Azərbaycanca
සිංහල
Türkçe
Mozaika (rəngli qurama) — (fr. mosaïque, it. mosaico, lat. (opus) musivum — muzalara həsr olunmuş əsər) eyni və ya müxtəlif rənglərdə şüşə, daş hissəciklərdən və plitələrdən hazırlanmış incəsənət nümunəsidir. Mozaikalar daxili divarlarda, döşəmələrdə və tavanda istifadə oluna bilər. Bəzən mozaikalardan açıq havada səkilərdə də istifadə olunur. Monumental-dekorativ sənətinin əsas növlərindən biridir. Mozaikadan əsasən dekorativ-tətbiqi sənətdə, bəzi hallarda isə dəzgah incəsənətində istifadə edilir. Mozaika şablon şəkildə kəsilmiş sadə və mürəkkəb həndəsi formalı xırda material qırıqlarından yığılır və əhəng, sement, mastika yaxud mum təbəqəsinə bərkidilir. Mozaikada həm də, xırda rəngli qeyr-şəffaf şüşə parçalarının nəm suvağa düzülür. Qədim zamanlarda mozaika üslubundan hovuzları bəzəmək üçün istifadə edirdilər..
Tarixi
Qədim Şumerdə mozaika sənəti
Mozaikanın tarixi Mesopotamiyada formalıaşan Şumer dövləti ilə bağlıdır. Bu eramızdan əvvəl 4 minilliyin II yarısına təsadüf edir. Hansı ki, Dəclə və Fərat çayları hövzəsində meydana gəlmişdir. Şumerdə allahların, hakimlərin və çarların təsvirlərinin yaradılması ənənəsi mövcud idi. Həmin dövürlərdə qədim mozaika sənətinin əsası qoyuldu. Artıq mozaikanın əsasını balq qulağı və fil sümüyündən olan materiallar təşkil edirdi. Birləşdirici məhsul kimidə palçıq və bitki tərkibli qətrandan istifadə edirdilər. Mozaika artıq bütün məbədlərin divarlarında digər metal və bəzək əşyaları ilə birlikdə iştirak edirdi. Mozaikanın əsas mövzusu fərqli olsa da, əsasən hərbi, mifoloji və gündəlik məişət səhnələrindən ibarət idi. Şumerdə evlərin divarları freskalarla bəzədilir, döşəmələri mozaika ilə örtülürdü.
Mozaika yerə yerləşdirilmiş sementə və ya mastika təbəqəsinə rəngli fiqurlar daxil etməklə yaradılır. Bəzi mozaikaların yalnız iki və ya üç daşı var və dəyirmi daşlardan hazırlanır. Digər mozaikalar mərmərdən hazırlanır. Mozaikaların əksəriyyəti, xüsusilə İtaliyada olanlar, bişmiş plitələrdən hazırlanır. Bişmiş plitələr müxtəlif rənglərdə olur və naxışlar hazırlamaq üçün istifadə oluna bilər.
Bəzi plitələr saf qızıldan hazırlanmış kimi görülür. Bu plitələr əslində şüşədən hazırlanır və çox nazik qızıl təbəqəyə malikdir. Qızıl şüşədən görülür.
Antik və Orta əsr mozaikası
Qədim Romalılar tərəfindən hazırlanmış mozaikalardan bəziləri dövrümüzə gəlib çatıb. Bu nümunələrə İtaliya, İngiltərə, Fransada, ümumiyyətlə Roma İmperiyasının tərkibində olmuş ərazilərdə rast gəlmək olar. Ən gözəl mozaika nümunələri eramızın 300–1400-cü illərində Erkən Xristian və Bizans dövrlərinə təsadüf edir. Kilsələrdə Bibliya tarixini əks etdirən mozaikalar mövcuddur.
Mozaikalar orta əsrlərdə İtaliya kilsələrini bəzəyən əsas vasitə idi. Həmin dövrlərdə İngiltərə, Fransa, Almaniyada və Şimali Avropa ölkələrində mozaika populyar deyildi. Onlar daha çox vitrajlara üstünlük verirdilər. İtaliyada mozaika ilə bəzədilmiş interyeri ən məşhur olan kilsə Venesiyadakı kilsəsidir. Londonda İtalyan üslubunda tikilmiş 100 ildən çox tarixi olan mozaikalar hələ də mövcuddur. Senyt Marks və Vestminsterdə mozaikaların çoxunun qızıl fonu var.
