fbpx
Wikipedia

İncəsənətin klassifikasiyası haqqında mübahisələr

September 29, 2021

Sənət tarixçiləri və sənət filosofları arasında uzun müddətdir davam edən və konkret mədəni forma və ya əsərin hissəsinin incəsənət kimi klassifikasiyasına əsaslanan bir mübahisə mövzusu mövcuddur. Nəyin incəsənət kimi qəbul ediləcəyi, nəyin isə qəbul edilə bilməyəcəyi haqqında mübahisələr bu günə kimi davam etməkdədir.

Klod Mone - Təəssürat (ing. Impression), Doğan günəş, 1872, yağlı boya ilə kətan, Marmottan-Mone muzeyi.

Sənətin tərifi

 
Dun Çiçan - Peyzaj, 1597. Çiçan Min sülaləsi dövründə yüksək vəzifəli dövlət məmuru olmuşdur, Çin incəsənət ənənəsinə uyğun olaraq işlənmiş Qoxuada xəyali təbiət mənzərələri müəllifin möhürü və şeir hissələri ilə birlikdə verilir.

Sənətin tərifi çətinlik yarada bilər. Estetiklər və sənət filosofları tez-tez nəyin incəsənət kimi təyin edilə biləcəyi haqqında mübahisələrdə iştirak edirlər. Orijinal və geniş yayılmış tərifə görə sənət, (ingiliscədə işlədilərn “art” sözü latın dilində “sənətkarlıq” və “əl işi” anlamında işlədilmiş “ars” sözündən gəlməkdədir) müəyyən bir biliyin effektiv tətbiqi nəticəsində yaranmış, daha çox bacarığa əsaslanan məhsul və ya prosesdir; bu tərif özünü “liberal sənətlər” və “döyüş sənəti” kimi ifadələrdə daha aydın göstərir. Lakin, müasir anlamda söz, 1750-ci illərdən etibarən estetik nəticə üçün bacarığın istifadəsi kimi anlaşılır.

Onlayn Britannika Ensiklopediyasına görə, “incəsənət bacarıq və təsəvvürlərin başqaları ilə paylaşılması üçün estetik obyektlər, mühit və ya təcrübənin yaradılmasıdır.” Lakin, müasir dövrdə “sənət” ifadəsinin necə istifadəsinin doğru olacağı haqqında çoxsaylı mübahisələr vardır; “sənət” ifadəsi altında nəyin nəzərdə tutulmasından bəhs edən çoxsaylı kitablar və jurnal məqalələri nəşr edilmişdir. 1969-cu ildə Teodor Adorno qeyd edirdi ki, “aydındır ki, incəsənət haqqında heç nə aydın deyil.” Aydın deyil ki, kimin incəsənəti bölmək hüququ var. Sənətkarlar, filosoflar, antropoloqlar və psixoloqlar hərəsi incəsənəti öz fəaliyyət sahələrinə uyğun olaraq istifadə edir və bir-birinə oxşamayan təriflər verirlər.

Sənət sözünün ikinci, daha dar, daha gec formalaşmış anlamı “yaradıcılıq işi” və “incəsənət” sözlərinin abbreviaturası kimi işlədilir. Burada söz sənətkarın yaradıcılıq işini və ya auditoriyanın estetik hisslərini ifadə etmək üçün işlədilir. Tez-tez ifadə heç bir praktiki funksiyası olmayan heykəllər və rəsm əsərlərindən başqa praktiki istifadəsi mümkün olan obyektlər üçün işlədilsə də, incəsənət əsəri deyərkən dekorativ incəsənət, tətbiqi sənət və sənətkarlıq məhsulları da nəzərdə tutulur. Anoloji olaraq, əgər ifadə kommersial və ya industrial sahə üçün işlədilirsə, bu zaman sənət yerinə dizayn nəzərdə tutulmuş olur. Bəzi tədqiqatçıların fikrincə incəsənət və tətbiqi sənət arasındakı fərqlərin dəyər mühakimələri istənilən aydın təyinedici fərqdən çoxdur. Müasir incəsənət üçün nəzərdə tutulmuş təyinat kateqoriyaları daha çox metal işi, daş üzərində oyma, toxuma və digər tətbiqi sənətlərin üstünlük təşkil etdiyi orta əsrlər incəsənəti kimi qədim dövr incəsənətləri üçün keçərli deyildir, çünki, həmin dövrdə daha çox - ən azı sənətkarın əməyi ilə eyni səviyyədə, incəsənət əsərinin hazırlanmasında istifadə olunmuş materiallar və sərf edilmiş vaxta qiymət verilirdi.

