Şəcərəddürr, Şecer-üd-Dürr, Şeceret-üd-Dürr, Şacar al-Durr ya da Şacarat al-Durr (Ərəbcə: شجر الدر Shajar al-Durr: "dürr ağacı"; d. ? - ö. 1257) — MisirMəmlük dövlətinin ilk və tək qadın hökmdarı.
Hakimiyyətdə qadın. Orta əsrlərdə Şərqdə nadir hallarda rastlanacaq bir haldır. Qadın siyasi status qazanır və ölkənin idarəçiliyini öhdəsinə götürür.
Şərqin saraylarında qadınları kəniz, cariyə, hərəm qadınları, şah əhli-əyalı kimi görməyə alışmışıq. Gəlin şərq həyatının, müsəlman dünyasının unudulmuş tale səhifələrindən birini vərəqləyək. Müsəlmanların unutduğu qadın (شجر الدر) Şəcər əd-Dürri (Mirvari ağacı) adlı Sultan (1249-1250). Tam adı əl-Məlikə İsmət əd-Din Umm-Xəlil Şəcər əd-Dürrdür. Ləqəbi Umm Xəlildir (Xəlilin anası).
XIII əsr… Misirdə Sultan Şəcər hakimlik edirdi. Hərəmxananın hüdudlarından kənarda bütün ölkənin taleyi onun əlində idi.Sultanın milliyyəti haqqında dəqiq tədqiqatlar yoxdur. Əyyubilər sülaləsi sultanı əs-Saleh Əyyubinin vəfatından sonra (v.e. 1257, Misir) məmlüklər tərəfindən taxta çıxarılan Sultan Şəcər əd-Dürrün 7-ci Xaç yürüşləri vaxtı Misir üçün əhəmiyyətli hökmdarlıq dövrü başlayır. O dövrün tarixçi və etnoqrafları tərəfindən sultanın əslinin məmlük türklərindən gəldiyi bildirilirdi. Lakin bəzi mənbələr onun qıpçaq əsilli olduğunu vurğulayır.Şəcərin Əyyubi sultanının sarayına düşməsi haqqında da müxtəlif fikirlər var. Belə ki, ən doğru ehtimal olaraq 1230-cu ilə Sultan əs-Saleh Əyyubun onu Levant bazarından aldığı bildirilir. Bəzi ehtimallarda isə onun Bağdad xəlifəsi tərəfindən sultana bəxşiş-kəniz olaraq göndərilməsi vurğulanır. Həmin dövrlərdə saray hərəmxanasında qadınların sayı 300 nəfərdən çox idi. Və Şəcərin qarşısında seçim qalırdı: Ya əbədi cariyə qalacaq, ya da saray hərəmxanasının qanunlarına təsir edəcək gücə malik Xanım-Sultana çevriləcəkdi. Dəqiq tarixi məlumata istinadən, Kəniz Şəcər 1249-cu ildə artıq Sultan əs-Saleh Əyyubinin xanımı, şahzadə Xəlil əl-Malik əl-Mənsurun anası idi.
“Məmlüklər-inamın xilaskarı” adlı kitabında Qazaxıstan tarixçisi Kayrat Beqalin yazır: “Şəcər əd-Dürrün yüksəlişinin əsas səbəblərindən biri o idi ki, o əs-Salehin uşaqlarının, Misir şəhzadələrinin anası idi. Ancaq müsəlmanların ciddi qanunlarına əsasən, Şəcər sadəcə kəniz sayılırdı. Buna baxmayaraq, bütün rəsmi sənədlərdə o, “Xəlilin anası”, xütbədə isə “Sultan əs-Salehin xanımı” kimi qeyd olunurdu”.
