Aşina sülaləsindən olub, İltəriş xaqanın qardaşı İl Etmiş Yabqunun oğlu Uti bəyin oğlu idi. Bilgə Qutluq xaqanın hakimiyyəti dövründə xaqanın anası Po Beqin zalım siyasət yürütməsi şərq şadı Pan Kültiginin üsyanına səbəb olmuşdu.741-ci ildə xaqanın öldürülməsindən istifadə edən basmıl hakimi özünü İrtəriş xaqan adı ilə müstəqil hökmdar elan etdi.
Hakimiyyəti
742-ci ildə özünə "İl Etmiş xaqan" titulunu götürən basmıl hökmdarı tezliklə əmisi Pan Kültigini öldürdü. Bilgə Qutluq xaqanın yerinə gəlmiş Qutluq Yabqu da tezliklə basmıllar tərəfindən məğlub edildi. Basmıl xaqanlığının şərq yabquluğu öncələr irkin və eltəbər titulları olan Uyğurların başçısı Kül Bilgəyə, qərb yabquluğu isə öncələr kül-irkin titulu olan Karlukların başçısına verildi.
744-cü ildə çinlilərin yenicə məğlub etdiyi Ozmış xaqanı ələ keçirən və başını kəsib Çinə göndərən İltəriş xaqanın hakimiyyəti də çox çəkmədi.Bu dəfə karluklar və uyğurlar Qutluq Bilgə Kül xaqanın hakimiyyəti altında birləşərək Basmıl xaqanlığını devirdilər. Nəticədə isə Uyğur xaqanlığı quruldu.
İstinadlar
歐陽修,《新唐書》卷 215b <突厥傳下>, 1975:6054.
歐陽修,《新唐書》卷 217b <回鶻傳下>, 1975:6143
Basmıllar
Avqust 08, 2021
irtəriş, xaqan, bilgə, xaqan, əsl, adı, aşina, 阿史那施, basmılların, hökmdarı, basmıl, xaqanlığının, yeganə, xaqanı, irtəriş, etmiş, xaqan, bilgə, xaqan伊跌伊施可汗, 賀臘毗伽可汗basmıl, xaqanlığının, xaqanı742, 744sələfi, ozmış, teqin, göytürk, xaqanı, kimi, xələfi, qutluq, . Irteris xaqan 1 ve ya Ulu Bilge xaqan 2 esl adi Asina Si 阿史那施 Basmillarin hokmdari Basmil xaqanliginin yegane xaqani Irteris Il Etmis xaqan ve ya Ulu Bilge xaqan伊跌伊施可汗 賀臘毗伽可汗Basmil xaqanliginin xaqani742 744Selefi Ozmis Teqin xan Goyturk xaqani kimi Xelefi Qutluq Bilge Kul xaqan Uygur xaqani kimi Sexsi melumatlarVefat tarixi 744Sulale AsinaAtasi Uti beyHeyati RedakteAsina sulalesinden olub Ilteris xaqanin qardasi Il Etmis Yabqunun oglu Uti beyin oglu idi Bilge Qutluq xaqanin hakimiyyeti dovrunde xaqanin anasi Po Beqin zalim siyaset yurutmesi serq sadi Pan Kultiginin usyanina sebeb olmusdu 741 ci ilde xaqanin oldurulmesinden istifade eden basmil hakimi ozunu Irteris xaqan adi ile musteqil hokmdar elan etdi Hakimiyyeti Redakte742 ci ilde ozune Il Etmis xaqan titulunu goturen basmil hokmdari tezlikle emisi Pan Kultigini oldurdu Bilge Qutluq xaqanin yerine gelmis Qutluq Yabqu da tezlikle basmillar terefinden meglub edildi Basmil xaqanliginin serq yabqulugu onceler irkin ve elteber titullari olan Uygurlarin bascisi Kul Bilgeye qerb yabqulugu ise onceler kul irkin titulu olan Karluklarin bascisina verildi 744 cu ilde cinlilerin yenice meglub etdiyi Ozmis xaqani ele keciren ve basini kesib Cine gonderen Ilteris xaqanin hakimiyyeti de cox cekmedi Bu defe karluklar ve uygurlar Qutluq Bilge Kul xaqanin hakimiyyeti altinda birleserek Basmil xaqanligini devirdiler Neticede ise Uygur xaqanligi quruldu 3 Istinadlar Redakte 歐陽修 新唐書 卷 215b lt 突厥傳下 gt 1975 6054 歐陽修 新唐書 卷 217b lt 回鶻傳下 gt 1975 6143 BasmillarMenbe https az wikipedia org w index php title Irteris xaqan amp oldid 6077089, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