İncəsənətin klassifikasiyası haqqında nəzəriyyələr

İntibah dövründən başlayaraq ənənəvi Qərb klassifikasiyasında, pillələrə əsaslanmış, əsərin müəllifin qədim kökləri olan bədii nəzəriyyədən istifadə edərək ortaya çıxardığı yaradıcı yanaşmasını sərgiləyən janrların iyerarxiyası mövcud olmuşdur. Bu cür yanaşma Romantizm estetikasından da təkan almışdır. Oxşar nəzəri baza Çin incəsənətində də mövcuddur; misal üçün, həm Qərb, həm də Uzaq Şərq incəsənətinin peyzaj (qoxua) ənənələrində xəyali təsvirlər real yerlərin təsvirlərindən daha üstün hesab edilmiş, Qərbdə topoqrafik görüntülər üstünlük təşkil etmişdir.

Bir çox tədqiqatçılar incəsənətin və ya gözəlliyin klassifikasiyasına cəhd etmənin belə səhv olduğunu bildirərək, onların heç bir spesifikaya çalik olmadıqlarını, buna görə də, qruplaşdırılmalarının düzgün olmadığını iddia edirlər. Tez-tez deyilir ki, incəsənətin bir nəzəriyyəsi yoxdur və o, nəzəriyyələr cəmlənməsindən ibarətdir. Bu cür yanaşmanın əsas tərəfdarları Morris Veytz və Beris Qautdur.

Digər bir yanaşmaya görə isə, incəsənət sosioloji kateqoriyadır, bütün sənət məktəbləri, muzeylər və sənətkarlar formal bölünmələrdən uzaqdadır. Bu institusional sənət nəzəriyyəsi Corc Diki tərəfindən müdafiə edilmişdir. Marsel Düşan və Endi Uorhol tərəfindən sənət kontekstində istifadə olunmamışdan qabaq heç kim pissuar və ya diş pastası qabına incəsənət nümunəsi kimi baxmırdı.

Proseduralistlərin fikrincə, hansısa obyekti, sənət əsərinin yaradılması prosesi və ya obyekti sənət əsərinə çevirən proses incəsənət nümunəsinə çevirir, onun ilkin xarakteri və ya təyinatı isə bu zaman heç bir rol oynamır. Məsələn, Con Douinin fikrincə əgər şair hansısa bir parçanın şeir olduğunu qeyd edirsə, başqa şair və yazıçıların nə düşünməsinin əhəmiyyəti yoxdur. Eyni zamanda, əgər oxşar bir mətn sonradan məqaləni yazmaq üçün ilkin fikirlər formasında qələmə alınmış olsa, bu şeir kimi qəbul edilməyə bilər.

Digər tərəfdən, Lev Tolstoy qeyd edir ki, sənəti sənət edən onun müəllifi yox, onu qəbul edən auditoriyadır. Monro Berdsli kimi finksionalistlər isə qeyd edirlər ki, əşyanın sənət əsəri kimi qəbul edilməsi onun aid olduğu kontekstdə hansı finksiyanı yerinə yetirməsindən asılıdır. Məsələn, qədim bir yunan vazası bir kontekstə qeyri-sənət xüsusiyyəti (şərab qabı kimi) digər kontekstdə isə sənət əsəri xüsusiyyəti (insan fiqurlarının gözəlliyini qiymətləndirməyə kömək etməklə) daşımış ola bilər.

İncəsənətin klassifikasiyası haqqında mübahisələr

Filosof Devid Novitz qeyd edir ki, “insanların sosial həyatlarında yaşadıqları problemlər və onların maraqları incəsənətin bölünməsi haqqında mübahisələrdən daha vacibdir. Məsələn, “Daily Mail” Demien Herst və Treysi Eminin əsərini tənqid edərək “1.000 illik incəsənət tarixi boyunca biz ən gözəl incəsənət qollarından birinə sahib olmuşuq. Bu gün duzlu quzu və çirkli çarpayı bizim hamımızı barbarlara çevirmək istəyir” deyəndə incəsənətin klassifikasiyası yox, Hers və Eminin işinin dəyəri müzakirə olunur."

Digər tərəfdən Tyerri de Düv qeyd edir ki, incəsənətin klassifikasiyası haqqında mübahisələr Marsel Düşanın əl işlərinin incəsənət nümunəsi kimi təqdim edilməsinin labüd nəticəsidir. 1996-cı ildə nəşr edilmiş “Kant Düşandan sonra” adlı əsərində o, Kantın “Məhkəmənin tənqidi” əsərini şərh edərək “bu gözəldir” ifadəsini “bu incəsənətdir” ifadəsi ilə əvəzləyir, Kant estetikasını Düşandan sonrakı incəsənətə ünvanlayır.