1249-cu ildə Fransa kralı IX Lüdovikin başçılığı ilə Xaç yürüşünə çıxanlar Sultan Əyyubinin ölkədə olmamasından (O Dəməşqdə idi) istifadə edərək Nilin sahilindəki Dəmyət şəhərində köç salırlarVII Xaç yürüşü idi. Ərinin ölkədə olmaması səbəbindən Sultan Şəcər ordu komandanlığını üzərinə götürür və yüksək təşkilatçılıq ilə hücum planı hazırladır. Səfərdən qayıdan Sultan Əyyubi hansısa qərar qəbul etməyə macal tapmır. Bir neçə gün sonra vəfat edir. Şəcər bu faktı hər kəsdən gizlədərək Sultanın ağır yataq xəstəsi olduğunu elan edir. Yaxın əyanlarının və vəzir Fəxrəddinin köməkliyi ilə Sultanın cənazəsi Nilin ortasındakı adada dəfn olunur. Vəfatından əvvəl Sultan öz imzası ilə xeyli sayda Şəcər üçün möhürlü boş kağızlar qoyur və məhz, qərarvermədə və imzalamada b kağızlardan istifadə edən Şəcər bir müddət Sultanın ölümünü gizlədə bilir. Ölkə müharibə şəraitində olduğuna görə Sultan Şəcər Saleh Əyyubinin ölümünü ilk növbədə düşmənlərdən gizlətmək istəyirdi. Sultanın Şəcərdən olan oğlunun vəfatından sonra yeganə mirasçı kimi Salehin I həyat yoldaşından olan oğlu Turanşaha Şəcər taxtı təhvil verir və Sultanın vəfat etdiyini bildirir.
Ancaq Sultan Şəcər sakitçilik axtaran qadınlardan deyildi. O məmlüklər üzərində öz gücünü saxlamışdı. Məhz Turan şah və məmlüklərin gücü ilə düşmən məhv edilir IX Lüdovik əsir düşür, ölkə isə “ədalətsizlər”dən xilas olur.
Bağdad mədrəsəsində təhsil alan Turanşah “vəhşi” məmlükləri qiymətləndirmirdi. Xaçlılar üzərində qələbə çaldıqdan sonra sadəcə öz pərəstişkarlarını mükafatlandıran Turanşahın bu hərəkəti sarsıdıcı səhv olur və məmlüklərin etiraz edir və Turanşaha qarşı sui-qəsd hazırlayaraq onu qətlə yetirirlər.
2 may1250-ci ildə ordu Şəcər əd-Dürrü taxta çıxarır. Məmlüklər Şəcərin naminə təkcə sultan kimi yox, “müsəlmanların şəhzadəsi” kimi səs vermişdilər. Hakimiyyəti bütünlüklə əlinə alan sultan Şəcər bəxşişlər verir, məmlüklərin şərəfinə üzərində öz təsviri olan gümüş pullar basdırır, franklarla sülh sazişi bağlayır və IX Lüdovikin müəyyən məbləğ qarşısında azad olunaraq vətəninə qayıtmasını təmin edir. Bütün Sultan kişilərdə olduğu kimi, Sultan Şəcərin qadın olmasına baxmayaraq məscidlərdə də onun şərəfinə dualar edilməyə başlanılır. Sadəcə Misir sultanlığı Bağdad xəlifəliyinə tabe edildiyi vaxt Sultan Şəcərin xaçlılara qarşı apardığı mübbarizəni təqdir etməsinə baxmayaraq, xəlifə bir qadının ölkədə hökmranlıq etməsinə hec cür razı ola bilmir. Və Şəcərin hakimiyyətinin 80 günlüyündə Bağdad xəlifəsindən belə bir məktub gəlir: “Bir qadının taxtda olması absurddur. Əgər alternativ yoxdursa, öz adamımızı göndərək”. Əgər Şəcər əd – Dürr taxta bir az gec çıxsaydı, idarəetməni hansısa bir kişi ilə paylaşmaq ehtiyacı da olmayacaqdı. Ancaq 1250-ci ildə Bağdad xəlifəsinin səsi əsas qanunverici qüvvələrdən idi.
Sultan Şəcər məqbərəsi-Qahirə
Mövcud vəziyyəti analiz edən sultan ağıllı qərar verir- məmlük əmiri, türkmən əsilli Aybəklə ailə həyatı qurur. Orduda yüksək etimad və hörmət sahibi olan Aybək bu zaman ailəli idi və iki övladı var idi. Ancaq bu Sultan Şəcəri dayandırmır. Aybəki ailəsindən boşadaraq onu taxta çıxaran Sultan Şəcər əslində hakimiyyəti əlində saxlayır və Bağdadı razı salır. Və 7 il ölkəni demək olar ki, Şəcər özü idarə edir. O yenə də qərarları imzalamağa davam edirdi və bu zaman kəsilən pulların üzərində Sultan Aybəklə Şəcərin şəkilləri basılırdı. Ancaq bütün bunlara baxmayaraq, Şəcər əd-Dürrün Divanda iştirak etmə hüququ yox idi.
