fbpx
Wikipedia

AMEA nəzdində Respublika Seysmoloji Xidmət Mərkəzi

Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının nəzdində Respublika Seysmoloji Xidmət MərkəziAzərbaycan Respublikasında zəlzələlərin tədqiqatı və öyrənilməsi ilə məşğul olan əsas təşkilatdır. Mərkəzdə seysmoloji, geofiziki, geokimyəvi və geodinamik kompleks tədqiqatlar aparılır.

Respublika Seysmoloji Xidmət Mərkəzi
Respublika Seysmoloji Xidmət Mərkəzi
(RSXM)
Ümumi məlumatlar
Yaradılma tarixi 1979
Tabelik Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası
Baş qərargah
Rəhbərlik
Baş direktor Qurban Yetirmişli

Rəsmi saytı seismology.az

Haqqında

RSXM-in seysmoloji tədqiqatları peyk rabitəsi ilə işləyən seysmik stansiyalar şəbəkəsi vasitəsi ilə aparılır. Bu seysmik stansiyalar şəbəkəsi ABŞ-ın "Kinemetriks" şirkətinin istehsalıdır. Mərkəzdə seysmoloji, geofiziki, geokimyəvi və geodinamik kompleks tədqiqatlar aparılır. Hazırda Respublika Seysmoloji Xidmət Mərkəzinin respublika ərazisində 64 seysmik stansiyası var. Quruda daha beş seysmik stansiyanın qurulması nəzərdə tutulur. Bununla yanaşı, Mərkəz tərəfindən respublika ərazisində 24 GPS stansiya quraşdırılmışdır. Azərbaycanın Saatlı rayonundakı dərinliyi 8324 metr olan quyu üzərində yerləşdirilmiş GPS stansiya öz unikallığı ilə seçilir. RSXM-in respublika ərazisində həmçinin geofiziki və geokimyəvi stansiyaları da fəaliyyət göstərir. MDB məkanında ilk dəfə olaraq Xəzər dənizinin Azərbaycan sektorunda 3 ədəd dənizdibi seysmik stansiyanın qurulması nəzərdə tutulur ki, həmin stansiyaların qurulması nəticəsində həm dənizin dibində gedən yeraltı tektonik proseslər, həm də bu proseslərin neft yataqlarına, neft hasilatına göstərdiyi təsirlərlə bağlı daha mükəmməl tədqiqatlar aparılmasına imkan yaranacaq.

İkinci Qarabağ müharibəsinədək AğdamFüzuli rayonlarının Azərbaycanın nəzarətində olan hissəsində yeni seysmik stansiyalar quraşdırılıb.

Tarixi

Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası nəzdində Respublika Seysmoloji Xidmət Mərkəzinin yaranmasının müxtəlif tarixi mərhələləri olmuşdur. Azərbaycanda ilk dəfə instrumental müşahidələrə XX əsrin əvvəllərində başlanılmışdır.

1902-ci ildə Şamaxıda baş verən güclü zəlzələdən sonra Bakıda neft sənayesi ilə məşğul olan Nobel qardaşlarının təşəbbüsü ilə həmin il Azərbaycan ərazisində üç yerdə seysmik stansiyalar quraşdırılmış və bununla da instrumental müşahidələrə başlanılmışdır.

SSRİ dövründə uzun müddət Azərbaycanda müstəqil seysmoloji xidmətin fəaliyyətinə icazə verilməsə də, 1979-cu ildə Azərbaycan SSR Nazirlər Sovetinin qərarına və Milli Elmlər Akademiyasının sərəncamına əsasən AMEA Geologiya İnstitutunda "Geofizika" Elmi Mərkəzində Təcrübi-Metodiki Geofizika partiyası yaradılmışdır. 1980-ci ildə isə bunun əsasında Təcrübi-Metodik Geofizika Ekspedisiyası təşkil edilmişdir. Ekspedisiyaya AMEA-nın müxbir üzvü, geologiya-minerologiya elmlər doktoru Arif Həsənov rəhbərlik etmişdir.

Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 01.09.1998-ci il tarixli 179 saylı və Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Rəyasət Heyətinin 17.12.1998-ci il tarixli 22/2 saylı qərarları ilə TMGE-yə 1999-cu ildən AMEA-nın nəzdində Respublika Seysmoloji Xidmət Mərkəzi statusu verilmişdir.

2008-ci ildən Respublika Seysmoloji Xidmət Mərkəzinə AMEA-nın müxbir üzvü, əməkdar elm xadimi, geologiya-mineralogiya elmləri doktoru, professor Qurban Cəlal oğlu Yetirmişli rəhbərlik edir.

