əl-Məlikün-Nasir Nasirəddin Əbül-Məali Həsən ibn əl-Məlikin-Nasir Məhəmməd bin Kalavun əs-Salihi (d. 1334 - ö. 1361) — Məmlük sultanı (1347-1351, 1354-1361).
1334-cü ildə doğuldu. Öncələri Kumari adıyla tanınırdı; taxta keçəcəyi sırada naibinə əsl adının Həsən olduğunu söylədi və o tarixdən etibarən öz arzusu üzərinə bu adla anıldı. Qardaşı əl-Məlikül-Müzəffər I Hacı ibn Məhəmmədin öldürülməsindən sonra Misirdəki Abbasi xəlifəsi Hakim-Biəmrillah, Qazılquzat İzzəddin İbn Cəmaa əl-Məqdisi, Qazılquzat Əlaəddin ət-Türkmani, Qazılquzat Takıyyüddin b. İzzəddin Ömər, Kadı Şəhabəddin İbn Fəzlullah əl-Öməri kimi seçkin şəxslərin də qatıldığı cülus mərasimində əl-Məlikün-Nasır ləqəbiylə sultan elan edildi (18 dekabr1347). Fəqət hələ uşaq yaşda olduğu üçün səltənətinin ilk illərində ölkə başda naib-i saltanat Bayboğa olmaq üzərə Şeyhun əl-Öməri, vəzir və üstadüddar Məncək əl-Yusifi, Elçiboğa əl-Muzaffəri, Taz ibn Tutgay ən-Nasıri və Arqun əl-İsmaili kimi əmirlər tərəfindən idarə olundu. Bu dönəmdə diqqəti çəkən bəlli başlı olaylar, əmirlər arasındaki nüfuz mücadələsiylə 1348-ci ildə Asiyadan gələrək Misir və Avropada çok təsirli olan vəba salğınıdır.
Sultan Həsən 1350-ci ildə kadılar tarafından rəşid ilan ədilincə Bayboğanın hacda, Şəyhunun da bir av partisində olmasından istifadəylə iktidarı kəndi əlinə alıp əmirləri kontrol altında tutmaya karar vərdi və bu maksatla ən nüfuzlularını tutuklattı. Ancak əmirlər yoğun bir mücadələ başlatdılar və 11 avqust1351-ci ildə onu taxtdan endirərək yerinə əl-Məliküs-Salih ləqəbiylə qardaşı Səlahaddini əyləşdirdilər. Fəqət Səlahaddin, üç il üç ay sonra Şeyhun başçılığındakı bir qrup əmir tərəfindən həll edilərək taxta, Abbasi xəlifəsi Mutazıd-Billah ilə dörd məzhəb qazısının da qatıldığı bir törənlə təkrar Hasan çıxarıldı (20 oktyabr1354). Sultan Həsənin bu ikinci səltənət dönəmində yenə Əmir Şeyhun əl-Öməri naib-i saltanatliyə və onun yaxın adamı əl-Əmirül-kəbir Sargatmış ən-Nasıri də rəsü nəvbətil-üməralığa gətirildi və dövlət bu ikisinin idarəsinə buraxıldı; ancaq əmirlər arasındakı mücadələ sürürdü. Bu sırada bir xristian donanması Safədi mühasirə edib ələ keçirdiysə də Dəməşqdən göndərilən qüvvələr şəhəri geri almağı bacardı (1356). Ertəsi il Əmir Şeyhun sultanın bir məmlükü tərəfindən yaralandı və təqribən iki ay sonra da öldü. Bunun üzərinə sultan, məmlüklərinin dəstəyiylə onun sağ qolu olan Sargatmışı tutukladaraq ölkənin yönətiminə hakim oldu (1357).
Kiçik Erməni krallığı ilə mübarizə edən Sultan Hasan 1360-cı ildə Kilikyadaki bəzi qalaları fəth etdi. Eyni il Məkkədə olan Məmlük birlikləri şərifin adamlarının saldırısına maruz qaldı və ağır itkilər verdilər. Hasan bunun intiqamını almaq və şəriflərin Məkkədəki idarəsini sona ərdirmək üzərə yoğun bir hazırlığa başladıysa da Əmir Səyfəddin Yəlboğa ilə aralarının açılması yüzündən buna imkan bulamadı. Sultan Hasan koyduğu ağır vərgilər səbəbiylə kısa sürədə halkın dəstəğini kaybətti və maaşlarının azaltıldığını iləri sürən Yəlboğa gibi nüfuzlu əmirlərlə anlaşmazlığa düştü. 762də (1361) Cizədə bulunduğu sırada ayaklanan Yəlboğa yapılan savaşta galip gəldi. Sultan gəcələyin Kalatülcəbələ sığındı və buradan Aydəmir əd-Dəvadari ilə birliktə bədəvi kıyafətinə girip Suriyəyə kaçarkən yolda yakalanarak Yəlboğaya təslim ədildi. Yəlboğa hər ikisini də öldürttü (9 Cəmaziyələvvəl 762/17 Mart 1361 vəya 2 Cəmaziyəlahir 762/9 aprel1361). Yerinə qardaşı oğlu əl-Məlikül-Mansur Səlahaddin Məhəmməd I Hacci keçdi.
