Medvedyev-Şponhoyer-Karnik şkalası (MSK və ya MSK-64 adları ilə də tanınır) — zəlzələnin baş verdiyi sahədə yer səthinin müşahidə edilən silkələnmələrini qiymətləndirmək üçün 12 ballıq makroseysmik intensivlik şkalası.
Şkala Sergey Medvedyev (SSRİ), Vilhelm Şponhoyer (Şərqi Almaniya) və Vit Karnik (Çexoslovakiya) tərəfindən 1964-cü ildə yaradılmışdır. Bu şkala 1960-cı illərin əvvəllərindən istifadə edilən Modifikasiya olunmuş Merkalli şkalasının və 1953-cü ildə təklif edilmiş, GEOFİAN şkalası kimi də tanınan, Medvedyev şkalasının əsasında tərtib edilmişdir.
Aşağıda MSK-64 seysmik intensivlik şkalası ətraflı şəkildə verilir.
I. Hiss olunmayan
Zəlzələ hiss olunmur.
II. Çətinliklə hiss olunan
Titrəyişlər yalnız evdə, xüsusilə də yuxarı mərtəbələrdə sakit halda olan insanlar tərəfindən hiss olunur.
III. Zəif
Zəlzələ evdə sakit halda olan az adamlar və çöldə tək-tək adamlar tərəfindən hiss olunur. Minik avtomobili keçərkən əmələ gələn titrəyişlərə oxşardır. Diqqətli insanlar yüngül əşyaların zəif, yuxarı mərtəbələrdə isə bərk yellənməsini müşahidə edirlər.
IV. Aydın-aşkar
Zəlzələ bina daxilindəki adamların çoxunun, çöldəkilərin isə bəzilərinin tərəfindən hiss olunur. Yatanların bəzisi ayılır, lakin qorxmurlar. Ağır yüklü maşının əmələ gətirdiyi titrəyişlərə oxşardır. Pəncərə və qapıların cingiltisi, döşəmə və divarların cırıltısı eşidilir. Mebelin titrəyişi, asılan əşyaların yüngül yellənməsi, açıq qablardakı mayelərin dalğalanması müşahidə olunur. Dayanmış avtomobillərdə təkan hiss edilir.
V. Nisbətən güclü
Zəlzələ bina daxilindəki bütün insanlar, çöldəkilərin çoxu tərəfindən hiss olunur. Yatanların çoxu ayılır. Bəzi adamlar çölə qaçırlar. Heyvanlar narahat olurlar. Bina bütünlüklə titrəyir. Asılı əşyalar güclü yellənirlər. Nadir hallarda rəqqaslı saatlar dayanır. Bəzi dayanıqsız əşyalar aşır və ya sürüşürlər. Qapı və pəncərələr açılır və yenidən çırpılır. Maye dolu açıq qablardan maye dağılır. Evin daxilində düşən ağır əşyanın əmələ gətirdiyi titrəyişlərə oxşardır. Çiy kərpicdən, gildən tikilmiş kənd evlərində yüngül zədələr, suvaqda xırda çatlar əmələ gələ bilər və suvaq qopub düşə bilər. Bəzi hallarda bulaqların debiti dəyişir.
VI. Güclü
Zəlzələ bina daxilindəki və çöldəki çox insanlar tərəfindən hiss olunur, onların çoxu qorxaraq küçəyə qaçır. Bəziləri müvazinətini itirir, ev heyvanları yuvalarından qaçırlar. Şüşə qabların sınması, kitabların düşməsi, ağır mebellərin hərəkəti müşahidə edilə bilir. İribloklu və panel tipli, adi kərpic binaların bəzilərində və çiy kərpicdən, gildən tikilmiş evlərin çoxunda yüngül zədələr, xırda çatlar əmələ gəlir. Çiy kərpicdən, gildən tikilmiş kənd evlərində bəzən orta dərəcəli zədələr, divarlardakı suvaqlarda çatlar əmələ gəlir, suvaq böyük hissələrlə qopur və s.