2009–2010-cu illərdə daha 11 "Kinemetrics" stansiyası ("Astara", "Zərdab", "Gədəbəy", "Xınalıq", "Altıağac", "Kürdəmir", "Lerik", "Zaqatala", "Mingəçevir", "Qazax", "Saatlı") alınaraq quraşdırılmışdır. 2011-ci ildə RSXM tərəfindən daha 6 telemetrik seysmik stansiya ("Qobustan", "Qəbələ", "Qusar", "Ordubad", "Şahbuz", "Heydərabad") quraşdırılaraq işə salınmışdır.Hazırda RSXM-nin respublika ərazisində 64 seysmik stansiyası fəsliyyət göstərir.

Yeni sistemlə serverin yaddaşı artırılmış, "Antelope 5.2–64" proqramının son versiyası yüklənilmişdir. Yeni sistem zəlzələlərin emalında və digər proqramlarda, məlumatlar bazasının yaradılmasında və arxivləşdirilməsində istifadə olunur. "Apple" şirkətinin kompüterləri "Mac OS X 10" əməliyyat sistemində işləyir.

Makroseysmik tədqiqatların yerinə yetirilməsi baş vermiş zəlzələlərin makroseysmik intensivliyini təyin etməkdən ibarətdir. MSK-64 seysmik cədvəli üzrə zəlzələnin gücünü səciyyələndirmək üçün müxtəlif əlamətlərdən istifadə olunur: bina və tikililərin zədələnmə dərəcələri, qruntlarda qalıq deformasiyaları, qrunt suları rejiminin dəyişməsi, titrəyişlərin hiss edilməsi və s.

Makroseysmik titrəyişlər, alınmış statistik materialların analizi intensivliyin balla qiymətləndirilməsinə imkan verir. Nəticə olaraq izoseystlər xəritə-sxemi qurulur və bu da makroseysmik təzahürlərin coğrafi paylanmasını özündə əks etdirir. Daha sonra makroseysmik müşahidələrin nəticələri zəlzələ ocağının parametrlərinin: onun koordinatlarının, dərinliyinin, uzantı istiqamətinin, ölçülərinin və maqnitudasının təyin edilməsi üçün istifadə olunur.

 
Qurban Yetirmişli, 2008-ci ildən RSXM-in Baş direktorudur.

Baş direktor

Qurban Cəlal oğlu Yetirmişli — 4 sentyabr 1952-ci ildə anadan olmuşdur.

1974-cü ildə Azərbaycan Dövlət Universititetinin (BDU) Geologiya fakültəsini bitirmişdir.

1980–2008-ci illlərdə AMEA nəzdində RSXM-də Baş direktor müavini, 2008-ci ildən AMEA nəzdində AMEA nəzdində Respublika Seysmoloji Xidmət Mərkəzinin Baş direktorudur.

Geologiya-mineralogiya elmlər doktoru, professordur. 2014-cü ildə AMEA-nın müxbir üzvü seçilib. 2015-ci ildə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Fərmanı ilə "Əməkdar elm xadimi" fəxri adı ilə təltif edilmişdir.

Q.C.Yetirmişli geodinamik, seysmoaktiv şəraiti mürəkkəb olan zonalarda, dərin qatlarda neft-qazlılığın qiymətləndirilməsi və perspektivliyi haqqında (Aşağı Kür çökəkliyi) bir-sıra elmi-nəzəri işlər aparmış, 185 elmi məqalənin müəllifidir. Dünyanın bir sıra nüfuzlu elmi jurnallarında məqalələri dərc olunub.

AMEA nəzdində Respublika Seysmoloji Xidmət Mərkəzində telemetrik seysmik stansiyalar şəbəkəsinin genişləndirilməsində, peyk rabitəli seysmik stansiyaların sayının 14-dən 35-ə çatdırılmasında, eləcə də mərkəzin beynəlxalq standartlara uyğun proqramlarla təmin olunmasında və işin keyfiyyətinin ən yüksək səviyyəyə qaldırılmasında müstəsna xidmətləri olmuşdur. Q.C.Yetirmişlinin təşəbbüsü ilə AMEA nəzdində RSXM dünyanın ən aparıcı seysmik təşkilatları və inkişaf etmiş ölkələri ilə əməkdaşlığa başlamışdır.

Fəaliyyət

RSXM-də elmi tədqiqatlar aşağıdakı istiqamətləri əhatə edir:

  • Respublika ərazisinin seysmikliyinin, zəlzələlərin kinematik və dinamik parametrlərinin öyrənilməsi;
  • Geofiziki və geokimyəvi sahələrdəki seysmoanormal effektlərin təzahürü strukturları və xüsusiyyətlərinin kompleks tədqiqi;
  • Geodinamiki tədqiqatlar (GPS).