Konseptual incəsənət

Əsas məqalə: Konseptualizm

Fransız sənətkar Marsel Düşanın 1910-1920-ci illər arasında yaratdığı sənət işləri, kateqorizasiyaya meydan oxuyaraq və prototipik konseptual işlərə nümunə olaraq (məsələn əl işləri) konseptualist sənətkarlar üçün cığır açdı. Konseptual incəsənət bir hərəkat kimi 1960-cı illərdən vüsət almağa başlamışdır. Konseptual incəsənət hərəkatının ilk dalğası 1967-1978-ci illərdə yaranmışdır. Henri Flint, Robert Morris və Rey Conson kimi erkən konseptualist sənətkarlar, yaradıcılıqları sonrakı dövrə təsadüf edən Den Qrehem, Hans Heeki və Duqlas Hubler kimi sənətkarlara təsir göstərmişlər.

1990-cı illərdə Demien Herstin rəhbərlik etdiyi Gənc Britaniya rəssamları (“Young British Artists”/YBA-lar) məşhurlaşmağa başlayırlar, onların əsərləri konseptual sənət nümunəsi kimi qəbul edilsə də, tədqiqatçılar hansısa incəsənət əsərinin təsirini qeyd eləməkdə çətinlik çəkirlər. Bu termin ona görə onlara ünvanlandırılaraq işlədilir ki, təqdim etdikləri obyekt sənət əsəri olmur və adətən tapılmış, xüsusi sənətkarlıq bacarığı tələb etməyən istənilən obyekt (redi-meyd) onların əsərinin əsas materialına çevrilə bilir. Treysi Emin YBA-ların öndəgələn konsptualistlərindən biri olsa da, özü bunu təkzib edir.

Konseptual incəsənət üzrə mübahisələrə nümunələr

1991: Çarlz Saatçi Demien Hersti maliyyələşdirir, növbəti il Saatçi qalereyasında onun “Yaşayan birinin zehnində ölümün fiziki mümkünsüzlüyü” adlı əsəri sərgilənməyə başlayır. Əsər vitrinə salınmış pələng köpəkbalığından ibarətdir.

1993: Vanessa Bikroft gənc qızları yemək gündəliyinin ikinci auditoriyası kimi istifadə edərək İtaliyanın Milan şəhərində ilk performansını təqdim edir.

1999: Treysi Emin Törner mükafatına namizəd göstərilmişdir. Onun “Mənim yatağım” adlı işinin bir hissəsində qarışıq çarpayının ətrafına prezervativ, qan ləkəli alt paltarı, şüşə butulka və tərliklər kimi əşyaların səpələnməsi göstərilmişdi.

2001: Martin Krid “Sönən və yanan işıq” işinə görə Törner mükafatına layiq görülmüşdür. Onun bu işində boş otaqda işığın sğnməsi və yanması təsvir edilmişdi.

2002: Vitni Biennalisində Miltos Manetas “Whitneybiennial.com” saytını təqdim etmişdir.

2005: Simon Starlinq “Anbarqayıqanbar” (“Shedboatshed”) işinə görə Törner mükafatına layiq görülmüşdür. İş taxtadan hazırlanmış anbardan ibarətdir. Reyn çayında üzərkən qaylğa çevrilən anbar, geri qayıdarkən yenidən əvvəlki halını alır.

 
“Ölü köpək balığı incəsənət deyil”, Beynəlxalq Stukizm qalereyası, 2003

Birləşmiş Krallıqda mübahisələr

1999-cu ildə əsası qoyulmuş Stukist rəssamlar birliyinin üzvləri özlərinin müasir fiqurativ rəssamlıq tərəfdarı olduğunu və anlamı olmadığına görə konseptual incəsənətə qarşı çıxdıqlarını bildirmişlər. Onlar konseptualizmi pafoslu, heç nə ilə yadda qalmayan və darıxdırıcı adlandırmış, 25 iyul 2002-ci ildə keçirilmiş Stukist nümayişində isə Vayt Kub qalereyasının qarşısında sərgilənən tabutun üstündə “Konseptual sənətin ölümü” yazmışdılar. 2003-cü ildə Beynəlxalq Stukizm qalereyasında sərgilənən əsər “Ölü köpək balığı incəsənət deyil” adlandırılmış və Demien Herstin məşhur əsərinə istinad edilmişdir.

2002-ci ildə Müasir İncəsənət İnstitutunun rəhbəri İvan Massou konseptual incəsənəti “ibarəli, öz rahatlığını fikirləşən və bacarıqsız” adlandırmış, “Teyt qalereyasından Ser Nikolas Serota kimi digərlərinin də işlətinin məhv olacağından qorxduqlarını” bildirmişdir. Bu fikirləri səsləndirdikdən sonra Massou istefa verməyə məcbur olmuşdur. İlin sonunda incəsənət məktəbi məzunu olan Mədəniyyət Naziri Kim Houells Törner mükafatını “soyuq, mexaniki və konseptual zibil” adlandırmışdır.

