fbpx
Wikipedia

Abbasabad qalası

Abbasabad qalasıNaxçıvan şəhərinin 6 kilometr cənub-şərqində, Araz çayı sahilində yerləşən hərbi istehkam tipli qala.

Abbasabad qalası
39°08′58″ şm. e. 45°23′00″ ş. u.
Ölkə Azərbaycan Azərbaycan
Şəhər Babək
Yerləşir Babək rayonu
Aidiyyatı Səfəvilər imperiyası
Tikilmə tarixi XVIII əsr
Vəziyyəti 1963-1971-ci illərdə Araz su qovşağı tikilərkən qalanın xarabalığı su altında qalmışdır
Abbasabad qalası
1827-ci il, Abbasabad şəhər qalasının planı

Qala fransız hərbi mütəxəssislərinin layihəsi əsasında 1809-1810-cu illərdə tikilmişdir. Beşbucaq şəklində olan qalanın bürcləri vardı. Qala divarlarının hündürlüyü 4 metr 30 santimetr, qalınlığı 60 santimetr idi. Şəhər qalası hər tərəfdən 10 metr enində arxla əhatə olunmuşdu.

Abbasabad qalası hərbi zərurətdən yaranmış bir obyekt idi.Rusiya-İran müharibəsinin gedişində (1804-1813) dəfələrlə ağır məğlubiyyətə uğrayan İran tərəfi Naxçıvan xanlığının ərazisində özünün hərbi mövqelərinin möhkəmləndirilməsinə böyük diqqət verirdi. İran komandanlığı bu məqsədlə qalaları təmir etdirir və özünün dayaq nöqtəsi ola biləcək yeni qalalar tikdirirdi. Belə qalalardan biri şahzadə Abbas Mirzənin arzusu ilə fransız mühəndisləri tərəfindən Naxçıvan yaxınlığında tikilmiş və İran taxt-tacının vəliəhdinin şərəfinə adlandırılmış Abbasabad qalası idi.

Abbasabad qalası Abbas Mirzə tərəfindən Avropa memarlığı üslubunda tikdirilmişdir. Abbasabad qalası Araz çayı üzərində olan keçidin qorunmasını təmin etməklə yanaşı, həm də Cənubi Azərbaycana gedən yola nəzarət edir, lazım gəldikdə bu yolu bağlaya da bilirdi. Qala İran mövqelərinin rus ordusunun hücumlarından qorunması üçün mühüm məntəqə hesab edilirdi. Qala düzgün beşbucaqlı formasında tikilmişdir. Qalada olan çoxlu istehkamlardan ikisi - qərb istiqamətində Araz çayına söykənirdi. Belə istehkamların başlıca vəzifəsi zərurət nəticəsində qala qarnizonu geri çəkilərkən onun Araz çayının sağ sahilinə təhlükəsiz keçməsini təmin etməkdən ibarət idi.

O.Yevetski yazırdı ki, "Abbasabad qalası fransız və ingilis zabitləri tərəfindən tikilib möhkəmləndirilmiş, bürcləri olan beşbucaqlı poliqondur. Abbasabad qalası vaxtilə bu bölgədə mövcud olan qədim Astabad yaşayış məntəqəsinin yerində inşa edilmişdir".

1834-1835-ci illərdə Naxçıvan bölgəsində olmuş F.Korf qalanın tikilmə tarixindən bəhs edərək yazırdı: "Mən 25 il əvvəl bu ölkədə Abbas Mirzə tərəfindən tikdirilmiş Abbasabad qalasını gördüm. O, Abbas Mirzənin yanında xidmət edən bir fransız mühəndisinin planı əsasında tikilmişdir".

