Azərbaycanca AzərbaycancaБеларускі БеларускіDansk DanskDeutsch DeutschEspañola EspañolaFrançais FrançaisIndonesia IndonesiaItaliana Italiana日本語 日本語Қазақ ҚазақLietuvos LietuvosNederlands NederlandsPortuguês PortuguêsРусский Русскийසිංහල සිංහලแบบไทย แบบไทยTürkçe TürkçeУкраїнська Українська中國人 中國人United State United StateAfrikaans Afrikaans
Dəstək
www.wikimedia.az-az.nina.az
  • Vikipediya

Azərbaycanda homoseksuallığın tarixi müxtəlif dövrlərdə Azərbaycan cəmiyyətində iran Azərbaycanı və Arran homoseksuallıq

Azərbaycanda homoseksuallığın tarixi

Azərbaycanda homoseksuallığın tarixi
www.wikimedia.az-az.nina.azhttps://www.wikimedia.az-az.nina.az

Azərbaycanda homoseksuallığın tarixi — müxtəlif dövrlərdə Azərbaycan cəmiyyətində (İran Azərbaycanı və Arran) homoseksuallıqla bağlı məlumatları əhatə edir. Antik və orta əsrlər dövrlərinə aid məlumatlar əsasən hakim təbəqə və saraylara aid olsa da, sonrakı dövrlərdə geniş xalq kütlələri arasında da bu cür münasibətlərin olması haqqında məlumatlar vardır.

image
I Şah Abbas Səfəvinin gənc oğlanla eşqbazlığı, rəssam:Məhəmməd Qasım, 1627-ci il, Luvr muzeyi, Paris.

Qədim dövr

Azərbaycan ərazisində ən qədim dövrlərdə eynicinsli münasibətlər haqqında məlumat verən qədim mənbələr yoxdur. Azərbaycan zərdüştiliyin geniş yayıldığı ərazilərdən biri olmuşdur. Zərdüştlük dinində homoseksuallıq ölümlə cəzalandırılırdı.

E.ə. VII əsrdə Azərbaycan ərazisinə skiflər köç edir. Skiflərin Azərbaycanda qurduğu dövlət tarixi mənbələrdə İşquz adlandırılır. Heradot skiflər haqqında yazırdı: "Skiflərdə qadına bənzər kişilər Afroditin verdiyi istedadla mükəmməl hörgülər hazırlayırdılar". Digər ədəbiyyatlarda bu ənənənin şamanlardan keçdiyi deyilir.

Orta əsrlər

Qafqaz Albaniyasında

IV əsrdən etibarən Qafqaz Albaniyasında xristianlıq rəsmi dövlət dini elan olunur. Ölkənin bir hissəsində zərdüştülük, Romanın vassalı Ərməniyyə torpaqlarına yaxın ərazidə yerləşən dağlıq ərazilərdə isə xristianlıq hakim mövqe tutmağa başlayır. Hər iki dinin homoseksuallığı qadağan etməsinə baxmayaraq, bəzi tayfalarda bu cür əlaqələr qalmaqda idi. Bu haqqda Moisey Kalankatlı "Alban ölkəsinin tarixi" əsərində məlumat verir:

image O zamanlar Albaniyanın zadəganları qanunsuz nigahlara yol verib, özlərini murdar edirdilər. Bunların arasından birinci çar əslindən olan Koqtun hakimi idi, sonra Arşaqaşen vilayətindən üç ailə – Dastakertdən, Cinşımdan və Mamşelundan, sonra Kürün o tayındakı həcəri ailəsi, sonra Uti vilayətində laknar (eşikağası) adını daşıyan Varaz – Firuzun ailəsi, sonra Arajakanda yaşayan kilsədə keşiş paltarını saxlayan Varajan və Tuyerakın ailəsi. Mömin katolikos Uxtanes onları qanunsuz nikahlarına görə lənətləyib bu nikahları pozurdu. Lakin bunların hamısı öz şərlərindən əl çəkmədikləri üçün məhv edilib yer üzündən yeksan oldular.
Alban ölkəsinin tarixi
 image

"Alban ölkəsinin tarixi"ndə VII əsrdə Albaniya çarı olmuş Cavanşirin qətl edilməsindən əvvəlki dövrə aid hadisələr belə təsvir edilir:

image Şanlı Cavanşir orada zövqlə istirahət etdiyi vaxt adı bilinməyən bir namussuz, şərli və murdar adam Cavanşirin ona qarşı olan məhəbbətini, hədsiz ehtiramını və atasının evinə göstərdiyi qayğını unudaraq, Cavanşiri öldürmək fikrinə düşdü və onun bir para dostlarını cəlb edərək onları özünə cinayət yoldaşı etdi. O, bu acınacaqlı iş haqqında düşünərək Cavanşiri zinaya təhrik edir və işvəli sözlərlə onu murdar kefə çağırırdı.
Alban ölkəsinin tarixi
 image

Ərəb xilafəti dövründə

image
Dörd adam yaraşıqlı gəncə baxarkən. I Yassar dövrü

VIII əsrdən Azərbaycan və Arranın Ərəb Xilafətinin tərkibinə daxil olması ilə bu ərazilərdə İslam dini yayılmağa başlayır. İslam dini eynicinsli əlaqələri birmənalı olaraq qadağan etsə də, hakim dairələrdə və saraylara bu cür əlaqələrin gizli olaraq davam etdirilməsi haqqında bəzi məlumatlar dövrümüzə çatmışdır. Dövrün məşhur tarixçisi İsgəndər böyük oğlu üçün yazdığı "Şahzadələr üçün güzgü" əsərində "qadın və ya gənc oğlan olsun, fərqi yoxdur, həzz almağından qalma. Qışda oğlanlarla, yayda isə qadınlarla vaxtını keçir" deyirdi.

Ərəblərin hakimiyyətinə qarşı yönəlmiş Xürrəmilər hərəkatı öz ilkin prinsiplərini Məzdəkilər hərəkatından götürmüş daha böyük kütləni təsiri altına ala bilmişdir. Xürrəmilər fərqli yaşam tərzləriylə də seçilirdilər. Şəhvətin azad və sərbəst olduğu bu cəmiyyətdə məclislərdə sərxoş olanacan şərablar içilməsi və qrup sekslər yaşanması haqqında əksər ərəb tarixçilərinin əsərlərində məlumatlar vardır. Bu cür məclislərdə eynicinsli əlaqələrin yaşanması haqqında da ehtimallar vardır.

1225-ci ildə hakimiyyətdən oğlu Fəribürz tərəfindən devrilən Şirvanşahlar dövləti hökmdarı I Güştasp haqqında İslam tarixçisi İbn əl-Əsir yazır: "H.622 (1225)-ci ildə Şirvanşaha qarşı onun oğlu üsyan qaldırdı, onu şahlıqdan məhrum etdi və ölkədən qovdu, özü şahlıq etməyə başladı. Üsyana səbəb bu idi ki, Şirvanşah iyrənc həyat tərzi keçirirdi, çox qəbahətli və ədalətsiz adam idi. O, tez-tez təbəələrinin var-dövlətinə və mülklərinə əl uzadır, həmçinin, deyirlər ki, hətta qadınların və oğlan uşaqlarının namusuna təcavüz edirdi. Onun xalqa zülmü çoxalmışdı və ona görə də qoşunun bir hissəsi onun oğlu ilə əlbir olaraq, atasını ölkədən qovdu".I Fərrux Yasar dövründə, 1468-ci ildə hazırlanmış Şamaxı antologiya əlyazısında (kalliqraf Şərafəddin Hüseyn Sultani, Britaniya muzeyi, London) fars şairi Əbdürrəhman Camiin şeirinə həsr edilmiş "Dörd adam yaraşıqlı gəncə baxarkən" miniatürü vardır.

1660 və 1720-ci illərə aid Səfəvi miniatürlərində eynicinsli əlaqə
Kinsi İnstitutunun Qalereyası
image
image

Monqol, Türkman sülalələri və Səfəvilərin hakimiyyəti dövründə

IX–X əsrlərdən Azərbaycanda türk-monqol sülalələrinin kütləvi şəkildə məskunlaşması başlayır.Azərbaycanın da tərkibinə daxil olduğu Böyük Monqol imperiyasının Çingiz xan tərəfindən yazdırılmış yasasının 48-ci maddəsində "eyni cinsli münasibətə təşəbbüs edən kişilər öldürülsün" deyə qeyd edilirdi.