Seysmologiya

Respublika ərazisinin seysmikliyinin, zəlzələlərin kinematik və dinamik parametrlərinin öyrənilməsi ilə məşğul olur.Seysmoloji tədqiqatlar 35 telemetrik seysmik stansiyalardan ibarət müşahidə şəbəkəsi əsasında respublika ərazisinin seysmik rejimi, zəlzələ episentrlərinin paylanması qanunauyğunluğu, ocaq zonalarındakı seysmik proseslərin dinamikası tədqiq edilir, dərinlik qırılmalarının aktiv hissələri müəyyənləşdirilir və bu sahələrdə mümkün maksimal güclü zəlzələlərin intensivliyi qiymətləndirilir. Güclü zəlzələ ocaqlarının mexanizmi öyrənilir, böyük şəhərlərin seysmik riski qiymətləndirilir, iri tikinti obyekt sahələrinin seysmikliyi tədqiq edilir.

 
Zəlzələlərin tədqiqatı bürosu
  • Zəlzələlərin tədqiqatı bürosu (2003-cü ildən bu müşahidə şəbəkəsi fəaliyyətə başlamışdır);
  • Makroseysmik Tədqiqatlar şöbəsi;
  • Zəlzələ ocaqlarının dinamikası şöbəsi;
  • Beynəlxalq seysmotomoqrafiya laboratoriyası.
 
Zəlzələ ocaqlarının dinamikası
 
Beynəlxalq seysmotomoqrafiya laboratoriyası

2017-ci ildə Respublika Seysmoloji Xidmət Mərkəzində ABŞ-ın E.Lourens adına Livermor Milli Laboratoriyasında və ABŞ-ın Missuri Elm və Texnologiya Universitetində fəaliyyət göstərən "Beynəlxalq seysmotomoqrafiya" laboratoriyası yaradılmışdır.

Geofizika

RSXM-in Geofiziki tədqiqatlar idarəsi tərəfindən geofiziki sahələrdəki seysmoanomal effektlərin təzahürü strukturları və xüsusiyyətlərinin kompleks tədqiqi işləri aparılır. Geofiziki və geokimyəvi stansiyalar şəbəkəsi vasitəsilə geomaqnit sahəsi gərginliyinin, ağırlıq qüvvəsi və qravitasiya potensialının ikinci tərtib törəməsinin variasiyaları araşdırılır.

İdarə aşağıdakı şöbə və stansiyalardan ibarətdir:

  1. Geofiziki materialların təhlili və təfsiri şöbəsi;
  2. Geofiziki cihazlara texniki-nəzarət şöbəsi;
  3. Maqnitometriya şöbəsi;
  4. Qravimetriya şöbəsi;
  5. Geofiziki stansiyalar (6 stansiya).

Geokimya

"Geokimya" bölməsində tədqiqatlar 3 istiqamətdən ibarətdir: a) eksperimental — stasionar və çöl SFGD (flüidlərin seysmogeokimyəvi və seysmohidrogeoloji monitorinqi); b) nəzəri işlər (seysmoproqnoz sahəsində); c) ilboyu aparılan məlumatların interpretasiyası üçün yeni proqram təminatının işlənib hazırlanması.

Geodinamika

Geodinamik tədqiqatlar kosmosdan Yerin məsafədən zondlanması nəticəsində Yer qabığının quruluşu və geodinamik vəziyyətinin öyrənilməsinin elmi və metodoloji əsasını təşkil edir.

Geodinamik modellərin yaradılmasında ən mühüm element Yer səthində baş verən dəyişiklikləri müəyyən edən komponentidir.

Eksperimental məlumat əldə etmək üçün ən effektiv yol — geodinamik test əsasında Yerə yaxın səthi təbəqələrin hərtərəfli geomexaniki proseslərini öyrənməkdir. Bunun üçün məkan məlumatlarını əldə etmək üçün təkrar müşahidə aparılır.

Qəbul olunmuş üsullardan biri, dünyada hazırda geniş yayılmış peyk vasitəsi ilə qlobal naviqasiya sistemləri (GNSS) metodudur. GNSS texnologiyaları arasında geniş sahədə geodezik tədqiqatlar aparmaq və yüksık dəqiqlik əldə etmək üçün ən müasir (bütün ölçüləriylə 3–10 mm) texnologiyalar GPS – stansiyalarıdır.

RSXM-də geodinamik tədqiqatlara 2012-ci ildə başlanılmışdır.

Hazırda respublika ərazisində 24 GPS (Trimble) stansiyası quraşdırılmışdır. Bir GPS stansiya isə dünyada ilk dəfə olaraq Azərbaycan ərazisində Saatlı rayonunda qazılmış və dərinliyi 8324 metr olan quyu üzərində quraşdırılmışdır.

