Şürele - türk mifologiyasında və xalq mədəniyyətində cindir. Müxtəlif dillərdə, Şurala, Çurala, Çürele olaraq da bilinər. Tək gözlü, tək qollu, tək ayaqlıdır. Meşələrdə gəzir. Bədəni tüklü və hər yanı dırnaklarla örtülüdür. Qədim bulqarlardan Şüreli Xan adıyla ölüm tanrısı mövqesindədir. Alnının ortasında tək buynuzu olduğu deyilər. Oğuz Xaqan dastanında kərgədan (Kıyat, Qanda) olaraq keçən canlı, daha primitiv dövrlərdə ehtimalla bu varlıqdır.
Xüsusiyyətləri
Qadın və ya kişi ola bilər, meşələrdə sürü sürü və ailəliklə yaşayarlar. İnsan kimi danışırlar, bir az əyilərək gedərlər. Meşədə yolunu itirənləri yaxşıca çaşdırıb ən gizli künclərə aparırlar. Günəş doğularkən və ya batarkən görünə bilər. O, meşə yolunda insanın qarşısına çıxar və yolu çaşdığını söyləyib ağlar, yardım istər. Kömək etməyə çalışan insan oğlunu da meşənin heç bilinməyən küncünə aparar, lakin meşəyə tək gəlməyən və ya yanında köpək olan birinin yolunu əsla kəsməz. Bu varlığın maraqlı bir vərdişi vardır: Özü sual soruşmağı sevsə də heç bir zaman ona verilən suallara cavab verməz. Barmaqları, ağac budaqları kimi əyri-üyrü və tüksüzdür və yaşadığı müddətcə barmaqlarını bir neçə dəfə dəyişdirər. Çox sürətli qaçar və gövdəsi də ağaca bənzədiyi üçün ağaclar arasından fərq edilməz. Geyimləri və ayaqqabıları tərs geymək, ya da gedilən yolu gizləmək üçün geriyə getmək lazımdır, çünki elə quruluşun tərəfindən davamlı tərs tərəfə qaçar. Sudan çox qorxduğu üçün ondan xilas olmaq istəyən bir insanın suya doğru qaçması lazımdır. Davamlı "Suyun başı nə tərəfdə?" deyə soruşsa, ona suyun axdığı tərəf göstərilməlidir. Tatarların istifadə etdiyi "Şüreleye suyun başını göstərmək" deyimi, ən hiyləgər insanları belə aldatmağı izah edər. Anadoludakı "şeytana papışını tərs geyindirmək" sözü ilə də əlaqəli və bənzərdir. Bu cinin bir xüsusiyyəti də ata minməyi çox sevməsidir. At sürüsünün içindən ən yaxşı atı seçər və onun üzərinə minib gün boyu qaçdırıb oynayır. Meşədə yalnız səyahətin təhlükələrini ehtiva edən bir varlıqdır.
Etimologiya
(Çor / Şor / Sür) kökündən törəmişdir. Əskik yarım deməkdir. Qorxmaq mənası ehtiva edər. Çuvaş dilinde ağlıq və yarımlıq mənaları olan cüre / müddət sözcüyü vardır. Bəzi ləhcəlerde Sura / Şura sözü ağ və ya sarı rəng bildirir ki, bu aktivin bu rənglərdə olduğunun düşünülməsiylə də əlaqədardır.
Ədəbiyyatda təsviri
Görkəmli tatar şairi Qabdulla Tukay "Şürele" poemasında onun haqqında xalq təsəvvürünə əsaslanmış təsvirini vermişdir. Daha sonra bu poemaya əsaslanmış eyniadlı balet də səhnəyə qoyulmuşdur. (müəllifi Əhməd Feyzidir).
Mənbə
Türk Əfsanə Sözlüyü, Dəniz Qaraqurd, Türkiyə, 2011, (OTRS: CC BY-SA 3.0) (türk.)