Səfəvilərin hakimiyyəti dövrü homoseksuallığın saraylardan kənara çıxması ilə əlamətdardır. Erkən Səfəvilər zamanında fahişə oğlanlar üçün böyük şəhərlərdə xüsusi evlər mövcud idi. Bu evlərin bəziləri qanuni fəaliyyət göstərir və onlardan vergi alınırdı. Doktor Şəms "Fars ədəbiyyatında Oğlançılıq" kitabında yazır: "Səfəvi şahı İsmayıl Təbrizə ikinci gəlişində 8 gözəl oğlanı apardı və onlara çox ayıb hərəkətlər etdi, sonra onları öz şahzadələrinə verdi. Bundan bir az öncə də, o, 10 belə oğlanı saraya gətirmək üçün əmr vermişdi."

I Şah Abbasın 1599–1601-ci illərdə Böyük Moskva knyazlığı və Avropa ölkələrinə göndərdiyi diplomatik nümayəndə heyətinin I Katibi olan, Qərbdə Don Juan de Persiya adıyla tanınan Oruc bəy Bayat 1604-cü ildə İspaniyada nəşr etdirdiyi xatirələrində yazır: "Əlbəttə çoxları kimi durub hamambaşı fars Aləmdarın yanına gedə, bir abbasıya erməni, rumlu oğlanlarla nəfsimi öldürə, ya da Culfa adlanan erməni məhəlləsində Maronun say-seçmə qızlarıyala şərab içib gecəyarıyacan hər şey unuda bilərdim"

Yeni dövr

Çar Rusiyası dövründə

image
Mütribin portreti. Əzim Əzimzadə, çəkildiyi il bilinmir

Romanovların hakimiyyətdə olduğu Çar Rusiyasında orta əsrlərdən bəri gizli həyat keçirən homoseksuallar, kilsənin də gücünün zəifləməsindən istifadə edərək fəallaşmağa başlamışdılar. Azərbaycana dəfələrlə yürüşlər təşkil edən I Pyotr hələ, 1716-cı ildə çarlıqda ilk dəfə homoseksuallıqla bağlı qanun imzalamışdı. Qanuna görə, orduda homoseksuallıq qadağan edilirdi.

Azərbaycan xanlıqlarının növbəylə ləğv edilirək Rusiya İmperiyasının tərkibinə qatılmasından sonra çar I Nikolay 1832-ci ildə kişilər arasında homoseksuallığı ləğv edən 995 nömrəli qanunu imzaladı. Qanun iki oğlan arasındakı qadağan edirdi. Qanunu pozanlar 3–5 il müddətində Sibirə sürgün edilməli idi. Çara yaxın olan insanlar, xüsusilə sənət adamları arasında homoseksualların say çoxluğu təşkil etməsi bu qanunu sadəcə olaraq yazıda saxladı. Həmin dövrdə homoseksuallıq ədəbiyyatın əsas mövzularından olsa da, dövlətə qarşı çıxanlar homoseksual damğasıyla cəzalandırılırdılar. Çar Rusiyasında başlayan böyük üsyanlar 1905–1907-ci illərdə imperiyanın ciddi islahatlar aparmasına səbəb oldu. Bu dövr Rusiyanın gümüş dövrü olaraq qəbul edilirsə də, homoseksuallığın Rusiyadakı qızıl dövrü hesab edilə bilər. Öz orientasiyasını açıq şəkildə göstərən çoxsaylı elm və sənət adamları, incəsənət xadimləri, ədiblər məhz bu dönəmdə böyük əsərlər yaratdılar.

Azərbaycanda tarixən sosial və mədəni yığıncaqların keçirildiyi, kişilər və qadınlar üçün ayrı olan hamamlarda kişilər arasında homoseksual əlaqənin baş verməsi Cəlil Məmmədquluzadə tərəfindən yazılan qıza satirik hekayədə öz əksini tapmışdır. XIX əsrdə androgen gözəllikləri ilə məşhur olan kişi rəqqaslar – mütriblər ancaq kişilərin iştirak etdiyi toylarda rəqs edirdilər və seks işçisi kimi də istifadə olunurdular. Uşaq yaşından öyrədilən mütriblər saqqalları böyüyənə qədər fəaliyyətlərini davam etdirirdilər. Hüseynqulu Sarabski "Qədim Bakı" əsərində onların Xalabacı rəqsini ifa etməsini qeyd edirdi. XX əsrin əvvəllərində Bakıda yaşamış Banin qeyd edir ki, aktiv geylərə adətən hörmət göstərilir, passiv geylər isə bəyənilmirdi.

Lakin, bütün qadağalara baxmayaraq, Azərbaycanda homoseksuallıqla bağlı bəzi məlumatlar həmin dövrün mətbuatı vasitəsiylə dövrümüzə çatmışdır. 1906-cı ildən nəşrə başlayan "Molla Nəsrəddin" jurnalında bu məsələyə münasibət bildirilərək qeyd edilir: "Ay camaat, totux-motux oğlan uşaqlarınızı qoruyun, qoymayın yad əllərə düşsün". Jurnalın 2 oktyabr 1907-ci ildə çap edilmiş 37-ci nömrəsində həmin dövr üçün oğlanbazlığın hansı miqyasda yayıldığı açıq-aşkar göstərilmişdir: "… indiyədək heç kəs deməyibdi ki, uşaqbazlıq pis şeydir, mən də cürət eləmirəm deyəm ki, uşaqbazlıq pis şeydir. …Biz ancaq müsəlman millətlərini tanıyırıq və bundan savayı bir şey görmürük. Amma xudavəndi-aləm yuxarıdan aşağı baxanda millətlərin hamısını əl içi kimi görür və əlbət ki yaxşı da tanıyır. Və xudavəndi-aləm görür ki, cəmi millətlərin heç birinin içində oğlanbazlıq adət deyil, savayı biz müsəlman millətindən.""Təzə həyat" qəzetinin 117-ci nömrəsində isə qeyd ki, "Bakıda bir neçə müsəlman lotusu bir nəfər məktəb uşağını zor ilə basıblar faytona və istəyiblər götürüb qaçsın, necə ki, qız uşağını müsəlmanlar götürüb qaçırlar. Nədir bunun səbəbi? Məgər müsəlman içində arvad azdır ki, müsəlmanlar evlənmək istəyəndə arvad tapa bilməyib gedib oğlan uşağı alırlar. Söz yox ki, belə deyil, çünki biz görürük qeyri-millətlərin kişiləri bir arvad tapıb alanda bizim kişilər dördünü alırlar və hələ dördünə qane olmayıb hərdənbir məşğuliyyət üçün bir-iki saatlığa siğə də eləyirlər. …" Cəlil Məmmədquluzadə isə 12 may 1902-ci ildə "Molla Nəsrəddin" jurnalında nəşr edilmiş "Nə qədər fikirləşirəm, heç başa düşmürəm" adlı felyetonunda Azərbaycan cəmiyyətində homoseksuallıqla bağlı başqa bir halı təsvir edir.

1905–1917-ci illərdə mövcud olmuş "Difai" hərəkatının Qarabağ Birlik Məclisinin proqramında 19-cu maddəyə görə homoseksual əlaqədə olanlar xüsusi cərimə ilə ciddi cəzalandırılmalı idi.

Azərbaycan SSR-də

1917-ci il Oktyabr inqilabından sonra Lenin başçılığı ilə Sovet Sosialist Respublikası yarandı və 28 aprel 1920-ci il tarixində Azərbaycan da yeni yaranan ittifaqın tərkibinə qatıldı. Lenin I Nikolayın 1832-ci ildə imzaladığı homoseksuallığı qadağan edən qanununu ləğv etdi. Azərbaycanda isə sözü gedən qanun dəyişdirilmədi və 1923-cü ildə bu qadağa ölkənin konstitusiyasına əlavə edildi. Lenin ölümündən sonra hakimiyyətə gələn Stalin 1934-cü ildə bütün SSRİ-də kişilər arasında homoseksuallığı qadağan etdi. Sovet Cəza Qanununun 121-ci maddəsində homoseksuallıq (sodomçuluq) dövlətə qarşı edilən cinayət hesab edilir, 5 il həbs cəzası və həmin müddətdə ağır şərtlərdə icbari əməklə cəzalandırılırdı. Sosialistlər bunu Qərbin, kapitalizmin əməli olduğunu bildirirdilər. Avropada və Amerikada 1968-ci ildən fəallaşmağa başlayan homoseksual birliklər və kiçik lobbilər SSRİ-dəki insan hüquqlarıyla bağlı problemləri də dünya mediasında işıqlandırmağa başladılar.

