fbpx
Wikipedia

Ədəbiyyat ensiklopediyaları və lüğətlər

Ədəbiyyat ensiklopediyaları və lüğətlər — mәlumat nәşrlәri. [[Ədəbiyyat]] ensiklopediyaları bәdii әdәbiyyat vә әdәbiyyatşünaslıq, әdәbi cәrәyan vә nәzәriyyә, yazıçıpersonajlar haqqında, hәmçinin folklor, dilçilik, kitabşünaslıq, estetika, publisistika, jurnalistika vә s. haqqında sistemlәşdirilmiş mәlumat verir.

Haqqında

Avropada әdәbiyyat ensiklopediyasının әn qәdim nümunәsi yunan şair vә qrammatiki Kallimaxın "Elmin bütün sahәlәrindә mәşhur olan adamlar vә onların әsәrlәri haqqında cәdvәllәr" kataloqu hesab olunur. İsgәndәriyyә kitabxanasının kataloqu kimi yaradılan "Cәdvәllәr" tәdricәn qәdim yunan әdәbiyyatının әsas sorğu mәnbәyinә çevrilmiş vә sonrakı sorğu kitabları üçün nümunә olmuşdur. İntibah dövründә ensiklopedik lüğәtlәr tez-tez çap olunurdu. Onlardan Konrad Gesnerin (1515–65) "Universal kitabxana"sı (1545) xüsusi әhәmiyyәtә malik idi. Kataloqa tәqribən 5 min müәllif haqqında mәlumat daxil edilmişdi. İohan Albert Fabrisius İntibah dövrünәqәdәrki әdәbiyyatlarda olan biliklәrә özünün silsilә sorğu kitablarında [2 cildlik "Latın kitabxanası, yaxud Qәdim latın müәlliflәrinin siyahısı" (Hamburq, 1697), 3 cildlik "Yunan kitabxanası" (Hamburq, 1705–1711) vә 6 cildlik "Orta әsrlәr vә sonrakı illәr latın kitabxanası" (Hamburq, 1734–36)] yekun vurdu. Biliklәrin yeni, ensiklopedik icmalı vә tәsnifatı ingilis filosofu Frensis Bekon tәrәfindәn "Yeni Orqanon" әsәrindә irәli sürülmüşdür.

Deni Didro vә D’Alamberin redaktәsi ilә çıxan "Ensiklopediya, yaxud Elm, incәsәnәt vә peşәlәrә dair izahlı lüğәt" (Paris, 1751–72) Bekon sisteminә uyğun tәrtib edilmişdir. XIX әsrdә Avropada qәdim dövr әdәbiyyatına dair sorğu kitabları yaradıldı: naşir V.Roşerin 6 cildlik "Yunan vә Roma mifologiyasının geniş leksikonu" (Leypsiq, 1884– 1937), V.Folmerin 3 cildlik "Bütün xalqların mifologiyasının tam lüğәti" (Ştutqart, 1836), Olden amerikan nәşriyyatının 20 cildlik "Dünya әdәbiyyatı ensiklopediyası" (Nyu-York, 1885–91) vә s. XX әsrdә folklorşünaslığın genişlәnmәsi ilә әlaqәdar olaraq, bu sahәyә aid maraqlı lüğәtlәr yarandı: "Əsas folklor, mifologiya vә әfsanәlәr lüğәti" (Nyu-York, 1949–50, c. 1–2). Yazıçı vә şairlәrә hәsr olunmuş biblioqrafik ensiklopediyalar geniş yayıldı: Koş Alman әdәbiyyatı lüğәti. Bioqrafik vә biblioqrafik sorğu kitabı, c. 1–4, Bern, 1949–58; Ensiklopedik italyan әdәbiyyatı lüğәti, c. 1–6, Roma – Bari, 1966–70 vә s..

