İsmayıl Qaspıralı (Qasprinski), (8 mart1851 – 11 sentyabr1914) — əslən Krım tatarı olan pedaqoq, naşir və siyasətçi. Qaspıralı Rus İmperiyasında türk və islam cəmiyyətlərinin təhsil, mədəniyyət islahatı və müasirləşməyə ehtiyacı olduğunun fərqinə varan ilk müsəlman ziyalılarındandır. Soyadı Krımdakı Qaspra şəhərinin adındandır.
Qaspıralı düşüncələrini 1883-cü ildə qurduğu və 1918-ci ilə qədər varlığını davam etdirən "Tərcüman" adlı qəzeti ilə yaymışdır. Nəşrlərində türk xalqlarını birlik və həmrəyliyə çağırırdı. O, indi də öz aktuallığını qoruyub saxlayan "Dildə, fikirdə, işdə birlik!" şüarı ilə türk xalqları arasındakı birliyin əsas istiqamətlərini müəyyənləşdirmişdir.
Qaspıralı müasirləşmənin Avropalılaşma olduğunu müdafiə edirdi. Müasirləşmənin tək yolunun təhsil olduğuna inanırdı. O, İslam məktəblərindəki əsasən dinə əsaslanan təhsil sistemini tənqid edərək, uşaqların ana dillərini daha yaxşı mənimsəmələrini təmin edəcək yeni bir təhsil sistemi təklif etdi. Buna uyğun olaraq yeni tədris planını təqdim etdi. 1881-ci il tarixli bir yazısında: "Geri qalmışlığımızın tək səbəbi cəhalətimizdir. Avropada nəyin icad edildiyinə və ya nələr olduğuna dair heç bir fikrimiz yoxdur. Bu izolyasiyadan xilas olmaq üçün bunları oxuya bilməyimiz lazımdır; Avropa fikirlərini Avropa qaynaqlarından öyrənməliyik. İlk və orta məktəblərimizin tədris planlarına bu dərsləri qoymalıyıq ki, göz bəbəklərimiz, yəni şagirdlərimiz bu fikirlərə çata bilsin" deyərək düşüncələrini ortaya qoymuşdur.
İsmayıl bəy Qaspıralının cənazəsi evindən çıxarılarkən (Bağçasaray, 1914)
Qaspıralı qadınlar üçün Aləmi Nisvan (Dünya Qadınları) adlı bir jurnal çıxarmış və bu jurnalı qızı Şəfiqə nəşrə hazırlamışdır. Uşaqlar üçün də Aləmi Subyan (Dünya Uşaqları) adlı bir nəşr çıxarmışdır. Qaspıralı, İslam Birliyinin (İttifaqi Müsəlmanlar) qurucularından biridir; 1907-də qurulan birlik Rus İmperiyasındakı müsəlman türk intellektualları birləşdirmişdir. Ayrıca ilk rus-müsəlman konqresinin təşkilatçılarından biri idi və Rusiyadakı müsəlmanlar üçün ictimai və dini islahatları ön plana çıxarmağı məqsəd qoymuşdu.
Hüseyn Əhmədov. Azərbaycan məktəb və pedaqoji fikir tarixi. Bakı: Elm və təhsil, 2014. - səh. 173.
Haqqında kitablar
Abid Tahirli. Bütün türklərin tərcümanı. Bakı: "Ozan", 2012.
Mənbə
"İsmayılbəy Qasprinski". Yusif Talıbov, Fərahim Sadıqov, Sərdar Quliyev. Azərbaycanda məktəb və pedaqoji fikir tarixi. Bakı: Ünsiyyət, 2000. - səh. 243-246.
Xarici keçidlər
Vikisitatdaİsmayıl Qaspıralı ilə əlaqədar sitatlar var.
Vikianbardaİsmayıl Qaspıralı ilə əlaqəli mediafayllar var.