Azərbaycanda mozaikanın tarixi
Orta əsrlərdə Azərbaycanda tikililərdə mayolikadan maraqlı dekorativ mozaikalar yaradılıb. Naxçıvanda XVIII əsrdə inşa olunan Zaviyə məscidi adlandırılan binanın giriş qapısı və pəncərələri rəngli mozaika ilə bəzədilmişdir. Məşhur Şəki Xan sarayında da mozaikadan istifadə olunub. Binanın baş fasadı dünyada analoqu olmayan ən xırda, həndəsi fiqurlara bölünmüş, ağac parçalarının aralarına müxtəlif rəngli şüşələr geyindirilmiş şəbəkə pəncərə və qapılardan ibarətdir. Müasir Azərbaycan rəssamlarından O. Şıxəliyev, A. Rəcəbovun yaratdığı mozaika nümunələri Bakı Məişət Kondisionerləri Zavodunu, "Azərbaycan" nəşriyyatının girişini bəzəyir. Bakı metropoliteninin Nizami stansiyasında M. Abdullayevin, Neftçilər stansiyasında A. Ağamalov və M. Qafarovun mozaika kompozisiyaları Azərbaycan mozaika sənətinin ən yaxşı nümunələrindəndir.
Mozaikanın üsulları
1. Mozaika materialı divar, tağ və s. səthinə çəkilmiş üzlüyə (sement ya mastika təbəqəsi) birbaşa bərkidilir.
2. Daş ya smalta qırıqları karton, eləcə də parça üzərinə çəkilmiş rəsmə üz tərəfdən (əksinə) yapışdırılır, arxa tərəfinə bərkidici material tökülür. Müvəqqəti əsas götürüldükdən sonra alınmış blok divara, ya tavana vurulur.
Hal-hazırda da mozaikanın cürbəcür növlərindən istifadə olunur. Bir çox hallarda şəhərlərin ictimai yerlərini bəzəmək üçün mozaikalardan istifadə olunur. Müasir mozaikalar bütün material növlərindən hazırlanır: mozaik plitələr, kafellər, qırılmış dam örtüyü plitələri, qab-qacaq qırıqları, güzgü qırıqları, metal və köhnə kərpic parçaları.
Qalereya
-
![image]()
Çınqıllardan qədim mozaika -
![image]()
Qədim Romadan səki -
![image]()
İordaniyadan mozaik xəritə -
![image]()
Romada Erkən Xristian mozaikası -
![image]()
Ravennadan qızıl plitələrlə işlənmiş Bizans mozaikası -
![image]()
Vestminster Kilsəsində mozaika -
![image]()
Çexiyada iyirminci əsr mozaika dekorasiyalı evA 20th century mosaic decorating a house in the -
![image]()
Uelsdə səkidə kafellərdə hazırlanmış mozaika
İstinadlar
- "Mozaika haqqında". 2023-07-29 tarixində . İstifadə tarixi: 1 oktyabr 2014.
- "Arxivlənmiş surət". 2022-01-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-10-02.
- "Arxivlənmiş surət". 2022-01-20 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-10-02.
- . 2016-03-04 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-10-02.
- (PDF). 2016-03-07 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-10-02.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Mozaika rengli qurama fr mosaique it mosaico lat opus musivum muzalara hesr olunmus eser eyni ve ya muxtelif renglerde suse das hisseciklerden ve plitelerden hazirlanmis incesenet numunesidir Mozaikalar daxili divarlarda dosemelerde ve tavanda istifade oluna biler Bezen mozaikalardan aciq havada sekilerde de istifade olunur Monumental dekorativ senetinin esas novlerinden biridir Mozaikadan esasen dekorativ tetbiqi senetde bezi hallarda ise dezgah incesenetinde istifade edilir Mozaika sablon sekilde kesilmis sade ve murekkeb hendesi formali xirda material qiriqlarindan yigilir ve eheng sement mastika yaxud mum tebeqesine berkidilir Mozaikada hem de xirda rengli qeyr seffaf suse parcalarinin nem suvaga duzulur Qedim zamanlarda mozaika uslubundan hovuzlari bezemek ucun istifade edirdiler Qedim dovrun en meshur mozaika numunesi Pompey seherindedir ve Makedoniyali Isgendere hesr olunub Cinde yerlesen qonaq evinin qarsisinda Cin remzi olan das mozaika var TarixiQedim Sumerde mozaika seneti seheri Car sarayi divarinda mozaika Mozaikanin tarixi Mesopotamiyada formaliasan Sumer dovleti ile baglidir Bu eramizdan evvel 4 minilliyin II yarisina tesaduf edir Hansi ki Decle ve Ferat caylari hovzesinde meydana gelmisdir Sumerde allahlarin hakimlerin ve carlarin tesvirlerinin yaradilmasi enenesi movcud idi Hemin dovurlerde qedim mozaika senetinin esasi qoyuldu Artiq mozaikanin esasini balq qulagi ve fil sumuyunden olan materiallar teskil edirdi Birlesdirici mehsul