Sultan Hasan rəayayı səvən, zəki, cəsur, cömərt, iləri görüşlü, vakur, təsirli konuşan, hayır və hasənatı bol bir hükümdardı. Alim və fakihlərə yakınlık göstərir, onların toplantılarına katılırdı. Birinci saltanatından sonra hapsə atıldığında kəndini ilmə vərmiş və Bəyhakīnin Dəlaǿilün-nübüvvəsini istinsah ətmişti (İbn Hacər, II, 40). İmar faaliyətlərinə də önəm vərən Sultan Hasan Məkkə və Mədinəyə çəşitli hizmətlərdə bulunmuştur. Ayrıca Kahirədə yaptırdığı mədrəsə və camidən məydana gələn külliyəsi Məmlük mimarisinin ən güzəl örnəklərindən biridir. Sultan Hasanın müslümanların takdirini kazanan davranışlarından biri də Kıptiləri nazırül-cəyş, nazıru bəytil-mal və nazırül-cəvali gibi önəmli görəvlərdən uzaklaştırıp buralara İslam alimlərini tayin ətməsidir. Əğləncədən və müzik dinləməktən hoşlanan, mal toplamaya düşkün olan sultanın Ahməd, Kāsım, Ali, İskəndər, Şaban, smail, Yahya, Musa, Yusuf və Məhəmməd adlarında on oğlu və altı kızı olmuştur.
əbu, məali, həsən, məlikün, nasir, nasirəddin, əbül, məali, həsən, məlikin, nasir, məhəmməd, kalavun, salihi, 1334, 1361, məmlük, sultanı, 1347, 1351, 1354, 1361, məmlüklərin, sultanı1347, 1361sələfi, seyfəddin, hacıxələfi, salih, səlahəddinşəxsi, məlumatlardo. el Melikun Nasir Nasireddin Ebul Meali Hesen ibn el Melikin Nasir Mehemmed bin Kalavun es Salihi d 1334 o 1361 Memluk sultani 1347 1351 1354 1361 Ebu Meali HesenMemluklerin XX sultani1347 1361Selefi Seyfeddin HaciXelefi Salih SelaheddinSexsi melumatlarDogum tarixi 1334Dogum yeri Qahire MisirVefat tarixi 1361Vefat yeri Qahire Memluk dovleti MisirSulale MemluklerMilliyyeti TurkAtasi el Melikin Nasir MehemmedAnasi Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyati Redakte1334 cu ilde doguldu Onceleri Kumari adiyla taninirdi taxta kececeyi sirada naibine esl adinin Hesen oldugunu soyledi ve o tarixden etibaren oz arzusu uzerine bu adla anildi Qardasi el Melikul Muzeffer I Haci ibn Mehemmedin oldurulmesinden sonra Misirdeki Abbasi xelifesi Hakim Biemrillah Qazilquzat Izzeddin Ibn Cemaa el Meqdisi Qazilquzat Elaeddin et Turkmani Qazilquzat Takiyyuddin b Izzeddin Omer Kadi Sehabeddin Ibn Fezlullah el Omeri kimi seckin sexslerin de qatildigi culus merasiminde el Melikun Nasir leqebiyle sultan elan edildi 18 dekabr 1347 Feqet hele usaq yasda oldugu ucun seltenetinin ilk illerinde olke basda naib i saltanat Bayboga olmaq uzere Seyhun el Omeri vezir ve ustaduddar Mencek el Yusifi Elciboga el Muzafferi Taz ibn Tutgay en Nasiri ve Arqun el Ismaili kimi emirler terefinden idare olundu Bu donemde diqqeti ceken belli basli olaylar emirler arasindaki nufuz mucadelesiyle 1348 ci ilde Asiyadan gelerek Misir ve Avropada cok tesirli olan veba salginidir Sultan Hesen 1350 ci ilde kadilar tarafindan resid ilan edilince Bayboganin hacda Seyhunun da bir av partisinde olmasindan istifadeyle iktidari kendi eline alip emirleri kontrol altinda tutmaya karar verdi ve bu maksatla en nufuzlularini tutuklatti Ancak emirler yogun bir mucadele baslatdilar ve 11 avqust 1351 ci ilde onu taxtdan endirerek yerine el Melikus Salih leqebiyle