fbpx
Wikipedia

Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft kəməri

Bakı-Tbilisi-Ceyhan boru xətti — Azərbaycan neftinin Xəzər dənizindən Türkiyənin Ceyhan limanına, oradan Aralıq dənizi vasitəsilə Avropa bazarlarına nəqli kəmərdir. Uzunluğu 1768 kilometrdir. Azərbaycandan (443 km), Gürcüstandan (249 km) və Türkiyədən (1076 km) keçir. Boru xəttinin diametri Azərbaycan və Türkiyə daxilində 42 düym (106,68 santimetr), Gürcüstanda isə 46 düymdür (116,84 santimetr). Türkiyədə Ceyhan Dəniz Terminalına doğru son hissəsində boru xəttinin diametri azalaraq 34 düyməyə (86,36 santimetr) enir.

Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft kəməri
Neft
Ölkələr  Azərbaycan
 Gürcüstan
 Türkiyə


İstismarı2006-cı il
Tərəfdaşlar:BP, SOCAR, Chevron, Statoil, Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı, Eni, Total, Itochu, Inpex, ConocoPhillips, Hess Corporation
OperatoruBP
BaşlayırBakı (Səngəçal terminalı), Azərbaycan
BitirCeyhan, Türkiyə
Uzunluğu1.768 km
Diametri865-1070 mm
Ötürücülüyügündəlik 1 milyon barrel m³/il
[[commons:Category: Baku–Tbilisi–Ceyhan pipeline Vikianbarda|Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft kəməri Vikianbarda]]
Poçt markası (2003).

1994-cü ilin sentyabr ayında Bakıda Azərbaycanın Dövlət Neft Şirkəti ilə dünyanın 11 böyük neft şirkəti arasında Xəzər dənizinin Azərbaycan sektorundakı "Azəri-Çıraq-Günəşli" yataqlarının istifadə edilməsi barədə "Əsrin müqaviləsi" adlanan müqavilə imzalandı.

Bakı-Tbilisi-Ceyhan boru xəttidən sonra Azərbaycanda və Qafqazda ən böyük layihə Bakı-Tbilisi-Qars dəmiryolu xətti dəmiryolu layihəsidir.

Tarixi

SSRİ dövründə Azərbaycana hakim olan respublika Rusiya idi. Xüsusilə 1920 və 1930-cu illərdə həyata keçirilən Stalin siyasəti Sovetlər Birliyi daxilində bir çox etnik altqrupun ortaya çıxmasına istiqamətlənmişdi. Özünün hegemon gücünü istifadə edən Rusiya enerji sahəsində ölkə daxilindəki təbii ehtiyatların istifadəsini öz lehinə olacaq bir şəkildə planlayıb tətbiq etmişdi. Xüsusilə Xəzər dənizi ətrafında çıxarılan neft və təbii qazın dünya bazarlarına çıxışını təmin edən boru xəttləri həmişə Rusiyadan keçirdi. Beləliklə Rusiya Qafqaz dövlətlərinin enerji mövzusunda müstəqil hərəkət etmə qabiliyyətlərini böyük həcmdə məhdudlaşdırmışdı. Azərbaycan neft və təbii qazının dünya bazarlarına çıxışı üçün alternativ bir yol axtarması da yenə Sovetlər Birliyi dövrünə, 1980-ci illərin sonuna təsadüf edir. Bu dövrdə SSRİ ömürünü tamamlamaq üzrə olan zəif bir dövlətə çevrilir və birliyi meydana gətirən ölkələrin hər biri öz yolunu seçir. AB, başda olmaqla Qərb dövlətləri də Qafqaz və Orta Asiyanın təbii sərvətlərini Rusiyanın nəzarətindən çıxaraq özləri tərəfindən istismar etmək üçün qızğın iş aparırdılar. 1989-cu ildə, Ramco adlı İngilis neft şirkətinin nümayəndəsi olan Stiv Rempin Bakıya gəlməsiylə BTC layihəsinin reallaşdırılması üzərində işlərin əsası qoyulur. Azərbaycan Dövlət Neft Şirkəti (ARDNŞ), 1990-cı ildə Rempdən Azərbaycan neftinin Qərbə satışa çıxarılması məqsədiylə böyük neft şirkətləriylə təmaslarda olmasını xahiş edir. Remp əvvəlcə British Petroleum (BP) ilə əlaqə qurur. Dərhal 1991-ci ilin əvvəlində Amoco adlı bir başqa ABŞ-ın neft nəhəngi də dövrəyə girir. Həmin ilin 30 avqustunda Azərbaycan Respublikası öz müstəqilliyini elan edir. Bunun dərhal ardından da Azərbaycan və Ermənistan arasında Dağlıq Qarabağda müharibə başlayır və buna görə neft mövzusundakı fəaliyyətlər bir müddət dondurulur.