kimide palciq ve bitki terkibli qetrandan istifade edirdiler Mozaika artiq butun mebedlerin divarlarinda diger metal ve bezek esyalari ile birlikde istirak edirdi Mozaikanin esas movzusu ferqli olsa da esasen herbi mifoloji ve gundelik meiset sehnelerinden ibaret idi Sumerde evlerin divarlari freskalarla bezedilir dosemeleri mozaika ile ortulurdu Mozaika yere yerlesdirilmis semente ve ya mastika tebeqesine rengli fiqurlar daxil etmekle yaradilir Bezi mozaikalarin yalniz iki ve ya uc dasi var ve deyirmi daslardan hazirlanir Diger mozaikalar mermerden hazirlanir Mozaikalarin ekseriyyeti xususile Italiyada olanlar bismis plitelerden hazirlanir Bismis pliteler muxtelif renglerde olur ve naxislar hazirlamaq ucun istifade oluna biler Bezi pliteler saf qizildan hazirlanmis kimi gorulur Bu pliteler eslinde suseden hazirlanir ve cox nazik qizil tebeqeye malikdir Qizil suseden gorulur Antik ve Orta esr mozaikasi Qedim Romalilar terefinden hazirlanmis mozaikalardan bezileri dovrumuze gelib catib Bu numunelere Italiya Ingiltere Fransada umumiyyetle Roma Imperiyasinin terkibinde olmus erazilerde rast gelmek olar En gozel mozaika numuneleri eramizin 300 1400 cu illerinde Erken Xristian ve Bizans dovrlerine tesaduf edir Kilselerde Bibliya tarixini eks etdiren mozaikalar movcuddur Mozaikalar orta esrlerde Italiya kilselerini bezeyen esas vasite idi Hemin dovrlerde Ingiltere Fransa Almaniyada ve Simali Avropa olkelerinde mozaika populyar deyildi Onlar daha cox vitrajlara ustunluk verirdiler Italiyada mozaika ile bezedilmis interyeri en meshur olan kilse Venesiyadaki kilsesidir Londonda Italyan uslubunda tikilmis 100 ilden cox tarixi olan mozaikalar hele de movcuddur Senyt Marks ve Vestminsterde mozaikalarin coxunun qizil fonu var Azerbaycanda mozaikanin tarixiOrta esrlerde Azerbaycanda tikililerde mayolikadan maraqli dekorativ mozaikalar yaradilib Naxcivanda XVIII esrde insa olunan Zaviye mescidi adlandirilan binanin giris qapisi ve pencereleri rengli mozaika ile bezedilmisdir Meshur Seki Xan sarayinda da mozaikadan istifade olunub Binanin bas fasadi dunyada analoqu olmayan en xirda hendesi fiqurlara bolunmus agac parcalarinin aralarina muxtelif rengli suseler geyindirilmis sebeke pencere ve qapilardan ibaretdir Muasir Azerbaycan ressamlarindan O Sixeliyev A Recebovun yaratdigi mozaika numuneleri Baki Meiset Kondisionerleri Zavodunu Azerbaycan nesriyyatinin girisini bezeyir Baki metropoliteninin Nizami stansiyasinda M Abdullayevin Neftciler stansiyasinda A Agamalov ve M Qafarovun mozaika kompozisiyalari Azerbaycan mozaika senetinin en yaxsi numunelerindendir Mozaikanin usullari1 Mozaika materiali divar tag ve s sethine cekilmis uzluye sement ya mastika tebeqesi birbasa berkidilir 2 Das ya smalta qiriqlari karton elece de parca uzerine cekilmis resme uz terefden eksine yapisdirilir arxa terefine berkidici material tokulur Muveqqeti esas goturuldukden sonra alinmis blok divara ya tavana vurulur Hal hazirda da mozaikanin curbecur novlerinden istifade olunur Bir cox hallarda seherlerin ictimai yerlerini bezemek ucun mozaikalardan istifade olunur Muasir mozaikalar butun material novlerinden hazirlanir mozaik pliteler kafeller qirilmis dam ortuyu pliteleri qab qacaq qiriqlari guzgu qiriqlari metal ve kohne kerpic parcalari QalereyaCinqillardan qedim mozaika Qedim Romadan seki Iordaniyadan mozaik xerite Romada Erken Xristian mozaikasi Ravennadan qizil plitelerle islenmis Bizans mozaikasi Vestminster Kilsesinde mozaika Cexiyada iyirminci esr mozaika dekorasiyali evA 20th century mosaic decorating a house in the Uelsde sekide kafellerde hazirlanmis mozaikaIstinadlar Mozaika haqqinda 2023 07 29 tarixinde Istifade tarixi 1 oktyabr 2014 Arxivlenmis suret 2022 01 05 tarixinde Istifade tarixi 2014 10 02 Arxivlenmis suret 2022 01 20 tarixinde Istifade tarixi 2014 10 02 2016 03 04 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2014 10 02 PDF 2016 03 07 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 2014 10 02