Ismail bey Gaspıralı
Avqust 24, 2021
ismayıl, qaspıralı, qasprinski, mart, 1851, sentyabr, 1914, əslən, krım, tatarı, olan, pedaqoq, naşir, siyasətçi, qaspıralı, imperiyasında, türk, islam, cəmiyyətlərinin, təhsil, mədəniyyət, islahatı, müasirləşməyə, ehtiyacı, olduğunun, fərqinə, varan, müsəlman. Ismayil Qaspirali Qasprinski 8 mart 1851 11 sentyabr 1914 eslen Krim tatari olan pedaqoq nasir ve siyasetci Qaspirali Rus Imperiyasinda turk ve islam cemiyyetlerinin tehsil medeniyyet islahati ve muasirlesmeye ehtiyaci oldugunun ferqine varan ilk muselman ziyalilarindandir Soyadi Krimdaki Qaspra seherinin adindandir Ismayil QaspiraliDogum tarixi 8 mart 1851Dogum yeri Avcikoy d Vefat tarixi 11 sentyabr 1914 63 yasinda Vefat yeri Bagcasaray Simferopol qezasi d Tavriya quberniyasi d Rusiya imperiyasiDefn yeri Zincirli medreseVetendasligi Rusiya imperiyasiTehsili Paris UniversitetiFealiyyeti siyasetci nasir jurnalist yazici intellektual muellim Mundericat 1 Heyati 2 Eserleri 2 1 Qezetler 2 2 Kitablar 2 3 Meqaleler 3 Istinadlar 4 Haqqinda kitablar 5 Menbe 6 Xarici kecidlerHeyati Redakte Ismayil Qaspirali Hesen bey Zerdabi ve Elimerdan bey Topcubasov Baki 1903 cu il Qaspirali dusuncelerini 1883 cu ilde qurdugu 1 ve 1918 ci ile qeder varligini davam etdiren Tercuman adli qezeti ile yaymisdir Nesrlerinde turk xalqlarini birlik ve hemreyliye cagirirdi O indi de oz aktualligini qoruyub saxlayan Dilde fikirde isde birlik suari ile turk xalqlari arasindaki birliyin esas istiqametlerini mueyyenlesdirmisdir Qaspirali muasirlesmenin Avropalilasma oldugunu mudafie edirdi Muasirlesmenin tek yolunun tehsil olduguna inanirdi O Islam mekteblerindeki esasen dine esaslanan tehsil sistemini tenqid ederek usaqlarin ana dillerini daha yaxsi menimsemelerini temin edecek yeni bir tehsil sistemi teklif etdi Buna uygun olaraq yeni tedris planini teqdim etdi 1881 ci il tarixli bir yazisinda Geri qalmisligimizin tek sebebi cehaletimizdir Avropada neyin icad edildiyine ve ya neler olduguna dair hec bir fikrimiz yoxdur Bu izolyasiyadan xilas olmaq ucun bunlari oxuya bilmeyimiz lazimdir Avropa fikirlerini Avropa qaynaqlarindan oyrenmeliyik Ilk ve orta mekteblerimizin tedris planlarina bu dersleri qoymaliyiq ki goz bebeklerimiz yeni sagirdlerimiz bu fikirlere cata bilsin deyerek dusuncelerini ortaya qoymusdur Ismayil bey Qaspiralinin cenazesi evinden cixarilarken Bagcasaray 1914 Qaspirali qadinlar ucun Alemi Nisvan Dunya Qadinlari adli bir jurnal cixarmis ve bu jurnali qizi Sefiqe nesre hazirlamisdir Usaqlar ucun de Alemi Subyan Dunya Usaqlari adli bir nesr cixarmisdir Qaspirali Islam Birliyinin Ittifaqi Muselmanlar qurucularindan biridir 1907 de qurulan birlik Rus Imperiyasindaki muselman turk intellektuallari birlesdirmisdir Ayrica ilk rus muselman konqresinin