Bu məqaləni lazımdır. |
Ərəb çap mediasının əksəriyyəti zəif iqtisadi bazada mövcud olmuşdur. Onlar savadlı əhalinin az olması və bir çox yerlərdə məhdud gəlirdən əziyyət çəkirdilər. Eyni zamanda satışdada məhdudiyyət vardır, belə ki, mediada reklamdan istifadə çox geniş inkişaf etməmişdir. Hətta bəzi Ərəb ölkələri və fiziki şəxslərin 20-ci əsrin ikinci yarısında varlanmasına baxmayaraq, onlar reklamı ciddiyyətə almır və medianı önəmli investisiya kimi görmürdülər.
Tarixi
| ]Mətbu xəbərlərini daşıyan ərəblər tərəfindən yazılmış ilk nəşr olunan olmuşdur və 1816-cı ildə ərəb və türk dillərində Bağdadda çıxmağa başlamışdır. İki ərəb qəzeti 1820-ci illərdə Qahirədə nəşr olunmağa başlamış və bundan sonra 1847-ci ildə ,1858-ci ildə Beyrutda, 1860-cı illərdə Tunis, Dəməşq və Liviyada, 1879-cu ildə San`a, 1889-cu Kasablanka və 1908-ci ildə Məkkədə qəzetlər çıxmağa başlayır.
Livan və Misirdə
| ]Çap mediasının aparıcı mərkəzləri Livan və Misir olmuşdur və bu ölkələrdə bir çox ərəb ölkələrindən daha erkən vacib xəbərlər çap olunurdu. Onlar 21-ci əsrə qədər jurnalistikada aparıcı səviyyəsini saxlaya bilmişdir. İlk gündəlik ərəb qəzeti 1873-cü ildə Beyrutda çıxmış olmuşdur. Bu günə qədər də aparıcı gündəlik qəzetdir. 1875-ci ildə Misirdə buraxılmağa başlayır. 21-ci əsrdə yalnız Misir yarım milyondan çox gündəlik dövriyyəsi olan çap mediasına malik idi. Onun aparıcı iki gündəlikləri olan al-Ahram və 700 mindən çox nüsxə və 400 mindən çox nüsxə satmışdır.
XX əsr
| ]20-ci əsrin son onilliklərində neft ilə zəngin olan Fars körfəzinin ərəb ölkələri sürətlə çap mediasını genişləndirdi. Lakin onların dövriyyəsi az idi. Məsələn, Qatar, Bəhreyn, Oman yalnız 1970-ci illərdən bəri uğurlu gündəliklər çap etməyə başlayır.
Səudiyyə Ərəbistanı
| ]Səudiyyə Ərəbistan ən qədim qəzet ənənələrinə malik idi. Səudiyyə Ərəbistanı qərb regionunda və kimi qəzetləri ən tez 1930-cu illərdə çıxarmağa başlamış, və kimi gündəlikləri isə 1960-cı illərdə çap etməyə başlayır.
Gündəlik qəzetlər
| ]və gündəlik qəzetləri Riyadda, isə Dammamda çap olunmağa başlamış və 2003-cü ildə bu qəzetlərin 7-si hələ də nəşr olunurdu. Yəməndə hökumət həm cənub, həm də şimalda 1960-cı illərdən bəri gündəliklər nəşr etmiş, lakin onların dğvriyyəsi məhdud və ucuz keyfiyyətli idi.UNESCO 100 nəfər əhali üçün gündəlik 100 qəzet minimum standartını nüəyyən etmişdir, lakin 1966-cı ildə Livan və 4 Fars dövləti, əsasən Bəhreyn, Kuveyt, Oman və BƏƏ onun standartını keçmişdir (2003-cü il hesabatı) 21-ci əsrdə dövriyyəsi 10000-dən artıq gündəliyi olan 5 ərəb ölkəsi var idi.
