Azərbaycanın mədən sənayesi

Azərbaycanın mədən sənayesi — Azərbaycan Respublikasının əsas təbii sərvətləri təbii qaz, neft, , boksit və . Filiz və metal olmayan minerallar əsasən Kiçik və Böyük Qafqaz dağlarında, dağətəyi yanacaqlar isə Cənubi Xəzər hövzəsində cəmlənir.

2010-cu ildə Azərbaycanda bir sıra faydalı qazıntılar və metallar hasil edildi və neft sektorunda əhəmiyyətli istehsal və ixrac işləri həyata keçirildi.

Ölkənin xam neft istehsalçısı olmasına baxmayaraq, 1991-ci ildən bu yana dəniz ehtiyatlarını inkişaf etdirməyə yönəlmişdir. 2010-cu ildə əsas layihələr Şahdəniz qaz-kondensat yatağı və «Azəri-Çıraq-Günəşli» dəniz neft platforması idi .

2013-cü ildə sənayedə 33,7 milyard manatlıq məhsul və xidmətlər istehsal olunmuşdur, ümumi məhsulun 74 faizi mədən sənayesində olmuşdur. Elə həmin il sənayedə əsas kapitala qoyulan bütün investisiyaların 66,2 % mədənçilikdən gəldi.

2014-cü ildə mis filizi istehsalı 135% artdı. Əhəng istehsalının 88% artdığı təxmin edilir. Xam polad və sement istehsalı müvafiq olaraq 29% və 24% artdı. Alüminium oksidi, kaustik soda və sulfat turşusu istehsalı dayandırıldı. Dəmir filizi istehsalı 35% azalıb. Gips istehsalı 33% azalıb; bentonit - 17%; və yod - 11% təşkil edir.

Metallar

Anglo Asian Mining PLC şirkəti Azərbaycanda 2009-cu ildə qızıl hasilatına başlamışdır. Gədəbəyin qızıl və mis mədənlərində qızıl hasil olunurdu. Ümumilikdə şirkət 2010-cu ildə 1,9 Mt qızıl hasil etmişdir. Elə həmin il Anglo Asian Mining PLC şirkəti Azərbaycanda qızıl mədənlərinə lisenziya aldı. Bu qızıl yataqlarında 2500 ton gümüş, 1,5 Mt mis və 400 ton qızıl hasil edilmişdir. Bu istehsal həcmi sayəsində hökumət 2014-cü ilə qədər qızıl istehsalını artırmağı bacardı. 2016-cı ildə Anglo Asian Mining PLC 65.394 unsiya qızıl, 1.941 ton mis və 165.131 unsiya gümüşün ümumi istehsalını bildirdi.

Yanan minerallar

Azərbaycanda qaz yanacaq mənbələri neft, qaz, , torf və s. ilə təmsil olunur. Neft sənayesi yerli iqtisadiyyatda mühüm rol oynayır. Neft həm materikdən, həm də dəniz yataqlarından alınır.

Azərbaycan həmçinin karbohidrogen qazları istehsal edir. Son 35-50 il ərzində bir çox qaz kondensat yataqları tapıldı və inkişaf etdirildi.

2010-cu ildə Azərbaycan təbii qaz hasilatını 2009-cu illə müqayisədə 2,1% artırdı. Ölkənin təbii qaz ehtiyatları təxminən 30 trilyon kub futa çatdı. 2011-ci ilə kimi.

2010-cu ildə "Azəri-Çıraq-Günəşli" yatağında hasil olunan neft Bakıdakı iki neftayırma zavodunda emal edildi: Bakı Heydər Əliyev adına Neft Emalı Zavodu və Yeni Neft Emalı Zavodu. Bu neftayırma zavodları birlikdə gündə 400 milyard barel neft istehsal edirlər.

Həmçinin bax

• Azərbaycan geologiyası
• Azərbaycan iqtisadiyyatı
• Azərbaycanda neft sənayesi

İstinadlar

1. "Полезные ископаемые". www.azerbaijan.az. 2018-06-10 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-12-16.
2. "Azerbaijan: Mining, Minerals and Fuel Resources". www.azomining.com. 2020-08-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-12-16.
3. "Gold and copper producer in Azerbaijan". http://www.angloasianmining.com. 2018-05-27 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-12-16.

Xarici keçidlər

• 2015-2020-ci illərdə Azərbaycan Respublikasında sənayenin inkişafı üzrə Dövlət Proqramı^{[ölü keçid]}  (rus.)