Müasir dövr

image Əsas məqalə: Azərbaycanda LGBT hüquqları

Azərbaycan Respublikasının qurulmasından sonra konstitusiyanın homoseksualizm əlehinə 113-cü maddə nəzərdə tutulmuşdu. 2001-ci il, homoseksuallığı qadağan edən qanun Heydər Əliyev tərəfindən Cinayət Məcəlləsindən çıxarıldı və bundan sonra Azərbaycan Avropa Şurasına üzv qəbul edildi.

2007-ci ildə Azərbaycanda lezbiyan, biseksual qadın və transeksuallara yönəlmiş ayrı-seçkiliyə qarşı ilk dəfə "Gender & Development" adlı sosial birlik yaradıldı. Yarandığı zaman qadın hüquqlarının müdafiəsini hədəfləyən təşkilat sonradan öz fəaliyyət dairəsini gey və biseksual kişilər arasında da genişləndirdi. Sonrakı illərdə müxtəlif tarixlərdə daha 3 LGBT təşkilatı yaradıldı. 2012-ci ildə Bakıda Avroviziya Mahnı Müsabiqəsinin keçirilməsi ərəfəsində "nighttours.com" saytı Bakıda ilk dəfə gey prayd keçirilməsinin planlaşdırılması haqqında məlumat yaydı. Ölkə mətbuatında bir müddət bu məsələnin müzakirə olunması və İrandan hədə xəbərlərinin gəlməsindən sonra plan təxirə salındı.

Azərbaycanlı homoseksual rəssam Babi Bədəlov 2008-ci ildə İngiltərəyə gedib və mühacirət etmək istəyib, lakin Azərbaycanda homoseksuallıq qanuna zidd olmadığından Babinin müraciəti sığınacaq üçün yetərli hesab olunmayıb.

22 yanvar 2014-cü il tarixində "Azad LGBT" təşkilatının rəhbəri, LGBT aktivisti İsa Şahmarlı təzyiqlərə dözməyərək işlədiyi ofisdə LGBT bayrağı ilə özünü asaraq öldürdü. Bu hadisə bütün həm ölkədə, həm də ölkədən kənarda müzakirə predmetinə çevrilərək Azərbaycanda LGBT hüquqları məsələsinin yenidən gündəmə gəlməsinə səbəb oldu. İsa Şahmarlının ölüm tarixi Azərbaycandakı LGBT icması və onlara dəstək verən tolerant insanlar tərəfindən "Homofobiyayla Mübarizə Günü" olaraq qəbul edildi.

Mədəniyyətdə

image
Əli Əkbərin qadağan edilmiş "Artuş və Zaur" romanının üz qabığı.

Əsasən tarix sahəsində tədqiqatları ilə tanınan araşdırmaçı Murat Bardakçı bir çox tarixi kitablara və ensikopediyalara (məsələn Encyclopaedia Iranica-ya) istinadən qeyd edir ki, "Abbasilərin hakimiyyəti zamanı əsir alınmış türk oğlanları farsdilli ədəbiyyatda homoseksual sevginin təsvirində ithaf mənbəyi olmuşdur. Hafiz və Faruki kimi şairlər bu mövzuya müraciət edən sənətkarlar arasında öndə getsələr də, Füzulinin də bəzi əsərlərində məhz bu cür yanaşma müşahidə olunur." Füzuli hamamda onun üzünü təmizləyən bərbərinə qəzəlində sevgili deyə xitab etmiş və "qanımı ülgüclə yerə töksə belə yenə qaçmaram" demişdir. Farsdilli ədəbiyyatda geniş təsir göstərmiş mövzulardan biri Sultan Mahmud Qəznəlinin Ayaz adlı qula olan sevgisidir. Fərruxinin divanında xüsusi qəsidə ilə təsvir olunmuş bu hadisə, bəzi tədqiqatçıların fikrincə "Xosrov və Şirin" və "Leyli və Məcnun" kimi epik sevgi əfsanələrinə də təsir göstərmişdir.Əvhədi Marağayi qəzəllərindən birində gənc oğlana sevgisini və ehtirasını qələmə almışdır.

Bəzi tədqiqatçılar Azərbaycanı sufizmin mərkəzlərindən biri kimi qiymətləndirirlər. Sufi məzmunlu əsərlər XII–XVIII əsr Azərbaycan şairlərinin bir çoxunun yaradıcılığı üçün xarakterikdir. Tədqiqatçıların əksəri sufi ədəbiyyatının ikimənalığını qabaradaraq onun dünyəvi və dini alnamına diqqət yerirlər. Sufilər istər homoseksual, istərsə də heteroseksual sevgini "məcazi sevgi" adlandırır, əsl sevginin Tanrıya olduğunu ifadə edirdilər. Riçard Frensis Börton yazır ki, "Sufilər meyxanələrdə şərab paylayan gənc xristianlarla gecələri bir yataqda yatırdılar".

Koroğlu dastanının üç nüsxəsi məlumdur; Cənubi Azərbaycan, Tbilisi və Paris nüsxələri. Sözü gedən 3 nüsxədən biri olan Paris nüsxəsi Azərbaycanda ilk dəfə 1997-ci ildə "Ozan" nəşriyyatı tərəfindən çap edilmiş və ölkə ictimaiyyətində etiraza səbəb olmuşdur. Buna səbəb dastanın bu nüsxəsində olan homoseksualizm, təhqir, sadomazoxizm motivlərinin yer alması idi. 1997-ci ildən sonra 2005-ci ildə Paris nüsxəsi "Şərq-Qərb" nəşriyyatı tərəfindən təkrar nəşr edildi. Bu nəşrdə qismi-senzura aparılmışdır (qeyri-etik hesab edilən sözlər tam şəkildə yazılmayıb).[]

XIX əsrin ikinci yarısından geniş vüsət alan Maarifçilik hərəkatı dönəmində yaşamış satirik şair Mirzə Ələkbər Sabir "Daş qəlbli insanları neylərdin, ilahi?!" adlı şerində yazır: "Ərlər hərə bir qız kimi oğlan sevəcəkmiş, Evlərdəki nisvanları neylərdin, ilahi?!"Əli və Nino romanında isə yerli xanımların gözlənilməz suallarından şikayətlənən Nino Əli xan Şirvanşirə müraciətlə deyir: "…Sonra sənin bibin Sultan xanım soruşdu ki, belə cavan ərin tək bir arvadı olması yəqin ki, onu darıxdırır. Sonra da hamısı səni oğlanlardan necə uzaq tuta bildiyimi öyrənmək istədilər."

2009-cu ildə yazıçı Əli Əkbərin iki homoseksual oğlanın sevgisindən bəhs edən "Artuş və Zaur" romanı Azərbaycanda müzakirələrə səbəb oldu. Qəhrəmanlarının erməni və azərbaycanlı olması qınağı daha da artırdı və nəticədə kitabın satışı qadağan edildi. Azərbaycanlı yazıçı "İblisin Oyunu" romanında müasir Azərbaycanda homofobiya ilə bağlı səhnələr yer almışdır. 2014-cü ildə azərbaycanlı yazıçı iki gənc oğlanın sevgisindən bəhs edən "" adlı romanı çap edilmişdir.

Qeydlər

  1. İranika Ensiklopediyasında Dinəvəri də daxil olmaqla, bir çox ərəb müəlliflərinin əsərlərində yer almış bəzi fikirlərin sarkazm və qərəzlilik xarakteri daşıdığı qeyd edilir.

