İli-Qazax Muxtar dairəsi (qaz.ىله قازاق اۆتونومىيالى وبلىسى; çin ; uyğ.ئىلى قازاق ئاپتونوم ۋىلايىتى) — ÇininSincan-Uyğur Muxtar Rayonu ərazisinə daxil olan muxtar dairə. Dairə Çinin şimal-şərq hissində yerləşir.
1757-ci ildə Cunqar xanlığının çinlilərin Sin sülaləsi imperatoru Aysinqioro Xunlinin hakimiyyəti dönəmində varlığına son qoması ilə ərazi çinlilərin əlinə keçir. 1761-ci ildə ərazidə Sinszyan (Yeni Torpaq) vilayəti yaradılır. İli çayı vadisində isə uyğur və qazaxların köçəri icmaları dərbəst yaşıyırdılar. Hətta ərazinin bir qismi Böyük Cuzun tərkibinə daxil idi. XIX əsrdə İli vilayəti ərazisində müstəqil İli sultanlığı yaradılır. Rusiya İmperiyası ilə münaqişədə sultanlıq müstəqilliyini itirərək imperiyanın tərkibinə keçir. Rusiya bir müddət sonra Sin imperiyası ilə imzaladığı Livadiy və Peterbur anlaşmaları ilə İli sultanlığının ərazisini Çinə qaytarır.
1916-ci ildə Rusiya ipmeriyasında yaşayan bir qrup qazaklar təqiblərə və işgəncələrə məruz qalmamaq məqsədi ilə bu əraziyə pənah aparmışlar. Rusiya vətəndaş müharibəsi zamanı ağlar, qazaxlar və uyğurlar əraziyə köç etmişlər.
1930-cı illərdə qazaxlar, uyğurlar, tatarlar və özbəklər artıq SSRİ-dən, Qazaxıstanda baş verən açlıqdan (1932-1933) və komunistlərin təqiblərindən əraziyə kütləvi şəkildə pənah gətirmişdilər.
1950-ci ildə ərazidə İli rayonu (伊犁专区) yaradılır və 12 uezdə bölünür.
1954-ci ildə bölgədə ərazinin etnik xüsusiyyətləri nəzərə alınaraq İli-Qazax Muxtar dairəsi yaradılır. 1955-ci ildə dairənin ərazisinə İli, Altay və Taçen rayonları daxil edilir.
1962-ci ildə Çində ölkə əhalisinin çinliləşdirilməsinə etiraz olaraq SSRİ-yə köç etmişlər.
1970-ci ildə Taçendə Çuquçaq vilayəti təşkil edilir. 10 sentyabr1975-ci ildə İli-Qazax Muxtar dairəsinin inzibati mərkəsi Kulcadan Kuytun şəhərinə köçürülür.
İli-Qazax Muxtar dairəsi Tyan-Şan dağları ilə iki hissəyə bölünür. Tyan-Şandan şimalda Cunqariyada Altay və Çuquçak vilayətləri, həmcinin Kuytun uezdi yerləşir. Tyan-Şan dağlarından cənubda dairənin dalan hissəsi yerləşir. Dairənin tərkibinə 2 Şəhər Uezdi, 7 Uezd və 1 Muxtar Uezd daxildir.
Dairənin 273.200 km² təşkil edir. Ərazinin böyük hissəsi səhralıqlardan ibarətdir. Kontinental ilqimə malik ərazidə əhalinin bir hissəsi köçəri həyat sürür. Dairədə 2000-ci ilə olan məlumata əsasən 3.880.000 nəfər yaşayır. Əhalinin milli tərkibi Çinlilər (Xanlılar) 45,2 %, Qazaxlar 25,4 %, Uyğurlar 15,9 %, Dunqanlar (8,3 %), Monqollar (1,69 %), Sibolardan (0,83 %) ibarətdir. Daiənin mərkəzi Kulca şəhəridir. Ən böyük şəhər isə Altaydır.