1992-ci ilin sonunda ARDNŞ, BOTAŞ, BP, Pennzoil və Amoco arasında Bakıdan Gürcüstanın liman şəhəri Supsaya, Rusiyanın Novorossiysk şəhərinə və Türkiyənin Ceyhan limanına çəkiləcək üç ayrı boru xətti üzərinə araşdırmalara başlanması haqqında razılaşma imzalanır. 1993-cü ilin 11 iyununda Azərbaycan prezidenti Əbülfəz Elçibəy Qərbin bir çox neft firmasıyla neft sahələrinin inkişaf etdirilməsi məqsədiylə bir müqavilə imzalayır. Lakin bundan cəmi bir həftə sonra 18 iyunda Azərbaycan DTK eks başçılarından olan və Brejnev dövründə Politbüro üzvü olmuş Heydər Əliyev tərəfindən hakimiyyət çevrilişi həyata keçirilir və Elçibəy sürgünə getmək məcburiyyətində qalır. Heydər Əliyev çevrilişdən sonra neft razılaşmasını ləğv edir. Aradan bir ildən çox müddət keçdikdən sonra 1994-cü ilin sentyabrında Əsrin Müqaviləsi olaraq adlandırılan neft razılaşması imzalanır. Bunun ardından, böyük neft şirkətləri özləri üçün daha sərfəli olan şərtlərlə neft istehsalına başlayırlar. Bakı-Ceyhan xətti isə uzun bir müddət sanki unudulur.

1998-ci ilin oktyabr ayında ABŞ, Azərbaycan, Türkiyə, Gürcüstan, Qazaxıstan və Özbəkistan Ankara Bəyannaməsini imzalamaqla Bakı-Ceyhan boru xəttinə dəstək verirlər. Bu vaxt Amerika hökuməti BP-yə Bakı-Ceyhan xəttinin tikintisi üçün təzyiq göstərməyə başlayır. BP isə israrla bu ıahiyənin iqtisadi olaraq sərfəli olmadığını bildirirdi. 1999-cu ilin aprel ayında Bakı-Supsa boru kəməri fəaliyyətə başlayır. Gürcüstan kəmərin təhlükəsizliyini təmin etmək üçün əlindəki bütün imkanları səfərbər edir. BP Türkiyə hökuməti ilə bir çox görüşmələrin ardından Bakı — Ceyhan boru xəttinə dəstək verdiyini açıqlayır. Lakin bu kəmərin geopolitik deyil, ticari bir layihə olduğunu elan edir. Bakı-Ceyhan ilə əlaqədar ən əhəmiyyətli hadisələrdən biri də 1999-cu ilin Noyabr ayında İstanbulda keçirilən Avropa Təhlükəsizlik və Əməkdaşlıq Təşkilatı konfransıdır. Türkmənistan, Azərbaycan, Gürcüstan, Qazaxıstan və Türkiyə dövlətlərinin liderləri, ABŞ prezidenti Bill Klintonun da imza atdığı rəsmi sənədlə bu layihəyə dəstək verdiklərini açıqlayırlar və kəmərin adı Bakı-Tiflis-Ceyhan olaraq dəyişdirilir. Yenə eyni konfransda Bakıdan Ərzuruma qədər olan təbii qaz boru xəttinin tikilməsi barəsində də razılaşma əldə olunur. Bu xəttlə Azərbaycana aid Şahdəniz yatağından təbii qazın ixracı planlanlaşdırıldı.