VII. Çox güclü
Binalar zədələnir. İnsanların böyük əksəriyyəti qorxu içində küçəyə qaçırlar. Onların çoxu ayaq üstdə çətinliklə dururlar. Sürücülər avtomobilin hərəkəti zamanı zəlzələni hiss edirlər. Dəmir-beton karkas binaların çoxunda yüngül zədələr, suvaqlarda xırda çatlar əmələ gəlir, suvağın hissələri qopur, adi kərpic evlərdə, iribloklu və panel binalarda orta zədələnmə, divarlarda kiçik çatlar müşahidə edilir. Çiy kərpicdən tikilmiş kənd evlərində böyük zədələr, divarlarda dərin çatlar qeyd olunur. Belə evlərin bəzilərində evin divarlarının uçması, divarlarda birbaşa çatlar, binanın ayrı-ayrı hissələri arasında birləşmələrin dağılması və s. ola bilər. Bəzi hallarda yol kənarındakı iti yamaclarda sürüşmələr, yollarda çatlar qeyd edilir. Su səthində dalğa əmələ gəlir, lil qalxdığından su bulanır, quyularda suyun səviyyəsi dəyişir, bir sıra hallarda mövcud bulaqlar itir və ya yenisi əmələ gəlir.
VIII. Zədələyici
Binalar ciddi zədələnir. Qorxu və çaxnaşma yaranır. Avtomobil sürən sürücülər də narahatlıq keçirir. Ağacların budaqlarının sınması, ağır mebellərin sürüşməsi, bəzən isə aşması, asılı lampaların bir hissəsinin zədələnməsi qeyd olunur. Dəmir-beton karkas binalarda orta zədələr, divarlarda xırda çatlar, bəzilərində isə ağır zədələr, divarlarda dərin çatlar əmələ gəlir. İribloklu və panel binalarda ağır zədələr, divarlarda böyük çatlar, bəzilərində divarların uçması, birbaşa çatların əmələ gəlməsi müşahidə edilir. Çiy kərpicdən tikilmiş kənd evlərində divarların uçması, birbaşa çatların əmələ gəlməsi, bəzən isə evlərin tamamilə üçması baş verir. Boru kəmərlərinin qırılması, heykəllərin sürüşməsi, qəbirüstü daşların aşması, daş hasarların dağılması qeyd olunur.
Qruntlarda bir neçə santimetr ölçüdə çat əmələ gəlir, quyuların bəzilərində su itir və ya qurumuş quyulara su dolur.
IX. Dağıdıcı
Bütün binaların zədələnməsi, ümumi çaxnaşma, heyvanların qışqırığı və qaçışması müşahidə edilir.
Dəmir-beton karkas binaların divarlarında dərin çatlar, bəzilərində divar uçması, birbaşa çatların əmələ gəlməsi və hətta tamamilə dağılması baş verir. Adi kərpic, iribloklu və panel binalarda divarlarda birbaşa çatlar, bəzi divarların uçması, bəzən isə tam dağılması müşahidə olunur. Abidələr və sütunlar aşır, yeraltı boru kəmərləri qırılır, bəzi hallarda dəmir yolu relsləri əyilir. Qruntdakı çatların eni 10 sm-ə çatır, sürüşmə halları, su üzərində iri dalğalar qeyd olunur.
X. Viranedici
Bütün binalarda dağıntı qeyd olunur. Dəmir-beton karkas binaların dıvarlarında birbaşa çatlar, uçma, bəzən isə binanın tam dağılması, adi kərpic, iribloklu və panel binalar, həmçinin çiy kərpicdən kənd evlərinin tam dağılması müşahidə olunur. Qruntda onlarla santimetr, bəzən 1 m-ə qədər enində çatlar, iti yamaclarda sürüşmələr qeyd olunur, sahilyanı bölgələrdə lillə qum kütlələrinin qarışması, çaylardan, göllərdən suyun kənara çıxması, yeni göllərin əmələgəlməsi hallarına rast gəlinir.
XI. Fəlakət
Fəlakət baş verir. Yaxşı tikilmiş tikililər, körpülər, bəndlər, dəmir yolları ciddi zədələnir, yeraltı boru kəmərləri dağılır, şosse yolları yararsız hala düşür. Yer səthində enli çatlar, horizontal və vertikal istiqamətlərdə yerdəyişmələr, dağ uçqunları baş verir. Zəlzələnin intensivliyini təyin etmək üçün xüsusi tədqiqat tələb olunur.
XII. Ciddi fəlakət
Demək olar ki, bütün yerüstü və yeraltı qurğuların zədələnməsi, yer səthinin dəyişməsi, qruntlarda böyük yerdəyişmələrlə müşayiət olunan iri çatlar, dağ uçqunları müşahidə olunur, göllər, şəlalələr əmələ gəlir, çaylar istiqamətini dəyişir.
Zəlzələnin intensivliyini təyin etmək üçün xüsusi tədqiqat tələb olunur.