Aybəki sırf siyasi motivlə həyat yoldaşı seçən Şəcər sonradan onu sevir və hakim cütlük 7 il bu sevgi ilə yaşayır. Lakin 1257-ci ildə Sultan Aybəkin ikinci dəfə evlənməsi vəziyyəti dəyişir. Belə ki, Əmir Bədir əd-Dinin gənc qızı ilə evlənməklə siyasi əlaqələri möhkəmlədəcəyini iddia edən Sultan Aybək əslində yatmış ilanı oyadır və qısqanclıq üzündən Şəcərin vasitəsilə göndəriləndər tərəfindən Sultan Aybək qətlə yetirilir. Cinayəti gizlətməyə çalışan Sultan Şəcərin cəhdlərinə baxmayaraq hadisəni törədənlərin vasitəsilə hadisə yayılır və bu ordunun iki hissəyə bölünməsinə, qarşıdurmalara, mübahisələrin yaranmasına gətirib çıxarır. Vəziyyətdən istifadə edən Sultan Aybəkin birinci həyat yoldaşı Şəcəri intiqam almaq məqsədilə hamama dəvət edir və xanımın kənizləri Kəb-kəb adlanan taxta başmaqlarla Şəcəri ölənə qədər döyməyə başlayırlar. Sultanın cəsədini yalnız bir neçə gündən sonra hələ sağlığında tikdirdiyi məqbərədə dəfn etmək mümkün olur.
Qahirədə əl-Əşrəf küçəsinin sağ istiqamətində mozaikalarla bəzədilmiş məqbərə görə bilərsiniz. Bura turistlərlə dolu olur. Ekskursovantlar böyük həvəslə Şəcər əd-dürrü dramatik həyat hekayəsini turistlərə danışırlar. Ancaq çox az ada xatırlayır ki, qısqanclıq üzündən ərini öldürtdürən sultan-qadın əslində böyük dövlət rəsmisi idi. O VII xaç yürüşünün qarşısını almış, fransalı kralı əsir götürmüş, yeni əsrin başlanğıcını qoymuşdur- Məmlüklər adı ilə tarixə düşmüş türk imperiyasının ilk idarəedici qadın hökmdarı olmuşdur.
şəcərəddürr, məqalənin, bəzi, məlumatlarının, mənbəsi, göstərilməmişdir, daha, ətraflı, məlumat, üçün, məqalənin, müzakirə, səhifəsinə, baxa, məqaləyə, uyğun, formada, mənbələr, əlavə, edib, vikipediyanı, zənginləşdirə, bilərsiniz, avqust, 2021, səhifənin, ney. Bu meqalenin bezi melumatlarinin menbesi gosterilmemisdir Daha etrafli melumat ucun meqalenin muzakire sehifesine baxa ve meqaleye uygun formada menbeler elave edib Vikipediyani zenginlesdire bilersiniz avqust 2021 Bu sehifenin neytralligi subhe dogurur Meqalede teref tutma ve ya pislemek meqsedi dasiyan ve dogrulugu subut edilmeyen fikirler oldugu iddia edilir Xahis olunur bu mesele ile elaqedar muzakirelerde istirak edesiniz Secereddurr Secer ud Durr Seceret ud Durr Sacar al Durr ya da Sacarat al Durr Erebce شجر الدر Shajar al Durr durr agaci d o 1257 Misir Memluk dovletinin ilk ve tek qadin hokmdari Secereddurrereb شجر الدر 2 may 1250 iyul 1250Xelefi AybekRegent Misir 21 noyabr 1249 27 fevral 1250Sexsi melumatlarVefat tarixi 28 aprel 1257Vefat yeri Qahire Memluk dovleti MisirVefat sebebi sui qesdDefn yeri Qahire 1 Heyat yoldasi Aybek Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mundericat 1 Heyati 1 1 Sultan Secer meqberesi Qahire 2 Hemcinin bax 3 IstinadlarHeyati RedakteHakimiyyetde qadin Orta esrlerde Serqde nadir hallarda rastlanacaq bir haldir Qadin siyasi status qazanir ve olkenin idareciliyini ohdesine goturur Serqin saraylarinda qadinlari keniz cariye herem qadinlari sah ehli eyali kimi gormeye alismisiq Gelin serq heyatinin muselman dunyasinin unudulmus tale sehifelerinden birini vereqleyek Muselmanlarin unutdugu qadin شجر الدر Secer ed Durri Mirvari agaci adli Sultan 1249 1250 Tam adi el Melike Ismet ed Din Umm Xelil Secer ed Durrdur Leqebi Umm Xelildir Xelilin anasi XIII esr Misirde Sultan Secer hakimlik edirdi Heremxananin hududlarindan kenarda butun olkenin taleyi