Azərbaycanca
සිංහල
Türkçe
Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Qutluq İltəriş xaqan —İkinci Göytürk xaqanlığının ilk xaqanı. İllig xaqanın nəslindən gəlirdi. Əsl adı Qutluqdur.
| Qutluq İltəriş xaqan | |
|---|---|
Qədim Türkcə:         çin. 頡跌利施可汗/颉跌利施可汗 | |
İkinci Göytürk xaqanlığının I xaqanı | |
| 682 – 694 | |
| Sonrakı | Qapağan xaqan |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | VII əsr |
| Vəfat tarixi | |
| Atası | |
| Həyat yoldaşı | İlbilgə xatun |
| Uşaqları | Bilgə xaqan, Kültigin |
| Dini | Tenqriçilik |
Həyatı
Doğum adı "Qutluq"dur. II Göytürk xaqanlığını qurduqdan sonra ona "İltəriş" (eli toplayan) adı verilmişdir.
681-ci ildə Uyğurlara hücum edərək onların yerini tutmuş, 17 sərkərdə ilə birlikdə 5000 əsgər toplamış və Çinə qarşı müharibəyə başlamışdı. 679-cu ildə üsyana qalxmış olan Aşide Yuançjeni məğlub etmişdi. İlk işi Çinin tərəfini tutan türklərə hücum etmək olan İltəriş 7 oğuz tayfasını məğlub etmişdi. Daha sonra Aşide Yuançjen də onun tərəfinə keçmişdi.
683-cü ildə Çin valisi Van Demeunu edam edərək hakimiyyətini elan etmiş, knyaz Qui Yuan onları saxlaya bilsə də, İlterişin orduları döyüşlərdə Çinə ağır zərbələr vurmuşdu. Belə ki, türk torpaqlarının valisi Çjan Xinşi, Li Sikyan öldürülmüş, general Çuy Çjibyan isə əsir götürülmüşdü.
682-ci ildən sonra on il ərzində on yeddisi Çinə olmaqla qırx yeddi yürüş təşkil edən İltəriş xaqan onlardan iyirmisinə şəxsən qoşulmuşdur. Hər bir səfərində müvəffəq olduqları və heç vaxt məğlub olmadıqları iddia edilir.
694-cü ildə vəfat etmişdir. Yerinə qardaşı Qapağan xaqan keçdi.
Ailəsi
İlbilgə xatunla evlənmiş, iki oğlu olmuşdur:
Həmçinin bax
İstinadlar
- С.Е.Малов Памятники древнетюркской письменности Монголии и Киргизии. — Издательсво академии наук СССР, 1959. — 7-11 с. — 2000 экз.
Xarici keçidlər
- İltəriş Kutluk Kaqan külliyəsi və Daş kitabəsi kəşf olunub
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun meqalenin muzakire sehifesine diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Qutluq Ilteris xaqan Ikinci Goyturk xaqanliginin ilk xaqani Illig xaqanin neslinden gelirdi Esl adi Qutluqdur Qutluq Ilteris xaqanQedim Turkce cin 頡跌利施可汗 颉跌利施可汗Ikinci Goyturk xaqanliginin I xaqani682 694SonrakiQapagan xaqanSexsi melumatlarDogum tarixi VII esrVefat tarixi 694AtasiHeyat yoldasi Ilbilge xatunUsaqlari Bilge xaqan KultiginDini TenqricilikHeyatiDogum adi Qutluq dur II Goyturk xaqanligini qurduqdan sonra ona Ilteris eli toplayan adi verilmisdir 681 ci ilde Uygurlara hucum ederek onlarin yerini tutmus 17 serkerde ile birlikde 5000 esger toplamis ve Cine qarsi muharibeye baslamisdi 679 cu ilde usyana qalxmis olan Aside Yuancjeni meglub etmisdi Ilk isi Cinin terefini tutan turklere hucum etmek olan Ilteris 7 oguz tayfasini meglub etmisdi Daha sonra Aside Yuancjen de onun terefine kecmisdi 683 cu ilde Cin valisi Van Demeunu edam ederek hakimiyyetini elan etmis knyaz Qui Yuan onlari saxlaya bilse de Ilterisin ordulari doyuslerde Cine agir zerbeler vurmusdu Bele ki turk torpaqlarinin valisi Cjan Xinsi Li Sikyan oldurulmus general Cuy Cjibyan ise esir goturulmusdu 682 ci ilden sonra on il erzinde on yeddisi Cine olmaqla qirx yeddi yurus teskil eden Ilteris xaqan onlardan iyirmisine sexsen qosulmusdur Her bir seferinde muveffeq olduqlari ve hec vaxt meglub olmadiqlari iddia edilir 694 cu ilde vefat etmisdir Yerine qardasi Qapagan xaqan kecdi AilesiIlbilge xatunla evlenmis iki oglu olmusdur Bilge xaqan KultiginHemcinin baxIlteris xaqan abidesiIstinadlarS E Malov Pamyatniki drevnetyurkskoj pismennosti Mongolii i Kirgizii Izdatelsvo akademii nauk SSSR 1959 7 11 s 2000 ekz Xarici kecidlerIlteris Kutluk Kaqan kulliyesi ve Das kitabesi kesf olunub