2004-cü ildə Saatçi Qalereyası açıqlamasında bildirmişdir ki, “rəsm əsərləri sənətkarların ünsiyyəti üçün əsas yol olaraq qalmaqdadır.” Bu açıqlamadan sonra Çarlz Saatçi özünün Gənc Britaniya rəssamları kolleksiyasından olan əsas işləri satmağa başlamışdır.

Kompyuter və video oyunlar

Kompyuter oyunlarının tarixi 1947-ci ildən başlasa da, 1970-ci illərə kimi bu oyunlar geniş auditoriya arasında məşhur olmamışdır. Kompyuter və video oyunlarının özündə müxtəlif növ incəsənət sahələrini (bu zaman incəsənət anlayışına yanaşmanın müxtəlif olmasını nəzərə almaqla) birləşdirdiyini imtina etmək çətin və qəribə olardı. Video oyunların qrafikasında kompüter incəsənəti, qrafik incəsənət və qismən video incəsənəti istifadə olunur, oyunların orijinal sondtreki isə əsl musiqi nümunəsidir. Lakin, video oyunlara ümumilikdə sənət əsəri kimi baxılması məsələsi mübahisə mövzusu olaraq qalmaqdadır, bəzi tədqiqatçılar onları interaktiv incəsənət nümunəsi hesab edirlər.

Məsələn, film tənqidçisi Rocer Ebert qeyd edir ki, video oyunları sənət nümunəsi deyil və struktur xüsusiyyətlərinə görə həmişə filmlərdən geridə qalacaqlar, lakin, sonradan o etiraf edir ki, “oxumağa yaxşı kitab və ya baxmağa yaxşı film olduğu müddətcə heç vaxt video oyun oynamayacaq” və buna görə də bu sahədə məlumatı azdır. Video oyun dizayneri Hideo Kojima razılaşır ki, video oyun oynamaq incəsənət deyil, lakin, oyunlar bədii stil və incəsənət xüsusiyyətinə malikdirlər. Video oyun dizayneri Kris Krouford qeyd edir ki, video oyunlar incəsənət nümunəsidir. “Esquire” jurnalının köşə yazarı Çak Klosterman da video oyunları incəsənət nümunəsi adlandırır. Tadk Kelli qeyd edir ki, oyun oynamaq özü incəsənət olmasa da, oyunların hazırlanmasında incəsənət izləri görmək mümkündür.

İstinadlar

  1. Semiotics of the Media By Winfried Nöth
  2. Hatcher, 1999
  3. Britannica Online, Art
  4. Davies, 1991 və Carroll, 2000
  5. Novitz, 1992
  6. Thierry de Duve, Kant After Duchamp. 1996
  7. Mirapaul, Matthew (4 March 2002). "ARTS ONLINE; If You Can't Join 'Em, You Can Always Tweak 'Em". The New York Times.
  8. One man and his boat shed sail into a storm over the Turner, The Times
  9. Cripps, Charlotte. "Visual arts: Saying knickers to Sir Nicholas, The Independent, 7 September 2004. Yoxlanılıb: 22 dekabr 2015.
  10. "White Cube demo 2002" stuckism.com. Yoxlanılıb: 22 dekabr 2015
  11. Alberge, Dalya. "Traditionalists mark shark attack on Hirst", The Times, 10 April 2003. Yoxlanılıb: 22 dekabr 2015
  12. Concept art is pretentious tat, says ICA chief, The Guardian
  13. Former minister Kim Howells to stand down as MP, The Daily Telegraph
  14. Reynolds, Nigel 2004 "Saatchi's latest shock for the art world is – painting" Arxivləşdirilib 2012-09-14 at Archive.today The Daily Telegraph 10 February 2004. Yoxlanılıb: 22 dekabr 2015
  15. . Chicago Sun-Times. 2010-06-19 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-12-22.
  16. "Official PlayStation Magazine (US)". Feb 2006. 2006.
  17. A videogame is not art! - Hideo Kojima
  18. Chris Crawford, The Art of Computer Game Design 1982 mirrored with permission at [1] 2010-06-12 at the Wayback Machine
  19. Chuck Klosterman “The Lester Bangs of Video Games” Esquire July 2006. at [2]
  20. Tadhg Kelly, Fun: Simple to Explain, Hard to Accept, 2011, at
  21. Tadhg Kelly, Living Galleries, 2011

Ədəbiyyat

  • Noel Carroll, Theories of Art Today. 2000
  • Thierry de Duve, Kant After Duchamp. 1996
  • Evelyn Hatcher, ed. Art as Culture: An Introduction to the Anthropology of Art. 1999
  • David Novitz, ’’Disputes about Art’’ Journal of Aesthetics and Art Criticism 54:2, Spring 1996
  • Nina, Felshin, ed. But is it Art? 1995
  • David Novitz, The Boundaries of Art. 1992
  • Stephen Davies, Definitions of Art. 1991
  • Lev Tolstoy, İncəsənət nədir?

