat məktəbi açıldı. 1942-ci ilin payızında Dövlət Müdafiə Komitəsi tərəfindən neft hasilatının sürətlə inkişafını təmin etmək üçün doqquz qazma idarəsi, neft müəssisələrinin idarəsi Başqırdiya, Kuibışev, Perm, Orenburqa verildi. 1942-ci ildə Orta Asiya və Qazaxıstan bölgələrinə göndərilən sənaye müəssisələri üçün şəhərdə evakuasiya bazası tikildi. Burda həmçinin təyyarə təmir zavodu, Aviasiya Sənayesi Xalq Komissarlığının boşaldılmış zavodu, yüksək oktanlı alkilbenzol istehsalı zavodu, dəniz silahlarının yeni modellərini sınaqdan keçirən zavodun filialı da mövcud idi. 1942-ci ilin avqustunda bütün Bakı partiya fəallarının toplantısında şəhər ətrafında müdafiə strukturları qurmaqla yanaşı döyüş taburları yaratmaq qərarı verildi.

Mədəniyyət

1943-cü ildə Bakı Film Studiyasında "Sualtı qayıq T-9" filmi çəkildi.

23 yanvar 1945-ci ildə Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyası yaradıldı.

Bu günə qədər Bakıda müharibə qəhrəmanları olan Mehdi Hüseynzadə, Həzi Aslanov, Gəray Əsədov və Rixard Sorgenın heykəl və abidələri var. Kütləvi məzarlıq və "1941-1945"-in xatirəsinə abidə inşa edilmişdir.

Hər il mayın 9-da Bakıda Qələbə gününə həsr olunmuş anım tədbirləri keçirilir.

Həmçinin bax

İstinadlar

  1. ↑ "Нефть и Победа" (PDF). 2021-01-13 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2021-02-24.
  2. "Бакинская нефть и ее значение". anl.az. 2021-01-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-01-11.
  3. ↑ "Azərbaycan İkinci Dünya müharibəsində". www.preslib.az. Prezident Kitabxanası. 2021-01-16 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-01-11.
  4. "Баку : Нефть и Войны". 25 fevral 2021 tarixində arxivləşdirilib.
  5. "Azərbaycan Böyük Vətən müharibəsi illərində". a-r.azeriland.com (azərb.). 2020-02-07 tarixində . İstifadə tarixi: 24 fevral 2021.
  6. "Военная мобилизация в Азербайджанской ССР". www.sultanov.azeriland.com. 2020-08-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-01-11.
  7. . 2010-05-28 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-02-24.
  8. "World War II and Azerbaijan by Vagif Agayev, Fuad Akhundov, Fikrat T. Aliyev and Mikhail Agarunov". azer.com. 2011-08-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-11.
  9. "Азербайджан в годы Великой Отечественной Войны". tashkent.mfa.gov.az (rus). 2021-02-24 tarixində . İstifadə tarixi: 24 fevral 2021.
  10. "Азербайджан помог СССР получить преимущество в воздухе над нацистской Германией – историк". eurasia.expert (rus). 2021-01-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-01-11.
  11. "Ефим Пивовар, Михаил Мухин: "Баку должен получить статус города-героя"". Российский государственный гуманитарный университет. 2021-01-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-01-11.
  12. (PDF). 1957. İstifadə tarixi: 24 fevral 2021.
  13. "Экономическое положение в Баку в годы Великой Отечественной войны". 2021-01-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-02-24.
  14. "Как Баку помог СССР победить во Второй Мировой Войне". История Азербайджана (rus). 2021-01-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-01-11.
  15. "Севиндж Алиева: Азербайджанцы в годы Второй Мировой войны – KAFKASSAM – Kafkasya Stratejik Araştırmalar Merkezi". 2021-01-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-01-11.
  16. "Культура Азербайджана в годы Второй мировой войны". cyberleninka.ru. 2021-01-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-01-11. (#parameter_ignored_suggest)
  17. "Промышленность, транспорт, наука и культура Азербайджана в годы Великой отечественной войны" (PDF). 2021-01-12 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2021-01-11. (#parameter_ignored_suggest); (#invisible_char)
  18. ↑ Исмаил Рафигоглу Sputnik Азербайджан. "День Победы - обычная дата? Азербайджан отдал войне каждого десятого своего сына". Sputnik Азербайджан (rus). 2021-01-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-01-11. (#parameter_ignored_suggest)
  19. "Мультикультурный Баку в годы второй мировой войны" (PDF). 2021-01-13 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2021-01-11. (#parameter_ignored_suggest)
  20. "Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Heydər Əliyevin Böyük Vətən müharibəsində qələbənin 55-ci ildönümü münasibətilə mərasimdə çıxışı - 9 may 2000-ci il". lib.aliyev-heritage.org. 2021-01-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-01-11. (#parameter_ignored_suggest)