Abbasabad qalası rus tarixçisi N.Nefedovun 1839-cu ildə nəşr olunmuş yol qeydlərində daha ətraflı təsvir olunur: "...Naxçıvanın əks tərəfində zərərli iqliminə görə tərk edilib dağıdılmış Abbasabad qalası görünür. Mən fransız mühəndislərinin tikdikləri bu tikiliyə baş çəkməyi özümə borc bildim. Məhz həmin mühəndislər otuz il əvvəl qarışıq bir zamanda onun tikintisi ilə məşğul olmuşlar. Daşla hörülmüş və lazım gəldikdə su ilə doldurulan dərin xəndək, ikiqat mazğalı olan divar, bürclər, daşla örtülmüş yollar və istehkamın müdafiə vasitələri göstərir ki, İranın əvvəlki dostları burada həqiqətən çox böyük məharətlə çalışmışlar. Onu da xüsusi qeyd etmək lazımdır ki, onlar böyük uzaqgörənliklə qalanı elə tikmişlər ki, körpü üzərinə çıxan qarnizon Arazın o tayına, öz ölkələrinin içərilərinə təhlükəsiz çəkilə bilsin".

Abbasabad qalası 1804-1813-cü il Rusiya-İran müharibəsi (1804-1813)|Rusiya-İran müharibəsinin gedişində fransızlar tərəfindən tikilmiş, Gülüstan müqaviləsindən1813) sonra isə ingilislər tərəfindən bərpa edilərək yenidən qurulmuşdur. Çox güman ki, Naxçıvan xanlığı Rusiya tərəfindən işğal edildikdən sonra qala baxımsızlıq ucbatından yararsız hala düşmüşdür. təhlükəsizliyi üçün mühüm əhəmiyyət kəsb edirdi.1826-1828-ci illər Rusiya-İran müharibəsində Abbasabad qalasında döyüşlər olmuşdur. Qalanı 4000 sərbaz və 500 atlı müdafiə edirdi. 1827-ci ildə rus qoşunları strateji dəyəri olan Abbasabad qalasına yaxınlaşarkən, Abbas Mirzə 16 minlik qoşunla qala qarnizonunun köməyinə gəldisə də, qala təslim etdirildi. Qalanın baş mühafızi İran ordusuna komandanlıq etmiş Abbas Mirzənin kürəkəni Məhəmməd Emin xan idi. Ehsan xan Kəngərli də qalanın mühafızi olmuşdur.

Araz su qovşağı tikilərkən (1967-1971) qalanın xarabalığı su altında qalmışdır.

Mənbə

  • Naxçıvan abidələri ensiklopediyası. Naxçıvan: AMEA Naxçıvan bölməsi, 2008, səh.7-8.

