fbpx
Wikipedia

İranın dövlət quruluşu

İranın dövlət quruluşu - 1979-cu ildə qəbul edilmiş Konstitusiyasına əsasən hüquqi-siyasi, inzibati, iqtisadi və ictimai münasibətlər sistemi.

İran İslam Respublikası

جمهوری اسلامی ایران
(Comhuri-ye Eslami-ye İran)

İran
Şüarı: Esteghlâl, âzâdi, jomhoori-ye Eslâmi
İstiqlal, Azadlıq, İslam Respublikası
Himni: İran himni
PaytaxtıTehran
Ən böyük şəhəriTehran, Məşhəd, İsfahan, Təbriz, Kərəc, Şiraz
Rəsmi dilləriFars dili
Etnik qrupları
farslar - 47.55%,
azərbaycanlılar - 22.45%,
Şimallılar (giləklər, mazandaranlılar, türkmənlər, talışlar) - 8.68%,
kürdlər - 7.78%,
lurlar - 7.25%,
bəluclar - 2.51%,
ərəblər - 2.40%,
digərləri - 0.70%,
təsniflənməmiş - 0.68% (2010 sorğusu)
Ərazisi
• Ümumi
1628770.8 (17-ci)
• Su (%)
0.7
Əhalisi
• 2015 təxmini
78 373 721 (18-ci)
• 2011 siyahıya alma
75 149 669
• Sıxlıq
46.1/km2 (119.4/kv. mil)
ValyutasıRiyal
Saat qurşağı+3.30
Telefon kodu98
ISO 3166 koduIR
İnternet domeni.ir

Dövlət quruluşu

1979-cu il 11 fevralda İranda şah idarə üsulu olan monarxiya ləğv edilmiş və nəticədə 1 aprel 1979-cu ildə İran İslam Respublikası elan olunmuşdur. 1979-cu il 3 dekabr qəbul olunmuş Konstitusiya halhazırda qüvvədədir. 1989-cu il 28 iyulda ona dəyişikliklər edilmişdir. Mövcud Konstitusiya respublika quruluşunun yaranmasını, bütün hakimiyyətin dini-siyasi dairələrin nümayəndələrinə keçməsini hüquqi cəhətdən təsbit etmişdir. İran İslam Respublikasında dövlət hakimiyyəti bir-birindən asılı olmayan qanunverici, icraedici və məhkəmə sahələri vasitəsilə ölkənin Ali Dini Rəhbərinin nəzarəti altında həyata keçirilir.

İranın dövlət başçısı de-yure Prezidentdir, bununla belə o, Ali Dini Rəhbərə tabedir. İslam İnqilabının rəhbəri Ayətullah Xomeyninin ölümündən sonra 4 iyul 1989-cu il tarixində İran İslam Respublikasının yeni Ali Dini Rəhbəri vəzifəsinə ayətullah Seyyid Əli Xameneyi seçilmişdir.

İranın Ali Dini Rəhbəri hakimiyyətin bütün qollarına nəzarət edir, daxili və xarici siyasətin əsas istiqamətlərini müəyyən edir; məhkəmə hakimiyyətinin başçısını, silahlı qüvvələrin və daxili qoşunların ali baş komandanlarını, İslam inqilabının mühafizə Korpusunun ali baş komandanını təyin edir; ümumxalq, birbaşa və gizli səsvermə yolu ilə seçilən Prezidentin təyinatı haqqında fərman imzalayır; Müşahidə Şurasına altı fəqihi təyin edir. Ona, müharibə elan etmək və sülh bağlamaq, amnistiya elan etmək və ya məhkəmə hakimiyyəti başçısının təklifi ilə məhkəmə hökmünü yüngülləşdirmək hüququ verilmişdir.

İnzibati ərazi bölgüsü

İran İslam Respublikasının ərazisi 31 ostanlığa bölünür.

Qanunverici hakimiyyət

Məclis qərarlarının İslamın müddəaları və İran İslam Respublikasının əsas qanunu ilə uyğunluğunun təmin edilməsi - 6 üzvü Ali Dini Rəhbərin təyin etdiyi fəqihlər, digər yarısı isə namizədlikləri məhkəmə hakimiyyəti başçısının təqdimatı əsasında Məclis tərəfindən seçilən Nəzarət Şurası tərəfindən həyata keçirilir. Yuxarı palatanın və konstitusiya nəzarətinin funksiyalarını birləşdirən qanunverici orqan olan Şura, Məclisin bütün qərarlarına nəzarət edir, Ekspertlər Şurasının seçilməsi və məclis seçkiləri, həmçinin ümumi referendumun keçirilməsi üzərində nəzarəti həyata keçirir.

Məhkəmə hakimiyyəti

İslam inqilabından sonra islam normaları məhkəmə sisteminin əsasına daxil edilmişdir. Bu normalar daha çox cinayət, ailə hüququ və cəza sistemlərinə aid edilir. İlk əvvəl (1989-cu ilə qədər) İran İslam Respublikasında məhkəmə hakimiyyətinin ali orqanı Ali Məhkəmə Şurası sayılırdı, hazırda isə Ali Məhkəmə və Ali Dini Rəhbər tərəfindən 5 illik müddətə təyin edilən məhkəmə hakimiyyətinin başçısı bu funksiyanın daşıyıcısıdır.