Həmçinin bax

September 29, 2021
incəsənətin, klassifikasiyası, haqqında, mübahisələr, sənət, tarixçiləri, sənət, filosofları, arasında, uzun, müddətdir, davam, edən, konkret, mədəni, forma, əsərin, hissəsinin, incəsənət, kimi, klassifikasiyasına, əsaslanan, mübahisə, mövzusu, mövcuddur, nəyi. Senet tarixcileri ve senet filosoflari arasinda uzun muddetdir davam eden ve konkret medeni forma ve ya eserin hissesinin incesenet kimi klassifikasiyasina esaslanan bir mubahise movzusu movcuddur Neyin incesenet kimi qebul edileceyi neyin ise qebul edile bilmeyeceyi haqqinda mubahiseler bu gune kimi davam etmekdedir 1 Klod Mone Teessurat ing Impression Dogan gunes 1872 yagli boya ile ketan Marmottan Mone muzeyi Mundericat 1 Senetin terifi 2 Incesenetin klassifikasiyasi haqqinda nezeriyyeler 3 Incesenetin klassifikasiyasi haqqinda mubahiseler 3 1 Konseptual incesenet 3 1 1 Konseptual incesenet uzre mubahiselere numuneler 3 1 2 Birlesmis Kralliqda mubahiseler 3 2 Kompyuter ve video oyunlar 4 Istinadlar 5 Edebiyyat 6 Hemcinin baxSenetin terifi Redakte Dun Cican Peyzaj 1597 Cican Min sulalesi dovrunde yuksek vezifeli dovlet memuru olmusdur Cin incesenet enenesine uygun olaraq islenmis Qoxuada xeyali tebiet menzereleri muellifin mohuru ve seir hisseleri ile birlikde verilir Senetin terifi cetinlik yarada biler Estetikler ve senet filosoflari tez tez neyin incesenet kimi teyin edile bileceyi haqqinda mubahiselerde istirak edirler Orijinal ve genis yayilmis terife gore senet ingiliscede isledilern art sozu latin dilinde senetkarliq ve el isi anlaminda isledilmis ars sozunden gelmekdedir mueyyen bir biliyin effektiv tetbiqi neticesinde yaranmis daha cox bacariga esaslanan mehsul ve ya prosesdir bu terif ozunu liberal senetler ve doyus seneti kimi ifadelerde daha aydin gosterir Lakin muasir anlamda soz 1750 ci illerden etibaren estetik netice ucun bacarigin istifadesi kimi anlasilir 2 Onlayn Britannika Ensiklopediyasina gore incesenet bacariq ve tesevvurlerin basqalari ile paylasilmasi ucun estetik obyektler muhit ve ya tecrubenin yaradilmasidir 3 Lakin muasir dovrde senet ifadesinin nece istifadesinin dogru olacagi haqqinda coxsayli mubahiseler vardir senet ifadesi altinda neyin nezerde tutulmasindan behs eden coxsayli kitablar ve jurnal meqaleleri nesr edilmisdir 4 1969 cu ilde Teodor Adorno qeyd edirdi ki aydindir ki incesenet haqqinda hec ne aydin deyil Aydin deyil ki kimin inceseneti bolmek huququ var Senetkarlar filosoflar antropoloqlar ve psixoloqlar heresi inceseneti oz fealiyyet sahelerine uygun olaraq istifade edir ve bir birine oxsamayan terifler verirler Senet sozunun ikinci daha dar daha gec formalasmis anlami yaradiciliq isi ve incesenet sozlerinin abbreviaturasi kimi isledilir Burada soz senetkarin yaradiciliq isini ve ya auditoriyanin estetik hisslerini ifade etmek ucun isledilir Tez tez ifade hec bir praktiki funksiyasi olmayan heykeller ve resm eserlerinden basqa praktiki istifadesi mumkun olan obyektler ucun isledilse de incesenet eseri deyerken dekorativ incesenet tetbiqi senet ve senetkarliq mehsullari da nezerde tutulur Anoloji olaraq eger ifade kommersial ve ya industrial sahe ucun isledilirse bu zaman senet yerine dizayn nezerde tutulmus olur Bezi tedqiqatcilarin fikrince incesenet ve tetbiqi senet arasindaki ferqlerin deyer muhakimeleri istenilen aydin teyinedici ferqden coxdur 5 Muasir incesenet ucun nezerde tutulmus teyinat kateqoriyalari daha cox metal isi das uzerinde oyma toxuma ve diger tetbiqi senetlerin ustunluk teskil etdiyi orta esrler inceseneti kimi qedim dovr incesenetleri ucun kecerli deyildir cunki hemin dovrde daha cox en azi senetkarin