Əbu İshaq İbrahim ibn Alp Təkin — hakimiyyəti 3 il sürən Qəznəvi hakimi. Alp Təkin oğlu. 12 noyabr 966-cı ildə övladsız vəfat etdi. Yerinə seçki ilə Bilgə Təkin keçmişdir.
Alptəkinin 13 sentiyabr 963-cü ildə ölümündən sonra yerinə oğlu Əbu İshaq İbrahim gəlmişdi. Ancaq İbrahim Qəznəvilər dövlətinin idarə edilməsində atası qədər qüdrətli və müfəvvəqiyyətli ola bilmədi.Ordu onun nəzarətindən çıxmış, Səbutəkin onun vaxtında Xalaçların bir üsyanını basdırmışdı.İbrahimin bu zəif durumundan istifadə edən sadiq Qəznə hakimi Əbu Bəkr Ləvik, təxminən 964-cü ilin sonunda Qəznəyə irəliləmiş və onu məğlub etdərək keçmiş ölkəsini təkrar ələ keçirmişdir.İbrahim Buxaraya qaçmaq və Samani əmiri Mənsur b. Nuhdan yardım istəməli oldu.İbrahim Samanilərdən istədiyi yardımı alaraq böyük bir qüvvətlə geri döndü. Bu dəfə Qəznəyi tərk etməyə məcbur olan Əbu Bəkr Ləvik olmuşdu.(26 sentiyabr 965-ci il) İbrahim yenidən Qəznəyə girdi. Amma bu yardım məqsədilə Samanilər bu bölgə üzərində, heç olmasa qismən, hakimiyyət qurmuş oldular.İbrahim də Qəznədə uzun müddət hökmdar ola bilmədi və 12 noyabr 966-cı ildə öldü. Əbu İshaq Sabii idi. Buna baxmayaraq müsəlmanlarla son dərəcə uyğunluq içində və səmimi idi. Müsəlmanlar arasına o qədər qarışmışdı ki, Ramazan ayı vaxtı uzun müddət oruç tutar, Quran-i Kərimi çox gözəl bir şəkildə əzbərliyər və oxuyardı. Elə ki, çox risalələrində Qurandan istifadə edərək ayətləri örnək göstərib yazılarını təkminləşdirirdi.
Həyatı
Əsil adı Əbu İshaq İbrahim b. Hilal əs-Sabiidir Dövrün ən böyük ədiblərindən olmuşdur. 313-925-ci illər arasında Harranda anadan olub. Bəzi mənbələrdə adı “Əbu Həsən” olaraq da keçir. Harranında böyüyən ədəbiyyatçı Əbu İshaq, yazı, bəlağət və şeirləriylə də tanınmış, ancaq özünü Riyaziyyat və xüsusilə də Mühəndislik və Heyət elmlərində göstərmiş bir alimdi.İlk təhsilini doğulduğu yerdə oxuduqdan sonra Bağdata getmişdir. Orada uzun müddət qalaraq təhsilini tamamlamış və özünü çox yaxşı öyrətmişdi.Ailəsi ilə gəldiyi Bağdatda öz meylini ədəbiyyata vermiş, az vaxtda Ərəb dili və ədəbiyyatına həm nəsr, həm şeir tərəfdən hakim olmuş və son dərəcə ustalaşmışdır. Ancaq hər Harranlı alim kimi təkcə bir elm məşğul olmayıb, ədəbiyyatdan əlavə riyaziyyat elmindədə yüksək bir ağıla sahip olmuşdur.İraqda hökm sürən Büvəyoğullarının sarayında işləmiş olan bu alim, əslındə Xəlifənin dəvəti üstünə yaşadığı yeri buraxıb Bağdat Xilafət Sarayı Rəsətxanasında işləmişdir.Əbu İshaq Sabii idi. Buna baxmayaraq müsəlmanlarla son dərəcə uyğunluq içində və səmimi idi. Müsəlmanlar arasına o qədər qarışmışdı ki, Ramazan ayı vaxtı uzun müddət oruç tutar, Quran-i Kərimi çox gözəl bir şəkildə əzbərliyər və oxuyardı. Elə ki, çox risalələrində Qurandan istifadə edərək ayətləri örnək göstərib yazılarını təkminləşdirirdi.Əbu İshaqın əsərlərindən təkcə “Əl Müxtəsər min Rəsail Əbu İshaq İbrahim əs Sabii” adlı risaləsi günümüzə qədər gəlmişdir. Bu əsərin birinci üzü tanınmış Livanlı ədəbiyyatçı Əmir Şəkip Arslan tərəfindən tədqiq və nəşr edilmişdir.