A TALE OF TWO CITIES: NEW MUSEUMS FOR YINING AND URUMQI "CHINA HERITAGE NEWSLETTER", China Heritage Project, The Australian National University. ISSN 1833-8461. No. 3, September 2005. (Talks about Ili Kazak Autonomous Prefecture Museum in Yining).
Avqust 30, 2021
qazax, muxtar, dairəsi, ىله, قازاق, اۆتونومىيالى, وبلىسى, çin, uyğ, ئىلى, قازاق, ئاپتونوم, ۋىلايىتى, çinin, sincan, uyğur, muxtar, rayonu, ərazisinə, daxil, olan, muxtar, dairə, dairə, çinin, şimal, şərq, hissində, yerləşir, ىله, قازاق, اۆتونومىيالى, وبلىسى, ç. Ili Qazax Muxtar dairesi 1 qaz ىله قازاق اۆتونومىيالى وبلىسى cin uyg ئىلى قازاق ئاپتونوم ۋىلايىتى Cinin Sincan Uygur Muxtar Rayonu erazisine daxil olan muxtar daire Daire Cinin simal serq hissinde yerlesir Ili Qazax Muxtar dairesiqaz ىله قازاق اۆتونومىيالى وبلىسى cin 伊犁哈薩克自治州 uyg ئىلى قازاق ئاپتونوم ۋىلايىتى44 26 59 sm e 84 59 09 s u Olke CinDaxildir Sincan Uygur Muxtar RayonuInzibati merkez KulceEn boyuk seheri KulceTarixi ve cografiyasiYaradilib 1954Sahesi 273 200 km Saat qursagi UTC 8EhalisiEhalisi 3 880 000 nefer 2000 Etnik terkib xanlar 45 2 qazaxlar 25 4 uygurlar 15 9 dunqanlar 8 3 monqollar 1 69 sibolar 0 83 Reqemsal identifikatorlarPoct indeksi 833400Avtomobil nomresi 新D 新F 新G 新HResmi sayt Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mundericat 1 Tarixi 2 Cografiyasi ve inzibati bolgusu 3 Erazisi ve Ehalisi 4 Istinadlar 5 Hemcinin bax 6 MenbeTarixi Redakte1757 ci ilde Cunqar xanliginin cinlilerin Sin sulalesi imperatoru Aysinqioro Xunlinin hakimiyyeti doneminde varligina son qomasi ile erazi cinlilerin eline kecir 1761 ci ilde erazide Sinszyan Yeni Torpaq vilayeti yaradilir Ili cayi vadisinde ise uygur ve qazaxlarin koceri icmalari derbest yasiyirdilar Hetta erazinin bir qismi Boyuk Cuzun terkibine daxil idi XIX esrde Ili vilayeti erazisinde musteqil Ili sultanligi yaradilir Rusiya Imperiyasi ile munaqisede sultanliq musteqilliyini itirerek imperiyanin terkibine kecir Rusiya bir muddet sonra Sin imperiyasi ile imzaladigi Livadiy ve Peterbur anlasmalari ile Ili sultanliginin erazisini Cine qaytarir 1916 ci ilde Rusiya ipmeriyasinda yasayan bir qrup qazaklar teqiblere ve isgencelere meruz qalmamaq meqsedi ile bu eraziye penah aparmislar Rusiya vetendas muharibesi zamani aglar qazaxlar ve uygurlar eraziye koc etmisler 1930 ci illerde qazaxlar uygurlar tatarlar ve ozbekler artiq SSRI den Qazaxistanda bas veren acliqdan 1932 1933 ve komunistlerin teqiblerinden eraziye kutlevi sekilde penah getirmisdiler 1950 ci ilde erazide Ili rayonu 伊犁专区 yaradilir ve 12 uezde bolunur 1954 ci ilde bolgede erazinin etnik xususiyyetleri nezere alinaraq Ili Qazax Muxtar dairesi yaradilir 1955 ci ilde dairenin erazisine Ili Altay ve Tacen rayonlari daxil edilir 1962 ci ilde Cinde