Strukturu və istifadəsi
| ]Zənginlik, əhali, savadlılıq, siyasi sistem və mədəni şəraitdə fərqliliyi əks etdirən Çap mətbuatının strukturu və istifadəsi Ərəb ölkələri arasında fərqlər vardır. Regionda bəzi fərqlilik və istisnalar olmasına baxmayaraq, aşağldakı xarakteristikalar regionda ümumilik təşkil edir. Qəzetlərin 20-ci əsrin ortalarında olduğu kimi daha təkcə orta sinif üçün bahalı lüks olmamasına baxmayaraq, qiymət və savadlılıq hələ də dövriyyəni məhdudlaşdırırdı. Ərəb mediası bir sıra hallarda siyasət ilə bağlı idi. Beləki ilk qəzetlər bürokratiya və ictimaiyyəti məlumatlandırmaq üçün hökumət tərəfindən nəşr edilmişdir. İlk yerli Misir qəzetləri və 1820-ci illərdə hökumət nəşrləri kimi çıxmışdır. Bu təcrübəyə digər dövlətlərdə də rast gəlinirdi:Əlcəzairdə hökumət 1847-ci ildə , Tunisdə hökumət 1861-ci ildə , Dəməşqdə hökumət 1865-ci ildə Suriya adlı qəzetləri nəşr etməyə başlayır. İraqda hökumət 1816-cı ildə buraxılışına başlamışdır. Fiziki şəxslər və ailələr də qəzet dərc etməyə başlamış, lakin 19-cu əsrdə onlara yalnız Suriya, Livan, Misir və Mərakeşdə rast gəlmək olardı. Bir qədər sonra özəl sahə insanları qəzetlər buraxmağa başlayır, lakin II dünya müharibəsindən sonra Ərəb milliyyətçiliyi və müstəmləkəyə qarşı dövründə Ərəb hökumətləti öz qəzetlərinə nəzarət etməyə meyilli idilər;hökumət tərəfindən təsis edilmiş qəzetlər hələ də mövcuddur və onlar siyasi alət kimi mühüm rol oynayırlar. Bəzi qəzet sahibləri maliyyə dəstəyini yerli və xarici hökumətlər və ya yerli siyasi partiyalardan almağa meyillidirlər. II dünya müharibəsindən sonra yaranmış Ərəb siyasi partiyaları mətbuat vasitəsilə öz fikirlərini təbliğ etməyə çalışırdı və bir sıra ƏRəb ölkələrində hələ də partiya qəzetləri buraxılır, baxmayaraq ki, onlardan çoxu nisbətən kiçik dövriyyəli həftəlik qəzetlərdir. Üçüncüsü, əvvəldən bəri Ərəb qəzetləri qısa hekayələr, poeziya çap edərək, önəmli mədəni mahiyyəti özündə daşımağa meyilli idi. Alimlər və ədəbi xadimlər tez-tez qəzetlərdə məqalələr yazırdı. Eyni zamanda dünyanın bir çox yerlərində olduğu kimi obyektiv və qərəzsis xəbərlərin təqdimatı vərdişlərini daxil edən jurnalistika professiyası Ərəb dünyasında tam inkişaf etməmişdir. Sonda, Ərəb çap mediasının strukturu tam deyil, bir çox bulletenlər kiçik, ixtisaslaşdırılmış auditoriya ilə məhdudlaşır. Qəzetlərin əksəriyyəti hər bir ölkənin bir və ya iki şəhərində çap olunur,, belə ki, orada savadlı oxucu və onun yayılması maneələri vardır.
Həmçinin bax
| ]wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediya azad ensiklopediya Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Ereb cap mediasinin ekseriyyeti zeif iqtisadi bazada movcud olmusdur Onlar savadli ehalinin az olmasi ve bir cox yerlerde mehdud gelirden eziyyet cekirdiler Eyni zamanda satisdada mehdudiyyet vardir bele ki mediada reklamdan istifade cox genis inkisaf etmemisdir Hetta bezi Ereb olkeleri ve fiziki sexslerin 20 ci esrin ikinci yarisinda varlanmasina baxmayaraq onlar reklami ciddiyyete almir ve mediani onemli investisiya kimi gormurduler Tarixi span Metbu xeberlerini dasiyan erebler terefinden yazilmis ilk nesr olunan olmusdur ve 1816 ci ilde ereb ve turk dillerinde Bagdadda cixmaga baslamisdir Iki ereb qezeti 1820 ci illerde Qahirede nesr olunmaga baslamis ve bundan sonra 1847 ci ilde 1858 ci ilde Beyrutda 1860 ci illerde Tunis Demesq ve Liviyada 1879 cu ilde San a 1889 cu Kasablanka ve 1908 ci ilde Mekkede qezetler cixmaga baslayir Livan ve Misirde span Cap mediasinin aparici merkezleri Livan ve Misir olmusdur ve bu olkelerde bir cox ereb olkelerinden daha erken vacib xeberler cap olunurdu Onlar 21 ci esre qeder jurnalistikada aparici seviyyesini saxlaya bilmisdir Ilk gundelik ereb qezeti 1873 cu ilde Beyrutda cixmis olmusdur Bu gune qeder de aparici gundelik qezetdir 1875 ci ilde Misirde buraxilmaga