emeyi ile eyni seviyyede incesenet eserinin hazirlanmasinda istifade olunmus materiallar ve serf edilmis vaxta qiymet verilirdi Incesenetin klassifikasiyasi haqqinda nezeriyyeler RedakteIntibah dovrunden baslayaraq enenevi Qerb klassifikasiyasinda pillelere esaslanmis eserin muellifin qedim kokleri olan bedii nezeriyyeden istifade ederek ortaya cixardigi yaradici yanasmasini sergileyen janrlarin iyerarxiyasi movcud olmusdur Bu cur yanasma Romantizm estetikasindan da tekan almisdir Oxsar nezeri baza Cin incesenetinde de movcuddur misal ucun hem Qerb hem de Uzaq Serq incesenetinin peyzaj qoxua enenelerinde xeyali tesvirler real yerlerin tesvirlerinden daha ustun hesab edilmis Qerbde topoqrafik goruntuler ustunluk teskil etmisdir Bir cox tedqiqatcilar incesenetin ve ya gozelliyin klassifikasiyasina cehd etmenin bele sehv oldugunu bildirerek onlarin hec bir spesifikaya calik olmadiqlarini buna gore de qruplasdirilmalarinin duzgun olmadigini iddia edirler Tez tez deyilir ki incesenetin bir nezeriyyesi yoxdur ve o nezeriyyeler cemlenmesinden ibaretdir Bu cur yanasmanin esas terefdarlari Morris Veytz ve Beris Qautdur Diger bir yanasmaya gore ise incesenet sosioloji kateqoriyadir butun senet mektebleri muzeyler ve senetkarlar formal bolunmelerden uzaqdadir Bu institusional senet nezeriyyesi Corc Diki terefinden mudafie edilmisdir Marsel Dusan ve Endi Uorhol terefinden senet kontekstinde istifade olunmamisdan qabaq hec kim pissuar ve ya dis pastasi qabina incesenet numunesi kimi baxmirdi Proseduralistlerin fikrince hansisa obyekti senet eserinin yaradilmasi prosesi ve ya obyekti senet eserine ceviren proses incesenet numunesine cevirir onun ilkin xarakteri ve ya teyinati ise bu zaman hec bir rol oynamir Meselen Con Douinin fikrince eger sair hansisa bir parcanin seir oldugunu qeyd edirse basqa sair ve yazicilarin ne dusunmesinin ehemiyyeti yoxdur Eyni zamanda eger oxsar bir metn sonradan meqaleni yazmaq ucun ilkin fikirler formasinda qeleme alinmis olsa bu seir kimi qebul edilmeye biler Diger terefden Lev Tolstoy qeyd edir ki seneti senet eden onun muellifi yox onu qebul eden auditoriyadir Monro Berdsli kimi finksionalistler ise qeyd edirler ki esyanin senet eseri kimi qebul edilmesi onun aid oldugu kontekstde hansi finksiyani yerine yetirmesinden asilidir Meselen qedim bir yunan vazasi bir kontekste qeyri senet xususiyyeti serab qabi kimi diger kontekstde ise senet eseri xususiyyeti insan fiqurlarinin gozelliyini qiymetlendirmeye komek etmekle dasimis ola biler Incesenetin klassifikasiyasi haqqinda mubahiseler RedakteFilosof Devid Novitz qeyd edir ki insanlarin sosial heyatlarinda yasadiqlari problemler ve onlarin maraqlari incesenetin bolunmesi haqqinda mubahiselerden daha vacibdir Meselen Daily Mail Demien Herst ve Treysi Eminin eserini tenqid ederek 1 000 illik incesenet tarixi boyunca biz en gozel incesenet qollarindan birine sahib olmusuq Bu gun duzlu quzu ve cirkli carpayi bizim hamimizi barbarlara cevirmek isteyir deyende incesenetin klassifikasiyasi yox Hers ve Eminin isinin deyeri muzakire olunur Diger terefden Tyerri de Duv qeyd edir ki incesenetin klassifikasiyasi haqqinda mubahiseler Marsel Dusanin el islerinin incesenet numunesi kimi teqdim edilmesinin labud neticesidir 1996 ci ilde nesr edilmis Kant Dusandan sonra adli eserinde o Kantin Mehkemenin tenqidi eserini serh ederek bu gozeldir ifadesini bu incesenetdir ifadesi ile evezleyir Kant estetikasini Dusandan sonraki incesenete unvanlayir 6 Konseptual incesenet Redakte Esas meqale KonseptualizmFransiz senetkar Marsel Dusanin 1910 1920 ci iller arasinda yaratdigi senet isleri kateqorizasiyaya meydan