Şulqan Daş qoruğu — Baçşqırdıstan əazisində yerləşən dövlət təbiəıt qoruğu. DFederal statusa sahibdir. Cənubi Uralın qərb ətəklərində, dağ-meşə zonasında, bütünlüklə Böryən rayonu ərsazisində yerləşir. Qoruğun sahəsi 22 531 ha-dır (225 km²). Qoruğun adı başqırdca «şulqan» («yoxa çıxmış») və «taş» («daş») sözlərinin birləşməsindən meydana gəlmişdir.
Altın-Solok yasaqlığı ilə birlikdə Başqır Uralı adı altında YUNESKO-nun Rusiyada yerləşən Dünya İrsi siyahısına namizəddir.
Qoruq 1958-ci il Başqırd qoruğunun bir filialı olaraq təşkil edilmişdir. 16 yanvar 1986-cı ildən isə müstəqil qoruğa çevrilmişdir.Qoruq yerli yaban arılarının mühafizə altına alındığı qoruqdur.
Qoruqda orta ayılq temperatur −16° С, iyun və iyul ayları isə +16° С təşkil edir. İqlimi mülayim kontinentaldır. İl ərzində 270 – 750 mm yağıntı düşür. Relyefi alçaq dağlıqdır. Əsasən enli və iynə yarpaq meşələrlə örtülmüşdür. Ərazisinin 92 % meşə ilə örtülmüşdür.
Qoruq təbiət qoruyuçu, elmi tətqiqat və ekoloji əhəmiyyət daşıyır. Qoruqda 90 nəfər işləyir. Onlardan 3 elmlər namizədi, 2-si aspirat, 5 isə elmi işçidir.
Qoruq ərazisində 138 arı ailəsi vardır. Bölgəyə gəlmiş və ya gətirilmiş arı cinsləri yerin genefonda böyük zərər vurur. Bu səbəbdən yerli arıların qorunması olduqca vacibdir. «Böryən» arı populyasiyasını qorumaq məqsədi ilə 1997-ci ildə Altın-Solok yasaqlığı təşkil olunmuşdur. [[Fayl:Музей пчеловодства.jpg|thumb|Arıçılıq muzeyi (qoruğa gedən yolda).
Flora və fauna
Qoruq ərazisində müşahidə edilir: balıqlar — 30 növ, suda-quruda yaşayan — 5, sürünən — 6, quş — 206, məməli — 61 növ. Onurğasızlardan 1700 növ həşərata rastlanılır. Bunlardan 378 növü kəpənək, 458 növü isə böcəkdir. Canlılar aləmindən 31 növü RF, 67 növü isə Başqırdıstanın qırmızı kitabına daxildir
Шалаш из шкур животных по дороге в пещеру Шульганташ
Qoruq ərazisi həm də zəngin bitki örtüyünə sahibdir. 2009-cu ildə burada 816 növ borulu bitki, 184 növ mamır, 233 növ şibyə, 117 növ göbələk, 202 növ yosun qeydə alınmışdır. 14 növ bitki Rusiya Federasiyasının, 57 növ isə Başqırdıstanın qırmızı kitbına daxil edilmişdir.
Özəllikləri
]Şulqan Daş mağarası
Qoruğun ərazisi başqırd eposu olan Ural Batırda qeyd olunur.
Qoruq ərazisində unikal Şulqan Daş mağarası yerləşir. Uzunluğu 2,9 km-dən çox, hündürlüyü 165 metr olan bu mağara üç mərtəbəli bir sistemdən ibarət olub və çox az şaxəlidir. Mağaradan yeraltı Şulqan çayı axır. Çay mağaranı şəkilləndirir.
Qayaüstü rəsmlərin sürəti
Şulqandaş
1959-cu ildə qoruğun ziiloqu A. V Ryumin Şulqan Daş mağarasıni kəşf etmişdir. Burada paleolit dövrünə aid təsvirlər vardır. Bu təsvirlər oxra ilə çəkilmişdir. Təsvirlərin 18 min il yaşının olması qeyd edilir. Burada mamontlar, atlar və digər heyvanlar, qəliz işarələr vardır. kökürlə işlənmiş bəzi təsvirlər də vardır.
İstinadlar
UNESCO World Heritage Centre. "Bashkir Ural - UNESCO World Heritage Centre" (ingilis). whc.unesco.org. İstifadə tarixi: 2016-03-17.
Башкирский заповедник // Заповедники европейской части РСФСР. II — С. 234.
Ədəbiyyat
Э. П. Позднякова, А. В. Лоскутов, Н. Н. Скокова. Башкирский заповедник // Заповедники европейской части РСФСР. II / Под ред. В. В. Соколова, Е. Е. Сыроечковского. — М.: Мысль, 1989. — С. 234—263.