Təhsili
Dövrünün böyük şair və yazarı olan Əbu İshaq, fəsağət və bəlağətli diliylə nəsr və nəzmdəki şeirləriylə məşhurdur. Şairlikdən əlavə divan katibliyi də etmişdir. İlk təhsilini atasından almışdır. Xüsusilə doktor olmasını istəyən atası, ona tez-tez tibb təhslini verirdi. Lakin, Əbu İshaq, fürsət edən kimi ədəbiyyatla maraqlanmış, şeirlər yazmışdır.Ədəbiyyatla məşğul olmaq üçün lazım olan həvəsi, atasına, vəzirlərindən gələn və bir çox tibbi və qeyri tibbi məsələyi məruzə edən məktuba hazırladığı cavablardan almışdır. Böyük bir maraqla hazırlanan cevabın Əbu İshaq tərəfindən yazıldığını öğrənən atası, buna çox sevinmiş və ona “İndi sənə ədəbiyyatla maraqlanmağa icazə verirəm. Get katib ol.” dediyini şəxsən Əbu İshaqın özü qeyd etmişdir.
Yaradıcılığı
Sultan və vəzirlərin məktublarını özü yazdığına görə məktub yazma sənətində xeyli irəlidə olmuşdur. Belə ki, məktubçuluğu, şairliyini gizlətmişdi. Əbu İshaq, hicri IV. əsirdə Bağdatda inkişaf edən elm, sənət və ədəbiyyatın işığında inkişaf etmişdir. Yazmış olduğu şeirlərindən əsrinin zəngin mədəniyyət dənizindən istifadə etmişdir. O, bir başqa deyimlə məktubda mahir bir katib, şeirdə isə mötədil bir şairdir.Əbu İshaq yaşadığı dövrdə özünə xas bir şeir dili ve poetikası yaratmışdır. Şeiri ciddiyə alan və diqqətlilik göstərən bu şair: “Sözü az olsa da mənası sonsuz və geniş olan şey şeirdir.” deyərək şeir haqqındakı fikirlərini ifadə etmişdir.Şeirə o qədər diqqətlilik və önəm verən şair, kefiyyətsiz şeir yazan şairləri də tənqid etmişdir.O, “Ey Allahım, sözləri qar kimi soyuq olanlara, ya düzgün vəzni göstər ya da yaza bilmədikləri şeirdə onları müvəffəq etmə...” demişdir. Şeirlərində diqqətliyiylə ön plana çıxan bu şair, Ərəb Ədəbiyyatının şeir növlərinin hamısında nümunələr vermişdir. Şeirləri eşq, içki, vəsf və təşbeh, Bəsrə və ailəsi haqqında ağılar, tərif, təbrik və hədiyyə, həcv, poetika, həbsxana, şikayət, hikmət, acı və hüzn növlü şeirləri təşkil edir Son günləri olduqca pis keçən şair, ürək dağlayan vəziyyətə düşmüş, sarayda keçən bir ömürdən sonra kasıb və yoxsulluq içində 994-cü ildə Bağdatda 91 yaşında vəfat etmişdir.