Məhkəmə hakimiyyətinin başçısı Ali Məhkəmənin sədrini və Baş prokuroru təyin edir, ədliyyə naziri vəzifəsinə namizədi Prezidentə təklif edir. Ali Məhkəmə - məhkəmə hakimiyyəti sistemi üzərində və məhkəmələrin fəaliyyətinə ümumi nəzarəti həyata keçirir. Xüsusi fəallığı ilə seçilən din xadimlərinin işləri üzrə məhkəmələrislam inqilabı məhkəmələri İran İslam Respublikasının məhkəmə sisteminin bir hissəsi sayılır və məhkəmə hakimiyyətinin başçısına tabedir. Hərbi məhkəmə istisna olmaqla, demək olar ki, bütün məhkəmələrin başında, habelə ədliyyə nazirliyinin rəhbərliyində ruhanilərin təmsilçiləri durur. İranın məhkəmə sistemində Ədliyyə nazirliyi - hakimiyyətin üç qolu arasındakı əlaqələrin mühafizəsinə və məhkəməyə aid qanun layihələrinin məclisə verilməsinə cavabdehlik daşıyır. Notariat və məhkəmə ekspertizası Nazirliyin tabeliyindədir.

Mənbə

  • CIA facktbook-Iran (en)
  • President.ir
  • Iran: History, Geography, Government, and Culture
  • İran tarixi (ru) 2007-02-25 at the Wayback Machine
  • Statistical Center of Iran : Population and Manpower
  • Statistical Center of Iran : Land and Climate
  • linguistic composition of Iran

İstinadlar

  1. 2010-cu ildə İran Dövlət Mədəniyyət Şurasının gerçəkləşdirdiyi sorğunun 2012-ci ildə bəyan edilmiş nəticələrinin 24 oktyabr – 13 noyabr 2011–ci il ümumiran əhali siyahıyaalınmasının yekunlarına tətbiqinə əsasən alınmış rəqəmlərdə danışanların ana dili əsasında İran əhalisinin etnik tərkibi. Ətraflı bax: İran əhalisi məqaləsi — 2010 ana dili sorğusu (rəsmi)
  2. "Population Clock — Statistical Centre of Iran". İstifadə tarixi: 26 may 2015–ci il, 19:00.
  3. (Farsca:پورتال - مرکز آمار ایران) Portal - Statistical Center of Iran (Markaz-e Amar-e Iran): Selected findings of the 2011 National Population and Housing Census

