Zəngi çayı və ya Razdan çayı (erm.Հրազդան գետ və ya erm.Զանգու գետ) — Zəngibasar toponimi tarixi şəxsiyyət Zəngi ibn Mədudun hidronimləşmiş adı ilə bağlıdır. Tarixi mənbələrə görə, "Təxti-Süleyman"dan əvvəl Zəngi çayına Çıldırçay demişlər. Qızıl Arslanın dövründə "İrəvan Çuxuruna" vassal təyin edilən Zəngi adını bu çaya verib özünü əbədiləşdirməyə nail olmuşdur. Bəzi tədqiqatçıların gəldikləri qənaətə görə, Zəngi çayı başlanğıcını dəniz səviyyəsindən hündürlükdə yerləşən və qədim adı türk mənşəli "Çıldır" olan Göyçə gölündən götürüb aşağı axdıqca zəng səsi çıxarır. Elə bu çılğınlığına görə də ona "zəng" adı verilmişdir. Xatırlatmaq yerinə düşər ki, bu çay Ağrı dağı düzənliyindəki yatağından çıxaraq aşıb-daşır, ətraf düzənliyi su basır. Zəngibasar adının isə bununla bağlı olduğunu güman etmək olar. Xatırlatmaq yerinə düşər ki, bu çay Ağrı dağı düzənliyindəki yatağından çıxaraq aşıb-daşır, ətraf düzənliyi su basır. Zəngibasar adının isə bununla bağlı olduğunu güman etmək olar. Zəngi çayının balıq sərvəti çox olmuşdur. Çaydakı ala balıq isə bu sərvətin tacı sayılırdı. Ceyms Moriyer yazırdı ki, bu balıq Xəzər dənizindən gətirilən qızıl balığa bərabər tutulur. Göründüyü kimi, çayın sərvəti elə bu torpağın sərvəti qədər zəngindir. Zəngi çayından xüsusi kanallar vasitəsilə Zəngibasar bölgəsinin Zəhmət, Qaraqışlaq, Dəmirçilər, Rəhimabad, Mehmandar, Çobankərə, Ağca Qışlaq, Hacıelyas, Aşağı və Yuxarı Nəcili, Zəngilər, Şollu, Dəmirçi və Sarvanlar kəndlərinin əkin sahələri su ilə təmin olunurdu. Çobankərədən keçən kanal Xatın arxı ilə Eçmiədzin ərazisində birləşirdi. Xatın arxını isə 1670–1680-ci illərdə İrəvan hakimi Səfiqulu xanın arvadı Xatın xanım çəkdirmişdir. Məhz bu səbəbdən əhali həmin kəndləri Yuxarı və Aşağı Xatın arxı, suvarma kanalını isə Xatın arxı adlandırmışdır. İrəvan quberniyasında, indiki Ermənistanda çay adıdır. Bu çay başlanğıcını Göyçə gölündən götürür. Axta (Razdan), Sevan rayonlarından, İrəvan şəhərindən, Zəngibasar (Masis) rayonunun ərazisindən axıb Araz çayına tökülür.
Çayın adı qıpçaqların zəngi tayfasının adı əsasında əmələ gəlmişdir. Etnohidronimdir.
Tarixi Azərbaycan torplaqlarında məskunlaşdan ermənilər çayın adını dəyişdirərək Razdan qoyublar.
Mənbə
ASE, VIII cild, Bakı, 1984-cü il, səh. 75 Qızıl Arslanın dövründə "İrəvan Çuxuruna" vassal təyin edilən Zəngi adını bu çaya verib özünü əbədiləşdirməyə nail olmuşdur.
PDF versiyası. // Qərbi Azərbaycanın türk mənşəli toponimləri. Müəllifi: İ. M. Bayramov; Redaktorları: B. Ə. Budaqov, H. İ. Mirzəyev, S. A. Məmmədov. Bakı: "Elm" nəşriyyatı, 696 səh. ISBN 5-8066-1452-2
Sümər Faruq. Oğuzlar, Bakı, "Yazıçı", 1992. s. 123, 257
256, s.26
. 2020-09-28 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-05-14.
