Azərbaycan dilinin dialekt və şivələrinin formalaşması Azərbaycan xanlıqları və sultanlıqlarının yarandığı XVIII əsrə gedib çıxsa da, Nuxa dialekti fərqlənir. Oleq Mudrak(ru) tərəfindən həyata keçirilən dillər arasındakı uyğunluq analizinə və morfologiya və tarixi fonetikaya əsaslanan qlottoxronologiya metodlarına əsasən Nuxa dialektinin ümumazərbaycan dilindən ayrılması Əmir Teymurun (~1360-cı il) dövrünə gedib çıxır.
Şəki şivəsi bəzi xüsusiyyətləri etibarilə cənub ləhcəsinin qədim izlərini daşıyır. Bunun səbəbi tarixən olmuş miqrasiyanın — Azərbaycanın cənub hissəsindən əhalinin köçürülməsidir. Həmçinin bəzi dialektik xüsusiyyətlər Qarabağdan Şəkiyə köçmüş və yerlilərlə qarışmış əhalidən mira qalmışdır.
Klassifikasiya
Filologiya elmləri doktoru Məmmədağa Şirəliyev tarixi–coğrafi prinsip əsasında Şəki dialektini Şimal qrupuna aid edir:
III. Şimal qrupu:
1. Şəki dialekti
2. Zaqatala–Qax şivəsi
Alman əsilli altayşünas və türkoloq Gerhard Dörfer Nuxa dialektini Şimal qrupuna aid edir:
III. Şimal qrupu:
1. Zaqatala dialekti
2. Nuxa dialekti
3. Qutqaşen dialekti
İsveçli dilçi və türkoloq Lars Yohanson Nuxa dialektini Şimal qrupu dialektlərinə aid edir:
I. Şimal qrupu dialektləri (əsasən Azərbaycanda danışılır)
3. Şimal yarımqrupu dialektləri
— Zaqatala dialekti
— Nuxa dialekti
— Qutqaşen dialekti
Gürcü dilindən keçmiş sözlər
cincar — kicitkən, gürcü dilində eyni mənada işlənir;
məngəl — oraq, qədim gürcü dilində orağa manqal deyilirdi;
axşebı — yer adı, gürcü dilində axo — əkin yeri, eb — cəm şəkilçisidir.
Qeydlər
Lars Yohansonun tərcümeyi–halı və elmi fəaliyyəti ilə tanış olmaq üçün baxın:
İstinadlar
Ширалиев М. Ш. Диалекты и говоры азербайджанского языка // Диалекты тюркских языков: очерки. — М.: "Восточная литература" РАН, 2010. — С. 36. — ISBN 978-5-02-036421-9.
Мудрак О. А. Об уточнении классификации тюркских языков с помощью морфологической лингвостатистики // Сравнительно-историческая грамматика тюркских языков. Региональные реконструкции / Отв. ред. Э. Р. Тенишев. — М.: Наука, 2002. — С. 5–6, 729–730, 735. — ISBN 5-02-022638-6.
. Müəllif: Əzizov Elbrus. Bakı: Bakı Universiteti Nəşriyyatı, 1999, 352 səhifə.
↑ Azərbaycan dili dialekt və şivələrinin təsnifi, səh. 19 // Azərbaycan dialektologiyasının əsasları: Ali məktəblər üçün dərs vəsaiti. Müəllif: Məmmədağa Şirəliyev. Bakı: "Marif", 1967, 424 səh. — Təkrar nəşr. Buraxılışa məsul: Əziz Güləliyev. Bakı: "Şərq–Qərb", 2008, 416 səh. ISBN 9789952341836
Языки народов Советского Союза. — Алтайские языки. — Тюркские языки, стр. 79. // Сто тридцать равноправных: о языках народов СССР. Автор: М. И. Исаев. Ответственный редактор: член–корреспондент АН СССР Ф. П. Филин. Академии наук СССР. Институт языкознания. Научно-популярная серия. Москва: Издательство "Наука", 1970, 192 стр.
Orijinal mətn(rus.)
