Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalənin cavab vermədiyinə dair şübhələr var. Lütfən, ensiklopedikliyi təsdiq etmək üçün məqalənin mövzusuna uyğun əlavə edin. Əgər belə mənbələr göstərilməzsə, məqalə birləşdirilə, köçürülə, yönləndirilə və ya silinə bilər. (may 2024) |
Şamaxı fiziki-coğrafi rayonu — cənub-şərqi Qafqazın bir hissəsi olub, Qobustandan şimal-qərbdə, Ağsuçay hövzəsindən şərqdə yerləşir. Şimalda o, Baş Qafqaz silsiləsinin suayrıcısı ilə, cənub-qərbdə isə Şirvan düzü ilə həmsərhəddir. Şamaxı təbii rayonunun ərazisi Dağlıq Şirvannın ərazisinə uyğun gəlir.
Mövqeyi
Bu fiziki-coğrafi rayon ərazisininin ən uca hissəsi Baş Qafqaz silsiləsindəki Gülümdostu və Dübrar zirvələri (2200 metrdən yüksək), ən alçaq zirvəsi isə cənub-şərqdə Gicəki (1047 m) dağıdır. Baş Qafqaz silsiləsinin suayrıcı xətti Babadağdan (3600 m) şərqə kəskin alçalaraq az bir məsafədə (40 km), yəni Dübrar dağına qədər 1400 metr alçalır. Buna başlıca səbəb Qərbi Xəzər eninə tektonik sınma xəttinin keçməsi nəticəsində öndağ ərazisinin tektonik cəhətcə daha aşağı düşməsidir.
Geoloji qurluşu
Şamaxı rayonu ərazisinin şimal hissəsində təbaşır sisteminin əhəngdaşları geniş sahə tutur. Burada mezozoy qrupu çöküntülərindən başqa qrupunun (paleogen sisteminin) gilləri, yayılmışdır. Cənuba doğru qədim paleogen çöküntüləri bir qədər cavan neogen sistemi çöküntüləri ilə (gillər, qum daşları, əhəng daşları) əvəz olunur. Ərazidə, xüsusilə dağarası çökəkliklərdə Dördüncü dövrün gilləri, qumları, çaydaşları da geniş yayılıb. Göründüyü kimi, Şamaxı təbii rayonunun ərazisində şimaldan cənuba doğru süxurlar cavanlaşır, yəni qədim Təbaşir, ondan cavan Paleogen, sonucu isə Neogen və Dördüncü dövr süxurları ilə əvəz olunur. Deməli, eyni ardıcıllıqla, başqa sözlə Baş Qafqaz silsiləsindən cənuba doğru qədim dənizlər reqressiyaya uğramış və həmin ərazilər quruya çevrilmişdir.
İlk dəfə Təbaşir dövründən sonra quruya çevrilən Baş Qafqaz silsiləsi və ona yaxın olan quru ərazilər tədricən cənuba doğru öz sahələrini genişləndirmişdir.
İstinadlar
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqalenin ensiklopedik teleblere cavab vermediyine dair subheler var Lutfen ensiklopedikliyi tesdiq etmek ucun meqalenin movzusuna uygun terefsiz etibarli menbeler elave edin Eger bele menbeler gosterilmezse meqale birlesdirile kocurule yonlendirile ve ya siline biler may 2024 Samaxi fiziki cografi rayonu cenub serqi Qafqazin bir hissesi olub Qobustandan simal qerbde Agsucay hovzesinden serqde yerlesir Simalda o Bas Qafqaz silsilesinin suayricisi ile cenub qerbde ise Sirvan duzu ile hemserheddir Samaxi tebii rayonunun erazisi Dagliq Sirvannin erazisine uygun gelir 4 Samaxi fiziki cografi rayonuMovqeyiBu fiziki cografi rayon erazisininin en uca hissesi Bas Qafqaz silsilesindeki Gulumdostu ve Dubrar zirveleri 2200 metrden yuksek en alcaq zirvesi ise cenub serqde Giceki 1047 m dagidir Bas Qafqaz silsilesinin suayrici xetti Babadagdan 3600 m serqe keskin alcalaraq az bir mesafede 40 km yeni Dubrar dagina qeder 1400 metr alcalir Buna baslica sebeb Qerbi Xezer enine tektonik sinma xettinin kecmesi neticesinde ondag erazisinin tektonik cehetce daha asagi dusmesidir Geoloji qurlusuSamaxi rayonu erazisinin simal hissesinde tebasir sisteminin ehengdaslari genis sahe tutur Burada mezozoy qrupu cokuntulerinden basqa qrupunun paleogen sisteminin gilleri yayilmisdir Cenuba dogru qedim paleogen cokuntuleri bir qeder cavan neogen sistemi cokuntuleri ile giller qum daslari eheng daslari evez olunur Erazide xususile dagarasi cokekliklerde Dorduncu dovrun gilleri qumlari caydaslari da genis yayilib Gorunduyu kimi Samaxi tebii rayonunun erazisinde simaldan cenuba dogru suxurlar cavanlasir yeni qedim Tebasir ondan cavan Paleogen sonucu ise Neogen ve Dorduncu dovr suxurlari ile evez olunur Demeli eyni ardicilliqla basqa sozle Bas Qafqaz silsilesinden cenuba dogru qedim denizler reqressiyaya ugramis ve hemin eraziler quruya cevrilmisdir Ilk defe Tebasir dovrunden sonra quruya cevrilen Bas Qafqaz silsilesi ve ona yaxin olan quru eraziler tedricen cenuba dogru oz sahelerini genislendirmisdir IstinadlarHemcinin bax