İstinadlar
"The European Macroseismic Scale EMS-98". Centre Européen de Géodynamique et de Séismologie (ECGS). İstifadə tarixi: 2013-07-26.[ölü keçid]
Xarici keçidlər
Rusiyanın MSK-64 əsasında tərtib olunmuş seysmik intensivlik xəritələri
Avqust 30, 2021
medvedyev, şponhoyer, karnik, şkalası, adları, ilə, tanınır, zəlzələnin, baş, verdiyi, sahədə, səthinin, müşahidə, edilən, silkələnmələrini, qiymətləndirmək, üçün, ballıq, makroseysmik, intensivlik, şkalası, şkala, sergey, medvedyev, ssri, vilhelm, şponhoyer, . Medvedyev Sponhoyer Karnik skalasi MSK ve ya MSK 64 adlari ile de taninir zelzelenin bas verdiyi sahede yer sethinin musahide edilen silkelenmelerini qiymetlendirmek ucun 12 balliq makroseysmik intensivlik skalasi Skala Sergey Medvedyev SSRI Vilhelm Sponhoyer Serqi Almaniya ve Vit Karnik Cexoslovakiya terefinden 1964 cu ilde yaradilmisdir Bu skala 1960 ci illerin evvellerinden istifade edilen Modifikasiya olunmus Merkalli skalasinin ve 1953 cu ilde teklif edilmis GEOFIAN skalasi kimi de taninan Medvedyev skalasinin esasinda tertib edilmisdir 1 Asagida MSK 64 seysmik intensivlik skalasi etrafli sekilde verilir I Hiss olunmayan Zelzele hiss olunmur II Cetinlikle hiss olunan Titreyisler yalniz evde xususile de yuxari mertebelerde sakit halda olan insanlar terefinden hiss olunur III Zeif Zelzele evde sakit halda olan az adamlar ve colde tek tek adamlar terefinden hiss olunur Minik avtomobili kecerken emele gelen titreyislere oxsardir Diqqetli insanlar yungul esyalarin zeif yuxari mertebelerde ise berk yellenmesini musahide edirler IV Aydin askar Zelzele bina daxilindeki adamlarin coxunun coldekilerin ise bezilerinin terefinden hiss olunur Yatanlarin bezisi ayilir lakin qorxmurlar Agir yuklu masinin emele getirdiyi titreyislere oxsardir Pencere ve qapilarin cingiltisi doseme ve divarlarin ciriltisi esidilir Mebelin titreyisi asilan esyalarin yungul yellenmesi aciq qablardaki mayelerin dalgalanmasi musahide olunur Dayanmis avtomobillerde tekan hiss edilir V Nisbeten guclu Zelzele bina daxilindeki butun insanlar coldekilerin coxu terefinden hiss olunur Yatanlarin coxu ayilir Bezi adamlar cole qacirlar Heyvanlar narahat olurlar Bina butunlukle titreyir Asili esyalar guclu yellenirler Nadir hallarda reqqasli saatlar dayanir Bezi dayaniqsiz esyalar asir ve ya surusurler Qapi ve pencereler acilir ve yeniden cirpilir Maye dolu aciq qablardan maye dagilir Evin daxilinde dusen agir esyanin emele getirdiyi titreyislere oxsardir Ciy kerpicden gilden tikilmis kend evlerinde yungul zedeler suvaqda xirda catlar emele gele biler ve suvaq qopub duse biler Bezi hallarda bulaqlarin debiti deyisir VI Guclu Zelzele bina daxilindeki ve coldeki cox insanlar terefinden hiss olunur onlarin coxu qorxaraq kuceye qacir Bezileri muvazinetini itirir ev heyvanlari yuvalarindan qacirlar Suse qablarin sinmasi kitablarin dusmesi agir mebellerin hereketi musahide edile bilir Iribloklu ve panel tipli adi kerpic binalarin bezilerinde ve ciy kerpicden gilden tikilmis evlerin coxunda yungul zedeler xirda catlar emele gelir Ciy kerpicden gilden tikilmis kend evlerinde bezen orta dereceli zedeler divarlardaki suvaqlarda catlar emele gelir suvaq boyuk hisselerle qopur ve s VII Cox guclu Binalar zedelenir Insanlarin boyuk ekseriyyeti qorxu icinde kuceye qacirlar Onlarin coxu ayaq ustde cetinlikle dururlar Suruculer avtomobilin hereketi zamani zelzeleni hiss edirler Demir beton karkas binalarin coxunda yungul zedeler suvaqlarda xirda catlar emele gelir suvagin hisseleri qopur adi kerpic evlerde iribloklu ve panel