fbpx
Wikipedia

Üfüq

Üfüq- açıq yerdə Yer səthinin dairə şəklində görünən hissəsidir ki, bu hissədə göy qübbəsinin kənarları yerə bitişmiş kimi görünür. Üfüqün kənarında göyün yerə bitişik kimi görünən sərhəddinə üfüq xətti deyilir. Üfüq xətti müşahidəçi üçün yer səthinin görünən hissəsini görünməyən hissəsindən ayırır. Üfüqün dörd əsas: Şimal-Şm. (North-N), Cənub-C. (South-S), Şərq-Ş (East-E), Qərb-Q (West-W) cəhətləri vardır.

Üfüq

Üfüq məsafəsi

Üfüqədək görünən məsafəni   düsturu ilə hesablamaq olar. Burada h-müşahidə nöqtəsinin (m-lə) hündürlüyüdür.

Müşahidə olunan nöqtənin hündürlüyündən asılı olaraq üfüqün diametri genişlənir.

Müşahidəçi açıq havada Elbrus dağından (5633 m) Qara dənizdə gəmini, Baba dağından (3629 m) Kür-Araz ovalığının hər tərəfini görə bilər.

Üfüqi zonalar

Üfüqi zonallıq hündürlük və ya şaquli zonallığın əksinə, üfüqi istiqamət üzrə zonaların bir-birini əvəz etməsinə deyilir. Üfüqi zonallıq dedikdə, adətən, enlik üzrə olan zonallıq, yəni meridian istiqamətində enliklər dəyişdikcə zonaların da dayişilməsi nəzərdə tutulur. Üfüqi zonallığın əsas yaranma səbəbləri- Yerin forması və onun Günəşə nisbətən tutduğu mövqeyidir. Günəşin şüa enerjisinin zonal bölgüsü nəticəsində yer üzərində temperatur, buxarlanmabuludluluq, atmosfer təzyiqi, küləklər, okeanların üst qatında suyun şorluğu, iqlimlər, aşınma prosesləri, torpaq əmələgəlmə, bitkilərheyvanlar aləmi, çay şəbəkəsi və s. zonalar üzrə yerləşmişdir. Lakin bunların heç biri ideal enlik zonası təşkil etmir. İdeal zonallıq yer səthinin enliklər üzrə başdan-başa hamar düzənliksu ilə qurunun hər meridian üzrə simmetrik paylanması şəraitində ola bilərdi. O zaman zonalar qərbdən şərqə doğru uzanardı və düzgün zolaqlar şimaldan cənuba doğru bir-birini əvəz edərdi. Yer kürəsində suqurunun qeyri-bərabər bölgüsü, qurunun ovalıqlardan, sıra dağlardan, yaylalardan ibarət olması, materiklərin bəzilərinin sahil boyundan soyuq, bəzilərinin sahil boyundan isə isti dəniz cərəyanları keçməsi və s. üfüqi zonallığın strukturunun onun ideal sxemindən çox fərqlənməsinə səbəb olmuşdur.

Üfüqi zonallıq

Üfüqi zonallıq Yerin landşaftiqlim şəraitinə uyğun olaraq bitki örtüyü və heyvanat aləminin eninə yayılmasıdır.

İstinadlar

  1. Qərib Məmmədov, Mahmud Xəlilov. Ensiklopedik ekoloji lüğət. Bakı-Elm-2008. 

üfüq, açıq, yerdə, səthinin, dairə, şəklində, görünən, hissəsidir, hissədə, göy, qübbəsinin, kənarları, yerə, bitişmiş, kimi, görünür, kənarında, göyün, yerə, bitişik, kimi, görünən, sərhəddinə, üfüq, xətti, deyilir, xətti, müşahidəçi, üçün, səthinin, görünən,. Ufuq aciq yerde Yer sethinin daire seklinde gorunen hissesidir ki bu hissede goy qubbesinin kenarlari yere bitismis kimi gorunur Ufuqun kenarinda goyun yere bitisik kimi gorunen serheddine ufuq xetti deyilir Ufuq xetti musahideci ucun yer sethinin gorunen hissesini gorunmeyen hissesinden ayirir Ufuqun dord esas Simal Sm North N Cenub C South S Serq S East E Qerb Q West W cehetleri vardir Ufuq Mundericat 1 Ufuq mesafesi 2 Ufuqi zonalar 3 Ufuqi zonalliq 4 IstinadlarUfuq mesafesi RedakteUfuqedek gorunen mesafeni d 3 86 h displaystyle d 3 86 sqrt h dusturu ile hesablamaq olar Burada h musahide noqtesinin m le hundurluyudur 1 Musahide olunan noqtenin hundurluyunden asili olaraq ufuqun diametri genislenir Musahideci aciq havada Elbrus dagindan 5633 m Qara denizde gemini Baba dagindan 3629 m Kur Araz ovaliginin her terefini gore biler Ufuqi zonalar RedakteUfuqi zonalliq hundurluk ve ya saquli zonalligin eksine ufuqi istiqamet uzre zonalarin bir birini evez etmesine deyilir Ufuqi zonalliq dedikde adeten enlik uzre olan zonalliq yeni meridian istiqametinde enlikler deyisdikce zonalarin da dayisilmesi nezerde tutulur Ufuqi zonalligin esas yaranma sebebleri Yerin formasi ve onun Gunese nisbeten tutdugu movqeyidir Gunesin sua enerjisinin zonal bolgusu neticesinde yer uzerinde temperatur buxarlanma ve buludluluq atmosfer tezyiqi kulekler okeanlarin ust qatinda suyun sorlugu iqlimler asinma prosesleri torpaq emelegelme bitkiler ve heyvanlar alemi cay sebekesi ve s zonalar uzre yerlesmisdir Lakin bunlarin hec biri ideal enlik zonasi teskil etmir Ideal zonalliq yer sethinin enlikler uzre basdan basa hamar duzenlik ve su ile qurunun her meridian uzre simmetrik paylanmasi seraitinde ola bilerdi O zaman zonalar qerbden serqe dogru uzanardi ve duzgun zolaqlar simaldan cenuba dogru bir birini evez ederdi Yer kuresinde su ve qurunun qeyri beraber bolgusu qurunun ovaliqlardan sira daglardan yaylalardan ibaret olmasi materiklerin bezilerinin sahil boyundan soyuq bezilerinin sahil boyundan ise isti deniz cereyanlari kecmesi ve s ufuqi zonalligin strukturunun onun ideal sxeminden cox ferqlenmesine sebeb olmusdur Ufuqi zonalliq RedakteUfuqi zonalliq Yerin landsaft ve iqlim seraitine uygun olaraq bitki ortuyu ve heyvanat aleminin enine yayilmasidir Istinadlar Redakte Qerib Memmedov Mahmud Xelilov Ensiklopedik ekoloji luget Baki Elm 2008 Menbe https az wikipedia org w index php title Ufuq amp oldid 5759768, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.