RSXM-in seysmik stansiyaları

  • Zərdab seysmik stansiyası
  • Ağdam seysmik stansiyası
  • Altıağac seysmik stansiyası
  • Astara seysmik stansiyası
  • Beyləqan seysmik stansiyası
  • Bərdə seysmik stansiyası
  • Cəlilabad seysmik stansiyası
  • Gədəbəy seysmik stansiyası
  • Gəncə seysmik stansiyası
  • Heydərabad seysmik stansiyası
  • Horadiz (Fuzuli) seysmik stansiyası
  • Kürdəmir seysmik stansiyası
  • Lerik seysmik stansiyası
  • Lənkəran seysmik stansiyası
  • Mingəçevir seysmik stansiyası
  • Nardaran seysmik stansiyası
  • Naxçıvan seysmik stansiyası
  • Ordubad seysmik stansiyası
  • Pirqulu seysmik stansiyası
  • Qala seysmik stansiyası
  • Qazax seysmik stansiyası
  • Qobu seysmik stansiyası
  • Qobustan seysmik stansiyası
  • Quba seysmik stansiyası
  • Qusar seysmik stansiyası
  • Qəbələ seysmik stansiyası
  • Saatlı seysmik stansiyası
  • Siyəzən seysmik stansiyası
  • Xınalıq seysmik stansiyası
  • Yardımlı seysmik stansiyası
  • Zaqatala seysmik stansiyası
  • İsmayıllı seysmik stansiyası
  • Şahbuz seysmik stansiyası
  • Şirvan seysmik stansiyası
  • Şəki seysmik stansiyası

Maarifləndirmə

RSXM tərəfindən respublika ərazisində baş verən zəlzələlər, zəlzələ zamanı davranış qaydalarına dair maarifləndirmə tədbirləri aparılır. Qeyd edək ki, Azərbaycan ərazisi seysmik baxımdan aktiv zonada yerləşdiyinə görə bu tədbirlərin aparılmasına zərurət vardır. İki ildən bəri RSXM tərəfindən Bakı şəhəri və respublikanın ayrı-ayrı rayonlarında yerləşən orta məktəblərdə, eləcə də tikinti şirkətlərində RSXM əməkdaşları tərəfindən belə maarifləndirmə tədbirləri həyata keçirilir.

Jurnal

 
"Seismoprognosis observations in the territory of Azerbaijan" ("Azərbaycan ərazisində seysmoproqnoz müşahidələri")

RSXM-in elmi nəşri olan "Azərbaycan ərazisində seysmoproqnoz müşahidələri" elmi jurnalının növbəti sayı çapdan çıxıb. İngilis dilində nəşr olunan jurnalda tanınmış amerikalı seysmoloq alimlərin və yerli alimlərin elmi məqalələri toplanmışdır. Məqalələrdə Azərbaycan ərazisində aparılan kompleks seysmoloji tədqiqatların nəticələrinə dair analiz və təhlillər öz əksini tapmışdır. Jurnalın baş redaktoru RSXM-in baş direktoru, AMEA-nın müxbir üzvü, professor Qurban Yetirmişlidir.

İstinadlar

  1. Zərdab seysmik stansiyası
  2. Ağdam seysmik stansiyası
  3. Altıağac seysmik stansiyası
  4. Astara seysmik stansiyası
  5. Beyləqan seysmik stansiyası
  6. Bərdə seysmik stansiyası
  7. Cəlilabad seysmik stansiyası
  8. Gədəbəy seysmik stansiyası
  9. Gəncə seysmik stansiyası
  10. Heydərabad seysmik stansiyası
  11. Horadiz seysmik stansiyası
  12. Kürdəmir seysmik stansiyası
  13. Lerik seysmik stansiyası
  14. Lənkəran seysmik stansiyası
  15. Mingəçevir seysmik stansiyası
  16. Nardaran seysmik stansiyası
  17. Naxçıvan seysmik stansiyası
  18. Ordubad seysmik stansiyası
  19. Pirqulu seysmik stansiyası
  20. Qala seysmik stansiyası
  21. Qazax seysmik stansiyası
  22. Qobu seysmik stansiyası
  23. Qobustan seysmik stansiyası
  24. Quba seysmik stansiyası
  25. Qusar seysmik stansiyası
  26. Qəbələ seysmik stansiyası
  27. Saatlı seysmik stansiyası
  28. Siyəzən seysmik stansiyası
  29. Xınalıq seysmik stansiyası
  30. Yardımlı seysmik stansiyası
  31. Zaqatala seysmik stansiyası
  32. İsmayıllı seysmik stansiyası
  33. Şahbuz seysmik stansiyası
  34. Şirvan seysmik stansiyası
  35. Şəki seysmik stansiyası