Bu konfransın ardından BTC boru xətti ilə əlaqədar işlər sürətləndirildi. Aradan keçən müddət ərzində neft boru kəmərinin tikintisinə lazım olan hər cür ön iş görüldü və 10 Sentyabr 2003-cü ildə boru xəttinin inşasına başlandı. 17 Sentyabr 2002-ci ildə Azərbaycanda boru xəttinin başlandığı Səngəçal terminalında boru xəttinin keçdiyi dövlətlərin başçılarının qatıldığı təməlatma mərasimi keçirildi. 10 İyun 2003-cü ildə sayca altıncı dəfə keçirilən Üç Dənizin Hekayəsi adlı konfransda Türkiyə prezidenti Əhməd Necdət Sezər etdiyi çıxışda BTC xəttinin nə qədər əhəmiyyətli olduğunu bir daha vurğulayaraq, bu xəttə Qazaxıstanın da daxil edilməsinin vacib olduğunu bildirdi.

Statistikası

Azərbaycan büdcəsinin gəlirinin təxminən %50i neft ixracından gəlməkdədir. Azərbaycanın bütün ixracatının 90 faizini neft və təbii qaz təşkil edir. Neft və təbii qazdan bu cür asılı olan bir ölkə üçün bu məhsulları nəql edəcək boru xəttləri son dərəcə əhəmiyyətlidir. Azərbaycanla Ermənistan arasında olan münaqişə üzündən, həmçinin ABŞ-ın İran və Rusiyaya qarşı düşmən mövqeyinə görə Bakı-Ceyhan boru xəttinin uzunluğu Gürcüstan üzərindən keçərək daha da uzanmış və cəmi 1760 kilometri ötmüşdür. Boru kəmərinin ötürmə qabiliyyəti gündə bir milyon barel neftdir. BTC boru kəmərlərinin obyektlərinə daxildir:

  • 8 nasos stansiyası (Azərbaycanda 2, Gürcüstanda 2, Türkiyədə 4)
  • 2 aralıq ərsinburaxma stansiyası
  • 1 təzyiqazaltma stansiyası
  • 101 kiçik siyirtmə

Boru kəmərinin diametri Azərbaycanda və Türkiyədə əsasən 42 düymdür. Gürcüstan ərazisində boru kəmərinin diametri 46 düymdür. Boru kəmərinin diametri Türkiyədə Ceyhan dəniz terminalına enən axırıncı eniş boyu hissədə 34 düymədək azalır.

Bakı-Tbilisi-Ceyhan Boru kəməri Kompani (BTC Ko) şirkəti bütövlüklə boru kəmərinin tikintisinə və istismarına cavabdehdir. Bu, 11 səhmdar tərəfindən təşkil olunaraq korporasiya kimi qeydə alınmış birgə müəssisədir, şirkətin ən böyük səhmdarı olan BP tərəfindən idarə olunur. BTC boru kəmərinin neftlə doldurulmasına 2005-ci il may ayının 10-da başlanıldı və neft Ceyhan terminalına 2006-cı ilin may ayının 28-də çatdı. Kəmərin doldurulması üçün təxminən 10 milyon barel neft tələb olunurdu. Bu kəmərlə nəql edilmiş ixrac xam nefti yüklənmiş ilk tanker 2006-cı ilin iyun ayının 4-də yola salındı.