Avqust 08, 2021
bakı, ikinci, dünya, müharibəsində, bakı, ikinci, dünya, müharibəsi, dövründə, bakı, nazi, almaniyasının, fəth, planlarında, xüsusi, tutur, nsafp, xarici, siyasət, şöbəsinin, müdiri, alfred, rozenberq, bakının, üçüncü, reyxin, təsir, dairəsinə, daxil, edilməsi. Baki Ikinci Dunya Muharibesi dovrunde Baki Nazi Almaniyasinin feth planlarinda xususi yer tutur NSAFP Xarici Siyaset Sobesinin mudiri Alfred Rozenberq Bakinin Ucuncu Reyxin tesir dairesine daxil edilmesini oz uzerine goturen xususi bir Qafqazin idare edilmesi plani hazirladi Bu plana gore Baki 25 sentyabr 1942 ci iledek ele kecirilmeli idi 1 Mundericat 1 Herbi siyasi veziyyet 2 Herbi ve iqtisadi seferberlik 3 Iqtisadi veziyyet 4 Medeniyyet 5 Hemcinin bax 6 IstinadlarHerbi siyasi veziyyet Redakte Hitler ve alman zabitleri uzerinde Xezer denizi ve Baki seheri tesvir edilmis tortun etrafinda Adolf Hitler 1941 ci ilin martinda Bakinin isgalindan sonra Baki neftinin istehsalinin temizlenmesinin ve neqlinin Kontinental Neft Cemiyyeti terefinden idare olunmasi telimatini verdi Bakinin boyuk bir herbi obyekte cevrilmesi planlasdirilirdi 2 3 1942 ci ilin yayinda Qafqazi xususen de Baki ve Qroznini ele kecirmek ucun Edelveys emeliyyati plani hazirlandi Benzer bir plan da SSRI nin muttefiqleri Ingiltere ve ABS terefinden tertib edildi ve Vilvet adlandirildi 4 1942 1943 cu illerde Alman hava quvvelerinin Bakidaki 74 isgal cehdleri yatirildi 3 Herbi ve iqtisadi seferberlik RedakteSeherde avtomobil zavodu tikilmis ve Katyusa Yak 3 R 39 Airacobra ve UTI 4 qiricilari Spaqin pulemyotlari kimi 130 dan cox silah novu istehsal edilmisdir 3 5 6 Dovlet Mudafie Komitesinin 5 aprel 1942 ci il tarixli fermanina esasen may ayinda Baki Hava Mudafie Korpusu Dairesi yeniden teskil edildi ve neticede Baki Hava Mudafie Ordusu yaradildi 7 1942 ci ilin sentyabrinda herbi veziyyet elan edildikden sonra Baki mudafie zonasi yaradildi 8 Iqtisadi veziyyet Redakte1940 ci ilde Bakinin neft yataqlarinda super derin quyularin qazilmasi ucun temel qoyuldu 1 24 dekabr 1940 ci ilde Umumittifaq Bolsevikler Kommunist Partiyasi Merkezi Komitesinin Baki neft bolgesinde maddi texniki bazanin mohkemlendirilmesi ve neft hasilati ve emalinin inkisafinin temin edilmesi haqqinda qerari qebul edildi 1 Iscilerin 40 i qadinlar idi 9 1940 ci ilde SSRI de butun neft istehsalinin 71 4 i aviasiya benzininin 80 i nafta ve kerosinin 90 i avtomobil ve senaye yaglarinin 96 i Baki terefinden temin edilmisdir 1 10 11 22 iyun 1941 ci ilde Bakida iscilerin kutlevi iclasi kecirildi 12 1942 ci ilde Bakida bolgelerarasi kesfiyyat mektebi acildi 13 1942 ci ilin payizinda Dovlet Mudafie Komitesi terefinden neft hasilatinin suretle inkisafini temin etmek ucun doqquz qazma idaresi neft muessiselerinin idaresi Basqirdiya Kuibisev Perm Orenburqa verildi 14 1942 ci ilde Orta Asiya ve Qazaxistan bolgelerine gonderilen senaye muessiseleri ucun seherde evakuasiya bazasi tikildi 1 Burda hemcinin teyyare temir zavodu Aviasiya Senayesi Xalq Komissarliginin bosaldilmis zavodu yuksek oktanli alkilbenzol istehsali zavodu deniz silahlarinin yeni modellerini sinaqdan keciren zavodun filiali da movcud idi 15 1942 ci ilin avqustunda butun Baki partiya feallarinin toplantisinda seher etrafinda mudafie strukturlari qurmaqla yanasi doyus taburlari yaratmaq qerari verildi 1 Medeniyyet Redakte1943 cu ilde Baki Film Studiyasinda Sualti qayiq T 9 filmi cekildi 16 23 yanvar 1945 ci ilde Azerbaycan SSR Elmler Akademiyasi yaradildi 17 Bu gune qeder Bakida muharibe qehremanlari olan Mehdi Huseynzade Hezi Aslanov Geray Esedov ve Rixard Sorgenin heykel ve abideleri