İstinadlar
M.Nazım (1931). The Life and Times of Sultan Mahmud of Ghazna, Cambridge, s.26
Erdoğan Merçil (1989). Gazneliler Devleti Tarihi, TTK Yayınevi, Ankara, ISBN 975-16-0189-4, s.6
əbu, ishaq, ibrahim, təkin, hakimiyyəti, sürən, qəznəvi, hakimi, təkin, oğlu, noyabr, ildə, övladsız, vəfat, etdi, yerinə, seçki, ilə, bilgə, təkin, keçmişdir, təkin, oğluqəznə, hakimi963, 966sələfi, təkinxələfi, bilgə, təkinşəxsi, məlumatlardoğum, tarixi, əsr. Ebu Ishaq Ibrahim ibn Alp Tekin hakimiyyeti 3 il suren Qeznevi hakimi Alp Tekin oglu 1 12 noyabr 966 ci ilde ovladsiz vefat etdi 2 Yerine secki ile Bilge Tekin kecmisdir Ebu Ishaq IbrahimEbu Ishaq Ibrahim Alp Tekin ogluQezne hakimi963 966Selefi Alp TekinXelefi Bilge TekinSexsi melumatlarDogum tarixi X esrVefat tarixi 12 noyabr 966Vefat yeri Qezni Ghazni District d Qezni EfqanistanAtasi Alp TekinUsagi ovladsiz Mundericat 1 Hakimiyyeti 2 Heyati 3 Tehsili 4 Yaradiciligi 5 Istinadlar 6 Xarici kecidler 7 Hemcinin baxHakimiyyeti RedakteAlptekinin 13 sentiyabr 963 cu ilde olumunden sonra yerine oglu Ebu Ishaq Ibrahim gelmisdi Ancaq Ibrahim Qezneviler dovletinin idare edilmesinde atasi qeder qudretli ve mufevveqiyyetli ola bilmedi Ordu onun nezaretinden cixmis Sebutekin onun vaxtinda Xalaclarin bir usyanini basdirmisdi Ibrahimin bu zeif durumundan istifade eden sadiq Qezne hakimi Ebu Bekr Levik texminen 964 cu ilin sonunda Qezneye irelilemis ve onu meglub etderek kecmis olkesini tekrar ele kecirmisdir Ibrahim Buxaraya qacmaq ve Samani emiri Mensur b Nuhdan yardim istemeli oldu Ibrahim Samanilerden istediyi yardimi alaraq boyuk bir quvvetle geri dondu Bu defe Qezneyi terk etmeye mecbur olan Ebu Bekr Levik olmusdu 26 sentiyabr 965 ci il Ibrahim yeniden Qezneye girdi Amma bu yardim meqsedile Samaniler bu bolge uzerinde hec olmasa qismen hakimiyyet qurmus oldular Ibrahim de Qeznede uzun muddet hokmdar ola bilmedi ve 12 noyabr 966 ci ilde oldu Ebu Ishaq Sabii idi Buna baxmayaraq muselmanlarla son derece uygunluq icinde ve semimi idi Muselmanlar arasina o qeder qarismisdi ki Ramazan ayi vaxti uzun muddet oruc tutar Quran i Kerimi cox gozel bir sekilde ezberliyer ve oxuyardi Ele ki cox risalelerinde Qurandan istifade ederek ayetleri ornek gosterib yazilarini tekminlesdirirdi Heyati RedakteEsil adi Ebu Ishaq Ibrahim b Hilal es Sabiidir Dovrun en boyuk ediblerinden olmusdur 313 925 ci iller arasinda Harranda anadan olub Bezi menbelerde adi Ebu Hesen olaraq da kecir Harraninda boyuyen edebiyyatci Ebu Ishaq yazi belaget ve seirleriyle de taninmis ancaq ozunu Riyaziyyat ve xususile de Muhendislik ve Heyet elmlerinde gostermis bir alimdi Ilk tehsilini doguldugu yerde oxuduqdan sonra Bagdata getmisdir Orada uzun muddet qalaraq tehsilini tamamlamis ve ozunu cox yaxsi oyretmisdi Ailesi ile geldiyi Bagdatda oz meylini edebiyyata vermis az vaxtda Ereb dili ve edebiyyatina hem nesr hem seir terefden hakim olmus ve son derece ustalasmisdir Ancaq her Harranli alim kimi tekce bir elm mesgul olmayib edebiyyatdan elave riyaziyyat elmindede yuksek bir agila sahip olmusdur Iraqda hokm suren Buveyogullarinin sarayinda islemis olan bu alim eslinde Xelifenin deveti ustune yasadigi