Qiyməti

BTC boru kəməri layihəsinin ilkin qiyməti 2,95 milyard ABŞ dolları həcmində nəzərdə tutulsa da, sonda bu rəqəm 4,3 milyard dollara çatıb, bank kreditlərini nəzərə aldıqda isə bu xərclərin 5 milyard dolları ötdüyü üzə çıxır. Layihənin bahalaşmasının bir sıra səbəbi var. Bunlardan biri tikinti xidmətlərinin qiymətinin artmasıdır ki, bu da neft və başqa enerji daşıyıcılarının qiymətinin artması ilə əlaqədardır. Bundan başqa, əlavə xərclər boru kəmərinin Gürcüstan və Türkiyə ərazisində tikintisi zamanı meydana çıxıb. Gürcüstanda Borjomi dərəsinin ekoloji təhlükəsizliyi ilə bağlı yaranmış qalmaqal müxtəlif vaxtlarda tikinti işlərinin 45 gün dayanmasına səbəb olub. Nəticədə təbiəti mühafizə işləri üçün təxminən 100 milyon dollar əlavə vəsait sərf olunub. BTC-nin Türkiyə ərazisindəki tikintisi ilə bağlı BTC Co. boru kəməri şirkətinin səhmdarlarına 333 milyon dollar həcmində əlavə vəsait ayırmalı olub. Kəmərin Türkiyə hissəsini tikən BOTAŞ şirkəti xərclərin artmasının səbəbini sifarişçinin- BP-nin göstərişi ilə bəzi yerlərdə layihənin dizaynına dəyişikliklər edilməsi, həmçinin ətraf mühitin qorunmasına dair əlavə işlərin görülməsi ilə izah edib. Öncə neftlə dolu ilk tankerin Ceyhandan 2005-ci ilin martında yola düşəcəyi planlaşdırılırdı. Sonra bu tarix müvafiq olaraq 15 may 2005-ci il, 1 oktyabr 2005-ci il, mart 2006-ci il, 31 may 2006-cı ilə keçirilib. Sonda Azərbaycan neftini daşıyan ilk tanker Ceyhandan 2 iyun 2006-cı ildə yola düşüb.

Xatirə sikkələri


İstinadlar

  1. Bakı-Tbilisi-Ceyhan boru kəməri 2012-08-20 at the Wayback Machine bp.com
  2. [1][ölü keçid] mediaforum.az

Həmçinin bax

Xarici keçidlər

  • "Azeri Petrolü Ceyhan'dan İtalya'ya Yola Çıktı BTC Devrede 2007-09-27 at the Wayback Machine
  • "Türkiye Petrolün Kesişme Noktası Oluyor", Jan Soykok 2006-04-16 at the Wayback Machine
  • "Aliyev, petrolün Ceyhan’a gelmesinden mutlu" Hürriyet
  • "İlham Aliyev'in BTC sevinci başka" Kanal 7.com
  • "Asrın Projesi Türkiye’nin Başarısı", Doç. Dr. Kamer Kasım 2007-09-27 at the Wayback Machine
  • "BTC petrolü Ceyhan'dan yola çıktı"