İstinadlar

  1. Bomati, Yves; Nahavandi, Houchang (1998). Shah Abbas, empereur de Perse 1587–1629 [Shah Abbas, Emperor of Persia, 1587–1629] (in French). Paris, France: Perrin.
  2. Saslow, James M. Asia and Islam: Ancient Cultures, Modern Conflicts // Pictures and Passions: A History of Homosexuality in the Visual Arts. New York, NY: Viking. 1999. ISBN . LCCN 99019960.
  3. Wigram, W. A. (2004), An introduction to the history of the Assyrian Church, or, The Church of the Sassanid Persian Empire, 100–640 A. D, Gorgias Press, p. 34–35,
  4. THE ZOROASTRIAN FAITH AND HOMOSEXUALITY 2022-01-22 at the Wayback Machine, religioustolerance.org, İstifadə tarixi: 21 aprel 2015
  5. V. Ömərov — Qədim Azərbaycan İşquz dövlətinin yaranması və süqutu, Səs qəzeti, 2012 2 avqust, səh. 14.
  6. Погребова М. Н. Кавказ и Средняя Азия в древности и средневековье. // Памятники скифской культуры в Закавказье. — М., 1981. С. 42–58.
  7. George E. Haggerty — Gay Histories and Cultures: An Encyclopedia 2021-08-29 at the Wayback Machine, vol.2, 2000, səh. 786
  8. The History of the Caucasian Albanians by Movsēs Dasxuranc'i. Translated by Charles Dowsett. London: Oxford University Press, 1961, pp. 3–4 "Introduction"
  9. Moisey Kalankatlı - Alban ölkəsinin tarixi, II kitab, XXXII fəsil 2022-04-17 at the Wayback Machine.
  10. Moisey Kalankatlı - Alban ölkəsinin tarixi, II kitab, XXXII fəsil 2022-04-17 at the Wayback Machine.
  11. Eşcinselliğin Toplumsal Tarihi" – Halit Erdem Oksaçan, İstanbul, 2012, səh. 148
  12. C. Bayramlı — Babək və Hürrəmilik (yalanlar və gerçəklər), Bakı, Kitab aləmi, 2011, səh. 209–211, 248–254
  13. Vəlixanlı N. M. Ərəb Xilafəti və Azərbaycan 2023-08-03 at the Wayback Machine. Bakı: Azərnəşr, 1992, s. 71–73
  14. Arthur Goldschmidt, Lawrence Davidson, "A concise history of the Middle East", Westview Press; Eighth Edition (July 21, 2005), pp. 245–248
  15. Ḡ. -Ḥ. Yūsofī, İranika Ensiklopediyası. Babak Korrami. 1988. səh. Vol. III, Fasc. 3,299-306. 2018-06-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-09-19.
  16. *Aşurbəyli S. Şirvanşahlar dövləti (VI –XVI əsrlər). Avrasiya press, Bakı 2006.
  17. "«Популярная художественная энциклопедия.» Под ред. Полевого В. М.; М.: Издательство "Советская энциклопедия", 1986". 2010-12-08 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-07-01.
  18. Qajar or Safavid Homosexual Painting 2019-10-18 at the Wayback Machine, islamicpersia.org, İstifadə tarixi: 28 aprel 2015
  19. V. Ömərov — Azərbaycan dövləti ərəb xilafəti tərkibində 2020-02-18 at the Wayback Machine, Səs qəzeti, 12 sentyabr 2012
  20. Genghis Khan’s constitutional ban on homosexuality revealed 2021-10-19 at the Wayback Machine, pinknews.co.uk, İstifadə tarixi: 28 aprel 2015
  21. Willem Floor — A Social History of Sexual Relations in Iran, 2008, səh. 322
  22. Willem Floor — A Social History of Sexual Relations in Iran, 2008, səh. 341–342
  23. S. Shamisā — Shāhedbāzi dar adabiyāt-e fārsi , Enteshārā t-e Ferdous, Tehran, 1381 (2002), səh.217
  24. Don Juan of Persia, a Shiah catolic, 1560–1604, edited by Sir E. Denison Ross and Eillen Power, London, 1926, səh. 198
  25. Healey, Daniel. . glbtq: An Encyclopedia of Gay, Lesbian, Bisexual, Transgender, and Queer Culture. glbtq, Inc. 2004, last updated 19 July 2005. 27 October 2005 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29 aprel 2015.
  26. "Where is it illegal to be gay?". BBC News. 2014-02-23 tarixində . İstifadə tarixi: 29 aprel 2015.
  27. Lala Mahmudova. "Azeri Masculinities and Making Men in Azerbaijan". Loyola University Chicago. 2017. 29 June 2023 tarixində . İstifadə tarixi: 30 may 2019.
  28. Molla nəzrəddin, XXXVII nömrə 2019-10-25 at the Wayback Machine, 2 okyabr 1907
  29. Təzə həyat qəzeti, 117-ci nömrə
  30. Gecə oxusu: nə qədər fikirləşirəm, heç başa düşmürəm 2023-06-29 at the Wayback Machine. milli.az, 20 oktyabr 2012, İStifadə tarixi: 11 iyul 2012
  31. Əzizov Eldar Əziz oğlu — Difai: XX əsrin əvvəllərində.
  32. Azərbaycan Milli Ensiklopediyası. "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi, Bakı, 2007
  33. Hazard, John N. "Unity and Diversity in Socialist Law". Law and Contemporary Problems. Duke Law. 30 (2): 270–190. 2022-04-07 tarixində . İstifadə tarixi: 29 aprel 2015.
  34. İqor Kon — Soviet Homophobia 2012-04-14 at the Wayback Machine, gay.ru, İstifadə tarixi: 29 aprel 2015
  35. Dan Healey GLQ 8:3 Homosexual Existence and Existing Socialism New Light on the Repression of Male Homosexuality in Stalin's Russia p. 349–378 2002
  36. Resource Information Center about Soviet and Russia 2019-03-29 at the Wayback Machine, Official Website of the US Department of Homeland Security, İstifadə tarixi: 29 aprel 2015
  37. United Nations High Commissioner for Refugees. . Unhcr.org. 2012-10-09 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29 aprel 2015.
  38. Russian S.F.S.R. Harold Joseph Berman (redaktor). Soviet criminal law and procedure: the RSFSR codes (University of California original). Harvard University Press. 1966. səh. 196. June 9, 2019 tarixində . İstifadə tarixi: April 29, 2015.
  39. . 2014-10-22 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29 aprel 2015.
  40. . 2013-07-17 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29 aprel 2015.
  41. "DISCRIMINATION AND VIOLENCE AGAINST LESBIANS, BISEXUAL WOMEN AND TRANSGENDER PEOPLE IN AZERBAIJAN REPUBLIC" (PDF). 2018-05-12 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2015-04-29.
  42. Eurovision 2012: Azerbaijan's gays not welcome at home 2022-05-10 at the Wayback Machine, Dina Newman, BBC, 15 September 2011, İstifadə tarixi: 29 aprel 2015
  43. Iran's "gay" Eurovision jibes strain Azerbaijan ties 2015-10-08 at the Wayback Machine, Margarita Antidze, Reuters, may 22, 2012, İstifadə tarixi:29 aprel 2015
  44. "FREE BABI BADALOV! (GAY AZERI ARTIST FACES IMMINENT DEPORTATION FROM THE UK)". Chto Delat Platform. 19 September 2008. 12 June 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 24 March 2016.
  45. Hywel Bishop. "Babi Badalov campaign update". LGBT Asylum News. Sunday, 7 September 2008. 27 March 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 24 March 2016.
  46. Mersinliler Pazar akşamı İsa Şahmarlı için elele Bakü’ye yürüyor 2016-03-06 at the Wayback Machine, Alper Tolga Akkuş, 25/01/2014, İstifadə tarixi:29 aprel 2015
  47. Azerbaycan’da LGBT aktivisti intihar etti 2015-01-07 at the Wayback Machine, CNN Türk, 23.01.2014, İstifadə tarixi:29 aprel 2015
  48. "HOMOSEXUALITY iii. IN PERSIAN LITERATURE". Encyclopædia Iranica. December 15, 2004. səh. Vol. XII, Fasc. 4, pp. 445-448 and Vol. XII, Fasc. 5, pp. 449-454. November 17, 2015 tarixində . İstifadə tarixi: April 28, 2015.
  49. Murat Bardakçı- ’Gay’ler eskiden esnaftan sayılır ve padişahın huzurunda yapılan resmigeçitlere bile katılırlardı 2015-07-10 at the Wayback Machine, Hürriyet qəzeti, 27 Ağustos 2006, İstifadə tarixi:28 aprel 2015
  50. S. O Murray, "Corporealizing Medieval Persian and Turkish Tropes," in Islamic Homosexualities, ed. S. Murray and W. Roscoe, New York, 1997, pp. 132–141
  51. Encyclopædia Iranica, HOMOSEXUALITY IN PERSIAN LITERATURE 2015-11-17 at the Wayback Machine, İstifadə tarixi: 28 aprel 2015
  52. "Koroğlu: Paris nüsxəsi :: Prezident Kitabxanası". Elektron kitablar :: Prezident Kitabxanası. 2020-01-10 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-10-19.
  53. Yarpaq. ""KOROĞLU" dastanı, yoxsa...? (Dastanın Paris nüsxəsinə bir baxış". yarpaq.az. İstifadə tarixi: 2023-10-19.
  54. M. Ə. Sabir — Daş qəlbli insanları neylərdin, ilahi?! 2020-02-13 at the Wayback Machine
  55. "daş qəlbli insanları neylərdin, ilahi". sözaltı sözlük (az.). 2024-04-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-04-05.
  56. Qurban Səid — Əli və Nino 2022-03-19 at the Wayback Machine
  57. Mina Muradova: Artush and Zaur Causing Public Scandal 2017-11-13 at the Wayback Machine. CentrAsia. 6 March 2009, İstifadə tarixi: 29 aprel 2015
  58. Artush and Zaur Withdrawn from Sales 2016-09-17 at the Wayback Machine. 10 March 2009, İstifadə tarixi: 29 aprel 2015
  59. Gənc yazardan homoseksuallara dəstək 2016-03-10 at the Wayback Machine, 23 iyun 2014, İstifadə tarixi: 39 aprel 2015