teskilatcilarindan biri idi ve Rusiyadaki muselmanlar ucun ictimai ve dini islahatlari on plana cixarmagi meqsed qoymusdu Ilk muselman qadin herekatinin lideri Sefiqe Qasprinskayanin atasidir Eserleri RedakteQezetler Redakte Tercumeci Baxcasaray 1883 1918 Alemi Nisvan Baxcasaray 1906 1910 Alemi Subyan Baxcasaray 1906 1912 Al Nahdah The Renaissance Qahire 1908 Kha Kha Kha Baxcasaray 1906 Kitablar Redakte Russkoe Musulmanstvo Uris Islam Simferopol 1881 Salname i Turku Baxcasaray 1882 Mirat i Cedid Baxcasaray 1882 Muellim i Subyan Baxcasaray 1884 3 bas 1892 7 bas 1898 Avropa medeniyyetine bir nezeri muvazinet Baxcasaray 1885 Muselmanlara dair Nizamlar ve Imtiyazlar Baxcasaray 1885 Rusiya cografiyasi Baxcasaray 1885 Iki Bahadir Baxcasaray 1886 Qiraet i Turku Baxcasaray 1886 2 bas 1894 Maiset muharibesi Baxcasaray 1886 Xolera vebasi ve onun derman ve darisi Baxcasaray 1887 Bextiyar Nezm Baxcasaray 1889 Atlasli Dunyaname Baxcasaray 1889 Medeniyyet i Islamiye Baxcasaray 1889 Garaib i Adat i Akvam Baxcasaray 1890 Aslan Qiz Baxcasaray 1894 Mekteb ve Usul i Cedid Nedir Baxcasaray 1894 Risale i Terkib Baxcasaray 1894 Russko vostochnoe Soglashenie Baxcasaray 1896 Hesab Muhtasar Ilm i Hesab ve Mesail i Hesabiya Baxcasaray 1897 Her gun Gerek Zakonlar Baxcasaray 1897 Rehber i Islamiye Baxcasaray 1898 Sarait al gotur Islam Baxcasaray 1897 Rehber i Muellimin Muellimlere Yoldas Baxcasaray 1898 Turkistan Ulemasi Baxcasaray 1900 Mevlud i Cenab i Hezret i Eli Baxcasaray 1900 Beden i Insan Baxcasaray 1901 Iran Sekilli Mecmue Baxcasaray 1901 Mebadi yi Temeddun i Islamiyan i Rus Meshur Payitahtlar Baxcasaray 1901 Usul i Edeb Serq ve Qerb Qaideleri Baxcasaray 1901 Zoraki Tebib Baxcasaray 1901 Melumat i Nafia Baxcasaray 1901 Teshih i Akaidden Baxcasaray 1901 Temsilat i Krilof Baxcasaray 1901 Asiyada Qonsularimiz Baxcasaray 1903 Dari l Rahat Muselmanlari Baxcasaray 1906 Muselman Konqressi Baxcasaray 1909 Meqaleler Redakte Turk yurducularina Turk Yurdu 1 190 95 1328 1912 Hind yolundan Turk Yurdu 1 307 10 1328 1912 Hindistandan donerken Turk Yurdu 1 369 71 1328 1912 Muhaciret muntezeme Turk Yurdu 1 706 13 1328 1913 Istinadlar Redakte Huseyn Ehmedov Azerbaycan mekteb ve pedaqoji fikir tarixi Baki Elm ve tehsil 2014 seh 173 Haqqinda kitablar RedakteAbid Tahirli Butun turklerin tercumani Baki Ozan 2012 Menbe Redakte Ismayilbey Qasprinski Yusif Talibov Ferahim Sadiqov Serdar Quliyev Azerbaycanda mekteb ve pedaqoji fikir tarixi Baki Unsiyyet 2000 seh 243 246 Xarici kecidler Redakte Vikisitatda Ismayil Qaspirali ile elaqedar sitatlar var Vikianbarda Ismayil Qaspirali ile elaqeli mediafayllar var Ismail bey GaspiraliMenbe https az wikipedia org w index php title Ismayil Qaspirali amp oldid 6028536, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