bakı, tbilisi, ceyhan, neft, kəməri, məqalənin, bəzi, məlumatlarının, mənbəsi, göstərilməmişdir, daha, ətraflı, məlumat, üçün, məqalənin, müzakirə, səhifəsinə, baxa, məqaləyə, uyğun, formada, mənbələr, əlavə, edib, vikipediyanı, zənginləşdirə, bilərsiniz, iyun. Bu meqalenin bezi melumatlarinin menbesi gosterilmemisdir Daha etrafli melumat ucun meqalenin muzakire sehifesine baxa ve meqaleye uygun formada menbeler elave edib Vikipediyani zenginlesdire bilersiniz iyun 2022 Baki Tbilisi Ceyhan boru xetti Azerbaycan neftinin Xezer denizinden Turkiyenin Ceyhan limanina oradan Araliq denizi vasitesile Avropa bazarlarina neqli kemerdir Uzunlugu 1768 kilometrdir Azerbaycandan 443 km Gurcustandan 249 km ve Turkiyeden 1076 km kecir Boru xettinin diametri Azerbaycan ve Turkiye daxilinde 42 duym 106 68 santimetr Gurcustanda ise 46 duymdur 116 84 santimetr Turkiyede Ceyhan Deniz Terminalina dogru son hissesinde boru xettinin diametri azalaraq 34 duymeye 86 36 santimetr enir Baki Tbilisi Ceyhan neft kemeriNeftOlkeler Azerbaycan Gurcustan TurkiyeIstismari2006 ci ilTerefdaslar BP SOCAR Chevron Statoil Turkiye Petrolleri Anonim Ortakligi Eni Total Itochu Inpex ConocoPhillips Hess CorporationOperatoruBPBaslayirBaki Sengecal terminali AzerbaycanBitirCeyhan TurkiyeUzunlugu1 768 kmDiametri865 1070 mmOturuculuyugundelik 1 milyon barrel m ilSanqacal CeyhanKemerin basi ve sonu xeritede 40 10 10 sm e 49 27 30 s u 37 02 sm e 35 49 s u commons Category Baku Tbilisi Ceyhan pipeline Vikianbarda Baki Tbilisi Ceyhan neft kemeri Vikianbarda Poct markasi 2003 1994 cu ilin sentyabr ayinda Bakida Azerbaycanin Dovlet Neft Sirketi ile dunyanin 11 boyuk neft sirketi arasinda Xezer denizinin Azerbaycan sektorundaki Azeri Ciraq Gunesli yataqlarinin istifade edilmesi barede Esrin muqavilesi adlanan muqavile imzalandi Baki Tbilisi Ceyhan boru xettiden sonra Azerbaycanda ve Qafqazda en boyuk layihe Baki Tbilisi Qars demiryolu xetti demiryolu layihesidir Mundericat 1 Tarixi 2 Statistikasi 3 Qiymeti 4 Xatire sikkeleri 5 Istinadlar 6 Hemcinin bax 7 Xarici kecidlerTarixi RedakteSSRI dovrunde Azerbaycana hakim olan respublika Rusiya idi Xususile 1920 ve 1930 cu illerde heyata kecirilen Stalin siyaseti Sovetler Birliyi daxilinde bir cox etnik altqrupun ortaya cixmasina istiqametlenmisdi Ozunun hegemon gucunu istifade eden Rusiya enerji sahesinde olke daxilindeki tebii ehtiyatlarin istifadesini oz lehine olacaq bir sekilde planlayib tetbiq etmisdi Xususile Xezer denizi etrafinda cixarilan neft ve tebii qazin dunya bazarlarina cixisini temin eden boru xettleri hemise Rusiyadan kecirdi Belelikle Rusiya Qafqaz dovletlerinin enerji movzusunda musteqil hereket etme qabiliyyetlerini boyuk hecmde mehdudlasdirmisdi Azerbaycan neft ve tebii qazinin dunya bazarlarina cixisi ucun alternativ bir yol axtarmasi da yene Sovetler Birliyi dovrune 1980 ci illerin sonuna tesaduf edir Bu dovrde SSRI omurunu tamamlamaq uzre olan zeif bir dovlete cevrilir ve birliyi meydana getiren olkelerin her biri oz yolunu secir AB basda olmaqla Qerb dovletleri de Qafqaz ve Orta Asiyanin tebii servetlerini Rusiyanin nezaretinden cixaraq ozleri terefinden istismar etmek ucun qizgin is aparirdilar 1989 cu ilde Ramco adli Ingilis neft sirketinin numayendesi olan Stiv Rempin Bakiya gelmesiyle BTC layihesinin reallasdirilmasi uzerinde islerin esasi qoyulur Azerbaycan Dovlet Neft Sirketi ARDNS 1990 ci ilde Rempden Azerbaycan neftinin Qerbe satisa cixarilmasi meqsediyle boyuk neft sirketleriyle temaslarda olmasini xahis edir Remp evvelce British Petroleum BP ile elaqe qurur Derhal 1991 ci ilin evvelinde Amoco