Kaba dağı insidenti (加波山事件, Kaba-san ciken) – 1884-cü ildə Yaponiyada radikal üzvlərinin Meyci hökuməti üzvlərinə qarşı planlaşdırdıqları sui-qəsd cəhdi.
23 sentyabr 1884-cü ildə 16 üsyançı İbaraki prefekturasının regionunun sakinləri üçün inqilab manifesti yaymışdırlar. 24 sentyabrda yerli polislər və Tokiodan göndərilmiş qoşunlar üsyançılarla toqquşmuş, nəticədə bir polis və bir üsyançı ölmüşdür.
Arxaplan
| ]Kaba dağı insidenti 1880-ci illərin əvvəllərində Yaponiyada baş verən bir sıra insidentdən biri idi. Bu insidentlərin çoxu Kanto regionunda baş verirdi. Bu insidentlərin iki ümumi xarakteristikası var idi: azadlıq və insan hüquqları hərəkatı ilə əlaqədar olması; Meyci hökumətinin iqtisadi islahatlarının fermerləri yoxsullaşdırmasından sonra iqtisadi tələblər. Kaba dağı insidenti hər iki xarakteristikaya malik olmaqla yanaşı, 1882-ci ildə baş vermiş də cavab xüsusiyyəti daşıyırdı. Kaba dağı üsyançılarının bəziləri Fukuşima insidentində iştirak etməklə yanaşı, sui-qəsd hədəflərindən biri Fukuşima insidentinin yatırılmasında rol oynamış, Fukuşima prefekturasının keçmiş meri idi.
Kaba dağı üsyançıları arasında Liberal partiyanın lideri qohumu də var idi. Hər ikisi də Fukuşima insidentinə görə tutulsalar da, Hiromi həbs cəzasından qaça bilmişdi. İnsidentdən sonra azadlığa çıxanlar arasında və adlı iki gənc aktivist də var idi. 1883–84-cü illərin qışında bu üç şəxs Mişimanın sui-qəsdini planlaşdırmışdırlar. Əlaqələri vasitəsilə onlar öyrənmişdirlər ki, bəzi gənc radikallar da Yamaqata Aritomo kimi yüksək vəzifəli rəsmilərə qarşı sui-qəsd cəhdi planlaşdırıblar. 1884-cü ildə bu kiçik qruplar Toçiqi prefekturasından olan aktivist başçılığı altında birləşmişdir. Koynuma üsyan başçılarına bomba hazırlamaq üçün təlimatlar vermişdir; onların fikrincə bomba sui-qəsd üçün ən ideal silah olacaqdı. Onlar bomba ilə sui-qəsd planını 1881-ci ildə Rusiya çarı II Aleksandr bomba ilə sui-qəsdə uğradan Narodnaya volya üzvlərindən götürmüşdülər.
Hadisələrin gedişi
| ]20 avqust 1884-cü ildə qəzetlər xəbər yaymışdılar ki, 15 sentyabr tarixində hökumətin bir çox yüksək vəzifəli üzvü Kaba dağından elə də uzaqda yerləşməyən Utsunomiya qəsəbəsində rəsmi mərasim üçün toplanacaqlar. Üsyançılar sui-qəsd cəhdi üçün bu andan istifadə etməyə qərar vermişdirlər, lakin tarix yaxınlaşdıqca üsyançılar hansı strategiyadan istifadə edəcəkləri barədə öz aralarında mübahisə etməyə başlamışdırlar. 10 sentyabrda dörd üsyançı silah almaq üçün Tokioda yerləşən bir lombardı soymağa cəhd etsələr də, planları uğursuz olmuşdur. Soyğun cəhdi zamanı üsyançılardan biri düzəltdiyi bombanı partlatmış və üsyançılardan biri yaralanmışdır. Qalan üsyançılar qaça bilsələr də, yaralı üsyançı polislər tərəfindən tutulmuşdur.