Fәrdi ədəbiyyat ensiklopediyaları vә lüğәtlәr

XX әsrin 2-ci yarısında fәrdi ədəbiyyat ensiklopediyaları vә lüğәtlәrә maraq artdı: "Göte haqqında soraq kitabı" (c.1–4, Ştutqart, 1955–61), Adolf Vilhelm Şmidtin "Şekspir leksikonu" (c.1–2, Berlin–Nyu-York, 1971), "Dante ensiklopediyası" (c. 1–5, Roma, 1970–76) vә s. Bir çox ölkәdә әdәbiyyatşünaslıq terminlәri lüğәtlәri çıxmışdır: L.Georgiyevin (Sofiya, 1963, 1969), Q.fon Vilpetin, Q.Sounun (Nyu-York, 1972) vә s. Rusiyada XIX әsr – XX әsrin әvvәllәrindә Nikolay Fyodoroviç Ostolopovun "Qәdim vә yeni poeziya lüğәti" (c.1–3, SPb, 1821); Semyon Vengerovun natamam "Rus yazıçı vә alimlәrinin tәnqidi-bioqrafik lüğәti…" (SPb, 1886–1904, c. 1–5, 6-cı әlavә cild çıxmışdır) vә s. nәşr edilmişdir. SSRİ-dә 2 cildlik "Ədәbiyyat ensiklopediyası. Ədәbi terminlәr lüğәti" (1925), 12 cildlik "Ədәbiyyat ensiklopediyası" (c. 1–9, 11 c. 1929–39; 10 vә 12-ci cildlәr çıxmamışdır), "Qısa әdәbiyyat ensiklopediyası" (c. 1–9, 1962–78), bircildlik "Ensiklopedik әdәbiyyat lüğәti" (1987) nәşr olunmuşdur. Ayrı-ayrı yazıçı vә şairlәrә hәsr edilmiş ensiklopediyalar da vardır ("Şevçenko lüğәti", c.1–12, Kiyev, 1976– 77; "Lermontov ensiklopediyası", M., 1981; "Dünya xalqlarının miflәri", c.1–2, M., 1980–82) vә s. Çin, Hindistan, Türkiyә, Vyetnam, Yaponiya vә s. ölkәlәrdә yazıçı vә şairlәrә hәsr olunmuş lüğәt-sorğu kitabları nәşr edilmişdir.

Azərbaycanda nəşri

Yaxın vә Orta Şәrqdә, elәcә dә Azәrbaycanda geniş yayılmış tәzkirәlәr ədəbiyyat ensiklopediyaları vә lüğətləri sayıla bilәr: Dövlәtşah Sәmәrqәndinin "Tәzkirәt üş-şüәra" (1481–87), Əlişir Nәvainin "Mәcalis ün-nәfais" (1491), Əhdi Bağdadinin "Gülşәni üş-şüәra" (1563), Sam Mirzәnin "Töhfeyi-Sami", Sadıq bәy Əfşarın "Mәcmә ül-xәvas" (1599), Lütfәli bәy Azәrin "Atәşgәdә" (1762), Mir Möhsün Nәvvabın "Tәzkireyi-Nәvvab" (nәşri 1913), Məhəmmədəli Tәrbiyәtin "Danişmәndani-Azәrbaycan" (1935) tәzkirәlәri. Əziz Mirәhmәdovun "Ədәbiyyatşünaslıq. Ensiklopedik lüğәt"i tәkmillәşdirilmiş variantlarda 1957, 1965, 1988 vә 1998 illәrdә nәşr olunmuşdur. "Kitabi Dәdә Qorqud Ensiklopediyası" (2 cilddә. B., 2000) son dövr Azәrbaycan әdәbiyyatşünaslığının bu qәbildәn olan әn fundamental әsәridir. Teymur Əhmәdovun redaktәsi ilә "XX әsr Azәrbaycan yazıçıları" (B., 2004) kitabı irihәcmli biobiblioqrafik lüğәti, Z.Ş.Əsgәrlinin "Poetika: izahlı sözlük" (B., 2014) kitabı çapdan çıxmışdır.

Həmçinin bax

İstinadlar

  1. Azərbaycan Milli Ensiklopediyası. Bakı: NPB. 2019. səh. 600.

Ədəbiyyat

  • Süleymanlı Ş. (2008). Azərbaycan ədəbiyyatı ensiklopediyası: ən qədim dövrlərdən 1920-ci ilədək: I cild. Bakı: Nağıl evi. səh. 414.