adli bir basqa ABS in neft nehengi de dovreye girir Hemin ilin 30 avqustunda Azerbaycan Respublikasi oz musteqilliyini elan edir Bunun derhal ardindan da Azerbaycan ve Ermenistan arasinda Dagliq Qarabagda muharibe baslayir ve buna gore neft movzusundaki fealiyyetler bir muddet dondurulur 1992 ci ilin sonunda ARDNS BOTAS BP Pennzoil ve Amoco arasinda Bakidan Gurcustanin liman seheri Supsaya Rusiyanin Novorossiysk seherine ve Turkiyenin Ceyhan limanina cekilecek uc ayri boru xetti uzerine arasdirmalara baslanmasi haqqinda razilasma imzalanir 1993 cu ilin 11 iyununda Azerbaycan prezidenti Ebulfez Elcibey Qerbin bir cox neft firmasiyla neft sahelerinin inkisaf etdirilmesi meqsediyle bir muqavile imzalayir Lakin bundan cemi bir hefte sonra 18 iyunda Azerbaycan DTK eks bascilarindan olan ve Brejnev dovrunde Politburo uzvu olmus Heyder Eliyev terefinden hakimiyyet cevrilisi heyata kecirilir ve Elcibey surgune getmek mecburiyyetinde qalir Heyder Eliyev cevrilisden sonra neft razilasmasini legv edir Aradan bir ilden cox muddet kecdikden sonra 1994 cu ilin sentyabrinda Esrin Muqavilesi olaraq adlandirilan neft razilasmasi imzalanir Bunun ardindan boyuk neft sirketleri ozleri ucun daha serfeli olan sertlerle neft istehsalina baslayirlar Baki Ceyhan xetti ise uzun bir muddet sanki unudulur 1998 ci ilin oktyabr ayinda ABS Azerbaycan Turkiye Gurcustan Qazaxistan ve Ozbekistan Ankara Beyannamesini imzalamaqla Baki Ceyhan boru xettine destek verirler Bu vaxt Amerika hokumeti BP ye Baki Ceyhan xettinin tikintisi ucun tezyiq gostermeye baslayir BP ise israrla bu iahiyenin iqtisadi olaraq serfeli olmadigini bildirirdi 1999 cu ilin aprel ayinda Baki Supsa boru kemeri fealiyyete baslayir Gurcustan kemerin tehlukesizliyini temin etmek ucun elindeki butun imkanlari seferber edir BP Turkiye hokumeti ile bir cox gorusmelerin ardindan Baki Ceyhan boru xettine destek verdiyini aciqlayir Lakin bu kemerin geopolitik deyil ticari bir layihe oldugunu elan edir Baki Ceyhan ile elaqedar en ehemiyyetli hadiselerden biri de 1999 cu ilin Noyabr ayinda Istanbulda kecirilen Avropa Tehlukesizlik ve Emekdasliq Teskilati konfransidir Turkmenistan Azerbaycan Gurcustan Qazaxistan ve Turkiye dovletlerinin liderleri ABS prezidenti Bill Klintonun da imza atdigi resmi senedle bu layiheye destek verdiklerini aciqlayirlar ve kemerin adi Baki Tiflis Ceyhan olaraq deyisdirilir Yene eyni konfransda Bakidan Erzuruma qeder olan tebii qaz boru xettinin tikilmesi baresinde de razilasma elde olunur Bu xettle Azerbaycana aid Sahdeniz yatagindan tebii qazin ixraci planlanlasdirildi Bu konfransin ardindan BTC boru xetti ile elaqedar isler suretlendirildi Aradan kecen muddet erzinde neft boru kemerinin tikintisine lazim olan her cur on is goruldu ve 10 Sentyabr 2003 cu ilde boru xettinin insasina baslandi 17 Sentyabr 2002 ci ilde Azerbaycanda boru xettinin baslandigi Sengecal terminalinda boru xettinin kecdiyi dovletlerin bascilarinin qatildigi temelatma merasimi kecirildi 10 Iyun 2003 cu ilde sayca altinci defe kecirilen Uc Denizin Hekayesi adli konfransda Turkiye prezidenti Ehmed Necdet Sezer etdiyi cixisda BTC xettinin ne qeder ehemiyyetli oldugunu bir daha vurgulayaraq bu xette Qazaxistanin da daxil edilmesinin vacib oldugunu bildirdi Statistikasi RedakteAzerbaycan budcesinin gelirinin texminen 50i neft ixracindan gelmekdedir Azerbaycanin butun ixracatinin 90 faizini neft ve tebii qaz teskil edir Neft ve tebii qazdan bu cur asili olan bir olke ucun bu mehsullari neql edecek boru xettleri son derece ehemiyyetlidir Azerbaycanla Ermenistan arasinda olan munaqise uzunden hemcinin