Aleksandr Şirvanzadə (erm.Ալեքսանդր Մինասի Շիրվանզադե, əsl adı Aleksandr Minasoviç Movsisyan; 18.4.1859 — 7.8.1935) — erməni yazıçı, dramaturq, publisist, Azərbaycan SSR və Ermənistan SSR-in xalq yazıçısı (1930).
Əslən erməni olan Şirvanzadə 1859-cu ildə Şamaxıda doğulub. Ömrünün ilk on beş ilini burada keçirib. 15 yaşı olanda Bakıya gəlib. Səkkiz il burada yaşayıb.
1931-ci ildə ədəbi fəaliyyətinin 50 illiyinə həsr olunmuş yubiley iclasındakı nitqində deyirdi:
Qızıl Ordu Bakını aldığı zaman mən Kaliforniyada idim... Mən dərhal Qafqaza qayıtmaq istəyirdim. Mən dərindən inanırdım ki, bolşeviklər gələndən sonra orada artıq həyat və müntəzəm quruculuq işləri başlanıb. Lakin gözlərimin xəstə olması dərhal gəlməyimə mane oldu.
"Xaos", "Namus", "Hami", "Neft zavodunda yanğın", "Cinli", "Şərəf üçün", "Fatma və Əsəd" kimi əsərlərin müəllifidir. Bu əsərlərdə əsasən Bakı və Şamaxıda gördüyü hadisələri qələmə alıb.
Azərbaycanın xalq yazıçısı
Şirvanzadə Azərbaycan SSR-in Xalq yazıçısı adına 1930-cu ildə layiq görülüb. Bununla da o, Azərbaycan SSR-nin ilk xalq yazıçısı hesab olunur. Eyni ildə Şirvanzadə Ermənistan SSR-in də Xalq yazıçısı adını alıb.
Əkbər Yerevanlı "Şirvanzadə və Azərbaycan mühiti" məqaləsində qeyd edir: "Aleksandr Şirvanzadə öz həyatı və yaradıcılığı ilə nə qədər ermənidirsə, bir o qədər də azərbaycanlıdır. O, hər iki xalqa, hər iki ədəbiyyata xidmət edən ölməz sənətkardır. Heç təsadüfü deyildir ki, Zaqafqaziya respublikaları içərisində birinci olaraq Azərbaycanda ona xalq yazıçısı adı verilmişdir".
O zamankı araşdırmaçılar Şirvanzadənin Cəlil Məmmədquluzadə və Abdulla Şaiqlə dostluq münasibətləri olduğunu da yazıblar. Şirvanzadənin Haqverdiyevlə daha yaxşı münasibətləri varmış.
1929-cu ildə Zaqafqaziya yazıçılarının İrəvan, Bakı və Tiflisdə keçirilən görüşləri zamanı Şirvanzadə ilə Haqverdiyev arasında maraqlı dialoq olur. Abdulla Şaiq “Haqverdiyev haqqında xatirələrim”də bu barədə yazır: “1929-cu ildə Gürcüstan və Ermənistan şairləri ilə görüşə getmişdik. Başçımız Haqverdiyev idi. Şirvanzadə də bizimlə bərabər idi. Ə. Haqverdiyev Şirvanzadə ilə köhnədən dost idi. Yerevanda söhbət üçün bir gün Ə. Haqverdiyevin yanına getdim. Erməni artistlərinin səhnədə göstərdikləri milli rəqslərdən və bu iki xalqın həyat, adət, musiqi və rəqslərinin bir-birinə nə qədər yaxın olduğundan danışırdılar. Şirvanzadə dedi: “Mən Azərbaycan həyatından yazmışam. Siz də erməni həyatından yazmalısınız. Haqverdiyev erməni həyatından yeni əsər yazmağa söz verdi. Ə. Haqverdiyev verdiyi vədi unutmadı. O, Azərbaycan və erməni xalqlarının dostluğunu əks etdirən “Çox gözəl” (1931) adlı bir pyes yazdı. (“Azərbaycan gəncləri” qəzeti, 12/XII 1948. N149(4473).
Maraqlıdır ki, 1883-cü ildə “Kəşkül” jurnalının redaktoru və naşiri Cəlal Ünsizadə ondan Azərbaycan həyatından bir əsər yazmasını xahiş edir. Şirvanzadə bu xahişi yerinə yetirir və həmin il “Fatma və Əsəd” hekayəsini yazır. Cəlal Ünsizadə hekayəni “Kəşkül”də çap edir.