Mənbə
Qoruq ərazisinə virtual tur
Avqust 12, 2021
şulqan, daş, qoruğu, baçşqırdıstan, əazisində, yerləşən, dövlət, təbiəıt, qoruğu, dfederal, statusa, sahibdir, cənubi, uralın, qərb, ətəklərində, dağ, meşə, zonasında, bütünlüklə, böryən, rayonu, ərsazisində, yerləşir, qoruğun, sahəsi, dır, qoruğun, adı, başqı. Sulqan Das qorugu Bacsqirdistan eazisinde yerlesen dovlet tebieit qorugu DFederal statusa sahibdir Cenubi Uralin qerb eteklerinde dag mese zonasinda butunlukle Boryen rayonu ersazisinde yerlesir Qorugun sahesi 22 531 ha dir 225 km Qorugun adi basqirdca sulqan yoxa cixmis ve tas das sozlerinin birlesmesinden meydana gelmisdir Sulqan Das qoruguBTMB kateqoriyasi Ia Ciddi Tebiet Qorugu Sahesi 22 531 hektarYaradilma tarixi 1958Yerlesmesi52 02 00 sm e 57 03 00 s u Olke Rusiya RusiyaRayon Boryenshulgan tash ruSulqan Das qorugu Vikianbarda elaqeli mediafayllarAltin Solok yasaqligi ile birlikde Basqir Urali adi altinda YUNESKO nun Rusiyada yerlesen Dunya Irsi siyahisina namizeddir 1 Qoruq 1958 ci il Basqird qorugunun bir filiali olaraq teskil edilmisdir 16 yanvar 1986 ci ilden ise musteqil qoruga cevrilmisdir Qoruq yerli yaban arilarinin muhafize altina alindigi qoruqdur 2 Qoruqda orta ayilq temperatur 16 S iyun ve iyul aylari ise 16 S teskil edir Iqlimi mulayim kontinentaldir Il erzinde 270 750 mm yaginti dusur Relyefi alcaq dagliqdir Esasen enli ve iyne yarpaq meselerle ortulmusdur Erazisinin 92 mese ile ortulmusdur Qoruq tebiet qoruyucu elmi tetqiqat ve ekoloji ehemiyyet dasiyir Qoruqda 90 nefer isleyir Onlardan 3 elmler namizedi 2 si aspirat 5 ise elmi iscidir Qoruq erazisinde 138 ari ailesi vardir Bolgeye gelmis ve ya getirilmis ari cinsleri yerin genefonda boyuk zerer vurur Bu sebebden yerli arilarin qorunmasi olduqca vacibdir Boryen ari populyasiyasini qorumaq meqsedi ile 1997 ci ilde Altin Solok yasaqligi teskil olunmusdur Fayl Muzej pchelovodstva jpg thumb Ariciliq muzeyi qoruga geden yolda Mundericat 1 Flora ve fauna 2 Ozellikleri 3 Istinadlar 4 Edebiyyat 5 MenbeFlora ve fauna RedakteQoruq erazisinde musahide edilir baliqlar 30 nov suda quruda yasayan 5 surunen 6 qus 206 memeli 61 nov Onurgasizlardan 1700 nov heserata rastlanilir Bunlardan 378 novu kepenek 458 novu ise bocekdir Canlilar aleminden 31 novu RF 67 novu ise Basqirdistanin qirmizi kitabina daxildir Shalash iz shkur zhivotnyh po doroge v pesheru Shulgantash Qoruq erazisi hem de zengin bitki ortuyune sahibdir 2009 cu ilde burada 816 nov borulu bitki 184 nov mamir 233 nov sibye 117 nov gobelek 202 nov yosun qeyde alinmisdir 14 nov bitki Rusiya Federasiyasinin 57 nov ise Basqirdistanin qirmizi kitbina daxil edilmisdir Ozellikleri Redakte Sulqan Das magarasi Qorugun erazisi basqird eposu olan Ural Batirda qeyd olunur Qoruq erazisinde unikal Sulqan Das magarasi yerlesir Uzunlugu 2 9 km den cox hundurluyu 165 metr olan bu magara uc mertebeli bir sistemden ibaret olub ve cox az saxelidir Magaradan yeralti Sulqan cayi axir Cay magarani sekillendirir Qayaustu resmlerin sureti Sulqandas 1959 cu ilde qorugun ziiloqu A V Ryumin Sulqan Das magarasini kesf etmisdir Burada paleolit dovrune aid tesvirler vardir Bu tesvirler oxra ile cekilmisdir Tesvirlerin 18 min il yasinin olmasi qeyd edilir Burada mamontlar atlar ve diger heyvanlar qeliz isareler vardir kokurle islenmis bezi tesvirler de vardir Istinadlar Redakte UNESCO World Heritage Centre Bashkir Ural UNESCO World Heritage Centre ingilis whc unesco org Istifade tarixi 2016 03 17 Bashkirskij zapovednik Zapovedniki evropejskoj chasti RSFSR II S 234 Edebiyyat RedakteE P Pozdnyakova A V Loskutov N N Skokova Bashkirskij zapovednik Zapovedniki evropejskoj chasti RSFSR II Pod red V V Sokolova E E Syroechkovskogo M Mysl 1989 S 234 263 Menbe RedakteShulgan Tash v kratkoj enciklopedii Bashkortostana Qoruq erazisine virtual turMenbe https az wikipedia org w index php title Sulqan Das qorugu amp oldid 6085833, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
.svg.html){kind=link}
.jpg.html){kind=link}