binalarda orta zedelenme divarlarda kicik catlar musahide edilir Ciy kerpicden tikilmis kend evlerinde boyuk zedeler divarlarda derin catlar qeyd olunur Bele evlerin bezilerinde evin divarlarinin ucmasi divarlarda birbasa catlar binanin ayri ayri hisseleri arasinda birlesmelerin dagilmasi ve s ola biler Bezi hallarda yol kenarindaki iti yamaclarda surusmeler yollarda catlar qeyd edilir Su sethinde dalga emele gelir lil qalxdigindan su bulanir quyularda suyun seviyyesi deyisir bir sira hallarda movcud bulaqlar itir ve ya yenisi emele gelir VIII Zedeleyici Binalar ciddi zedelenir Qorxu ve caxnasma yaranir Avtomobil suren suruculer de narahatliq kecirir Agaclarin budaqlarinin sinmasi agir mebellerin surusmesi bezen ise asmasi asili lampalarin bir hissesinin zedelenmesi qeyd olunur Demir beton karkas binalarda orta zedeler divarlarda xirda catlar bezilerinde ise agir zedeler divarlarda derin catlar emele gelir Iribloklu ve panel binalarda agir zedeler divarlarda boyuk catlar bezilerinde divarlarin ucmasi birbasa catlarin emele gelmesi musahide edilir Ciy kerpicden tikilmis kend evlerinde divarlarin ucmasi birbasa catlarin emele gelmesi bezen ise evlerin tamamile ucmasi bas verir Boru kemerlerinin qirilmasi heykellerin surusmesi qebirustu daslarin asmasi das hasarlarin dagilmasi qeyd olunur Qruntlarda bir nece santimetr olcude cat emele gelir quyularin bezilerinde su itir ve ya qurumus quyulara su dolur IX Dagidici Butun binalarin zedelenmesi umumi caxnasma heyvanlarin qisqirigi ve qacismasi musahide edilir Demir beton karkas binalarin divarlarinda derin catlar bezilerinde divar ucmasi birbasa catlarin emele gelmesi ve hetta tamamile dagilmasi bas verir Adi kerpic iribloklu ve panel binalarda divarlarda birbasa catlar bezi divarlarin ucmasi bezen ise tam dagilmasi musahide olunur Abideler ve sutunlar asir yeralti boru kemerleri qirilir bezi hallarda demir yolu relsleri eyilir Qruntdaki catlarin eni 10 sm e catir surusme hallari su uzerinde iri dalgalar qeyd olunur X Viranedici Butun binalarda daginti qeyd olunur Demir beton karkas binalarin divarlarinda birbasa catlar ucma bezen ise binanin tam dagilmasi adi kerpic iribloklu ve panel binalar hemcinin ciy kerpicden kend evlerinin tam dagilmasi musahide olunur Qruntda onlarla santimetr bezen 1 m e qeder eninde catlar iti yamaclarda surusmeler qeyd olunur sahilyani bolgelerde lille qum kutlelerinin qarismasi caylardan gollerden suyun kenara cixmasi yeni gollerin emelegelmesi hallarina rast gelinir XI Felaket Felaket bas verir Yaxsi tikilmis tikililer korpuler bendler demir yollari ciddi zedelenir yeralti boru kemerleri dagilir sosse yollari yararsiz hala dusur Yer sethinde enli catlar horizontal ve vertikal istiqametlerde yerdeyismeler dag ucqunlari bas verir Zelzelenin intensivliyini teyin etmek ucun xususi tedqiqat teleb olunur XII Ciddi felaket Demek olar ki butun yerustu ve yeralti qurgularin zedelenmesi yer sethinin deyismesi qruntlarda boyuk yerdeyismelerle musayiet olunan iri catlar dag ucqunlari musahide olunur goller selaleler emele gelir caylar istiqametini deyisir Zelzelenin intensivliyini teyin etmek ucun xususi tedqiqat teleb olunur Istinadlar Redakte The European Macroseismic Scale EMS 98 Centre Europeen de Geodynamique et de Seismologie ECGS Istifade tarixi 2013 07 26 olu kecid Xarici kecidler RedakteRusiyanin MSK 64 esasinda tertib olunmus seysmik intensivlik xeriteleriMenbe https az wikipedia org w index php title Medvedyev Sponhoyer Karnik skalasi amp oldid 6102510, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