Əkbər Yerevanlı həmçinin yazır ki, Şirvanzadə erməni dilinin böyük müdafiəçilərindən olub: “O, səlis, təmiz erməni dilində yazmağı, kütləvi xarici təsirlərdən uzaqda durmağı tələb edir və özü belə yazırdı. O, X. Abovyanın Azərbaycan sözlərilə qarışıq dilini, erməni ədəbi dil tarixində böyük rol oynamasına baxmayaraq, bəyənmirdi. Çünki Abovyan erməni dilinin bir ləhcəsində yazmış və həddindən çox Azərbaycan sözləri işlətmişdi”.
Buna baxmayaraq, Şirvanzadə öz yaradıcılığında Azərbaycan dilindən istifadə edib.
Əsərləri
"Namus"
"Nakam qız"
Aleksandr Şirvanzadənin 1885-ci ildə yazdığı "Namus" romanı əsasında, 1925-ci ildə Hamo Beknazaryanın çəkdiyi eyniadlı "Namus" filmi ilk erməni bədii filmi sayılmaqdadır.
Abbas Zamanov, "Şərhlər". Həmidə Məmmədquluzadə, "Mirzə Cəlil haqqında xatirələrim", "Azərnəşr", 1967. səh. 195
Xarici keçidlər
VikianbardaAleksandr Şirvanzadə ilə əlaqəli mediafayllar var.
Azərbaycanın ilk xalq yazıçısı erməni imiş 2012-12-14 at the Wayback Machineazərb.
Ширванзаде Александр Минасович - народный писатель Азербайджана и Армении (rus.)
Avqust 09, 2021
aleksandr, şirvanzadə, Ալեքսանդր, Մինասի, Շիրվանզադե, əsl, adı, aleksandr, minasoviç, movsisyan, 1859, 1935, erməni, yazıçı, dramaturq, publisist, azərbaycan, ermənistan, xalq, yazıçısı, 1930, Ալեքսանդր, Մինասի, Շիրվանզադեtəxəllüsü, şirvanzadədoğum, tarixi, ap. Aleksandr Sirvanzade erm Ալեքսանդր Մինասի Շիրվանզադե esl adi Aleksandr Minasovic Movsisyan 18 4 1859 7 8 1935 ermeni yazici dramaturq publisist Azerbaycan SSR ve Ermenistan SSR in xalq yazicisi 1 1930 Aleksandr Sirvanzadeerm Ալեքսանդր Մինասի ՇիրվանզադեTexellusu SirvanzadeDogum tarixi 18 aprel 1858 1858 04 18 Dogum yeri Samaxi Baki quberniyasi Rusiya ImperiyasiVefat tarixi 7 avqust 1935 1935 08 07 77 yasinda Vefat yeri Kislovodsk RSFSR SSRIDefn yeri Aleksandr Sirvanzadenin qebri d Vetendasligi Rusiya Imperiyasi SSRIMilliyyeti ermeniFealiyyeti yazici dramaturq ssenarist nasir jurnalistJanr povest hekaye roman Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mundericat 1 Heyati 2 Azerbaycanin xalq yazicisi 3 C Memmedquluzade E Haqverdiyev A Saiqle dostluq 4 Eserleri 5 Hemcinin bax 6 Istinadlar 7 Xarici kecidlerHeyati RedakteEslen ermeni olan Sirvanzade 1859 cu ilde Samaxida dogulub Omrunun ilk on bes ilini burada kecirib 15 yasi olanda Bakiya gelib Sekkiz il burada yasayib 1905 1910 cu illerde Parisde 1910 1915 ci illerde Tbiliside yasayib sonra ise ABS a Kaliforniyaya yollanib 1931 ci ilde edebi fealiyyetinin 50 illiyine hesr olunmus yubiley iclasindaki nitqinde deyirdi Qizil Ordu Bakini aldigi zaman men Kaliforniyada idim Men derhal Qafqaza qayitmaq isteyirdim Men derinden inanirdim ki bolsevikler gelenden sonra orada artiq heyat ve muntezem quruculuq isleri baslanib Lakin gozlerimin xeste olmasi derhal gelmeyime mane oldu Xaos Namus Hami Neft zavodunda yangin Cinli Seref ucun Fatma ve Esed kimi eserlerin muellifidir Bu eserlerde esasen Baki ve Samaxida gorduyu hadiseleri qeleme alib Azerbaycanin xalq yazicisi RedakteSirvanzade Azerbaycan SSR in Xalq yazicisi adina 1930 cu ilde layiq gorulub Bununla da o Azerbaycan SSR nin ilk xalq yazicisi hesab olunur Eyni ilde Sirvanzade Ermenistan SSR in de Xalq yazicisi adini alib Ekber Yerevanli Sirvanzade ve Azerbaycan muhiti meqalesinde qeyd edir Aleksandr Sirvanzade