Həmçinin bax

Xarici keçidlər

amea, nəzdində, respublika, seysmoloji, xidmət, mərkəzi, azərbaycan, milli, elmlər, akademiyasının, nəzdində, respublika, seysmoloji, xidmət, mərkəzi, azərbaycan, respublikasında, zəlzələlərin, tədqiqatı, öyrənilməsi, ilə, məşğul, olan, əsas, təşkilatdır, mərk. Azerbaycan Milli Elmler Akademiyasinin nezdinde Respublika Seysmoloji Xidmet Merkezi Azerbaycan Respublikasinda zelzelelerin tedqiqati ve oyrenilmesi ile mesgul olan esas teskilatdir Merkezde seysmoloji geofiziki geokimyevi ve geodinamik kompleks tedqiqatlar aparilir Respublika Seysmoloji Xidmet Merkezi Bu meqalenin bezi melumatlarinin menbesi gosterilmemisdir Daha etrafli melumat ucun meqalenin muzakire sehifesine baxa ve meqaleye uygun formada menbeler elave edib Vikipediyani zenginlesdire bilersiniz avqust 2021 Respublika Seysmoloji Xidmet Merkezi RSXM Umumi melumatlarYaradilma tarixi 1979Tabelik Azerbaycan Milli Elmler AkademiyasiBas qerargah BakiRehberlikBas direktor Qurban YetirmisliResmi sayti seismology az Mundericat 1 Haqqinda 2 Tarixi 3 Bas direktor 4 Fealiyyet 4 1 Seysmologiya 4 2 Geofizika 4 3 Geokimya 4 4 Geodinamika 4 5 RSXM in seysmik stansiyalari 5 Maariflendirme 6 Jurnal 7 Istinadlar 8 Hemcinin bax 9 Xarici kecidlerHaqqinda RedakteRSXM in seysmoloji tedqiqatlari peyk rabitesi ile isleyen seysmik stansiyalar sebekesi vasitesi ile aparilir Bu seysmik stansiyalar sebekesi ABS in Kinemetriks sirketinin istehsalidir Merkezde seysmoloji geofiziki geokimyevi ve geodinamik kompleks tedqiqatlar aparilir Hazirda Respublika Seysmoloji Xidmet Merkezinin respublika erazisinde 64 seysmik stansiyasi var Quruda daha bes seysmik stansiyanin qurulmasi nezerde tutulur Bununla yanasi Merkez terefinden respublika erazisinde 24 GPS stansiya qurasdirilmisdir Azerbaycanin Saatli rayonundaki derinliyi 8324 metr olan quyu uzerinde yerlesdirilmis GPS stansiya oz unikalligi ile secilir RSXM in respublika erazisinde hemcinin geofiziki ve geokimyevi stansiyalari da fealiyyet gosterir MDB mekaninda ilk defe olaraq Xezer denizinin Azerbaycan sektorunda 3 eded denizdibi seysmik stansiyanin qurulmasi nezerde tutulur ki hemin stansiyalarin qurulmasi neticesinde hem denizin dibinde geden yeralti tektonik prosesler hem de bu proseslerin neft yataqlarina neft hasilatina gosterdiyi tesirlerle bagli daha mukemmel tedqiqatlar aparilmasina imkan yaranacaq Ikinci Qarabag muharibesinedek Agdam ve Fuzuli rayonlarinin Azerbaycanin nezaretinde olan hissesinde yeni seysmik stansiyalar qurasdirilib Tarixi RedakteAzerbaycan Milli Elmler Akademiyasi nezdinde Respublika Seysmoloji Xidmet Merkezinin yaranmasinin muxtelif tarixi merheleleri olmusdur Azerbaycanda ilk defe instrumental musahidelere XX esrin evvellerinde baslanilmisdir 1902 ci ilde Samaxida bas veren guclu zelzeleden sonra Bakida neft senayesi ile mesgul olan Nobel qardaslarinin tesebbusu ile hemin il Azerbaycan erazisinde uc yerde seysmik stansiyalar qurasdirilmis ve bununla da instrumental musahidelere baslanilmisdir SSRI dovrunde uzun muddet Azerbaycanda musteqil seysmoloji xidmetin fealiyyetine icaze verilmese de 1979 cu ilde Azerbaycan SSR Nazirler Sovetinin qerarina ve Milli Elmler Akademiyasinin serencamina esasen AMEA Geologiya Institutunda Geofizika Elmi Merkezinde Tecrubi Metodiki Geofizika partiyasi yaradilmisdir 1980 ci ilde ise bunun esasinda Tecrubi Metodik Geofizika Ekspedisiyasi teskil edilmisdir Ekspedisiyaya AMEA nin muxbir uzvu geologiya minerologiya elmler doktoru Arif Hesenov