Həmçinin bax

  • Azərbaycanda LGBT hüquqları

wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer

Azerbaycanda homoseksualligin tarixi muxtelif dovrlerde Azerbaycan cemiyyetinde Iran Azerbaycani ve Arran homoseksualliqla bagli melumatlari ehate edir Antik ve orta esrler dovrlerine aid melumatlar esasen hakim tebeqe ve saraylara aid olsa da sonraki dovrlerde genis xalq kutleleri arasinda da bu cur munasibetlerin olmasi haqqinda melumatlar vardir I Sah Abbas Sefevinin genc oglanla esqbazligi ressam Mehemmed Qasim 1627 ci il Luvr muzeyi Paris Qedim dovrAzerbaycan erazisinde en qedim dovrlerde eynicinsli munasibetler haqqinda melumat veren qedim menbeler yoxdur Azerbaycan zerdustiliyin genis yayildigi erazilerden biri olmusdur Zerdustluk dininde homoseksualliq olumle cezalandirilirdi E e VII esrde Azerbaycan erazisine skifler koc edir Skiflerin Azerbaycanda qurdugu dovlet tarixi menbelerde Isquz adlandirilir Heradot skifler haqqinda yazirdi Skiflerde qadina benzer kisiler Afroditin verdiyi istedadla mukemmel horguler hazirlayirdilar Diger edebiyyatlarda bu enenenin samanlardan kecdiyi deyilir Orta esrlerQafqaz Albaniyasinda IV esrden etibaren Qafqaz Albaniyasinda xristianliq resmi dovlet dini elan olunur Olkenin bir hissesinde zerdustuluk Romanin vassali Ermeniyye torpaqlarina yaxin erazide yerlesen dagliq erazilerde ise xristianliq hakim movqe tutmaga baslayir Her iki dinin homoseksualligi qadagan etmesine baxmayaraq bezi tayfalarda bu cur elaqeler qalmaqda idi Bu haqqda Moisey Kalankatli Alban olkesinin tarixi eserinde melumat verir O zamanlar Albaniyanin zadeganlari qanunsuz nigahlara yol verib ozlerini murdar edirdiler Bunlarin arasindan birinci car eslinden olan Koqtun hakimi idi sonra Arsaqasen vilayetinden uc aile Dastakertden Cinsimdan ve Mamselundan sonra Kurun o tayindaki heceri ailesi sonra Uti vilayetinde laknar esikagasi adini dasiyan Varaz Firuzun ailesi sonra Arajakanda yasayan kilsede kesis paltarini saxlayan Varajan ve Tuyerakin ailesi Momin katolikos Uxtanes onlari qanunsuz nikahlarina gore lenetleyib bu nikahlari pozurdu Lakin bunlarin hamisi oz serlerinden el cekmedikleri ucun mehv edilib yer uzunden yeksan oldular Alban olkesinin tarixi Alban olkesinin tarixi nde VII esrde Albaniya cari olmus Cavansirin qetl edilmesinden evvelki dovre aid hadiseler bele tesvir edilir Sanli Cavansir orada zovqle istirahet etdiyi vaxt adi bilinmeyen bir namussuz serli ve murdar adam Cavansirin ona qarsi olan mehebbetini hedsiz ehtiramini ve atasinin evine gosterdiyi qaygini unudaraq Cavansiri oldurmek fikrine dusdu ve onun bir para dostlarini celb ederek onlari ozune cinayet yoldasi etdi O bu acinacaqli is haqqinda dusunerek Cavansiri zinaya tehrik edir ve isveli sozlerle onu murdar kefe cagirirdi Alban olkesinin tarixiEreb xilafeti dovrunde Dord adam yarasiqli gence baxarken I Yassar dovru VIII esrden Azerbaycan ve Arranin Ereb Xilafetinin terkibine daxil olmasi ile bu erazilerde Islam dini yayilmaga baslayir Islam dini eynicinsli elaqeleri birmenali olaraq qadagan etse de hakim dairelerde ve saraylara bu cur elaqelerin gizli olaraq davam etdirilmesi haqqinda bezi melumatlar dovrumuze catmisdir Dovrun meshur tarixcisi Isgender boyuk oglu ucun yazdigi Sahzadeler ucun guzgu eserinde qadin ve ya genc oglan olsun ferqi yoxdur hezz almagindan qalma Qisda oglanlarla yayda ise qadinlarla vaxtini kecir deyirdi Ereblerin hakimiyyetine qarsi yonelmis Xurremiler herekati oz ilkin prinsiplerini Mezdekiler herekatindan goturmus daha boyuk kutleni tesiri altina ala bilmisdir Xurremiler ferqli yasam terzleriyle de secilirdiler Sehvetin azad ve serbest oldugu bu cemiyyetde meclislerde serxos olanacan serablar icilmesi ve qrup seksler yasanmasi haqqinda ekser ereb tarixcilerinin eserlerinde melumatlar vardir Bu cur meclislerde eynicinsli elaqelerin yasanmasi haqqinda da ehtimallar vardir 1225 ci ilde hakimiyyetden oglu Feriburz terefinden devrilen Sirvansahlar dovleti hokmdari I Gustasp haqqinda Islam tarixcisi Ibn el Esir yazir H 622 1225 ci ilde Sirvansaha qarsi onun oglu usyan qaldirdi onu sahliqdan mehrum etdi ve olkeden qovdu ozu sahliq etmeye basladi Usyana sebeb bu idi ki Sirvansah iyrenc heyat terzi kecirirdi cox qebahetli ve edaletsiz adam idi O tez tez tebeelerinin var dovletine ve mulklerine el uzadir hemcinin deyirler ki hetta qadinlarin ve oglan usaqlarinin namusuna tecavuz edirdi Onun xalqa zulmu coxalmisdi ve ona gore de qosunun bir hissesi onun oglu ile elbir olaraq atasini olkeden qovdu I Ferrux Yasar dovrunde 1468 ci ilde hazirlanmis Samaxi antologiya elyazisinda kalliqraf Serafeddin Huseyn Sultani Britaniya muzeyi London fars sairi Ebdurrehman Camiin seirine hesr edilmis Dord adam yarasiqli gence baxarken miniaturu vardir 1660 ve 1720 ci illere aid Sefevi miniaturlerinde eynicinsli elaqe Kinsi Institutunun Qalereyasi Monqol Turkman sulaleleri ve Sefevilerin hakimiyyeti dovrunde IX X esrlerden Azerbaycanda turk monqol sulalelerinin kutlevi sekilde meskunlasmasi baslayir Azerbaycanin da terkibine daxil oldugu Boyuk Monqol imperiyasinin Cingiz xan terefinden yazdirilmis yasasinin 48 ci maddesinde eyni cinsli munasibete tesebbus eden kisiler oldurulsun deye qeyd edilirdi Sefevilerin hakimiyyeti dovru homoseksualligin saraylardan kenara cixmasi ile elametdardir Erken Sefeviler zamaninda fahise oglanlar ucun boyuk seherlerde xususi evler movcud idi Bu evlerin bezileri qanuni fealiyyet gosterir ve onlardan vergi alinirdi Doktor Sems Fars edebiyyatinda Oglanciliq kitabinda yazir Sefevi sahi Ismayil Tebrize ikinci gelisinde 8 gozel oglani apardi ve onlara cox ayib hereketler etdi sonra onlari oz sahzadelerine verdi Bundan bir az once de o 10 bele oglani saraya getirmek ucun emr vermisdi I Sah Abbasin 1599 1601 ci illerde Boyuk Moskva knyazligi ve Avropa olkelerine gonderdiyi diplomatik numayende heyetinin I Katibi olan Qerbde Don Juan de Persiya adiyla taninan Oruc bey Bayat 1604 cu ilde Ispaniyada nesr etdirdiyi xatirelerinde yazir Elbette coxlari kimi durub hamambasi fars Alemdarin yanina gede bir abbasiya ermeni rumlu oglanlarla nefsimi