baslayir 21 ci esrde yalniz Misir yarim milyondan cox gundelik dovriyyesi olan cap mediasina malik idi Onun aparici iki gundelikleri olan al Ahram ve 700 minden cox nusxe ve 400 minden cox nusxe satmisdir XX esr span 20 ci esrin son onilliklerinde neft ile zengin olan Fars korfezinin ereb olkeleri suretle cap mediasini genislendirdi Lakin onlarin dovriyyesi az idi Meselen Qatar Behreyn Oman yalniz 1970 ci illerden beri ugurlu gundelikler cap etmeye baslayir Seudiyye Erebistani span Seudiyye Erebistan en qedim qezet enenelerine malik idi Seudiyye Erebistani qerb regionunda ve kimi qezetleri en tez 1930 cu illerde cixarmaga baslamis ve kimi gundelikleri ise 1960 ci illerde cap etmeye baslayir Gundelik qezetler span ve gundelik qezetleri Riyadda ise Dammamda cap olunmaga baslamis ve 2003 cu ilde bu qezetlerin 7 si hele de nesr olunurdu Yemende hokumet hem cenub hem de simalda 1960 ci illerden beri gundelikler nesr etmis lakin onlarin dgvriyyesi mehdud ve ucuz keyfiyyetli idi UNESCO 100 nefer ehali ucun gundelik 100 qezet minimum standartini nueyyen etmisdir lakin 1966 ci ilde Livan ve 4 Fars dovleti esasen Behreyn Kuveyt Oman ve BEE onun standartini kecmisdir 2003 cu il hesabati 21 ci esrde dovriyyesi 10000 den artiq gundeliyi olan 5 ereb olkesi var idi Strukturu ve istifadesi span Zenginlik ehali savadliliq siyasi sistem ve medeni seraitde ferqliliyi eks etdiren Cap metbuatinin strukturu ve istifadesi Ereb olkeleri arasinda ferqler vardir Regionda bezi ferqlilik ve istisnalar olmasina baxmayaraq asagldaki xarakteristikalar regionda umumilik teskil edir Qezetlerin 20 ci esrin ortalarinda oldugu kimi daha tekce orta sinif ucun bahali luks olmamasina baxmayaraq qiymet ve savadliliq hele de dovriyyeni mehdudlasdirirdi Ereb mediasi bir sira hallarda siyaset ile bagli idi Beleki ilk qezetler burokratiya ve ictimaiyyeti melumatlandirmaq ucun hokumet terefinden nesr edilmisdir Ilk yerli Misir qezetleri ve 1820 ci illerde hokumet nesrleri kimi cixmisdir Bu tecrubeye diger dovletlerde de rast gelinirdi Elcezairde hokumet 1847 ci ilde Tunisde hokumet 1861 ci ilde Demesqde hokumet 1865 ci ilde Suriya adli qezetleri nesr etmeye baslayir Iraqda hokumet 1816 ci ilde buraxilisina baslamisdir Fiziki sexsler ve aileler de qezet derc etmeye baslamis lakin 19 cu esrde onlara yalniz Suriya Livan Misir ve Merakesde rast gelmek olardi Bir qeder sonra ozel sahe insanlari qezetler buraxmaga baslayir lakin II dunya muharibesinden sonra Ereb milliyyetciliyi ve mustemlekeye qarsi dovrunde Ereb hokumetleti oz qezetlerine nezaret etmeye meyilli idiler hokumet terefinden tesis edilmis qezetler hele de movcuddur ve onlar siyasi alet kimi muhum rol oynayirlar Bezi qezet sahibleri maliyye desteyini yerli ve xarici hokumetler ve ya yerli siyasi partiyalardan almaga meyillidirler II dunya muharibesinden sonra yaranmis Ereb siyasi partiyalari metbuat vasitesile oz fikirlerini teblig etmeye calisirdi ve bir sira EReb olkelerinde hele de partiya qezetleri buraxilir baxmayaraq ki onlardan coxu nisbeten kicik dovriyyeli heftelik qezetlerdir Ucuncusu evvelden beri Ereb qezetleri qisa hekayeler poeziya cap ederek onemli medeni mahiyyeti ozunde dasimaga meyilli idi Alimler ve edebi xadimler tez tez qezetlerde meqaleler yazirdi Eyni zamanda dunyanin bir cox yerlerinde oldugu kimi obyektiv ve qerezsis xeberlerin teqdimati verdislerini daxil eden jurnalistika professiyasi Ereb dunyasinda tam inkisaf etmemisdir Sonda Ereb cap mediasinin strukturu tam deyil bir cox bulletenler kicik ixtisaslasdirilmis auditoriya ile mehdudlasir Qezetlerin ekseriyyeti her bir olkenin bir ve ya iki seherinde cap olunur bele ki orada savadli oxucu ve onun yayilmasi maneeleri vardir Hemcinin bax span Ereb olkerinde reklam Ereb olkelerinde film ol Kateqoriya MetbuatGizli kateqoriya Vikipediya Vikilesdirilecek meqaleler
