Hrazdan və ya Razdan rayonu 1930 1959 cu illərdə Axta rayonu Ermənistan SSR də və Ermənistan Respublikasında inzibati ər

Hrazdan və ya Razdan rayonu (1930–1959-cu illərdə Axta rayonu) — Ermənistan SSR-də və Ermənistan Respublikasında inzibati ərazi vahidində rayon. Qərbi Azərbaycanın tarixi Dərəçiçək mahalı ərazisində yerləşirdi.

Hrazdan rayonu
Rayon

İnzibati mərkəz	Hrazdan
Tarixi və coğrafiyası
Yaradılıb	09.09.1930
Ləğv edilib	11 aprel 1995
Əhalisi
Əhalisi	28 903 (1989) nəfər

Tarixi

1930-cu il sentybarın 30-da yaradılıb. 1959-cu il iyunun 30-na qədər Axta rayonu, həmin tarixdən etibarən isə Hrazdan rayonu adlandırılıb. Ərazisi 936 kv.km-dir. Rayon mərkəzi Hrazdan şəhəridir. Rayon mərkəzindən İrəvan şəhərinə olan məsafə 50 km-dir.

Axta rayonu ərazisindən Zəngiçay və onun qolu (dəyişdirilmiş adı Marmarik) axıb gedir. Axta rayonunun aid olduğu Dərəçiçək mahalının adı Aşağı Axtadan Şərqə doğru uzanan meşənin içərisində, ətəyində yerləşən Dərəçiçək kəndinin adından götürülüb. Bu yerlər həmişə İrəvan xanlarının diqqət mərkəzində olub. İrəvan xanlarından Pənah xanın buradakı sarayı XX əsrin 60-cı illərinə kimi saxlanılmışdı.

Dərəçiçək mahalının Şimalından Böyük Qarakilsəyə qədər uzanan Gürcüstan ağzına gedib çıxır. Tədqiqatçılar "teş" sözünün dış sözünün fonetik forması olduğunu və bu kəlimənin Dış Oğuzların sərhəddini göstərdiyini bildirirlər. Maraqlıdır ki, ermənilər də bu sözü dırs kimi "bayır", "çöl" anlamında işlədirlər.

Kitabi Dədə Qorqud boylarında adı çəkilən Altuntaxtın da Dərəçiçəkdə olduğu haqqında da araşdırmalar aparılıb. Doğrudan da Dərəçiçəkdə Misxana kəndindən Şimal Şərqdəki yaylağın adı Altuntaxt yaylağıdır.

Ermənistan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin müxtəlif fərmanları ilə Axta rayonu üzrə dəyişdirilmiş tarixi yer adları:

Qədim türk adı	İndiki adı	Dəyişdirilmə tarixi
Dərəçiçək	Tsaxkadzor	…
Ərzəkənd	Arzakan	…
Paşakənd	Marmarik	03.01.1935
Dədəqışlaq	Axundov	04.05.1939
	Meğradzor	31.05.1946
Babakişi	Haxavanadzor	15.07.1948
Misxana	Ankavan	01.12.1949
Aşağı Axta	Hrazdan	30.06.1959
Axta rayonu	Hrazdan rayonu	30.06.1956
Yuxarı Axta	Lernanist	25.01.1978
Təkəli (Dərəçiçək)	Artavaz	19. IV.1991

Mənbə

ASE, VIII cild, Bakı, 1984-cü il, səh. 75

İstinadlar

. Archived from the original on 2014-12-22. İstifadə tarixi: 29 iyul 2015..
Раздан // Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası: [10 ҹилддә]. VIII ҹилд: Прадо—Спринт. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев. 1984. С. 75.

Xarici keçidlər

Qərbi Azərbaycan: azərbaycanlılara qarşı genosid demoqrafik statistika güzgüsündə 2015-11-16 at the Wayback Machine
Qərbi Azərbaycanın türk mənşəlli toponimləri 2014-09-04 at the Wayback Machine
Vandalizm: tarixi adlara qarşı soyqırımı. Bakı, "Təhsil", 2006, 92 səh. ^{[ölü keçid]}
İndiki Ermənistan qədim türk yurdu idi ^{[ölü keçid]}
Qərbi Azərbaycan ərazilərində yer adlarının soyqırımı ^{[ölü keçid]}

Həmçinin bax

[1] . Archived from the original on 2014-12-22. İstifadə tarixi: 29 iyul 2015..

[2] Раздан // Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası: [10 ҹилддә]. VIII ҹилд: Прадо—Спринт. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев. 1984. С. 75.