onun elinde idi Sultanin milliyyeti haqqinda deqiq tedqiqatlar yoxdur Eyyubiler sulalesi sultani es Saleh Eyyubinin vefatindan sonra v e 1257 Misir memlukler terefinden taxta cixarilan Sultan Secer ed Durrun 7 ci Xac yurusleri vaxti Misir ucun ehemiyyetli hokmdarliq dovru baslayir O dovrun tarixci ve etnoqraflari terefinden sultanin eslinin memluk turklerinden geldiyi bildirilirdi Lakin bezi menbeler onun qipcaq esilli oldugunu vurgulayir Secerin Eyyubi sultaninin sarayina dusmesi haqqinda da muxtelif fikirler var Bele ki en dogru ehtimal olaraq 1230 cu ile Sultan es Saleh Eyyubun onu Levant bazarindan aldigi bildirilir Bezi ehtimallarda ise onun Bagdad xelifesi terefinden sultana bexsis keniz olaraq gonderilmesi vurgulanir Hemin dovrlerde saray heremxanasinda qadinlarin sayi 300 neferden cox idi Ve Secerin qarsisinda secim qalirdi Ya ebedi cariye qalacaq ya da saray heremxanasinin qanunlarina tesir edecek guce malik Xanim Sultana cevrilecekdi Deqiq tarixi melumata istinaden Keniz Secer 1249 cu ilde artiq Sultan es Saleh Eyyubinin xanimi sahzade Xelil el Malik el Mensurun anasi idi Memlukler inamin xilaskari adli kitabinda Qazaxistan tarixcisi Kayrat Beqalin yazir Secer ed Durrun yukselisinin esas sebeblerinden biri o idi ki o es Salehin usaqlarinin Misir sehzadelerinin anasi idi Ancaq muselmanlarin ciddi qanunlarina esasen Secer sadece keniz sayilirdi Buna baxmayaraq butun resmi senedlerde o Xelilin anasi xutbede ise Sultan es Salehin xanimi kimi qeyd olunurdu 1249 cu ilde Fransa krali IX Ludovikin basciligi ile Xac yurusune cixanlar Sultan Eyyubinin olkede olmamasindan O Demesqde idi istifade ederek Nilin sahilindeki Demyet seherinde koc salirlarVII Xac yurusu idi Erinin olkede olmamasi sebebinden Sultan Secer ordu komandanligini uzerine goturur ve yuksek teskilatciliq ile hucum plani hazirladir Seferden qayidan Sultan Eyyubi hansisa qerar qebul etmeye macal tapmir Bir nece gun sonra vefat edir Secer bu fakti her kesden gizlederek Sultanin agir yataq xestesi oldugunu elan edir Yaxin eyanlarinin ve vezir Fexreddinin komekliyi ile Sultanin cenazesi Nilin ortasindaki adada defn olunur Vefatindan evvel Sultan oz imzasi ile xeyli sayda Secer ucun mohurlu bos kagizlar qoyur ve mehz qerarvermede ve imzalamada b kagizlardan istifade eden Secer bir muddet Sultanin olumunu gizlede bilir Olke muharibe seraitinde olduguna gore Sultan Secer Saleh Eyyubinin olumunu ilk novbede dusmenlerden gizletmek isteyirdi Sultanin Secerden olan oglunun vefatindan sonra yegane mirasci kimi Salehin I heyat yoldasindan olan oglu Turansaha Secer taxti tehvil verir ve Sultanin vefat etdiyini bildirir Ancaq Sultan Secer sakitcilik axtaran qadinlardan deyildi O memlukler uzerinde oz gucunu saxlamisdi Mehz Turan sah ve memluklerin gucu ile dusmen mehv edilir IX Ludovik esir dusur olke ise edaletsizler den xilas olur Bagdad medresesinde tehsil alan Turansah vehsi memlukleri qiymetlendirmirdi Xaclilar uzerinde qelebe caldiqdan sonra sadece oz perestiskarlarini mukafatlandiran Turansahin bu hereketi sarsidici sehv olur ve memluklerin etiraz edir ve Turansaha qarsi sui qesd hazirlayaraq onu qetle yetirirler 2 may 1250 ci ilde ordu Secer ed Durru taxta cixarir Memlukler Secerin namine tekce sultan kimi yox muselmanlarin sehzadesi kimi ses vermisdiler Hakimiyyeti butunlukle eline alan sultan Secer bexsisler verir memluklerin serefine