şürele, türk, mifologiyasında, xalq, mədəniyyətində, cindir, müxtəlif, dillərdə, şurala, çurala, çürele, olaraq, bilinər, tək, gözlü, tək, qollu, tək, ayaqlıdır, meşələrdə, gəzir, bədəni, tüklü, hər, yanı, dırnaklarla, örtülüdür, qədim, bulqarlardan, şüreli, a. Surele turk mifologiyasinda ve xalq medeniyyetinde cindir Muxtelif dillerde Surala Curala Curele olaraq da biliner Tek gozlu tek qollu tek ayaqlidir Meselerde gezir Bedeni tuklu ve her yani dirnaklarla ortuludur Qedim bulqarlardan Sureli Xan adiyla olum tanrisi movqesindedir Alninin ortasinda tek buynuzu oldugu deyiler Oguz Xaqan dastaninda kergedan Kiyat Qanda olaraq kecen canli daha primitiv dovrlerde ehtimalla bu varliqdir Mundericat 1 Xususiyyetleri 2 Etimologiya 3 Edebiyyatda tesviri 4 Menbe 5 Xarici kecidlerXususiyyetleri RedakteQadin ve ya kisi ola biler meselerde suru suru ve ailelikle yasayarlar Insan kimi danisirlar bir az eyilerek gederler Mesede yolunu itirenleri yaxsica casdirib en gizli kunclere aparirlar Gunes dogularken ve ya batarken gorune biler O mese yolunda insanin qarsisina cixar ve yolu casdigini soyleyib aglar yardim ister Komek etmeye calisan insan oglunu da mesenin hec bilinmeyen kuncune aparar lakin meseye tek gelmeyen ve ya yaninda kopek olan birinin yolunu esla kesmez Bu varligin maraqli bir verdisi vardir Ozu sual sorusmagi sevse de hec bir zaman ona verilen suallara cavab vermez Barmaqlari agac budaqlari kimi eyri uyru ve tuksuzdur ve yasadigi muddetce barmaqlarini bir nece defe deyisdirer Cox suretli qacar ve govdesi de agaca benzediyi ucun agaclar arasindan ferq edilmez Geyimleri ve ayaqqabilari ters geymek ya da gedilen yolu gizlemek ucun geriye getmek lazimdir cunki ele qurulusun terefinden davamli ters terefe qacar Sudan cox qorxdugu ucun ondan xilas olmaq isteyen bir insanin suya dogru qacmasi lazimdir Davamli Suyun basi ne terefde deye sorussa ona suyun axdigi teref gosterilmelidir Tatarlarin istifade etdiyi Sureleye suyun basini gostermek deyimi en hiyleger insanlari bele aldatmagi izah eder Anadoludaki seytana papisini ters geyindirmek sozu ile de elaqeli ve benzerdir Bu cinin bir xususiyyeti de ata minmeyi cox sevmesidir At surusunun icinden en yaxsi ati secer ve onun uzerine minib gun boyu qacdirib oynayir Mesede yalniz seyahetin tehlukelerini ehtiva eden bir varliqdir Etimologiya Redakte Cor Sor Sur kokunden toremisdir Eskik yarim demekdir Qorxmaq menasi ehtiva eder Cuvas dilinde agliq ve yarimliq menalari olan cure muddet sozcuyu vardir Bezi lehcelerde Sura Sura sozu ag ve ya sari reng bildirir ki bu aktivin bu renglerde oldugunun dusunulmesiyle de elaqedardir Edebiyyatda tesviri RedakteGorkemli tatar sairi Qabdulla Tukay Surele poemasinda onun haqqinda xalq tesevvurune esaslanmis tesvirini vermisdir Daha sonra bu poemaya esaslanmis eyniadli balet de sehneye qoyulmusdur muellifi Ehmed Feyzidir Menbe RedakteTurk Efsane Sozluyu Deniz Qaraqurd Turkiye 2011 OTRS CC BY SA 3 0 turk Xarici kecidler RedakteTatar Turklerinde Varliklar Culpan Zaripova turk Turkish Mythology Dictionary MultilingualMenbe https az wikipedia org w index php title Surele amp oldid 4619568, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