rehberlik etmisdir Azerbaycan Respublikasi Nazirler Kabinetinin 01 09 1998 ci il tarixli 179 sayli ve Azerbaycan Milli Elmler Akademiyasi Reyaset Heyetinin 17 12 1998 ci il tarixli 22 2 sayli qerarlari ile TMGE ye 1999 cu ilden AMEA nin nezdinde Respublika Seysmoloji Xidmet Merkezi statusu verilmisdir 2008 ci ilden Respublika Seysmoloji Xidmet Merkezine AMEA nin muxbir uzvu emekdar elm xadimi geologiya mineralogiya elmleri doktoru professor Qurban Celal oglu Yetirmisli rehberlik edir 2009 2010 cu illerde daha 11 Kinemetrics stansiyasi Astara Zerdab Gedebey Xinaliq Altiagac Kurdemir Lerik Zaqatala Mingecevir Qazax Saatli alinaraq qurasdirilmisdir 2011 ci ilde RSXM terefinden daha 6 telemetrik seysmik stansiya Qobustan Qebele Qusar Ordubad Sahbuz Heyderabad qurasdirilaraq ise salinmisdir Hazirda RSXM nin respublika erazisinde 64 seysmik stansiyasi fesliyyet gosterir Yeni sistemle serverin yaddasi artirilmis Antelope 5 2 64 proqraminin son versiyasi yuklenilmisdir Yeni sistem zelzelelerin emalinda ve diger proqramlarda melumatlar bazasinin yaradilmasinda ve arxivlesdirilmesinde istifade olunur Apple sirketinin komputerleri Mac OS X 10 emeliyyat sisteminde isleyir Makroseysmik tedqiqatlarin yerine yetirilmesi bas vermis zelzelelerin makroseysmik intensivliyini teyin etmekden ibaretdir MSK 64 seysmik cedveli uzre zelzelenin gucunu seciyyelendirmek ucun muxtelif elametlerden istifade olunur bina ve tikililerin zedelenme dereceleri qruntlarda qaliq deformasiyalari qrunt sulari rejiminin deyismesi titreyislerin hiss edilmesi ve s Makroseysmik titreyisler alinmis statistik materiallarin analizi intensivliyin balla qiymetlendirilmesine imkan verir Netice olaraq izoseystler xerite sxemi qurulur ve bu da makroseysmik tezahurlerin cografi paylanmasini ozunde eks etdirir Daha sonra makroseysmik musahidelerin neticeleri zelzele ocaginin parametrlerinin onun koordinatlarinin derinliyinin uzanti istiqametinin olculerinin ve maqnitudasinin teyin edilmesi ucun istifade olunur Qurban Yetirmisli 2008 ci ilden RSXM in Bas direktorudur Bas direktor RedakteQurban Celal oglu Yetirmisli 4 sentyabr 1952 ci ilde anadan olmusdur 1974 cu ilde Azerbaycan Dovlet Universititetinin BDU Geologiya fakultesini bitirmisdir 1980 2008 ci illlerde AMEA nezdinde RSXM de Bas direktor muavini 2008 ci ilden AMEA nezdinde AMEA nezdinde Respublika Seysmoloji Xidmet Merkezinin Bas direktorudur Geologiya mineralogiya elmler doktoru professordur 2014 cu ilde AMEA nin muxbir uzvu secilib 2015 ci ilde Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin Fermani ile Emekdar elm xadimi fexri adi ile teltif edilmisdir Q C Yetirmisli geodinamik seysmoaktiv seraiti murekkeb olan zonalarda derin qatlarda neft qazliligin qiymetlendirilmesi ve perspektivliyi haqqinda Asagi Kur cokekliyi bir sira elmi nezeri isler aparmis 185 elmi meqalenin muellifidir Dunyanin bir sira nufuzlu elmi jurnallarinda meqaleleri derc olunub AMEA nezdinde Respublika Seysmoloji Xidmet Merkezinde telemetrik seysmik stansiyalar sebekesinin genislendirilmesinde peyk rabiteli seysmik stansiyalarin sayinin 14 den 35 e catdirilmasinda elece de merkezin beynelxalq standartlara uygun proqramlarla temin olunmasinda ve isin keyfiyyetinin en yuksek seviyyeye qaldirilmasinda mustesna xidmetleri olmusdur Q C Yetirmislinin tesebbusu ile AMEA nezdinde RSXM dunyanin en aparici seysmik teskilatlari ve inkisaf etmis olkeleri ile emekdasliga baslamisdir Fealiyyet RedakteRSXM de elmi tedqiqatlar asagidaki istiqametleri