ədəbiyyat, ensiklopediyaları, lüğətlər, mәlumat, nәşrlәri, ədəbiyyat, ensiklopediyaları, bәdii, әdәbiyyat, әdәbiyyatşünaslıq, әdәbi, cәrәyan, nәzәriyyә, yazıçı, personajlar, haqqında, hәmçinin, folklor, dilçilik, kitabşünaslıq, estetika, publisistika, jurnalis. Edebiyyat ensiklopediyalari ve lugetler mәlumat nәsrlәri Edebiyyat ensiklopediyalari bәdii әdәbiyyat vә әdәbiyyatsunasliq әdәbi cәrәyan vә nәzәriyyә yazici vә personajlar haqqinda hәmcinin folklor dilcilik kitabsunasliq estetika publisistika jurnalistika vә s haqqinda sistemlәsdirilmis mәlumat verir 1 Mundericat 1 Haqqinda 2 Fәrdi edebiyyat ensiklopediyalari vә lugәtlәr 3 Azerbaycanda nesri 4 Hemcinin bax 5 Istinadlar 6 EdebiyyatHaqqinda RedakteAvropada әdәbiyyat ensiklopediyasinin әn qәdim numunәsi yunan sair vә qrammatiki Kallimaxin Elmin butun sahәlәrindә mәshur olan adamlar vә onlarin әsәrlәri haqqinda cәdvәllәr kataloqu hesab olunur Isgәndәriyyә kitabxanasinin kataloqu kimi yaradilan Cәdvәllәr tәdricәn qәdim yunan әdәbiyyatinin әsas sorgu mәnbәyinә cevrilmis vә sonraki sorgu kitablari ucun numunә olmusdur Intibah dovrundә ensiklopedik lugәtlәr tez tez cap olunurdu Onlardan Konrad Gesnerin 1515 65 Universal kitabxana si 1545 xususi әhәmiyyәtә malik idi Kataloqa tәqriben 5 min muәllif haqqinda mәlumat daxil edilmisdi Iohan Albert Fabrisius Intibah dovrunәqәdәrki әdәbiyyatlarda olan biliklәrә ozunun silsilә sorgu kitablarinda 2 cildlik Latin kitabxanasi yaxud Qәdim latin muәlliflәrinin siyahisi Hamburq 1697 3 cildlik Yunan kitabxanasi Hamburq 1705 1711 vә 6 cildlik Orta әsrlәr vә sonraki illәr latin kitabxanasi Hamburq 1734 36 yekun vurdu Biliklәrin yeni ensiklopedik icmali vә tәsnifati ingilis filosofu Frensis Bekon tәrәfindәn Yeni Orqanon әsәrindә irәli surulmusdur 1 Deni Didro vә D Alamberin redaktәsi ilә cixan Ensiklopediya yaxud Elm incәsәnәt vә pesәlәrә dair izahli lugәt Paris 1751 72 Bekon sisteminә uygun tәrtib edilmisdir XIX әsrdә Avropada qәdim dovr әdәbiyyatina dair sorgu kitablari yaradildi nasir V Roserin 6 cildlik Yunan vә Roma mifologiyasinin genis leksikonu Leypsiq 1884 1937 V Folmerin 3 cildlik Butun xalqlarin mifologiyasinin tam lugәti Stutqart 1836 Olden amerikan nәsriyyatinin 20 cildlik Dunya әdәbiyyati ensiklopediyasi Nyu York 1885 91 vә s XX әsrdә folklorsunasligin genislәnmәsi ilә әlaqәdar olaraq bu sahәyә aid maraqli lugәtlәr yarandi Esas folklor mifologiya vә әfsanәlәr lugәti Nyu York 1949 50 c 1 2 Yazici vә sairlәrә hәsr olunmus biblioqrafik ensiklopediyalar genis yayildi Kos Alman әdәbiyyati lugәti Bioqrafik vә biblioqrafik sorgu kitabi c 1 4 Bern 1949 58 Ensiklopedik italyan әdәbiyyati lugәti c 1 6 Roma Bari 1966 70 vә s 1 