Həmçinin bax

abbasabad, qalası, naxçıvan, şəhərinin, kilometr, cənub, şərqində, araz, çayı, sahilində, yerləşən, hərbi, istehkam, tipli, qala, ölkə, azərbaycan, azərbaycanşəhər, babəkyerləşir, babək, rayonuaidiyyatı, səfəvilər, imperiyasıtikilmə, tarixi, xviii, əsrvəziyyət. Abbasabad qalasi Naxcivan seherinin 6 kilometr cenub serqinde Araz cayi sahilinde yerlesen herbi istehkam tipli qala Abbasabad qalasi39 08 58 sm e 45 23 00 s u Olke Azerbaycan AzerbaycanSeher BabekYerlesir Babek rayonuAidiyyati Sefeviler imperiyasiTikilme tarixi XVIII esrVeziyyeti 1963 1971 ci illerde Araz su qovsagi tikilerken qalanin xarabaligi su altinda qalmisdirAbbasabad qalasi 1827 ci il Abbasabad seher qalasinin plani Qala fransiz herbi mutexessislerinin layihesi esasinda 1809 1810 cu illerde tikilmisdir Besbucaq seklinde olan qalanin burcleri vardi Qala divarlarinin hundurluyu 4 metr 30 santimetr qalinligi 60 santimetr idi Seher qalasi her terefden 10 metr eninde arxla ehate olunmusdu Abbasabad qalasi herbi zeruretden yaranmis bir obyekt idi Rusiya Iran muharibesinin gedisinde 1804 1813 defelerle agir meglubiyyete ugrayan Iran terefi Naxcivan xanliginin erazisinde ozunun herbi movqelerinin mohkemlendirilmesine boyuk diqqet verirdi Iran komandanligi bu meqsedle qalalari temir etdirir ve ozunun dayaq noqtesi ola bilecek yeni qalalar tikdirirdi Bele qalalardan biri sahzade Abbas Mirzenin arzusu ile fransiz muhendisleri terefinden Naxcivan yaxinliginda tikilmis ve Iran taxt tacinin veliehdinin serefine adlandirilmis Abbasabad qalasi idi Abbasabad qalasi Abbas Mirze terefinden Avropa memarligi uslubunda tikdirilmisdir Abbasabad qalasi Araz cayi uzerinde olan kecidin qorunmasini temin etmekle yanasi hem de Cenubi Azerbaycana geden yola nezaret edir lazim geldikde bu yolu baglaya da bilirdi Qala Iran movqelerinin rus ordusunun hucumlarindan qorunmasi ucun muhum menteqe hesab edilirdi Qala duzgun besbucaqli formasinda tikilmisdir Qalada olan coxlu istehkamlardan ikisi qerb istiqametinde Araz cayina soykenirdi Bele istehkamlarin baslica vezifesi zeruret neticesinde qala qarnizonu geri cekilerken onun Araz cayinin sag sahiline tehlukesiz kecmesini temin etmekden ibaret idi O Yevetski yazirdi ki Abbasabad qalasi fransiz ve ingilis zabitleri terefinden tikilib mohkemlendirilmis burcleri olan besbucaqli poliqondur Abbasabad qalasi vaxtile bu bolgede movcud olan qedim Astabad yasayis menteqesinin yerinde insa edilmisdir 1834 1835 ci illerde Naxcivan bolgesinde olmus F Korf qalanin tikilme tarixinden behs ederek yazirdi Men 25 il evvel bu olkede Abbas Mirze terefinden tikdirilmis Abbasabad qalasini gordum O Abbas Mirzenin yaninda xidmet eden bir fransiz muhendisinin plani esasinda tikilmisdir Abbasabad qalasi rus tarixcisi N Nefedovun 1839 cu ilde nesr olunmus yol qeydlerinde daha etrafli tesvir olunur Naxcivanin eks terefinde zererli iqlimine gore terk edilib dagidilmis Abbasabad qalasi gorunur Men fransiz muhendislerinin tikdikleri bu tikiliye bas cekmeyi ozume borc bildim Mehz hemin muhendisler otuz il evvel qarisiq bir zamanda onun tikintisi ile mesgul olmuslar Dasla horulmus ve lazim geldikde su ile doldurulan derin xendek ikiqat mazgali olan divar burcler dasla ortulmus yollar ve istehkamin mudafie vasiteleri gosterir ki Iranin evvelki dostlari burada heqiqeten cox boyuk meharetle calismislar Onu da xususi qeyd etmek lazimdir ki onlar boyuk uzaqgorenlikle qalani ele tikmisler ki korpu uzerine cixan qarnizon Arazin o tayina oz olkelerinin icerilerine tehlukesiz cekile bilsin Abbasabad qalasi 1804 1813 cu il Rusiya Iran muharibesi 1804 1813 Rusiya Iran muharibesinin gedisinde fransizlar terefinden tikilmis Gulustan muqavilesinden1813 sonra ise ingilisler terefinden berpa edilerek yeniden qurulmusdur Cox guman ki Naxcivan xanligi Rusiya terefinden isgal edildikden sonra qala baximsizliq ucbatindan yararsiz hala dusmusdur tehlukesizliyi ucun muhum ehemiyyet kesb edirdi 1826 1828 ci iller Rusiya Iran muharibesinde Abbasabad qalasinda doyusler olmusdur Qalani 4000 serbaz ve 500 atli mudafie edirdi 1827 ci ilde rus qosunlari strateji deyeri olan Abbasabad qalasina yaxinlasarken Abbas Mirze 16 minlik qosunla qala qarnizonunun komeyine geldise de qala teslim etdirildi Qalanin bas muhafizi Iran ordusuna komandanliq etmis Abbas Mirzenin kurekeni Mehemmed Emin xan idi Ehsan xan Kengerli de qalanin muhafizi olmusdur Araz su qovsagi tikilerken 1967 1971 qalanin xarabaligi su altinda qalmisdir Menbe RedakteNaxcivan abideleri ensiklopediyasi Naxcivan AMEA Naxcivan bolmesi 2008 seh 7 8 Hemcinin bax RedakteMenbe https az wikipedia org w index php title Abbasabad qalasi amp oldid 6042177, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.