oxuyaraq ve prototipik konseptual islere numune olaraq meselen el isleri konseptualist senetkarlar ucun cigir acdi Konseptual incesenet bir herekat kimi 1960 ci illerden vuset almaga baslamisdir Konseptual incesenet herekatinin ilk dalgasi 1967 1978 ci illerde yaranmisdir Henri Flint Robert Morris ve Rey Conson kimi erken konseptualist senetkarlar yaradiciliqlari sonraki dovre tesaduf eden Den Qrehem Hans Heeki ve Duqlas Hubler kimi senetkarlara tesir gostermisler 1990 ci illerde Demien Herstin rehberlik etdiyi Genc Britaniya ressamlari Young British Artists YBA lar meshurlasmaga baslayirlar onlarin eserleri konseptual senet numunesi kimi qebul edilse de tedqiqatcilar hansisa incesenet eserinin tesirini qeyd elemekde cetinlik cekirler Bu termin ona gore onlara unvanlandirilaraq isledilir ki teqdim etdikleri obyekt senet eseri olmur ve adeten tapilmis xususi senetkarliq bacarigi teleb etmeyen istenilen obyekt redi meyd onlarin eserinin esas materialina cevrile bilir Treysi Emin YBA larin ondegelen konsptualistlerinden biri olsa da ozu bunu tekzib edir Konseptual incesenet uzre mubahiselere numuneler Redakte 1991 Carlz Saatci Demien Hersti maliyyelesdirir novbeti il Saatci qalereyasinda onun Yasayan birinin zehninde olumun fiziki mumkunsuzluyu adli eseri sergilenmeye baslayir Eser vitrine salinmis peleng kopekbaligindan ibaretdir 1993 Vanessa Bikroft genc qizlari yemek gundeliyinin ikinci auditoriyasi kimi istifade ederek Italiyanin Milan seherinde ilk performansini teqdim edir 1999 Treysi Emin Torner mukafatina namized gosterilmisdir Onun Menim yatagim adli isinin bir hissesinde qarisiq carpayinin etrafina prezervativ qan lekeli alt paltari suse butulka ve terlikler kimi esyalarin sepelenmesi gosterilmisdi 2001 Martin Krid Sonen ve yanan isiq isine gore Torner mukafatina layiq gorulmusdur Onun bu isinde bos otaqda isigin sgnmesi ve yanmasi tesvir edilmisdi 2002 Vitni Biennalisinde Miltos Manetas Whitneybiennial com saytini teqdim etmisdir 7 2005 Simon Starlinq Anbarqayiqanbar Shedboatshed isine gore Torner mukafatina layiq gorulmusdur Is taxtadan hazirlanmis anbardan ibaretdir Reyn cayinda uzerken qaylga cevrilen anbar geri qayidarken yeniden evvelki halini alir 8 Olu kopek baligi incesenet deyil Beynelxalq Stukizm qalereyasi 2003 Birlesmis Kralliqda mubahiseler Redakte 1999 cu ilde esasi qoyulmus Stukist ressamlar birliyinin uzvleri ozlerinin muasir fiqurativ ressamliq terefdari oldugunu ve anlami olmadigina gore konseptual incesenete qarsi cixdiqlarini bildirmisler Onlar konseptualizmi pafoslu hec ne ile yadda qalmayan ve darixdirici adlandirmis 25 iyul 2002 ci ilde kecirilmis Stukist numayisinde ise Vayt Kub qalereyasinin qarsisinda sergilenen tabutun ustunde Konseptual senetin olumu yazmisdilar 9 10 2003 cu ilde Beynelxalq Stukizm qalereyasinda sergilenen eser Olu kopek baligi incesenet deyil adlandirilmis ve Demien Herstin meshur eserine istinad edilmisdir 11 2002 ci ilde Muasir Incesenet Institutunun rehberi Ivan Massou konseptual inceseneti ibareli oz rahatligini fikirlesen ve bacariqsiz adlandirmis Teyt qalereyasindan Ser Nikolas Serota kimi digerlerinin de isletinin mehv olacagindan qorxduqlarini 12 bildirmisdir Bu fikirleri seslendirdikden sonra Massou istefa vermeye mecbur olmusdur Ilin sonunda incesenet mektebi mezunu olan Medeniyyet Naziri Kim Houells Torner mukafatini soyuq mexaniki ve konseptual zibil 13 adlandirmisdir 2004 cu ilde Saatci Qalereyasi aciqlamasinda bildirmisdir ki resm eserleri senetkarlarin unsiyyeti ucun esas yol olaraq qalmaqdadir 14 Bu aciqlamadan sonra Carlz Saatci ozunun Genc Britaniya ressamlari kolleksiyasindan olan esas isleri