ABS in Iran ve Rusiyaya qarsi dusmen movqeyine gore Baki Ceyhan boru xettinin uzunlugu Gurcustan uzerinden kecerek daha da uzanmis ve cemi 1760 kilometri otmusdur Boru kemerinin oturme qabiliyyeti gunde bir milyon barel neftdir BTC boru kemerlerinin obyektlerine daxildir 8 nasos stansiyasi Azerbaycanda 2 Gurcustanda 2 Turkiyede 4 2 araliq ersinburaxma stansiyasi 1 tezyiqazaltma stansiyasi 101 kicik siyirtmeBoru kemerinin diametri Azerbaycanda ve Turkiyede esasen 42 duymdur Gurcustan erazisinde boru kemerinin diametri 46 duymdur Boru kemerinin diametri Turkiyede Ceyhan deniz terminalina enen axirinci enis boyu hissede 34 duymedek azalir Baki Tbilisi Ceyhan Boru kemeri Kompani BTC Ko sirketi butovlukle boru kemerinin tikintisine ve istismarina cavabdehdir Bu 11 sehmdar terefinden teskil olunaraq korporasiya kimi qeyde alinmis birge muessisedir sirketin en boyuk sehmdari olan BP terefinden idare olunur BTC boru kemerinin neftle doldurulmasina 2005 ci il may ayinin 10 da baslanildi ve neft Ceyhan terminalina 2006 ci ilin may ayinin 28 de catdi Kemerin doldurulmasi ucun texminen 10 milyon barel neft teleb olunurdu Bu kemerle neql edilmis ixrac xam nefti yuklenmis ilk tanker 2006 ci ilin iyun ayinin 4 de yola salindi 1 Qiymeti RedakteBTC boru kemeri layihesinin ilkin qiymeti 2 95 milyard ABS dollari hecminde nezerde tutulsa da sonda bu reqem 4 3 milyard dollara catib bank kreditlerini nezere aldiqda ise bu xerclerin 5 milyard dollari otduyu uze cixir Layihenin bahalasmasinin bir sira sebebi var Bunlardan biri tikinti xidmetlerinin qiymetinin artmasidir ki bu da neft ve basqa enerji dasiyicilarinin qiymetinin artmasi ile elaqedardir Bundan basqa elave xercler boru kemerinin Gurcustan ve Turkiye erazisinde tikintisi zamani meydana cixib Gurcustanda Borjomi deresinin ekoloji tehlukesizliyi ile bagli yaranmis qalmaqal muxtelif vaxtlarda tikinti islerinin 45 gun dayanmasina sebeb olub Neticede tebieti muhafize isleri ucun texminen 100 milyon dollar elave vesait serf olunub BTC nin Turkiye erazisindeki tikintisi ile bagli BTC Co boru kemeri sirketinin sehmdarlarina 333 milyon dollar hecminde elave vesait ayirmali olub Kemerin Turkiye hissesini tiken BOTAS sirketi xerclerin artmasinin sebebini sifariscinin BP nin gosterisi ile bezi yerlerde layihenin dizaynina deyisiklikler edilmesi hemcinin etraf muhitin qorunmasina dair elave islerin gorulmesi ile izah edib Once neftle dolu ilk tankerin Ceyhandan 2005 ci ilin martinda yola duseceyi planlasdirilirdi Sonra bu tarix muvafiq olaraq 15 may 2005 ci il 1 oktyabr 2005 ci il mart 2006 ci il 31 may 2006 ci ile kecirilib Sonda Azerbaycan neftini dasiyan ilk tanker Ceyhandan 2 iyun 2006 ci ilde yola dusub 2 Xatire sikkeleri Redakte Istinadlar Redakte Baki Tbilisi Ceyhan boru kemeri Arxivlesdirilib 2012 08 20 at the Wayback Machine bp com 1 olu kecid mediaforum azHemcinin bax RedakteBaki Tbilisi Qars demiryolu xettiXarici kecidler Redakte Vikianbarda Baki Tbilisi Ceyhan neft kemeri ile elaqeli mediafayllar var Azeri Petrolu Ceyhan dan Italya ya Yola Cikti BTC Devrede Arxivlesdirilib 2007 09 27 at the Wayback Machine Turkiye Petrolun Kesisme Noktasi Oluyor Jan Soykok Arxivlesdirilib 2006 04 16 at the Wayback Machine Aliyev petrolun Ceyhan a gelmesinden mutlu Hurriyet Ilham Aliyev in BTC sevinci baska Kanal 7 com Asrin Projesi Turkiye nin Basarisi Doc Dr Kamer Kasim Arxivlesdirilib 2007 09 27 at the Wayback Machine BTC petrolu Ceyhan dan yola cikti Menbe https az wikipedia org w index php title Baki Tbilisi Ceyhan neft kemeri amp oldid 6212275, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.