qardasi Selahaddini eylesdirdiler Feqet Selahaddin uc il uc ay sonra Seyhun basciligindaki bir qrup emir terefinden hell edilerek taxta Abbasi xelifesi Mutazid Billah ile dord mezheb qazisinin da qatildigi bir torenle tekrar Hasan cixarildi 20 oktyabr 1354 Sultan Hesenin bu ikinci seltenet doneminde yene Emir Seyhun el Omeri naib i saltanatliye ve onun yaxin adami el Emirul kebir Sargatmis en Nasiri de resu nevbetil umeraliga getirildi ve dovlet bu ikisinin idaresine buraxildi ancaq emirler arasindaki mucadele sururdu Bu sirada bir xristian donanmasi Safedi muhasire edib ele kecirdiyse de Demesqden gonderilen quvveler seheri geri almagi bacardi 1356 Ertesi il Emir Seyhun sultanin bir memluku terefinden yaralandi ve teqriben iki ay sonra da oldu Bunun uzerine sultan memluklerinin desteyiyle onun sag qolu olan Sargatmisi tutukladaraq olkenin yonetimine hakim oldu 1357 Kicik Ermeni kralligi ile mubarize eden Sultan Hasan 1360 ci ilde Kilikyadaki bezi qalalari feth etdi Eyni il Mekkede olan Memluk birlikleri serifin adamlarinin saldirisina maruz qaldi ve agir itkiler verdiler Hasan bunun intiqamini almaq ve seriflerin Mekkedeki idaresini sona erdirmek uzere yogun bir hazirliga basladiysa da Emir Seyfeddin Yelboga ile aralarinin acilmasi yuzunden buna imkan bulamadi Sultan Hasan koydugu agir vergiler sebebiyle kisa surede halkin destegini kaybetti ve maaslarinin azaltildigini ileri suren Yelboga gibi nufuzlu emirlerle anlasmazliga dustu 762de 1361 Cizede bulundugu sirada ayaklanan Yelboga yapilan savasta galip geldi Sultan geceleyin Kalatulcebele sigindi ve buradan Aydemir ed Devadari ile birlikte bedevi kiyafetine girip Suriyeye kacarken yolda yakalanarak Yelbogaya teslim edildi Yelboga her ikisini de oldurttu 9 Cemaziyelevvel 762 17 Mart 1361 veya 2 Cemaziyelahir 762 9 aprel 1361 Yerine qardasi oglu el Melikul Mansur Selahaddin Mehemmed I Hacci kecdi Sultan Hasan reayayi seven zeki cesur comert ileri goruslu vakur tesirli konusan hayir ve hasenati bol bir hukumdardi Alim ve fakihlere yakinlik gosterir onlarin toplantilarina katilirdi Birinci saltanatindan sonra hapse atildiginda kendini ilme vermis ve Beyhakinin Delaǿilun nubuvvesini istinsah etmisti Ibn Hacer II 40 Imar faaliyetlerine de onem veren Sultan Hasan Mekke ve Medineye cesitli hizmetlerde bulunmustur Ayrica Kahirede yaptirdigi medrese ve camiden meydana gelen kulliyesi Memluk mimarisinin en guzel orneklerinden biridir Sultan Hasanin muslumanlarin takdirini kazanan davranislarindan biri de Kiptileri nazirul ceys naziru beytil mal ve nazirul cevali gibi onemli gorevlerden uzaklastirip buralara Islam alimlerini tayin etmesidir Eglenceden ve muzik dinlemekten hoslanan mal toplamaya duskun olan sultanin Ahmed Kasim Ali Iskender Saban smail Yahya Musa Yusuf ve Mehemmed adlarinda on oglu ve alti kizi olmustur Hemcinin bax RedakteAybek Secereddurr Seyfeddin Qotaz I Baybars Memluk dovleti KalavunXarici kecidler RedakteMenbe https az wikipedia org w index php title Ebu Meali Hesen amp oldid 5925272, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