Азербайджанский язык распадается на множество диалектных единиц, которые объединяются в четыре группы: восточная — кубинские, бакинские, шемахинские диалекты; западная — казахский, гянджинский, карабахский диалекты и айрумский говор; северная — нухинский диалект и закатало-кахский говор; южная — нахичеванский, ордубадский, таврический диалекты и ереванский говор. Существует также три переходных говора геокчайский, агдашский и джебраильский. Литературный язык базируется на шемахинском и бакинском диалектах.
Глава III. Народы и языки Советского Союза. — 2. Алтайская семья. — Тюркские языки, стр. 118. // О языках народов СССР. Автор: М. И. Исаев. Ответственный редактор: член–корреспондент АН СССР Ф. П. Филин. Академии наук СССР. Научно-популярная серия. Москва: Издательство "Наука", 1978, 222 стр.
Orijinal mətn(rus.)
Азербайджанский язык распадается на множество диалектных единиц, которые объединяются в четыре группы: восточная — кубинские, бакинские, шемахинские диалекты; западная — казахский, гянджинский, карабахский диалекты и айрумский говор; северная — нухинский диалект и закатало-кахский говор; южная — нахичеванский, ордубадский, таврический диалекты и ереванский говор. Существует также три переходных говора геокчайский, агдашский и джебраильский. Литературный язык базируется на шемахинском и бакинском диалектах.
Introduction, page XIX. // Elementary Azerbaijani 2015-09-19 at the Wayback Machine. Author: Kurtuluş Öztopçu. Türk Dilleri Araştırmaları Dizisi. Santa Monica (State of California) — Istanbul: Sanat Kitabevi, 2003, XXIII+381 pages. ISBN 9789759377304(ing.)
Orijinal mətn(ing.)
1.6. The most-widely accepted classification of Azerbaijani dialects developed by Shiraliyev, divides them into four categories: Eastern: Guba, Baku, Shamakhy, Mugan, Lankaran; Western: Gazakh, Garabagh, Ganja, Airym; Northern: Shaki, Zagatala-Gakh; Southern: Nakhchivan, Ordubad, Tabriz, Yerevan.
Fascicle 3. — VIII. Azeri Turkish (author G. Doerfer), pp. 245–248. // Encyclopaedia Iranica. Volume III: Atas-Bayhaqi, Zahir-Al-Din. Edited by Ehsan Yarshater. New York: Bibliotheca Persica Press, 1989, 896 pages. ISBN 9780710091215
Orijinal mətn(ing.)
... Azeri dialects. We may distinguish the following Azeri dialects (see Širäliev, 1941 and 1947): (1) eastern group: Derbent (Darband), Kuba, Shemakha (Šamāḵī), Baku, Salyani (Salyānī), and Lenkoran (Lankarān), (2) western group: Kazakh (not to be confounded with the Kipchak-Turkic language of the same name), the dialect of the Ayrïm (Āyrom) tribe (which, however, resembles Turkish), and the dialect spoken in the region of the Borchala river; (3) northern group: Zakataly, Nukha, and Kutkashen; (4) southern group: Yerevan (Īravān), Nakhichevan (Naḵjavān), and Ordubad (Ordūbād); (5) central group: Ganja (Kirovabad) and Shusha; (6) North Iraqi dialects; (7) Northwest Iranian dialects: Tabrīz, Reżāʾīya (Urmia), etc., extended east to about Qazvīn; (8) Southeast Caspian dialect (Galūgāh). Optionally, we may adjoin as Azeri (or “Azeroid”) dialects: (9) East Anatolian, (10) Qašqāʾī, (11) Aynallū, (12) Sonqorī, (13) dialects south of Qom, (14) Kabul Afšārī. ...