olke ehalisinin cinlilesdirilmesine etiraz olaraq SSRI ye koc etmisler 1970 ci ilde Tacende Cuqucaq vilayeti teskil edilir 10 sentyabr 1975 ci ilde Ili Qazax Muxtar dairesinin inzibati merkesi Kulcadan Kuytun seherine kocurulur Cografiyasi ve inzibati bolgusu Redakte Ili cayinin kecdiyi erazi Ili Qazax Muxtar dairesi Tyan San daglari ile iki hisseye bolunur Tyan Sandan simalda Cunqariyada Altay ve Cuqucak vilayetleri hemcinin Kuytun uezdi yerlesir Tyan San daglarindan cenubda dairenin dalan hissesi yerlesir Dairenin terkibine 2 Seher Uezdi 7 Uezd ve 1 Muxtar Uezd daxildir Status Adi Heroqlifler Pinin Uygurca ereb elifbasi Uygur dili latin elifbasi Ehali 2003 Sahes km Ehalinin nisbeti km Daire Altay 阿勒泰地区 Aletai Diqu تارباغاتاي ۋىلايىتى Altay Wilayiti 561 667 117 800 5Daire Cuqucak 塔城地区 Tǎcheng Diqu تارباغاتاي ۋىلايىتى Tarbaghatay Wilayiti 994 776 104 546 161 Seher uezdi Kulca 伊宁市 Yining Shi غۇلجا شەھىرى Ghulja Shehiri 430 000 629 6842 Seher uezdi Kuytun 奎屯市 Kuitun Shi كۈيتۇن شەھىرى Kuytun Shehiri 300 000 1 171 2563 Uezd Kulca 伊宁县 Yining Xian غۇلجا ناھىيىسى Ghulja Nahiyisi 360 000 4 486 804 Uezd Xocen 霍城县 Huocheng Xian قورغاس ناھىيىسى Qorghas Nahiyisi 360 000 5 466 665 Uezd Tokkuztara 巩留县 Gǒngliu Xian توققۇزتارا ناھىيىسى Toqquztara Nahiyisi 160 000 4 124 396 Uezd Kyones 新源县 Xinyuan Xian كۈنەس ناھىيىسى Kunes Nahiyisi 300 000 7 583 407 Uezd Monqolkyore 昭苏县 Zhaosu Xian موڭغۇلكۈرە ناھىيىسى Mongghulkure Nahiyisi 160 000 10 465 158 Uezd Tesek 特克斯县 Tekesi Xian تېكەس ناھىيىسى Tekes Nahiyisi 160 000 8 080 209 Uezd Nilki 尼勒克县 Nileke Xian نىلقا ناھىيسى Nilqa Nahiyisi 160 000 10 130 1610 Capcal Sibo muxtar uezdi 察布查尔锡伯自治县 Chabucha er Xibo Zizhixian ئاپتونوم يېزىسى چاپچال شىبە Chapchal Shibe Aptonom Nahiyisi 170 000 4 489 38Erazisi ve Ehalisi RedakteDairenin 273 200 km teskil edir Erazinin boyuk hissesi sehraliqlardan ibaretdir Kontinental ilqime malik erazide ehalinin bir hissesi koceri heyat surur Dairede 2000 ci ile olan melumata esasen 3 880 000 nefer yasayir Ehalinin milli terkibi Cinliler Xanlilar 45 2 Qazaxlar 25 4 Uygurlar 15 9 Dunqanlar 8 3 Monqollar 1 69 Sibolardan 0 83 ibaretdir Daienin merkezi Kulca seheridir En boyuk seher ise Altaydir Istinadlar Redakte Official site in Simplified Chinese Hemcinin bax RedakteSincan Uygur Muxtar Rayonu Qizilsu Qirgiz Muxtar dairesiMenbe RedakteSubdivision info in Simplified Chinese A TALE OF TWO CITIES NEW MUSEUMS FOR YINING AND URUMQI CHINA HERITAGE NEWSLETTER China Heritage Project The Australian National University ISSN 1833 8461 No 3 September 2005 Talks about Ili Kazak Autonomous Prefecture Museum in Yining Menbe https az wikipedia org w index php title Ili Qazax Muxtar dairesi amp oldid 6044884, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