uzerinde oz tesviri olan gumus pullar basdirir franklarla sulh sazisi baglayir ve IX Ludovikin mueyyen mebleg qarsisinda azad olunaraq vetenine qayitmasini temin edir Butun Sultan kisilerde oldugu kimi Sultan Secerin qadin olmasina baxmayaraq mescidlerde de onun serefine dualar edilmeye baslanilir Sadece Misir sultanligi Bagdad xelifeliyine tabe edildiyi vaxt Sultan Secerin xaclilara qarsi apardigi mubbarizeni teqdir etmesine baxmayaraq xelife bir qadinin olkede hokmranliq etmesine hec cur razi ola bilmir Ve Secerin hakimiyyetinin 80 gunluyunde Bagdad xelifesinden bele bir mektub gelir Bir qadinin taxtda olmasi absurddur Eger alternativ yoxdursa oz adamimizi gonderek Eger Secer ed Durr taxta bir az gec cixsaydi idareetmeni hansisa bir kisi ile paylasmaq ehtiyaci da olmayacaqdi Ancaq 1250 ci ilde Bagdad xelifesinin sesi esas qanunverici quvvelerden idi Sultan Secer meqberesi Qahire Redakte Movcud veziyyeti analiz eden sultan agilli qerar verir memluk emiri turkmen esilli Aybekle aile heyati qurur Orduda yuksek etimad ve hormet sahibi olan Aybek bu zaman aileli idi ve iki ovladi var idi Ancaq bu Sultan Seceri dayandirmir Aybeki ailesinden bosadaraq onu taxta cixaran Sultan Secer eslinde hakimiyyeti elinde saxlayir ve Bagdadi razi salir Ve 7 il olkeni demek olar ki Secer ozu idare edir O yene de qerarlari imzalamaga davam edirdi ve bu zaman kesilen pullarin uzerinde Sultan Aybekle Secerin sekilleri basilirdi Ancaq butun bunlara baxmayaraq Secer ed Durrun Divanda istirak etme huququ yox idi Aybeki sirf siyasi motivle heyat yoldasi secen Secer sonradan onu sevir ve hakim cutluk 7 il bu sevgi ile yasayir Lakin 1257 ci ilde Sultan Aybekin ikinci defe evlenmesi veziyyeti deyisir Bele ki Emir Bedir ed Dinin genc qizi ile evlenmekle siyasi elaqeleri mohkemledeceyini iddia eden Sultan Aybek eslinde yatmis ilani oyadir ve qisqancliq uzunden Secerin vasitesile gonderilender terefinden Sultan Aybek qetle yetirilir Cinayeti gizletmeye calisan Sultan Secerin cehdlerine baxmayaraq hadiseni toredenlerin vasitesile hadise yayilir ve bu ordunun iki hisseye bolunmesine qarsidurmalara mubahiselerin yaranmasina getirib cixarir Veziyyetden istifade eden Sultan Aybekin birinci heyat yoldasi Seceri intiqam almaq meqsedile hamama devet edir ve xanimin kenizleri Keb keb adlanan taxta basmaqlarla Seceri olene qeder doymeye baslayirlar Sultanin cesedini yalniz bir nece gunden sonra hele sagliginda tikdirdiyi meqberede defn etmek mumkun olur Qahirede el Esref kucesinin sag istiqametinde mozaikalarla bezedilmis meqbere gore bilersiniz Bura turistlerle dolu olur Ekskursovantlar boyuk hevesle Secer ed durru dramatik heyat hekayesini turistlere danisirlar Ancaq cox az ada xatirlayir ki qisqancliq uzunden erini oldurtduren sultan qadin eslinde boyuk dovlet resmisi idi O VII xac yurusunun qarsisini almis fransali krali esir goturmus yeni esrin baslangicini qoymusdur Memlukler adi ile tarixe dusmus turk imperiyasinin ilk idareedici qadin hokmdari olmusdur Hemcinin bax RedakteAybek Memlukler Memluk dovleti Eyyubiler sulalesiIstinadlar Redakte Oxford African American Studies Center lt a href https wikidata org wiki Track P9332 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q106060198 gt lt a gt Menbe https az wikipedia org w index php title Secereddurr amp oldid 5900864, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