ehate edir Respublika erazisinin seysmikliyinin zelzelelerin kinematik ve dinamik parametrlerinin oyrenilmesi Geofiziki ve geokimyevi sahelerdeki seysmoanormal effektlerin tezahuru strukturlari ve xususiyyetlerinin kompleks tedqiqi Geodinamiki tedqiqatlar GPS Seysmologiya Redakte Respublika erazisinin seysmikliyinin zelzelelerin kinematik ve dinamik parametrlerinin oyrenilmesi ile mesgul olur Seysmoloji tedqiqatlar 35 telemetrik seysmik stansiyalardan ibaret musahide sebekesi esasinda respublika erazisinin seysmik rejimi zelzele episentrlerinin paylanmasi qanunauygunlugu ocaq zonalarindaki seysmik proseslerin dinamikasi tedqiq edilir derinlik qirilmalarinin aktiv hisseleri mueyyenlesdirilir ve bu sahelerde mumkun maksimal guclu zelzelelerin intensivliyi qiymetlendirilir Guclu zelzele ocaqlarinin mexanizmi oyrenilir boyuk seherlerin seysmik riski qiymetlendirilir iri tikinti obyekt sahelerinin seysmikliyi tedqiq edilir Zelzelelerin tedqiqati burosu Zelzelelerin tedqiqati burosu 2003 cu ilden bu musahide sebekesi fealiyyete baslamisdir Makroseysmik Tedqiqatlar sobesi Zelzele ocaqlarinin dinamikasi sobesi Beynelxalq seysmotomoqrafiya laboratoriyasi Zelzele ocaqlarinin dinamikasi Beynelxalq seysmotomoqrafiya laboratoriyasi 2017 ci ilde Respublika Seysmoloji Xidmet Merkezinde ABS in E Lourens adina Livermor Milli Laboratoriyasinda ve ABS in Missuri Elm ve Texnologiya Universitetinde fealiyyet gosteren Beynelxalq seysmotomoqrafiya laboratoriyasi yaradilmisdir Geofizika Redakte RSXM in Geofiziki tedqiqatlar idaresi terefinden geofiziki sahelerdeki seysmoanomal effektlerin tezahuru strukturlari ve xususiyyetlerinin kompleks tedqiqi isleri aparilir Geofiziki ve geokimyevi stansiyalar sebekesi vasitesile geomaqnit sahesi gerginliyinin agirliq quvvesi ve qravitasiya potensialinin ikinci tertib toremesinin variasiyalari arasdirilir Idare asagidaki sobe ve stansiyalardan ibaretdir Geofiziki materiallarin tehlili ve tefsiri sobesi Geofiziki cihazlara texniki nezaret sobesi Maqnitometriya sobesi Qravimetriya sobesi Geofiziki stansiyalar 6 stansiya Geokimya Redakte Geokimya bolmesinde tedqiqatlar 3 istiqametden ibaretdir a eksperimental stasionar ve col SFGD fluidlerin seysmogeokimyevi ve seysmohidrogeoloji monitorinqi b nezeri isler seysmoproqnoz sahesinde c ilboyu aparilan melumatlarin interpretasiyasi ucun yeni proqram teminatinin islenib hazirlanmasi Geodinamika Redakte Geodinamik tedqiqatlar kosmosdan Yerin mesafeden zondlanmasi neticesinde Yer qabiginin qurulusu ve geodinamik veziyyetinin oyrenilmesinin elmi ve metodoloji esasini teskil edir Geodinamik modellerin yaradilmasinda en muhum element Yer sethinde bas veren deyisiklikleri mueyyen eden komponentidir Eksperimental melumat elde etmek ucun en effektiv yol geodinamik test esasinda Yere yaxin sethi tebeqelerin herterefli geomexaniki proseslerini oyrenmekdir Bunun ucun mekan melumatlarini elde etmek ucun tekrar musahide aparilir Qebul olunmus usullardan biri dunyada hazirda genis yayilmis peyk vasitesi ile qlobal naviqasiya sistemleri GNSS metodudur GNSS texnologiyalari arasinda genis sahede geodezik tedqiqatlar aparmaq ve yuksik deqiqlik elde etmek ucun en muasir butun olculeriyle 3 10 mm texnologiyalar GPS stansiyalaridir RSXM de geodinamik tedqiqatlara 2012 ci ilde baslanilmisdir Hazirda respublika erazisinde 24 GPS Trimble stansiyasi qurasdirilmisdir Bir GPS stansiya ise dunyada ilk defe olaraq Azerbaycan erazisinde Saatli rayonunda qazilmis ve derinliyi 8324 metr olan quyu