oldure ya da Culfa adlanan ermeni mehellesinde Maronun say secme qizlariyala serab icib geceyariyacan her sey unuda bilerdim Yeni dovrCar Rusiyasi dovrunde Mutribin portreti Ezim Ezimzade cekildiyi il bilinmir Romanovlarin hakimiyyetde oldugu Car Rusiyasinda orta esrlerden beri gizli heyat keciren homoseksuallar kilsenin de gucunun zeiflemesinden istifade ederek feallasmaga baslamisdilar Azerbaycana defelerle yurusler teskil eden I Pyotr hele 1716 ci ilde carliqda ilk defe homoseksualliqla bagli qanun imzalamisdi Qanuna gore orduda homoseksualliq qadagan edilirdi Azerbaycan xanliqlarinin novbeyle legv edilirek Rusiya Imperiyasinin terkibine qatilmasindan sonra car I Nikolay 1832 ci ilde kisiler arasinda homoseksualligi legv eden 995 nomreli qanunu imzaladi Qanun iki oglan arasindaki qadagan edirdi Qanunu pozanlar 3 5 il muddetinde Sibire surgun edilmeli idi Cara yaxin olan insanlar xususile senet adamlari arasinda homoseksuallarin say coxlugu teskil etmesi bu qanunu sadece olaraq yazida saxladi Hemin dovrde homoseksualliq edebiyyatin esas movzularindan olsa da dovlete qarsi cixanlar homoseksual damgasiyla cezalandirilirdilar Car Rusiyasinda baslayan boyuk usyanlar 1905 1907 ci illerde imperiyanin ciddi islahatlar aparmasina sebeb oldu Bu dovr Rusiyanin gumus dovru olaraq qebul edilirse de homoseksualligin Rusiyadaki qizil dovru hesab edile biler Oz orientasiyasini aciq sekilde gosteren coxsayli elm ve senet adamlari incesenet xadimleri edibler mehz bu donemde boyuk eserler yaratdilar Azerbaycanda tarixen sosial ve medeni yigincaqlarin kecirildiyi kisiler ve qadinlar ucun ayri olan hamamlarda kisiler arasinda homoseksual elaqenin bas vermesi Celil Memmedquluzade terefinden yazilan qiza satirik hekayede oz eksini tapmisdir XIX esrde androgen gozellikleri ile meshur olan kisi reqqaslar mutribler ancaq kisilerin istirak etdiyi toylarda reqs edirdiler ve seks iscisi kimi de istifade olunurdular Usaq yasindan oyredilen mutribler saqqallari boyuyene qeder fealiyyetlerini davam etdirirdiler Huseynqulu Sarabski Qedim Baki eserinde onlarin Xalabaci reqsini ifa etmesini qeyd edirdi XX esrin evvellerinde Bakida yasamis Banin qeyd edir ki aktiv geylere adeten hormet gosterilir passiv geyler ise beyenilmirdi Lakin butun qadagalara baxmayaraq Azerbaycanda homoseksualliqla bagli bezi melumatlar hemin dovrun metbuati vasitesiyle dovrumuze catmisdir 1906 ci ilden nesre baslayan Molla Nesreddin jurnalinda bu meseleye munasibet bildirilerek qeyd edilir Ay camaat totux motux oglan usaqlarinizi qoruyun qoymayin yad ellere dussun Jurnalin 2 oktyabr 1907 ci ilde cap edilmis 37 ci nomresinde hemin dovr ucun oglanbazligin hansi miqyasda yayildigi aciq askar gosterilmisdir indiyedek hec kes demeyibdi ki usaqbazliq pis seydir men de curet elemirem deyem ki usaqbazliq pis seydir Biz ancaq muselman milletlerini taniyiriq ve bundan savayi bir sey gormuruk Amma xudavendi alem yuxaridan asagi baxanda milletlerin hamisini el ici kimi gorur ve elbet ki yaxsi da taniyir Ve xudavendi alem gorur ki cemi milletlerin hec birinin icinde oglanbazliq adet deyil savayi biz muselman milletinden Teze heyat qezetinin 117 ci nomresinde ise qeyd ki Bakida bir nece muselman lotusu bir nefer mekteb usagini zor ile basiblar faytona ve isteyibler goturub qacsin nece ki qiz usagini muselmanlar goturub qacirlar Nedir bunun sebebi Meger muselman icinde arvad azdir ki muselmanlar evlenmek isteyende arvad tapa bilmeyib gedib oglan usagi alirlar Soz yox ki bele deyil cunki biz goruruk qeyri milletlerin kisileri bir arvad tapib alanda bizim kisiler dordunu alirlar ve hele dordune qane olmayib herdenbir mesguliyyet ucun bir iki saatliga sige de eleyirler Celil Memmedquluzade ise 12 may 1902 ci ilde Molla Nesreddin jurnalinda nesr edilmis Ne qeder fikirlesirem hec basa dusmurem adli felyetonunda Azerbaycan cemiyyetinde homoseksualliqla bagli basqa bir hali tesvir edir 1905 1917 ci illerde movcud olmus Difai herekatinin Qarabag Birlik Meclisinin proqraminda 19 cu maddeye gore homoseksual elaqede olanlar xususi cerime ile ciddi cezalandirilmali idi Azerbaycan SSR de 1917 ci il Oktyabr inqilabindan sonra Lenin basciligi ile Sovet Sosialist Respublikasi yarandi ve 28 aprel 1920 ci il tarixinde Azerbaycan da yeni yaranan ittifaqin terkibine qatildi Lenin I Nikolayin 1832 ci ilde imzaladigi homoseksualligi qadagan eden qanununu legv etdi Azerbaycanda ise sozu geden qanun deyisdirilmedi ve 1923 cu ilde bu qadaga olkenin konstitusiyasina elave edildi Lenin olumunden sonra hakimiyyete gelen Stalin 1934 cu ilde butun SSRI de kisiler arasinda homoseksualligi qadagan etdi Sovet Ceza Qanununun 121 ci maddesinde homoseksualliq sodomculuq dovlete qarsi edilen cinayet hesab edilir 5 il hebs cezasi ve hemin muddetde agir sertlerde icbari emekle cezalandirilirdi Sosialistler bunu Qerbin kapitalizmin emeli oldugunu bildirirdiler Avropada ve Amerikada 1968 ci ilden feallasmaga baslayan homoseksual birlikler ve kicik lobbiler SSRI deki insan huquqlariyla bagli problemleri de dunya mediasinda isiqlandirmaga basladilar Muasir dovrEsas meqale Azerbaycanda LGBT huquqlari Azerbaycan Respublikasinin qurulmasindan sonra konstitusiyanin homoseksualizm elehine 113 cu madde nezerde tutulmusdu 2001 ci il homoseksualligi qadagan eden qanun Heyder Eliyev terefinden Cinayet Mecellesinden cixarildi ve bundan sonra Azerbaycan Avropa Surasina uzv qebul edildi 2007 ci ilde Azerbaycanda lezbiyan biseksual qadin ve transeksuallara yonelmis ayri seckiliye qarsi ilk defe Gender amp Development adli sosial birlik yaradildi Yarandigi zaman qadin huquqlarinin mudafiesini hedefleyen teskilat sonradan oz fealiyyet dairesini gey ve biseksual kisiler arasinda da genislendirdi Sonraki illerde muxtelif tarixlerde daha 3 LGBT teskilati yaradildi 2012 ci ilde Bakida Avroviziya Mahni Musabiqesinin kecirilmesi erefesinde nighttours com sayti Bakida ilk defe gey prayd kecirilmesinin planlasdirilmasi haqqinda melumat yaydi Olke metbuatinda bir muddet bu meselenin muzakire olunmasi ve Irandan hede xeberlerinin gelmesinden sonra plan texire salindi Azerbaycanli