var Kutlevi mezarliq ve 1941 1945 in xatiresine abide insa edilmisdir 18 19 Her il mayin 9 da Bakida Qelebe gunune hesr olunmus anim tedbirleri kecirilir 18 20 Hemcinin bax RedakteAzerbaycan Ikinci dunya muharibesindeIstinadlar Redakte 1 2 3 4 5 6 Neft i Pobeda PDF 2021 01 13 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi 2021 02 24 Bakinskaya neft i ee znachenie anl az 2021 01 13 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2021 01 11 1 2 3 Azerbaycan Ikinci Dunya muharibesinde www preslib az Prezident Kitabxanasi 2021 01 16 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2021 01 11 Baku Neft i Vojny 25 fevral 2021 tarixinde arxivlesdirilib Azerbaycan Boyuk Veten muharibesi illerinde a r azeriland com azerb 2020 02 07 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 24 fevral 2021 Voennaya mobilizaciya v Azerbajdzhanskoj SSR www sultanov azeriland com 2020 08 04 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2021 01 11 Bakinskaya armiya PVO 2010 05 28 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2021 02 24 World War II and Azerbaijan by Vagif Agayev Fuad Akhundov Fikrat T Aliyev and Mikhail Agarunov azer com 2011 08 14 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2021 01 11 Azerbajdzhan v gody Velikoj Otechestvennoj Vojny tashkent mfa gov az rus 2021 02 24 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 24 fevral 2021 Azerbajdzhan pomog SSSR poluchit preimushestvo v vozduhe nad nacistskoj Germaniej istorik eurasia expert rus 2021 01 13 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2021 01 11 Efim Pivovar Mihail Muhin Baku dolzhen poluchit status goroda geroya Rossijskij gosudarstvennyj gumanitarnyj universitet 2021 01 13 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2021 01 11 Trudovoj geroizm rabochih Azerbajdzhana v gody Velikoj Otechestvennoj vojny 1941 1945 PDF 1957 Istifade tarixi 24 fevral 2021 Ekonomicheskoe polozhenie v Baku v gody Velikoj Otechestvennoj vojny 2021 01 13 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2021 02 24 Kak Baku pomog SSSR pobedit vo Vtoroj Mirovoj Vojne Istoriya Azerbajdzhana rus 2021 01 13 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2021 01 11 Sevindzh Alieva Azerbajdzhancy v gody Vtoroj Mirovoj vojny KAFKASSAM Kafkasya Stratejik Arastirmalar Merkezi 2021 01 13 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2021 01 11 Kultura Azerbajdzhana v gody Vtoroj mirovoj vojny cyberleninka ru 2021 01 13 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2021 01 11 parameter ignored suggest Promyshlennost transport nauka i kultura Azerbajdzhana v gody Velikoj otechestvennoj vojny PDF 2021 01 12 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi 2021 01 11 parameter ignored suggest invisible char 1 2 Ismail Rafigoglu Sputnik Azerbajdzhan Den Pobedy obychnaya data Azerbajdzhan otdal vojne kazhdogo desyatogo svoego syna Sputnik Azerbajdzhan rus 2021 01 13 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2021 01 11 parameter ignored suggest Multikulturnyj Baku v gody vtoroj mirovoj vojny PDF 2021 01 13 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi 2021 01 11 parameter ignored suggest Azerbaycan Respublikasinin Prezidenti Heyder Eliyevin Boyuk Veten muharibesinde qelebenin 55 ci ildonumu munasibetile merasimde cixisi 9 may 2000 ci il lib aliyev heritage org 2021 01 13 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2021 01 11 parameter ignored suggest Menbe https az wikipedia org w index php title Baki Ikinci Dunya muharibesinde amp oldid 5811522, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.