Azerbaijanian — L. Johanson (Johannes Gutenberg University, Mainz, Germany, 2006.), pp. 112–113. // Concise Encyclopedia of Languages of the World. Coordinating editor — Keith Brown (University of Cambridge), co–editor — Sarah Ogilvie (University of Oxford). First edition. Amsterdam: Elsevier Ltd., 2009, XXXVI+1283 pages. ISBN 9780080877747
Avqust 12, 2021
şəki, dialekti, əvvəlki, adı, ilə, nuxa, dialekti, azərbaycan, dilinin, dialektlərindən, biri, mündəricat, tarixi, klassifikasiya, gürcü, dilindən, keçmiş, sözlər, qeydlər, istinadlartarixi, redaktəazərbaycan, dilinin, dialekt, şivələrinin, formalaşması, azərb. Seki dialekti ve ya evvelki adi ile Nuxa dialekti Azerbaycan dilinin dialektlerinden biri Mundericat 1 Tarixi 2 Klassifikasiya 3 Gurcu dilinden kecmis sozler 4 Qeydler 5 IstinadlarTarixi RedakteAzerbaycan dilinin dialekt ve sivelerinin formalasmasi Azerbaycan xanliqlari ve sultanliqlarinin yarandigi XVIII esre gedib cixsa da Nuxa dialekti ferqlenir 1 Oleq Mudrak ru terefinden heyata kecirilen diller arasindaki uygunluq analizine ve morfologiya ve tarixi fonetikaya esaslanan qlottoxronologiya metodlarina esasen Nuxa dialektinin umumazerbaycan dilinden ayrilmasi Emir Teymurun 1360 ci il dovrune gedib cixir 2 Seki sivesi bezi xususiyyetleri etibarile cenub lehcesinin qedim izlerini dasiyir Bunun sebebi tarixen olmus miqrasiyanin Azerbaycanin cenub hissesinden ehalinin kocurulmesidir Hemcinin bezi dialektik xususiyyetler Qarabagdan Sekiye kocmus ve yerlilerle qarismis ehaliden mira qalmisdir 3 Klassifikasiya RedakteFilologiya elmleri doktoru Memmedaga Sireliyev tarixi cografi prinsip esasinda Seki dialektini Simal qrupuna aid edir 4 5 6 7 III Simal qrupu 1 Seki dialekti 2 Zaqatala Qax sivesiAlman esilli altaysunas ve turkoloq Gerhard Dorfer Nuxa dialektini Simal qrupuna aid edir 8 III Simal qrupu 1 Zaqatala dialekti 2 Nuxa dialekti 3 Qutqasen dialektiIsvecli dilci ve turkoloq Lars Yohanson q 1 Nuxa dialektini Simal qrupu dialektlerine aid edir 9 I Simal qrupu dialektleri esasen Azerbaycanda danisilir 3 Simal yarimqrupu dialektleri Zaqatala dialekti Nuxa dialekti Qutqasen dialekti dd Gurcu dilinden kecmis sozler Redaktecincar kicitken gurcu dilinde eyni menada islenir mengel oraq qedim gurcu dilinde oraga manqal deyilirdi axsebi yer adi gurcu dilinde axo ekin yeri eb cem sekilcisidir 4 Qeydler Redakte Lars Yohansonun tercumeyi hali ve elmi fealiyyeti ile tanis olmaq ucun baxin Lars Johansson s biography and list of publicationsIstinadlar Redakte Shiraliev M Sh Dialekty i govory azerbajdzhanskogo yazyka Dialekty tyurkskih yazykov ocherki M Vostochnaya literatura RAN 2010 S 36 ISBN 978 5 02 036421 9 Mudrak O A Ob utochnenii klassifikacii tyurkskih yazykov s pomoshyu morfologicheskoj lingvostatistiki Sravnitelno istoricheskaya grammatika tyurkskih yazykov Regionalnye rekonstrukcii Otv red E R Tenishev M Nauka 2002 S 5 6 729 730 735 ISBN 5 02 022638 6 Azerbaycan dilinin tarixi dialektologiyasi Dialekt sisteminin tesekkulu ve inkisafi Muellif Ezizov Elbrus Baki Baki Universiteti Nesriyyati 1999 352 sehife 1 2 Azerbaycan dili dialekt ve sivelerinin tesnifi seh 19 Azerbaycan dialektologiyasinin esaslari Ali mektebler ucun ders vesaiti Muellif Memmedaga Sireliyev Baki Marif 1967 424 seh Tekrar nesr Buraxilisa mesul Eziz Guleliyev Baki Serq Qerb 2008 416 seh ISBN 9789952341836 Yazyki narodov Sovetskogo Soyuza Altajskie yazyki Tyurkskie yazyki str 79 Sto tridcat ravnopravnyh o yazykah narodov SSSR Avtor M I Isaev Otvetstvennyj redaktor chlen korrespondent AN SSSR F P