uzerinde qurasdirilmisdir RSXM in seysmik stansiyalari Redakte Zerdab seysmik stansiyasi 1 Agdam seysmik stansiyasi 2 Altiagac seysmik stansiyasi 3 Astara seysmik stansiyasi 4 Beyleqan seysmik stansiyasi 5 Berde seysmik stansiyasi 6 Celilabad seysmik stansiyasi 7 Gedebey seysmik stansiyasi 8 Gence seysmik stansiyasi 9 Heyderabad seysmik stansiyasi 10 Horadiz Fuzuli seysmik stansiyasi 11 Kurdemir seysmik stansiyasi 12 Lerik seysmik stansiyasi 13 Lenkeran seysmik stansiyasi 14 Mingecevir seysmik stansiyasi 15 Nardaran seysmik stansiyasi 16 Naxcivan seysmik stansiyasi 17 Ordubad seysmik stansiyasi 18 Pirqulu seysmik stansiyasi 19 Qala seysmik stansiyasi 20 Qazax seysmik stansiyasi 21 Qobu seysmik stansiyasi 22 Qobustan seysmik stansiyasi 23 Quba seysmik stansiyasi 24 Qusar seysmik stansiyasi 25 Qebele seysmik stansiyasi 26 Saatli seysmik stansiyasi 27 Siyezen seysmik stansiyasi 28 Xinaliq seysmik stansiyasi 29 Yardimli seysmik stansiyasi 30 Zaqatala seysmik stansiyasi 31 Ismayilli seysmik stansiyasi 32 Sahbuz seysmik stansiyasi 33 Sirvan seysmik stansiyasi 34 Seki seysmik stansiyasi 35 Maariflendirme RedakteRSXM terefinden respublika erazisinde bas veren zelzeleler zelzele zamani davranis qaydalarina dair maariflendirme tedbirleri aparilir Qeyd edek ki Azerbaycan erazisi seysmik baximdan aktiv zonada yerlesdiyine gore bu tedbirlerin aparilmasina zeruret vardir Iki ilden beri RSXM terefinden Baki seheri ve respublikanin ayri ayri rayonlarinda yerlesen orta mekteblerde elece de tikinti sirketlerinde RSXM emekdaslari terefinden bele maariflendirme tedbirleri heyata kecirilir Jurnal Redakte Seismoprognosis observations in the territory of Azerbaijan Azerbaycan erazisinde seysmoproqnoz musahideleri RSXM in elmi nesri olan Azerbaycan erazisinde seysmoproqnoz musahideleri elmi jurnalinin novbeti sayi capdan cixib Ingilis dilinde nesr olunan jurnalda taninmis amerikali seysmoloq alimlerin ve yerli alimlerin elmi meqaleleri toplanmisdir Meqalelerde Azerbaycan erazisinde aparilan kompleks seysmoloji tedqiqatlarin neticelerine dair analiz ve tehliller oz eksini tapmisdir Jurnalin bas redaktoru RSXM in bas direktoru AMEA nin muxbir uzvu professor Qurban Yetirmislidir Istinadlar Redakte Zerdab seysmik stansiyasi Agdam seysmik stansiyasi Altiagac seysmik stansiyasi Astara seysmik stansiyasi Beyleqan seysmik stansiyasi Berde seysmik stansiyasi Celilabad seysmik stansiyasi Gedebey seysmik stansiyasi Gence seysmik stansiyasi Heyderabad seysmik stansiyasi Horadiz seysmik stansiyasi Kurdemir seysmik stansiyasi Lerik seysmik stansiyasi Lenkeran seysmik stansiyasi Mingecevir seysmik stansiyasi Nardaran seysmik stansiyasi Naxcivan seysmik stansiyasi Ordubad seysmik stansiyasi Pirqulu seysmik stansiyasi Qala seysmik stansiyasi Qazax seysmik stansiyasi Qobu seysmik stansiyasi Qobustan seysmik stansiyasi Quba seysmik stansiyasi Qusar seysmik stansiyasi Qebele seysmik stansiyasi Saatli seysmik stansiyasi Siyezen seysmik stansiyasi Xinaliq seysmik stansiyasi Yardimli seysmik stansiyasi Zaqatala seysmik stansiyasi Ismayilli seysmik stansiyasi Sahbuz seysmik stansiyasi Sirvan seysmik stansiyasi Seki seysmik stansiyasiHemcinin bax RedakteZelzelelerin tesnifati Qurban Yetirmisli Tahir Memmedli Vusale RafiqqiziXarici kecidler Redaktehttp www seismology az http seismology az journal Menbe https az wikipedia org w index php title AMEA nezdinde Respublika Seysmoloji Xidmet Merkezi amp oldid 6096750, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.