Zəngi çayı
Mart 05, 2023
zəngiçay, adın, digər, istifadə, formaları, üçün, zəngi, zəngi, çayı, razdan, çayı, Հրազդան, գետ, Զանգու, գետ, zəngibasar, toponimi, tarixi, şəxsiyyət, zəngi, mədudun, hidronimləşmiş, adı, ilə, bağlıdır, tarixi, mənbələrə, görə, təxti, süleyman, əvvəl, zəngi, . Bu adin diger istifade formalari ucun bax Zengi Zengi cayi ve ya Razdan cayi 1 erm Հրազդան գետ ve ya erm Զանգու գետ Zengibasar toponimi tarixi sexsiyyet Zengi ibn Medudun hidronimlesmis adi ile baglidir Tarixi menbelere gore Texti Suleyman dan evvel Zengi cayina Cildircay demisler Qizil Arslanin dovrunde Irevan Cuxuruna vassal teyin edilen Zengi adini bu caya verib ozunu ebedilesdirmeye nail olmusdur Bezi tedqiqatcilarin geldikleri qenaete gore Zengi cayi baslangicini deniz seviyyesinden hundurlukde yerlesen ve qedim adi turk menseli Cildir olan Goyce golunden goturub asagi axdiqca zeng sesi cixarir Ele bu cilginligina gore de ona zeng adi verilmisdir Xatirlatmaq yerine duser ki bu cay Agri dagi duzenliyindeki yatagindan cixaraq asib dasir etraf duzenliyi su basir Zengibasar adinin ise bununla bagli oldugunu guman etmek olar Xatirlatmaq yerine duser ki bu cay Agri dagi duzenliyindeki yatagindan cixaraq asib dasir etraf duzenliyi su basir Zengibasar adinin ise bununla bagli oldugunu guman etmek olar Zengi cayinin baliq serveti cox olmusdur Caydaki ala baliq ise bu servetin taci sayilirdi Ceyms Moriyer yazirdi ki bu baliq Xezer denizinden getirilen qizil baliga beraber tutulur Gorunduyu kimi cayin serveti ele bu torpagin serveti qeder zengindir Zengi cayindan xususi kanallar vasitesile Zengibasar bolgesinin Zehmet Qaraqislaq Demirciler Rehimabad Mehmandar Cobankere Agca Qislaq Hacielyas Asagi ve Yuxari Necili Zengiler Sollu Demirci ve Sarvanlar kendlerinin ekin saheleri su ile temin olunurdu Cobankereden kecen kanal Xatin arxi ile Ecmiedzin erazisinde birlesirdi Xatin arxini ise 1670 1680 ci illerde Irevan hakimi Sefiqulu xanin arvadi Xatin xanim cekdirmisdir Mehz bu sebebden ehali hemin kendleri Yuxari ve Asagi Xatin arxi suvarma kanalini ise Xatin arxi adlandirmisdir Irevan quberniyasinda indiki Ermenistanda cay adidir Bu cay baslangicini Goyce golunden goturur Axta Razdan Sevan rayonlarindan Irevan seherinden Zengibasar Masis rayonunun erazisinden axib Araz cayina tokulur 2 Zengi cayiazerb Zengi cayi erm Հրազդան գետOlke ErmenistanRegion ErmenistanMenbeyi Goyce golu Yuksekliyi 1 926 mMensebi Araz cayi Yuksekliyi 826 mUzunlugu 141 kmSu serfi 17 9 m sSu hovzesi Araz Kur XezerHovzesinin sahesi 2 560 km menbeyi mensebiArpa cayi Azerbaycanin fiziki xeritesinde 40 00 02 sm e 45 33 04 s u 39 28 14 sm e 44 56 54 s u Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixi adi haqqinda RedakteCayin adi qipcaqlarin zengi tayfasinin adi 3 4 esasinda emele gelmisdir Etnohidronimdir Tarixi Azerbaycan torplaqlarinda meskunlasdan ermeniler cayin adini deyisdirerek Razdan qoyublar 5 Menbe RedakteASE VIII cild Baki 1984 cu il seh 75 Qizil Arslanin dovrunde Irevan Cuxuruna vassal teyin edilen Zengi adini bu caya verib ozunu ebedilesdirmeye nail olmusdur Istinadlar Redakte Akveduk Azәrbaјҹan Sovet Ensiklopediјasy 10 ҹilddә I ҹild A Balzak Baky Azәrbaјҹan Sovet Ensiklopediјasynyn Bash Redaksiјasy Bash redaktor Ҹ B Guliјev 1976 S 200 PDF versiyasi Qerbi Azerbaycanin turk menseli toponimleri Muellifi I M Bayramov Redaktorlari B E Budaqov H I Mirzeyev S A Memmedov Baki Elm nesriyyati 696 seh ISBN 5 8066 1452 2 Sumer Faruq Oguzlar Baki Yazici 1992 s 123 257 256 s 26 Ermeniler Irevan qalasini mehv etmeseydiler indi onun 500 yasi tamam olacaqdi 2020 09 28 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2012 05 14 Zengi cayi Menbe https az wikipedia org w index php title Zengicay amp oldid 6887716, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