Filin Akademii nauk SSSR Institut yazykoznaniya Nauchno populyarnaya seriya Moskva Izdatelstvo Nauka 1970 192 str Orijinal metn rus Azerbajdzhanskij yazyk raspadaetsya na mnozhestvo dialektnyh edinic kotorye obedinyayutsya v chetyre gruppy vostochnaya kubinskie bakinskie shemahinskie dialekty zapadnaya kazahskij gyandzhinskij karabahskij dialekty i ajrumskij govor severnaya nuhinskij dialekt i zakatalo kahskij govor yuzhnaya nahichevanskij ordubadskij tavricheskij dialekty i erevanskij govor Sushestvuet takzhe tri perehodnyh govora geokchajskij agdashskij i dzhebrailskij Literaturnyj yazyk baziruetsya na shemahinskom i bakinskom dialektah Glava III Narody i yazyki Sovetskogo Soyuza 2 Altajskaya semya Tyurkskie yazyki str 118 O yazykah narodov SSSR Avtor M I Isaev Otvetstvennyj redaktor chlen korrespondent AN SSSR F P Filin Akademii nauk SSSR Nauchno populyarnaya seriya Moskva Izdatelstvo Nauka 1978 222 str Orijinal metn rus Azerbajdzhanskij yazyk raspadaetsya na mnozhestvo dialektnyh edinic kotorye obedinyayutsya v chetyre gruppy vostochnaya kubinskie bakinskie shemahinskie dialekty zapadnaya kazahskij gyandzhinskij karabahskij dialekty i ajrumskij govor severnaya nuhinskij dialekt i zakatalo kahskij govor yuzhnaya nahichevanskij ordubadskij tavricheskij dialekty i erevanskij govor Sushestvuet takzhe tri perehodnyh govora geokchajskij agdashskij i dzhebrailskij Literaturnyj yazyk baziruetsya na shemahinskom i bakinskom dialektah Introduction page XIX Elementary Azerbaijani Arxivlesdirilib 2015 09 19 at the Wayback Machine Author Kurtulus Oztopcu Turk Dilleri Arastirmalari Dizisi Santa Monica State of California Istanbul Sanat Kitabevi 2003 XXIII 381 pages ISBN 9789759377304 ing Orijinal metn ing 1 6 The most widely accepted classification of Azerbaijani dialects developed by Shiraliyev divides them into four categories Eastern Guba Baku Shamakhy Mugan Lankaran Western Gazakh Garabagh Ganja Airym Northern Shaki Zagatala Gakh Southern Nakhchivan Ordubad Tabriz Yerevan Fascicle 3 VIII Azeri Turkish author G Doerfer pp 245 248 Encyclopaedia Iranica Volume III Atas Bayhaqi Zahir Al Din Edited by Ehsan Yarshater New York Bibliotheca Persica Press 1989 896 pages ISBN 9780710091215Orijinal metn ing Azeri dialects We may distinguish the following Azeri dialects see Siraliev 1941 and 1947 1 eastern group Derbent Darband Kuba Shemakha Samaḵi Baku Salyani Salyani and Lenkoran Lankaran 2 western group Kazakh not to be confounded with the Kipchak Turkic language of the same name the dialect of the Ayrim Ayrom tribe which however resembles Turkish and the dialect spoken in the region of the Borchala river 3 northern group Zakataly Nukha and Kutkashen 4 southern group Yerevan iravan Nakhichevan Naḵjavan and Ordubad Ordubad 5 central group Ganja Kirovabad and Shusha 6 North Iraqi dialects 7 Northwest Iranian dialects Tabriz Rezaʾiya Urmia etc extended east to about Qazvin 8 Southeast Caspian dialect Galugah Optionally we may adjoin as Azeri or Azeroid dialects 9 East Anatolian 10 Qasqaʾi 11 Aynallu 12 Sonqori 13 dialects south of Qom 14 Kabul Afsari Azerbaijanian L Johanson Johannes Gutenberg University Mainz Germany 2006 pp 112 113 Concise Encyclopedia of Languages of the World Coordinating editor Keith Brown University of Cambridge co editor Sarah Ogilvie University of Oxford First edition Amsterdam Elsevier Ltd 2009 XXXVI 1283 pages ISBN 9780080877747Menbe https az wikipedia org w index php title Seki dialekti amp oldid 5969598, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