yeri buraxib Bagdat Xilafet Sarayi Resetxanasinda islemisdir Ebu Ishaq Sabii idi Buna baxmayaraq muselmanlarla son derece uygunluq icinde ve semimi idi Muselmanlar arasina o qeder qarismisdi ki Ramazan ayi vaxti uzun muddet oruc tutar Quran i Kerimi cox gozel bir sekilde ezberliyer ve oxuyardi Ele ki cox risalelerinde Qurandan istifade ederek ayetleri ornek gosterib yazilarini tekminlesdirirdi Ebu Ishaqin eserlerinden tekce El Muxteser min Resail Ebu Ishaq Ibrahim es Sabii adli risalesi gunumuze qeder gelmisdir Bu eserin birinci uzu taninmis Livanli edebiyyatci Emir Sekip Arslan terefinden tedqiq ve nesr edilmisdir Tehsili RedakteDovrunun boyuk sair ve yazari olan Ebu Ishaq fesaget ve belagetli diliyle nesr ve nezmdeki seirleriyle meshurdur Sairlikden elave divan katibliyi de etmisdir Ilk tehsilini atasindan almisdir Xususile doktor olmasini isteyen atasi ona tez tez tibb tehslini verirdi Lakin Ebu Ishaq furset eden kimi edebiyyatla maraqlanmis seirler yazmisdir Edebiyyatla mesgul olmaq ucun lazim olan hevesi atasina vezirlerinden gelen ve bir cox tibbi ve qeyri tibbi meseleyi meruze eden mektuba hazirladigi cavablardan almisdir Boyuk bir maraqla hazirlanan cevabin Ebu Ishaq terefinden yazildigini ogrenen atasi buna cox sevinmis ve ona Indi sene edebiyyatla maraqlanmaga icaze verirem Get katib ol dediyini sexsen Ebu Ishaqin ozu qeyd etmisdir Yaradiciligi RedakteSultan ve vezirlerin mektublarini ozu yazdigina gore mektub yazma senetinde xeyli irelide olmusdur Bele ki mektubculugu sairliyini gizletmisdi Ebu Ishaq hicri IV esirde Bagdatda inkisaf eden elm senet ve edebiyyatin isiginda inkisaf etmisdir Yazmis oldugu seirlerinden esrinin zengin medeniyyet denizinden istifade etmisdir O bir basqa deyimle mektubda mahir bir katib seirde ise motedil bir sairdir Ebu Ishaq yasadigi dovrde ozune xas bir seir dili ve poetikasi yaratmisdir Seiri ciddiye alan ve diqqetlilik gosteren bu sair Sozu az olsa da menasi sonsuz ve genis olan sey seirdir deyerek seir haqqindaki fikirlerini ifade etmisdir Seire o qeder diqqetlilik ve onem veren sair kefiyyetsiz seir yazan sairleri de tenqid etmisdir O Ey Allahim sozleri qar kimi soyuq olanlara ya duzgun vezni goster ya da yaza bilmedikleri seirde onlari muveffeq etme demisdir Seirlerinde diqqetliyiyle on plana cixan bu sair Ereb Edebiyyatinin seir novlerinin hamisinda numuneler vermisdir Seirleri esq icki vesf ve tesbeh Besre ve ailesi haqqinda agilar terif tebrik ve hediyye hecv poetika hebsxana sikayet hikmet aci ve huzn novlu seirleri teskil edir Son gunleri olduqca pis kecen sair urek daglayan veziyyete dusmus sarayda kecen bir omurden sonra kasib ve yoxsulluq icinde 994 cu ilde Bagdatda 91 yasinda vefat etmisdir Istinadlar Redakte M Nazim 1931 The Life and Times of Sultan Mahmud of Ghazna Cambridge s 26 Erdogan Mercil 1989 Gazneliler Devleti Tarihi TTK Yayinevi Ankara ISBN 975 16 0189 4 s 6Xarici kecidler RedakteThe Sipahsalar in GaznavidsHemcinin bax RedakteQeznevilerSELEFAlp Tekin Ebu Ishaq Ibrahim963 966 XELEFBilge TekinMenbe https az wikipedia org w index php title Ebu Ishaq Ibrahim amp oldid 5513898, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