iranın, dövlət, quruluşu, 1979, ildə, qəbul, edilmiş, konstitusiyasına, əsasən, hüquqi, siyasi, inzibati, iqtisadi, ictimai, münasibətlər, sistemi, iran, islam, respublikasıجمهوری, اسلامی, ایران, comhuri, eslami, iran, iranbayrağı, gerbişüarı, esteghlâl, âzâdi. Iranin dovlet qurulusu 1979 cu ilde qebul edilmis Konstitusiyasina esasen huquqi siyasi inzibati iqtisadi ve ictimai munasibetler sistemi Iran Islam Respublikasiجمهوری اسلامی ایران Comhuri ye Eslami ye Iran IranBayragi GerbiSuari Esteghlal azadi jomhoori ye EslamiIstiqlal Azadliq Islam RespublikasiHimni Iran himniPaytaxtiTehranEn boyuk seheriTehran Meshed Isfahan Tebriz Kerec SirazResmi dilleriFars diliEtnik qruplarifarslar 47 55 azerbaycanlilar 22 45 Simallilar gilekler mazandaranlilar turkmenler talislar 8 68 kurdler 7 78 lurlar 7 25 beluclar 2 51 erebler 2 40 digerleri 0 70 tesniflenmemis 0 68 2010 sorgusu 1 Erazisi Umumi1628770 8 17 ci Su 0 7Ehalisi 2015 texmini78 373 721 2 18 ci 2011 siyahiya alma75 149 669 3 Sixliq46 1 km2 119 4 kv mil ValyutasiRiyalSaat qursagi 3 30Telefon kodu98ISO 3166 koduIRInternet domeni ir Mundericat 1 Dovlet qurulusu 2 Inzibati erazi bolgusu 3 Qanunverici hakimiyyet 4 Mehkeme hakimiyyeti 5 Menbe 6 IstinadlarDovlet qurulusu Redakte1979 cu il 11 fevralda Iranda sah idare usulu olan monarxiya legv edilmis ve neticede 1 aprel 1979 cu ilde Iran Islam Respublikasi elan olunmusdur 1979 cu il 3 dekabr qebul olunmus Konstitusiya halhazirda quvvededir 1989 cu il 28 iyulda ona deyisiklikler edilmisdir Movcud Konstitusiya respublika qurulusunun yaranmasini butun hakimiyyetin dini siyasi dairelerin numayendelerine kecmesini huquqi cehetden tesbit etmisdir Iran Islam Respublikasinda dovlet hakimiyyeti bir birinden asili olmayan qanunverici icraedici ve mehkeme saheleri vasitesile olkenin Ali Dini Rehberinin nezareti altinda heyata kecirilir Iranin dovlet bascisi de yure Prezidentdir bununla bele o Ali Dini Rehbere tabedir Islam Inqilabinin rehberi Ayetullah Xomeyninin olumunden sonra 4 iyul 1989 cu il tarixinde Iran Islam Respublikasinin yeni Ali Dini Rehberi vezifesine ayetullah Seyyid Eli Xameneyi secilmisdir Iranin Ali Dini Rehberi hakimiyyetin butun qollarina nezaret edir daxili ve xarici siyasetin esas istiqametlerini mueyyen edir mehkeme hakimiyyetinin bascisini silahli quvvelerin ve daxili qosunlarin ali bas komandanlarini Islam inqilabinin muhafize Korpusunun ali bas komandanini teyin edir umumxalq birbasa ve gizli sesverme yolu ile secilen Prezidentin teyinati haqqinda ferman imzalayir Musahide Surasina alti feqihi teyin edir Ona muharibe elan etmek ve sulh baglamaq amnistiya elan etmek ve ya mehkeme hakimiyyeti bascisinin teklifi ile mehkeme hokmunu yungullesdirmek huququ verilmisdir Inzibati erazi bolgusu RedakteIran Islam Respublikasinin erazisi 31 ostanliga bolunur Qanunverici hakimiyyet RedakteMeclis qerarlarinin Islamin muddealari ve Iran Islam Respublikasinin esas qanunu ile uygunlugunun temin edilmesi 6 uzvu Ali Dini Rehberin teyin etdiyi feqihler diger yarisi ise namizedlikleri mehkeme hakimiyyeti bascisinin teqdimati esasinda Meclis terefinden secilen Nezaret Surasi terefinden heyata kecirilir Yuxari palatanin ve konstitusiya nezaretinin funksiyalarini birlesdiren qanunverici orqan olan Sura Meclisin butun qerarlarina nezaret edir Ekspertler Surasinin secilmesi ve meclis seckileri hemcinin umumi referendumun kecirilmesi uzerinde nezareti heyata kecirir Mehkeme hakimiyyeti RedakteIslam inqilabindan sonra islam normalari mehkeme sisteminin esasina daxil edilmisdir Bu normalar daha cox cinayet aile huququ ve ceza sistemlerine aid edilir Ilk evvel 1989 cu ile qeder Iran Islam Respublikasinda mehkeme hakimiyyetinin ali orqani Ali Mehkeme Surasi sayilirdi hazirda ise Ali Mehkeme ve Ali Dini Rehber terefinden 5 illik muddete teyin edilen mehkeme hakimiyyetinin bascisi bu funksiyanin dasiyicisidir Mehkeme hakimiyyetinin bascisi Ali Mehkemenin sedrini ve Bas prokuroru teyin edir edliyye naziri vezifesine namizedi Prezidente teklif edir Ali Mehkeme mehkeme hakimiyyeti sistemi uzerinde ve mehkemelerin fealiyyetine umumi nezareti heyata kecirir Xususi fealligi ile secilen din xadimlerinin isleri uzre mehkemeler ve islam inqilabi mehkemeleri Iran Islam Respublikasinin mehkeme sisteminin bir hissesi sayilir ve mehkeme hakimiyyetinin bascisina tabedir Herbi mehkeme istisna olmaqla demek olar ki butun mehkemelerin basinda habele edliyye nazirliyinin rehberliyinde ruhanilerin temsilcileri durur Iranin mehkeme sisteminde Edliyye nazirliyi hakimiyyetin uc qolu arasindaki elaqelerin muhafizesine ve mehkemeye aid qanun layihelerinin meclise verilmesine cavabdehlik dasiyir Notariat ve mehkeme ekspertizasi Nazirliyin tabeliyindedir Menbe RedakteCIA facktbook Iran en President ir Iran History Geography Government and Culture Iran tarixi ru Arxivlesdirilib 2007 02 25 at the Wayback Machine Statistical Center of Iran Population and Manpower Statistical Center of Iran Land and Climate linguistic composition of IranIstinadlar Redakte 2010 cu ilde Iran Dovlet Medeniyyet Surasinin gerceklesdirdiyi sorgunun 2012 ci ilde beyan edilmis neticelerinin 24 oktyabr 13 noyabr 2011 ci il umumiran ehali siyahiyaalinmasinin yekunlarina tetbiqine esasen alinmis reqemlerde danisanlarin ana dili esasinda Iran ehalisinin etnik terkibi Etrafli bax Iran ehalisi meqalesi 2010 ana dili sorgusu resmi Population Clock Statistical Centre of Iran Istifade tarixi 26 may 2015 ci il 19 00 Farsca پورتال مرکز آمار ایران Portal Statistical Center of Iran Markaz e Amar e Iran Selected findings of the 2011 National Population and Housing CensusMenbe https az wikipedia org w index php title Iranin dovlet qurulusu amp oldid 5936169, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.