homoseksual ressam Babi Bedelov 2008 ci ilde Ingiltereye gedib ve muhaciret etmek isteyib lakin Azerbaycanda homoseksualliq qanuna zidd olmadigindan Babinin muracieti siginacaq ucun yeterli hesab olunmayib 22 yanvar 2014 cu il tarixinde Azad LGBT teskilatinin rehberi LGBT aktivisti Isa Sahmarli tezyiqlere dozmeyerek islediyi ofisde LGBT bayragi ile ozunu asaraq oldurdu Bu hadise butun hem olkede hem de olkeden kenarda muzakire predmetine cevrilerek Azerbaycanda LGBT huquqlari meselesinin yeniden gundeme gelmesine sebeb oldu Isa Sahmarlinin olum tarixi Azerbaycandaki LGBT icmasi ve onlara destek veren tolerant insanlar terefinden Homofobiyayla Mubarize Gunu olaraq qebul edildi MedeniyyetdeEli Ekberin qadagan edilmis Artus ve Zaur romaninin uz qabigi Esasen tarix sahesinde tedqiqatlari ile taninan arasdirmaci Murat Bardakci bir cox tarixi kitablara ve ensikopediyalara meselen Encyclopaedia Iranica ya istinaden qeyd edir ki Abbasilerin hakimiyyeti zamani esir alinmis turk oglanlari farsdilli edebiyyatda homoseksual sevginin tesvirinde ithaf menbeyi olmusdur Hafiz ve Faruki kimi sairler bu movzuya muraciet eden senetkarlar arasinda onde getseler de Fuzulinin de bezi eserlerinde mehz bu cur yanasma musahide olunur Fuzuli hamamda onun uzunu temizleyen berberine qezelinde sevgili deye xitab etmis ve qanimi ulgucle yere tokse bele yene qacmaram demisdir Farsdilli edebiyyatda genis tesir gostermis movzulardan biri Sultan Mahmud Qeznelinin Ayaz adli qula olan sevgisidir Ferruxinin divaninda xususi qeside ile tesvir olunmus bu hadise bezi tedqiqatcilarin fikrince Xosrov ve Sirin ve Leyli ve Mecnun kimi epik sevgi efsanelerine de tesir gostermisdir Evhedi Maragayi qezellerinden birinde genc oglana sevgisini ve ehtirasini qeleme almisdir Bezi tedqiqatcilar Azerbaycani sufizmin merkezlerinden biri kimi qiymetlendirirler Sufi mezmunlu eserler XII XVIII esr Azerbaycan sairlerinin bir coxunun yaradiciligi ucun xarakterikdir Tedqiqatcilarin ekseri sufi edebiyyatinin ikimenaligini qabaradaraq onun dunyevi ve dini alnamina diqqet yerirler Sufiler ister homoseksual isterse de heteroseksual sevgini mecazi sevgi adlandirir esl sevginin Tanriya oldugunu ifade edirdiler Ricard Frensis Borton yazir ki Sufiler meyxanelerde serab paylayan genc xristianlarla geceleri bir yataqda yatirdilar Koroglu dastaninin uc nusxesi melumdur Cenubi Azerbaycan Tbilisi ve Paris nusxeleri Sozu geden 3 nusxeden biri olan Paris nusxesi Azerbaycanda ilk defe 1997 ci ilde Ozan nesriyyati terefinden cap edilmis ve olke ictimaiyyetinde etiraza sebeb olmusdur Buna sebeb dastanin bu nusxesinde olan homoseksualizm tehqir sadomazoxizm motivlerinin yer almasi idi 1997 ci ilden sonra 2005 ci ilde Paris nusxesi Serq Qerb nesriyyati terefinden tekrar nesr edildi Bu nesrde qismi senzura aparilmisdir qeyri etik hesab edilen sozler tam sekilde yazilmayib menbe gosterin XIX esrin ikinci yarisindan genis vuset alan Maarifcilik herekati doneminde yasamis satirik sair Mirze Elekber Sabir Das qelbli insanlari neylerdin ilahi adli serinde yazir Erler here bir qiz kimi oglan sevecekmis Evlerdeki nisvanlari neylerdin ilahi Eli ve Nino romaninda ise yerli xanimlarin gozlenilmez suallarindan sikayetlenen Nino Eli xan Sirvansire muracietle deyir Sonra senin bibin Sultan xanim sorusdu ki bele cavan erin tek bir arvadi olmasi yeqin ki onu darixdirir Sonra da hamisi seni oglanlardan nece uzaq tuta bildiyimi oyrenmek istediler 2009 cu ilde yazici Eli Ekberin iki homoseksual oglanin sevgisinden behs eden Artus ve Zaur romani Azerbaycanda muzakirelere sebeb oldu Qehremanlarinin ermeni ve azerbaycanli olmasi qinagi daha da artirdi ve neticede kitabin satisi qadagan edildi Azerbaycanli yazici Iblisin Oyunu romaninda muasir Azerbaycanda homofobiya ile bagli sehneler yer almisdir 2014 cu ilde azerbaycanli yazici iki genc oglanin sevgisinden behs eden adli romani cap edilmisdir QeydlerIranika Ensiklopediyasinda Dineveri de daxil olmaqla bir cox ereb muelliflerinin eserlerinde yer almis bezi fikirlerin sarkazm ve qerezlilik xarakteri dasidigi qeyd edilir IstinadlarBomati Yves Nahavandi Houchang 1998 Shah Abbas empereur de Perse 1587 1629 Shah Abbas Emperor of Persia 1587 1629 in French Paris France Perrin ISBN 2 2620 1131 1 Saslow James M Asia and Islam Ancient Cultures Modern Conflicts Pictures and Passions A History of Homosexuality in the Visual Arts New York NY Viking 1999 ISBN 0 6708 5953 2 LCCN 99019960 Wigram W A 2004 An introduction to the history of the Assyrian Church or The Church of the Sassanid Persian Empire 100 640 A D Gorgias Press p 34 35 ISBN 1593331037 THE ZOROASTRIAN FAITH AND HOMOSEXUALITY 2022 01 22 at the Wayback Machine religioustolerance org Istifade tarixi 21 aprel 2015 V Omerov Qedim Azerbaycan Isquz dovletinin yaranmasi ve suqutu Ses qezeti 2012 2 avqust seh 14 Pogrebova M N Kavkaz i Srednyaya Aziya v drevnosti i srednevekove Pamyatniki skifskoj kultury v Zakavkaze M 1981 S 42 58 George E Haggerty Gay Histories and Cultures An Encyclopedia 2021 08 29 at the Wayback Machine vol 2 2000 seh 786 The History of the Caucasian Albanians by Movses Dasxuranc i Translated by Charles Dowsett London Oxford University Press 1961 pp 3 4 Introduction Moisey Kalankatli Alban olkesinin tarixi II kitab XXXII fesil 2022 04 17 at the Wayback Machine Moisey Kalankatli Alban olkesinin tarixi II kitab XXXII fesil 2022 04 17 at the Wayback Machine Escinselligin Toplumsal Tarihi Halit Erdem Oksacan Istanbul 2012 seh 148 C Bayramli Babek ve Hurremilik yalanlar ve gercekler Baki Kitab alemi 2011 seh 209 211 248 254 Velixanli N M Ereb Xilafeti ve Azerbaycan 2023 08 03 at the Wayback Machine Baki Azernesr 1992 s 71 73 Arthur Goldschmidt Lawrence Davidson A concise history of the Middle East Westview Press Eighth Edition July 21 2005 pp 245 248 Ḡ Ḥ Yusofi Iranika Ensiklopediyasi Babak Korrami 1988 seh Vol III Fasc 3 299 306 2018 06 21 tarixinde Istifade tarixi 2015 09 19 Asurbeyli S Sirvansahlar dovleti VI XVI esrler Avrasiya press Baki 2006 Populyarnaya hudozhestvennaya enciklopediya Pod red Polevogo V M M Izdatelstvo