Tokio polisi qalan üsyançıları tapmaq üçün səfərbər olsa da, onları tuta bilməmişdir. Nəticədə, rəsmilər Utsunomiya mərasimini ləğv etdiklərini açıqlamışdırlar. 12 sentyabrda Koynuma bomba hazırlayarkən baş verən partlayış nəticəsində sağ qolunu itirmişdir. Koynumanın xəstəxanaya aparılmasından sonra üsyançıların sayı 15 olmuşdur. Üsyançılar İbaraki prefekturasının qəsəbəsinə gedərək aktivist kömək istəmişdirlər. Tomimatsu onlara kömək etmək barədə razılaşmış və üsyançılar Utsunomiya mərasiminin yeni tarixi barədə xəbər gözləməyə başlamışdırlar, lakin 22 sentyabrda ordu və polisin onları tutmaq üçün yaxınlaşdıqlarını öyrəndikdən sonra Tomimatsu daxil olmaqla bütün üsyançılar Kaba dağına qaçmışdırlar. Onlar manifestlərinin 50 nüsxəsini kəndlilərə paylaşmışdırlar. Tezliklə üsyançılarla hökumət qüvvələri arasında toqquşmalar başlamış və üsyançılar tutulmuşdur.
Nəticələri
| ]1885-ci ilin fevralına qədər qalan 15 üsyançının hamısı tutulmuşdur. 1886-cı ilin iyulunda 7 üsyançıya asılmaqla edam cəzası, 8 üsyançıya isə həbs cəzası verilmişdir.
Üsyançıların ilk məqsədləri yüksək vəzifələri şəxslərə qarşı sui-qəsd təşkil etmək olsa da, başlıca məqsədləri konstitusional sistem qurmaq idi. "Kaba dağı manifesti"nə görə demokratik hökumət qurmaq üçün əvvəlcə despot hökumətdən qurtulmaq lazım idi, lakin insident Liberal partiyanın nüfuzuna zərbə vurmuş və oliqarx hökuməti gücləndirmişdir.
İstinadlar
| ]Ədəbiyyat
| ]- Kodansha Encyclopedia of Japan (ingiliscə). IV cild. Tokio: Kodansha. 1983. səh. 89. ISBN . İstifadə tarixi: 4 iyun 2022.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediya azad ensiklopediya Kaba dagi insidenti uzvlerinin qebirleri Kaba dagi insidenti 加波山事件 Kaba san ciken 1884 cu ilde Yaponiyada radikal uzvlerinin Meyci hokumeti uzvlerine qarsi planlasdirdiqlari sui qesd cehdi 23 sentyabr 1884 cu ilde 16 usyanci Ibaraki prefekturasinin regionunun sakinleri ucun inqilab manifesti yaymisdirlar 24 sentyabrda yerli polisler ve Tokiodan gonderilmis qosunlar usyancilarla toqqusmus neticede bir polis ve bir usyanci olmusdur Arxaplan span Kaba dagi insidenti 1880 ci illerin evvellerinde Yaponiyada bas veren bir sira insidentden biri idi Bu insidentlerin coxu Kanto regionunda bas verirdi Bu insidentlerin iki umumi xarakteristikasi var idi azadliq ve insan huquqlari herekati ile elaqedar olmasi Meyci hokumetinin iqtisadi islahatlarinin fermerleri yoxsullasdirmasindan sonra iqtisadi telebler Kaba dagi insidenti her iki xarakteristikaya malik olmaqla yanasi 1882 ci ilde bas vermis de cavab xususiyyeti dasiyirdi Kaba dagi usyancilarinin bezileri Fukusima insidentinde istirak etmekle yanasi sui qesd hedeflerinden biri Fukusima insidentinin yatirilmasinda rol oynamis Fukusima prefekturasinin kecmis meri idi Kaba dagi usyancilari arasinda Liberal partiyanin lideri qohumu de var idi Her ikisi de Fukusima insidentine gore tutulsalar da Hiromi hebs cezasindan qaca bilmisdi Insidentden sonra azadliga cixanlar arasinda ve adli iki genc aktivist de var idi 1883 84 cu