oz heyati ve yaradiciligi ile ne qeder ermenidirse bir o qeder de azerbaycanlidir O her iki xalqa her iki edebiyyata xidmet eden olmez senetkardir Hec tesadufu deyildir ki Zaqafqaziya respublikalari icerisinde birinci olaraq Azerbaycanda ona xalq yazicisi adi verilmisdir Azerbaycan SSR in ali icraedici orqani olan Azerbaycan SSR Xalq Komissarlari Sovetinin sedri vezifesinde 14 mart 1930 cu iledek Qezenfer Musabeyov hemin tarixden 1932 ci iledek ise Dadas Bunyadzade calisib Bu sebebden Sirvanzadeye xalq yazicisi adinin kim terefinden verildiyini mueyyenlesdirmek bir qeder cetindir C Memmedquluzade E Haqverdiyev A Saiqle dostluq RedakteO zamanki arasdirmacilar Sirvanzadenin Celil Memmedquluzade ve Abdulla Saiqle dostluq munasibetleri oldugunu da yaziblar Sirvanzadenin Haqverdiyevle daha yaxsi munasibetleri varmis 1929 cu ilde Zaqafqaziya yazicilarinin Irevan Baki ve Tiflisde kecirilen gorusleri zamani Sirvanzade ile Haqverdiyev arasinda maraqli dialoq olur Abdulla Saiq Haqverdiyev haqqinda xatirelerim de bu barede yazir 1929 cu ilde Gurcustan ve Ermenistan sairleri ile goruse getmisdik Bascimiz Haqverdiyev idi Sirvanzade de bizimle beraber idi E Haqverdiyev Sirvanzade ile kohneden dost idi Yerevanda sohbet ucun bir gun E Haqverdiyevin yanina getdim Ermeni artistlerinin sehnede gosterdikleri milli reqslerden ve bu iki xalqin heyat adet musiqi ve reqslerinin bir birine ne qeder yaxin oldugundan danisirdilar Sirvanzade dedi Men Azerbaycan heyatindan yazmisam Siz de ermeni heyatindan yazmalisiniz Haqverdiyev ermeni heyatindan yeni eser yazmaga soz verdi E Haqverdiyev verdiyi vedi unutmadi O Azerbaycan ve ermeni xalqlarinin dostlugunu eks etdiren Cox gozel 1931 adli bir pyes yazdi Azerbaycan gencleri qezeti 12 XII 1948 N149 4473 Maraqlidir ki 1883 cu ilde Keskul jurnalinin redaktoru ve nasiri Celal Unsizade ondan Azerbaycan heyatindan bir eser yazmasini xahis edir Sirvanzade bu xahisi yerine yetirir ve hemin il Fatma ve Esed hekayesini yazir Celal Unsizade hekayeni Keskul de cap edir Ekber Yerevanli hemcinin yazir ki Sirvanzade ermeni dilinin boyuk mudafiecilerinden olub O selis temiz ermeni dilinde yazmagi kutlevi xarici tesirlerden uzaqda durmagi teleb edir ve ozu bele yazirdi O X Abovyanin Azerbaycan sozlerile qarisiq dilini ermeni edebi dil tarixinde boyuk rol oynamasina baxmayaraq beyenmirdi Cunki Abovyan ermeni dilinin bir lehcesinde yazmis ve heddinden cox Azerbaycan sozleri isletmisdi Buna baxmayaraq Sirvanzade oz yaradiciliginda Azerbaycan dilinden istifade edib Eserleri Redakte Namus Nakam qiz Aleksandr Sirvanzadenin 1885 ci ilde yazdigi Namus romani esasinda 1925 ci ilde Hamo Beknazaryanin cekdiyi eyniadli Namus filmi ilk ermeni bedii filmi sayilmaqdadir Hemcinin bax RedakteNamus film 1925 Istinadlar Redakte Abbas Zamanov Serhler Hemide Memmedquluzade Mirze Celil haqqinda xatirelerim Azernesr 1967 seh 195Xarici kecidler Redakte Vikianbarda Aleksandr Sirvanzade ile elaqeli mediafayllar var Azerbaycanin ilk xalq yazicisi ermeni imis Arxivlesdirilib 2012 12 14 at the Wayback Machine azerb Shirvanzade Aleksandr Minasovich narodnyj pisatel Azerbajdzhana i Armenii rus Menbe https az wikipedia org w index php title Aleksandr Sirvanzade amp oldid 5977969, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
.svg.html){kind=link}