Fәrdi edebiyyat ensiklopediyalari vә lugәtlәr RedakteXX әsrin 2 ci yarisinda fәrdi edebiyyat ensiklopediyalari vә lugәtlәrә maraq artdi Gote haqqinda soraq kitabi c 1 4 Stutqart 1955 61 Adolf Vilhelm Smidtin Sekspir leksikonu c 1 2 Berlin Nyu York 1971 Dante ensiklopediyasi c 1 5 Roma 1970 76 vә s Bir cox olkәdә әdәbiyyatsunasliq terminlәri lugәtlәri cixmisdir L Georgiyevin Sofiya 1963 1969 Q fon Vilpetin Q Sounun Nyu York 1972 vә s Rusiyada XIX әsr XX әsrin әvvәllәrindә Nikolay Fyodorovic Ostolopovun Qәdim vә yeni poeziya lugәti c 1 3 SPb 1821 Semyon Vengerovun natamam Rus yazici vә alimlәrinin tәnqidi bioqrafik lugәti SPb 1886 1904 c 1 5 6 ci әlavә cild cixmisdir vә s nәsr edilmisdir SSRI dә 2 cildlik Edәbiyyat ensiklopediyasi Edәbi terminlәr lugәti 1925 12 cildlik Edәbiyyat ensiklopediyasi c 1 9 11 c 1929 39 10 vә 12 ci cildlәr cixmamisdir Qisa әdәbiyyat ensiklopediyasi c 1 9 1962 78 bircildlik Ensiklopedik әdәbiyyat lugәti 1987 nәsr olunmusdur Ayri ayri yazici vә sairlәrә hәsr edilmis ensiklopediyalar da vardir Sevcenko lugәti c 1 12 Kiyev 1976 77 Lermontov ensiklopediyasi M 1981 Dunya xalqlarinin miflәri c 1 2 M 1980 82 vә s Cin Hindistan Turkiyә Vyetnam Yaponiya vә s olkәlәrdә yazici vә sairlәrә hәsr olunmus lugәt sorgu kitablari nәsr edilmisdir 1 Azerbaycanda nesri RedakteYaxin vә Orta Sәrqdә elәcә dә Azәrbaycanda genis yayilmis tәzkirәlәr edebiyyat ensiklopediyalari vә lugetleri sayila bilәr Dovlәtsah Sәmәrqәndinin Tәzkirәt us suәra 1481 87 Elisir Nәvainin Mәcalis un nәfais 1491 Ehdi Bagdadinin Gulsәni us suәra 1563 Sam Mirzәnin Tohfeyi Sami Sadiq bәy Efsarin Mәcmә ul xәvas 1599 Lutfәli bәy Azәrin Atәsgәdә 1762 Mir Mohsun Nәvvabin Tәzkireyi Nәvvab nәsri 1913 Mehemmedeli Tәrbiyәtin Danismәndani Azәrbaycan 1935 tәzkirәlәri Eziz Mirәhmәdovun Edәbiyyatsunasliq Ensiklopedik lugәt i tәkmillәsdirilmis variantlarda 1957 1965 1988 vә 1998 illәrdә nәsr olunmusdur Kitabi Dәdә Qorqud Ensiklopediyasi 2 cilddә B 2000 son dovr Azәrbaycan әdәbiyyatsunasliginin bu qәbildәn olan әn fundamental әsәridir Teymur Ehmәdovun redaktәsi ilә XX әsr Azәrbaycan yazicilari B 2004 kitabi irihәcmli biobiblioqrafik lugәti Z S Esgәrlinin Poetika izahli sozluk B 2014 kitabi capdan cixmisdir 1 Hemcinin bax RedakteMuxteser Edebiyyat EnsiklopediyasiIstinadlar Redakte 1 2 3 4 5 Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi Baki NPB 2019 seh 600 Edebiyyat RedakteSuleymanli S 2008 Azerbaycan edebiyyati ensiklopediyasi en qedim dovrlerden 1920 ci iledek I cild Baki Nagil evi seh 414 Menbe https az wikipedia org w index php title Edebiyyat ensiklopediyalari ve lugetler amp oldid 5871388, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.