Sovetskaya enciklopediya 1986 2010 12 08 tarixinde Istifade tarixi 2019 07 01 Qajar or Safavid Homosexual Painting 2019 10 18 at the Wayback Machine islamicpersia org Istifade tarixi 28 aprel 2015 V Omerov Azerbaycan dovleti ereb xilafeti terkibinde 2020 02 18 at the Wayback Machine Ses qezeti 12 sentyabr 2012 Genghis Khan s constitutional ban on homosexuality revealed 2021 10 19 at the Wayback Machine pinknews co uk Istifade tarixi 28 aprel 2015 Willem Floor A Social History of Sexual Relations in Iran 2008 seh 322 Willem Floor A Social History of Sexual Relations in Iran 2008 seh 341 342 S Shamisa Shahedbazi dar adabiyat e farsi Enteshara t e Ferdous Tehran 1381 2002 seh 217 Don Juan of Persia a Shiah catolic 1560 1604 edited by Sir E Denison Ross and Eillen Power London 1926 seh 198 Healey Daniel glbtq An Encyclopedia of Gay Lesbian Bisexual Transgender and Queer Culture glbtq Inc 2004 last updated 19 July 2005 27 October 2005 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 29 aprel 2015 Where is it illegal to be gay BBC News 2014 02 23 tarixinde Istifade tarixi 29 aprel 2015 Lala Mahmudova Azeri Masculinities and Making Men in Azerbaijan Loyola University Chicago 2017 29 June 2023 tarixinde Istifade tarixi 30 may 2019 Molla nezreddin XXXVII nomre 2019 10 25 at the Wayback Machine 2 okyabr 1907 Teze heyat qezeti 117 ci nomre Gece oxusu ne qeder fikirlesirem hec basa dusmurem 2023 06 29 at the Wayback Machine milli az 20 oktyabr 2012 IStifade tarixi 11 iyul 2012 Ezizov Eldar Eziz oglu Difai XX esrin evvellerinde Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi Elmi Merkezi Baki 2007 Hazard John N Unity and Diversity in Socialist Law Law and Contemporary Problems Duke Law 30 2 270 190 2022 04 07 tarixinde Istifade tarixi 29 aprel 2015 Iqor Kon Soviet Homophobia 2012 04 14 at the Wayback Machine gay ru Istifade tarixi 29 aprel 2015 Dan Healey GLQ 8 3 Homosexual Existence and Existing Socialism New Light on the Repression of Male Homosexuality in Stalin s Russia p 349 378 2002 Resource Information Center about Soviet and Russia 2019 03 29 at the Wayback Machine Official Website of the US Department of Homeland Security Istifade tarixi 29 aprel 2015 United Nations High Commissioner for Refugees Unhcr org 2012 10 09 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 29 aprel 2015 Russian S F S R Harold Joseph Berman redaktor Soviet criminal law and procedure the RSFSR codes University of California original Harvard University Press 1966 seh 196 June 9 2019 tarixinde Istifade tarixi April 29 2015 2014 10 22 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 29 aprel 2015 2013 07 17 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 29 aprel 2015 DISCRIMINATION AND VIOLENCE AGAINST LESBIANS BISEXUAL WOMEN AND TRANSGENDER PEOPLE IN AZERBAIJAN REPUBLIC PDF 2018 05 12 tarixinde PDF Istifade tarixi 2015 04 29 Eurovision 2012 Azerbaijan s gays not welcome at home 2022 05 10 at the Wayback Machine Dina Newman BBC 15 September 2011 Istifade tarixi 29 aprel 2015 Iran s gay Eurovision jibes strain Azerbaijan ties 2015 10 08 at the Wayback Machine Margarita Antidze Reuters may 22 2012 Istifade tarixi 29 aprel 2015 FREE BABI BADALOV GAY AZERI ARTIST FACES IMMINENT DEPORTATION FROM THE UK Chto Delat Platform 19 September 2008 12 June 2021 tarixinde Istifade tarixi 24 March 2016 Hywel Bishop Babi Badalov campaign update LGBT Asylum News Sunday 7 September 2008 27 March 2022 tarixinde Istifade tarixi 24 March 2016 Mersinliler Pazar aksami Isa Sahmarli icin elele Baku ye yuruyor 2016 03 06 at the Wayback Machine Alper Tolga Akkus 25 01 2014 Istifade tarixi 29 aprel 2015 Azerbaycan da LGBT aktivisti intihar etti 2015 01 07 at the Wayback Machine CNN Turk 23 01 2014 Istifade tarixi 29 aprel 2015 HOMOSEXUALITY iii IN PERSIAN LITERATURE Encyclopaedia Iranica December 15 2004 seh Vol XII Fasc 4 pp 445 448 and Vol XII Fasc 5 pp 449 454 November 17 2015 tarixinde Istifade tarixi April 28 2015 Murat Bardakci Gay ler eskiden esnaftan sayilir ve padisahin huzurunda yapilan resmigecitlere bile katilirlardi 2015 07 10 at the Wayback Machine Hurriyet qezeti 27 Agustos 2006 Istifade tarixi 28 aprel 2015 S O Murray Corporealizing Medieval Persian and Turkish Tropes in Islamic Homosexualities ed S Murray and W Roscoe New York 1997 pp 132 141 Encyclopaedia Iranica HOMOSEXUALITY IN PERSIAN LITERATURE 2015 11 17 at the Wayback Machine Istifade tarixi 28 aprel 2015 Koroglu Paris nusxesi Prezident Kitabxanasi Elektron kitablar Prezident Kitabxanasi 2020 01 10 tarixinde Istifade tarixi 2023 10 19 Yarpaq KOROGLU dastani yoxsa Dastanin Paris nusxesine bir baxis yarpaq az Istifade tarixi 2023 10 19 M E Sabir Das qelbli insanlari neylerdin ilahi 2020 02 13 at the Wayback Machine das qelbli insanlari neylerdin ilahi sozalti sozluk az 2024 04 05 tarixinde Istifade tarixi 2024 04 05 Qurban Seid Eli ve Nino 2022 03 19 at the Wayback Machine Mina Muradova Artush and Zaur Causing Public Scandal 2017 11 13 at the Wayback Machine CentrAsia 6 March 2009 Istifade tarixi 29 aprel 2015 Artush and Zaur Withdrawn from Sales 2016 09 17 at the Wayback Machine 10 March 2009 Istifade tarixi 29 aprel 2015 Genc yazardan homoseksuallara destek 2016 03 10 at the Wayback Machine 23 iyun 2014 Istifade tarixi 39 aprel 2015Hemcinin baxAzerbaycanda LGBT huquqlari

Nəşr tarixi: İyun 20, 2024, 00:08 am
Ən çox oxunan
  • Mart 24, 2025

    Alektor (şəhər)

  • Mart 24, 2025

    Alektor (Arqos padşahı)

  • Mart 24, 2025

    Alektor

  • Aprel 25, 2025

    Aleksiya

  • Fevral 04, 2025

    Aleksandra Araujo

Gündəlik

  • Anatomiya

  • Mirzə Rəbi Kəbiri

  • Alabama qraflıqlarının siyahısı

  • Konstantin Kedrov

  • Mario Varqas Lyosa

  • Kosmos Muzeyi (Pereyaslav)

  • 1502

  • İspaniya

  • Avstraliya

  • Birinci dünya müharibəsi

NiNa.Az - Studiya

  • Vikipediya

Bülletendə Qeydiyyat

E-poçt siyahımıza abunə olmaqla siz həmişə bizdən ən son xəbərləri alacaqsınız.
Əlaqədə olmaq
Bizimlə əlaqə
DMCA Sitemap Feeds
© 2019 nina.az - Bütün hüquqlar qorunur.
Müəllif hüququ: Dadaş Mammedov
Yuxarı