illerin qisinda bu uc sexs Misimanin sui qesdini planlasdirmisdirlar Elaqeleri vasitesile onlar oyrenmisdirler ki bezi genc radikallar da Yamaqata Aritomo kimi yuksek vezifeli resmilere qarsi sui qesd cehdi planlasdiriblar 1884 cu ilde bu kicik qruplar Tociqi prefekturasindan olan aktivist basciligi altinda birlesmisdir Koynuma usyan bascilarina bomba hazirlamaq ucun telimatlar vermisdir onlarin fikrince bomba sui qesd ucun en ideal silah olacaqdi Onlar bomba ile sui qesd planini 1881 ci ilde Rusiya cari II Aleksandr bomba ile sui qesde ugradan Narodnaya volya uzvlerinden goturmusduler Hadiselerin gedisi span 20 avqust 1884 cu ilde qezetler xeber yaymisdilar ki 15 sentyabr tarixinde hokumetin bir cox yuksek vezifeli uzvu Kaba dagindan ele de uzaqda yerlesmeyen Utsunomiya qesebesinde resmi merasim ucun toplanacaqlar Usyancilar sui qesd cehdi ucun bu andan istifade etmeye qerar vermisdirler lakin tarix yaxinlasdiqca usyancilar hansi strategiyadan istifade edecekleri barede oz aralarinda mubahise etmeye baslamisdirlar 10 sentyabrda dord usyanci silah almaq ucun Tokioda yerlesen bir lombardi soymaga cehd etseler de planlari ugursuz olmusdur Soygun cehdi zamani usyancilardan biri duzeltdiyi bombani partlatmis ve usyancilardan biri yaralanmisdir Qalan usyancilar qaca bilseler de yarali usyanci polisler terefinden tutulmusdur Tokio polisi qalan usyancilari tapmaq ucun seferber olsa da onlari tuta bilmemisdir Neticede resmiler Utsunomiya merasimini legv etdiklerini aciqlamisdirlar 12 sentyabrda Koynuma bomba hazirlayarken bas veren partlayis neticesinde sag qolunu itirmisdir Koynumanin xestexanaya aparilmasindan sonra usyancilarin sayi 15 olmusdur Usyancilar Ibaraki prefekturasinin qesebesine gederek aktivist komek istemisdirler Tomimatsu onlara komek etmek barede razilasmis ve usyancilar Utsunomiya merasiminin yeni tarixi barede xeber gozlemeye baslamisdirlar lakin 22 sentyabrda ordu ve polisin onlari tutmaq ucun yaxinlasdiqlarini oyrendikden sonra Tomimatsu daxil olmaqla butun usyancilar Kaba dagina qacmisdirlar Onlar manifestlerinin 50 nusxesini kendlilere paylasmisdirlar Tezlikle usyancilarla hokumet quvveleri arasinda toqqusmalar baslamis ve usyancilar tutulmusdur Neticeleri span 1885 ci ilin fevralina qeder qalan 15 usyancinin hamisi tutulmusdur 1886 ci ilin iyulunda 7 usyanciya asilmaqla edam cezasi 8 usyanciya ise hebs cezasi verilmisdir Usyancilarin ilk meqsedleri yuksek vezifeleri sexslere qarsi sui qesd teskil etmek olsa da baslica meqsedleri konstitusional sistem qurmaq idi Kaba dagi manifesti ne gore demokratik hokumet qurmaq ucun evvelce despot hokumetden qurtulmaq lazim idi lakin insident Liberal partiyanin nufuzuna zerbe vurmus ve oliqarx hokumeti guclendirmisdir Istinadlar span Kodansha Encyclopedia of Japan Edebiyyat span Kodansha Encyclopedia of Japan ingilisce IV cild Tokio Kodansha 1983 seh 89 ISBN 0 87011 624 7 Istifade tarixi 4 iyun 2022 Kateqoriyalar 1884 cu ildeki hadiseler1884 cu ilde YaponiyaIbaraki prefekturasinin tarixiSui qesd cehdleri