satmaga baslamisdir Kompyuter ve video oyunlar Redakte Kompyuter oyunlarinin tarixi 1947 ci ilden baslasa da 1970 ci illere kimi bu oyunlar genis auditoriya arasinda meshur olmamisdir Kompyuter ve video oyunlarinin ozunde muxtelif nov incesenet sahelerini bu zaman incesenet anlayisina yanasmanin muxtelif olmasini nezere almaqla birlesdirdiyini imtina etmek cetin ve qeribe olardi Video oyunlarin qrafikasinda komputer inceseneti qrafik incesenet ve qismen video inceseneti istifade olunur oyunlarin orijinal sondtreki ise esl musiqi numunesidir Lakin video oyunlara umumilikde senet eseri kimi baxilmasi meselesi mubahise movzusu olaraq qalmaqdadir bezi tedqiqatcilar onlari interaktiv incesenet numunesi hesab edirler Meselen film tenqidcisi Rocer Ebert qeyd edir ki video oyunlari senet numunesi deyil ve struktur xususiyyetlerine gore hemise filmlerden geride qalacaqlar lakin sonradan o etiraf edir ki oxumaga yaxsi kitab ve ya baxmaga yaxsi film oldugu muddetce hec vaxt video oyun oynamayacaq ve buna gore de bu sahede melumati azdir 15 Video oyun dizayneri Hideo Kojima razilasir ki video oyun oynamaq incesenet deyil lakin oyunlar bedii stil ve incesenet xususiyyetine malikdirler 16 17 Video oyun dizayneri Kris Krouford qeyd edir ki video oyunlar incesenet numunesidir 18 Esquire jurnalinin kose yazari Cak Klosterman da video oyunlari incesenet numunesi adlandirir 19 Tadk Kelli qeyd edir ki oyun oynamaq ozu incesenet olmasa 20 da oyunlarin hazirlanmasinda incesenet izleri gormek mumkundur 21 Istinadlar Redakte Semiotics of the Media By Winfried Noth Hatcher 1999 Britannica Online Art Davies 1991 ve Carroll 2000 Novitz 1992 Thierry de Duve Kant After Duchamp 1996 Mirapaul Matthew 4 March 2002 ARTS ONLINE If You Can t Join Em You Can Always Tweak Em The New York Times One man and his boat shed sail into a storm over the Turner The Times Cripps Charlotte Visual arts Saying knickers to Sir Nicholas The Independent 7 September 2004 Yoxlanilib 22 dekabr 2015 White Cube demo 2002 stuckism com Yoxlanilib 22 dekabr 2015 Alberge Dalya Traditionalists mark shark attack on Hirst The Times 10 April 2003 Yoxlanilib 22 dekabr 2015 Concept art is pretentious tat says ICA chief The Guardian Former minister Kim Howells to stand down as MP The Daily Telegraph Reynolds Nigel 2004 Saatchi s latest shock for the art world is painting Arxivlesdirilib 2012 09 14 at Archive today The Daily Telegraph 10 February 2004 Yoxlanilib 22 dekabr 2015 Why did the chicken cross the genders Chicago Sun Times 2010 06 19 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 12 22 Official PlayStation Magazine US Feb 2006 2006 A videogame is not art Hideo Kojima Chris Crawford The Art of Computer Game Design 1982 mirrored with permission at 1 Arxivlesdirilib 2010 06 12 at the Wayback Machine Chuck Klosterman The Lester Bangs of Video Games Esquire July 2006 at 2 Tadhg Kelly Fun Simple to Explain Hard to Accept 2011 at Tadhg Kelly Living Galleries 2011Edebiyyat RedakteNoel Carroll Theories of Art Today 2000 Thierry de Duve Kant After Duchamp 1996 Evelyn Hatcher ed Art as Culture An Introduction to the Anthropology of Art 1999 David Novitz Disputes about Art Journal of Aesthetics and Art Criticism 54 2 Spring 1996 Nina Felshin ed But is it Art 1995 David Novitz The Boundaries of Art 1992 Stephen Davies Definitions of Art 1991 Lev Tolstoy Incesenet nedir Hemcinin bax RedakteAnti art ve Anti anti art Incesenet tarixi Gozellik Muasir incesenetMenbe https az wikipedia org w index php title Incesenetin klassifikasiyasi haqqinda mubahiseler amp oldid 6155358, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.